Transcript Konsument - podstawy ekonomii

1
KONSUMENT
2
Omówimy po kolei:
1. MOŻLIWOŚCI KONSUMENTA,
2. CHĘCI KONSUMENTA
3. DECYZJĘ KONSUMENTA O TYM, KTÓRY ZESTAW (KOSZYK) KUPOWANYCH DÓBR JEST NAJLEPSZY.
3
MOŻLIWOŚCI KONSUMENTA
4
Niech:
1. Konsument ma do czynienia tylko z 2 dobrami (X, Y).
2. Dobro X kosztuje 2 za jednostkę.
3. Dobro Y kosztuje 4 za jednostkę.
4. Dochód konsumenta wynosi 20.
5
W takiej sytuacji możliwości konsumenta opisuje LINIA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO (LOB).
LINIA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO pokazuje najlepsze
(największe) koszyki dobr, które może nabyć konsument, rozporządzający określonym dochodem.
6
Oto miara nachylenia LOB:
7
Przesunięcia i zmiany nachylenia LOB
8
Przesunięcia i zmiany nachylenia LOB
9
CHĘCI KONSUMENTA
10
Zakładamy, że „racjonalny” konsument:
1. Zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie
(„użyteczność”, ang. utility) z kupowanego koszyka dóbr.
2. Dostrzega i ocenia wszystkie koszyki dóbr.
3. Woli więcej, a nie mniej dóbr.
11
W tej sytuacji gustu kosumenta będziemy opisywać FUNKCJAMI UZYTECZNOŚCI i MAPAMI GUSTÓW konsumenta.
12
FUNKCJA UŻYTECZNOŚCI jest to reguła, która koszykom
dóbr przyporządkowuje tym większe liczby (WSKAŹNIKI
UŻYTECZNOŚCI), im wyżej ocenia je konsument.
13
Przykłady FUNKCJI UŻYTECZNOŚCI:
U(x, y) = x + y
A: (5, 8)
B: (14, 0)
14
„MAPA” GUSTÓW KONSUMENTA składa się z KRZYWYCH OBOJĘTNOŚCI” (na prawdziwej mapie ich odpowiednikiem są POZIOMICE).
Na KRZYWEJ (LINII) OBOJĘTNOŚCI leżą punkty, odpowiadające koszykom dóbr O RÓWNEJ
UŻYTECZNOŚCI.
15
Znając FUNKCJIĘ UŻYTECZNOŚCI możemy ustalić równania różnych krzywych obojętności.
16
Znając FUNKCJIĘ UŻYTECZNOŚCI możemy ustalić równania różnych krzywych obojętności.
Przykład:
Niech funkcja użyteczności ma formę U(x, y) = x + y.
Powiedzmy, że dla kogoś o takich gustach chcemy
znaleźć krzywą obojętności, czyli zbiór koszykow (x, y) o
wskaźniku użyteczności równym: U(x, y)= 3.
Skoro:
U(x, y) = x + y
x + y = 3, więc: y = -x + 3.
U(x, y) = 3
Spełniające równanie „y = -x + 3” liczby x i y, opisujące ilości
dobra X i Y mają taki sam wskaźnik użyteczności równy 3.
17
U(x, y) = x + y
x + y = 3, więc: y = -x + 3.
U(x, y) = 3
Spełniające równanie „y = -x + 3” liczby x i y, opisujące ilości
dobra X i Y mają taki sam wskaźnik użyteczności równy 3.
Różnym poziomom wskaźnika użyteczności U(x, y)
odpowiadają różne krzywe obojętności.
18
19
Założenia o „racjonalności” konsumenta , a „mapa gustów”
konsumenta
Przypominam. „Racjonalny” konsument:
1. Zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie
(„użyteczność”) z kupowanego koszyka dóbr.
2. Dostrzega i ocenia wszystkie koszyki dóbr.
3. Woli więcej, a nie mniej dóbr.
20
Po pierwsze, to, że konsument zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie („użyteczność”) z kupowanego koszyka dóbr stanowi warunek istnienia krzywych obojętności i
złożonej z nich „mapy gustów” konsumenta.
21
A>B
A? Nie: C!
B>C 
B? Nie: A!
C>A
C? Nie: B!
Konsument, który nie zachowuje się logicznie, nie jest w stanie zmaksymalizować swego zadowolenia („użyteczności”).
Nie istnieje wtedy „mapa” gustów tego konsumenta, na której można by wskazać najlepszy koszyk dóbr.
22
Po drugie, skoro konsument dostrzega i ocenia wszystkie
koszyki dóbr, to na „mapie” jego gustów nie ma „białych
plam”.
23
Po trzecie, skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
2. Linie obojętności NIE PRZECINAJĄ SIĘ.
3. Liniom obojętności BARDZIEJ ODDALONYM od początku układu współrzędnych ODPOWIADAJĄ WIĘKSZE POZIOMY UŻYTECZNOŚCI.
24
Skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
Skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
2. Linie obojętności NIE PRZECINAJĄ SIĘ.
25
Skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
26
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
2. Linie obojętności NIE PRZECINAJĄ SIĘ.
3. Liniom obojętności BARDZIEJ ODDALONYM od początku układu współrzędnych ODPOWIADAJĄ WIĘKSZE
POZIOMY UŻYTECZNOŚCI.
27
A teraz wzbogacimy zestaw założeń o osobowości naszego
konsumenta, aby opis jego zachowań lepiej odpowiadał rzeczywistości. OTO NOWE ZAŁOŻENIE:
Konsument ceni to, czego ma mało, a lekceważy to, czego ma
dużo.
28
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, wymaga,
aby na rysunku krzywe obojętności były „wypukłe” (w kierunku początku ukladu współrzędnych).
29
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, wymaga,
aby na rysunku krzywe obojętności były „wypukłe” (w kierunku początku ukladu współrzędnych).
30
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, wymaga,
aby KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI DOBRA Y DOBREM X MALAŁA.
31
KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI dobra Y dobrem X,
∆Y1/∆X1, jest to stosunek porcji dobra Y, z której konsument
musi zrezygnować, aby niewielka dodatkowa porcja dobra X
nie zmieniła oceny jego koszyka, do tej właśnie porcji dobra
X.
32
Pomyśl o takiej oto sytuacji:
1.
∆X1, ∆X2, ∆X3 …
∆X1 = ∆X2 = ∆X3 …
2.
∆Y1, ∆Y2, ∆Y3 …
∆Y1 > ∆Y2 > ∆Y3 …
3.
∆Y1/∆X1 > ∆Y2/∆X2 > ∆Y3/∆X3 …
33
Zauważ, że krańcowa stopa substytucji dobra Y dobrem X,
∆Y1/∆X1, maleje w miarę wzrostu ilości dobra X i spadku
ilości dobra Y w koszyku. (Dokładniej: maleje jej wartość
bezwzględna).
34
Okazuje się, że te trzy sformułowania:
1. „Konsument wysoko ocenia dobra, których ma mało, nisko
zaś te, których ma dużo”;
2. „Krzywe obojętności są wypukle w kierunku początku układu współrzędnych”;
3. „Krańcowa stopa substytucji maleje w miarę wzrostu ilości
dobra X i spadku ilości dobra Y”
nazywają ten sam stan rzeczy.
35
Pomyślmy teraz o nachyleniu „wypukłych” krzywych obojętności („poziomic zadowolenia”) i o krańcowej stopie substytucji…
36
Nachylenie krzywej obojętności a krańcowa stopa substytucji
37
Krańcowa stopie substytucji jest miarą nachylenia krzywej
obojętności w konkretnym punkcie tej krzywej (czyli dla
konkretnego koszyka dóbr posiadanego przez konsumenta, o
którego krzywą obojętności chodzi).
38
DECYZJA KONSUMENTA O TYM, KTÓRY ZESTAW
(KOSZYK) KUPOWANYCH DÓBR JEST NAJLEPSZY.
39
SECRET OF HAPPINESS
40
OPTYMALNY KOSZYK DÓBR odpowiada takiemu punktowi na linii ograniczenia budżetowego, w którym jest ona
styczna do krzywej obojętności!
41
Punkt równowagi konsumenta
42
Punkt równowagi konsumenta
Punkt (koszyk), w którym: Px/Py = ∆Y/∆X, musi być optymalny, bo punkty (koszyki, w których: Px/Py ≠ ∆Y/∆X, nie są
optymalne!
Px/Py = ∆Y/∆X
Px●∆X ≠ Py●∆Y
a) Px●∆X > Py●∆Y
b) Px●∆X < Py●∆Y
43
Zastosujmy stworzony dopiero co język w celu opisania reakcji konsumenta na różne zdarzenia… Zacznijmy od wpływu
zmian wielkości dochodu na jego zachowanie.
44
Konsument a zmiany dochodu
45
Ścieżki wzrostu dochodu
46
A teraz analizie poddajmy wpływ zmiany ceny dobra na zachowanie konsumenta…
Wzrost ceny zwykle powoduje spadek zapotrzebowania…
47
A teraz analizie poddajmy wpływ zmiany ceny dobra na zachowanie konsumenta…
Wzrost ceny zwykle powoduje spadek zapotrzebowania. Jednak w przypadku DOBRA GIFFENA zapotrzebowanie na
drożejące dobro rośnie.
48
Nazwa „dobra Giffena” pochodzi od nazwiska Roberta Giffena, brytyjskiego ekonomisty, który w XIX w. badał popyt
na mięso i chleb najuboższych rodzin irlandzkich. Istnienie
tych dóbr nie zostało udowodnione empirycznie.
49
Aby lepiej zrozumieć reakcje zapotrzbowania na dobro na
zmiany ceny tego dobra (a także fenomen dóbr Giffena) rozróżnimy teraz EFEKT SUBSTYTUCYJNY oraz EFEKT
DOCHODOWY zmiany ceny.
50
Po zmianie ceny dobra zmiana popytu konsumenta zachodzi
zarówno NA SKUTEK ZMIANY RELACJI CEN nabywanych dóbr, jak i NA SKUTEK ZMIANY REALNEGO DOCHODU konsumenta.
51
Zmianę popytu konsumenta zachodzącą WYŁĄCZNIE pod
wpływem zmiany relacji cen nabywanych dóbr nazywamy
EFEKTEM SUBSTYTUCYJNYM zmiany ceny.
52
Zmianę popytu konsumenta spowodowaną WYŁĄCZNIE
przez wywołaną ruchem ceny zmianę jego realnego dochodu
nazywamy EFEKTEM DOCHODOWYM zmiany ceny.
53
Efekt substytucyjny: A  B
54
Efekt dochodowy: B  C
55
Efekt substytucyjny i efekt dochodowy: A B C.