Transcript AGRESJA WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY – SKĄD SIĘ BIERZE I JAK

AGRESJA WŚRÓD DZIECI
– SKĄD SIĘ BIERZE I JAK
JEJ ZAPOBIEGAĆ?
Agresja – to każde zamierzone
działanie mające na celu
wyrządzenie komuś lub czemuś
szkody, straty, bólu.
Agresja a przemoc
Obie strony
(np. podczas kłótni czy bójki)
mają podobną siłę fizyczną
i psychiczną.
Brak jest równowagi sił,
np. gdy uczeń narażony jest
na ataki ze strony innego
ucznia lub grupy uczniów
i jest wobec tych ataków
bezbronny (np. młodszy,
słabszy fizycznie i psychicznie).
MECHANIZM POWSTAWANIA
AGRESJI
AGRESJA
FRUSTRACJA
POTRZEBA
(niezaspokojona)
PODSTAWOWE POTRZEBY DZIECI:




bycie wartościowym człowiekiem,
potrafienie czegoś,
bycie społecznie akceptowanym,
poczucie przynależności do rodziny lub
grupy.
Fizyczna
Słowna
(bicie, kopanie, popychanie,
plucie, podstawianie nogi,
wymuszanie pieniędzy,
zamykanie w pomieszczeniach,
niszczenie własności)
(wyśmiewanie, obrażanie,
kpiny, przezywanie,
ubliżanie, ośmieszanie,
plotkowanie, namawianie się,
grożenie, szantaż, przeklinanie,
używanie poniżających
przezwisk)
Rodzaje agresji:
Bez użycia słów
i kontaktu fizycznego
(wrogie gesty, miny, izolowanie,
manipulowanie związkami
przyjaźni)
Formy agresji
AGRESJA CZYNNA
Jawne wyrażanie gniewu w stosunku
do przedmiotu agresji.
Czynną agresję łatwo zidentyfikować,
ponieważ nie można jej ukryć,
z reguły bywa głośna, widoczna.
Jej zewnętrzne oznaki to krzyki,
oskarżenia, złośliwości, szyderstwa,
groźby i przemoc fizyczna.
AGRESJA BIERNA
Zaprzeczenie odczuwaniu gniewu
wobec osoby, przy jednoczesnym
ochłodzeniu stosunków z tą osobą.
• próba manipulacji drugą osobą,
dokuczanie jej lub zranienia
bez ryzykowania otwartego konfliktu.
• bierny agresor nie daje się złapać
na gorącym uczynku.
Czynniki wpływające na rozwój agresji:

Uwarunkowania indywidualne.

Kontekst rodzinny.

Czynniki demograficzne i ekonomiczne związane
z rodziną.

Szkoła.

Grupa rówieśnicza.

Środki masowego przekazu.
Uwarunkowania indywidualne:

Cechy
temperamentu,
nerwowego.
wrażliwość

Zaburzenia psychiczne i somatyczne.

Niska samoocena.

Mało rozwinięta kontrola emocji.

Brak umiejętności społecznych.
układu
Kontekst rodzinny:













Chłód emocjonalny.
Nieokazywanie dziecku pozytywnych uczuć.
Brak zainteresowania sprawami dziecka
Wychowanie
poprzez
wykorzystywanie
siły
i nieznoszenie sprzeciwu.
Brak czytelnych zasad w życiu domowym.
Postawa bezkrytycznie przyzwalająca dziecku na
wszystko – łącznie z agresją i przemocą wobec
słabszych.
Zaspokajanie tylko materialnych potrzeb, brak
zaspokojenia potrzeb emocjonalnych.
Nadmierne wymagania wobec dziecka.
Brak kontroli sposobu spędzania przez dziecko czasu
(komputer, ulica).
Wszelka przemoc.
Alkoholizm, uzależnienia.
Wychowanie okazjonalne, brak konsekwencji.
Konflikty rodzinne, kryzysy.
Szkoła:
Uwarunkowania instytucjonalno-organizacyjne,
które sprzyjają zachowaniom agresywnym:
-
-
Zbyt dużo czasu spędzonego w sposób ukierunkowany.
Zbyt duża liczba dzieci w klasie.
Za mało możliwości wycofania się z pracy grupowej, oraz
zbyt mało możliwości tworzenia.
Ograniczona ruchliwość (za dużo siedzenia na krzesłach lub
przy stołach, za mało przestrzeni i okazji do ruchu).
Ogólny standard budynku i otoczenia, poziom hałasu
i wystrój pomieszczeń.
Struktura organizacyjna szkoły (nauka zmianowa, okienka,
klasy łączone, zmiana nauczycieli itp.)
Dziecko wkraczające w środowisko szkolne jest poddawane
działaniu ustalonych norm regulujących postępowanie uczniów.
Zostają postawione przed nim nowe wymagania i zadania.
Czynniki, które w tym obszarze mogą wspierać
występowanie agresji to:
-
-
Nie radzenie sobie w nauce, osiąganie słabszych wyników niż
pozostali koledzy z klasy – najpierw w dziecku pojawia się lęk,
potem zachowania agresywne.
Podział na biednych i bogatych – jestem gorszy, wstydzę się, więc
znajduję sposób żeby podokuczać innym.
Stosunek nauczyciela do ucznia – wyśmiewanie, poniżanie,
„zawzięcie się” na ucznia.
Przyzwolenie nauczyciela na agresję, brak reakcji z jego strony.
Obniżenie prestiżu nauczyciela – rodzice głośno przy dziecku
komentują postępowanie nauczyciela.
Brak współpracy rodziców ze szkołą – zamiast wspólnie ustalić jak
pomóc dziecku, rodzic ukrywa i wybiela postępowanie.
Brak motywacji do nauki – wartości materialne są na pierwszym
miejscu.
Cechy temperamentu, wrażliwość układu nerwowego.
Grupa rówieśnicza:

Chęć zaimponowania kolegom.

Poszukiwanie akceptacji w grupie.

Poszukiwanie bezpieczeństwa w grupie.

Podkreślenie ważności swojej osoby.

Odpowiadanie agresją na agresję innych celem
dorównania im.

Lęk
przed
odrzuceniem,
ośmieszeniem przez grupę.

Dziecko zrobi wszystko (nawet wbrew sobie)
ale tak jak chce grupa.
wykluczeniem,
Mechanizm
naśladownictwa
Mechanizmy grupowe
sprzyjające agresji:
Mechanizm
obniżenia kontroli
nad bodźcami
pobudzającymi
do agresywnych
zachowań
Mechanizm
dysocjacji
odpowiedzialności
Środki masowego przekazu:
Agresja i przemoc w telewizji






Telewizja jest jednym z najczęstszych sposobów spędzania
wolnego czasu przez dzieci i młodzież.
Zbyt łatwy i niekontrolowany dostęp do wszelkich
programów telewizyjnych, także tych pokazujących lub
wręcz promujących przemoc.
Dziecko pozostawione samo sobie szczególnie poszukuje w
telewizji tematyki kryminalnej, seksualnej oraz filmów
grozy.
Dzieci czerpią wzory do swoich zabaw z kreskówek, a te
coraz częściej zawierają przemoc.
Dzieci naśladują zachowania agresywne oglądane w
telewizji, rozwijają je i uogulniają je na inne sytuacje.
Dzieci, które nie okazywały przedtem postaw agresywnych,
nie uczą się przemocy po obejrzeniu jednego brutalnego
filmu. Jednak poddane przez dłuższy czas oglądaniu aktów
przemocy zaczynają takie prezentować
Sceny przemocy pokazywane w telewizji
wywołują określone zmiany w osobowości dziecka:

Sprzyjają formowaniu się agresywnego zachowania i
podnoszą poziom agresji w zachowaniu dzieci wobec
rówieśników.

Stymulują agresywne fantazje.

Znieczulają oglądającego na agresję i prowadzą do
przeświadczenia, że agresja jest powszechna i dozwolona
społecznie.

Wspomagają wymyślanie przez dzieci nowych form
zachowania agresywnego, które nie były pokazywane na
ekranie.
Reklamy telewizyjne również mają wpływ
na kształtowanie się postaw agresywnych:

Kształtowanie postawy „mieć”.

Poczucie niższości i flustracja związana z nieposiadaniem
reklamowanego produktu.

Kierowanie agresji na dzieci posiadające pożądany produkt.
Internet:

Łatwy, niekontrolowany przez rodziców dostęp do różnych
stron internetowych, w tym także tych zawierających
agresję i przemoc

„Cyberprzemoc”
Gry komputerowe:

Gry komputerowe
przesycone są agresją, przemocą destrukcją.

Dziecko nie tylko ogląda wzorce agresji, ale samo dokonuje
czynów agresywnych (trening).

Zaangażowanie emocjonalne dziecka w akt przemocy.

Utożsamienie się z agresorem.

„Oswojenie” się z agresją.
Przyczyny agresji:
1.
Niemożność zrealizowania celów, jakie dziecko samo
sobie wyznaczyło lub narzuciło mu otoczenie.
2.
Odrzucanie lub brak pozytywnych wzorców.
3.
Codzienna obserwacja np. zachowań agresywnych
w telewizji.
4.
Trudność w skutecznym odróżnieniu dobra od zła.
5.
Nieumiejętność spędzania właściwie wolnego czasu,
nuda.
Najlepszym sposobem walki z agresją
u dzieci jest okazywanie im:











zrozumienia
zainteresowania
wsparcia
akceptacji
cierpliwości
pomocy
empatii
opieki
czułości
życzliwości
konsekwencji
Co mają zrobić rodzice aby uniknąć agresji?





Rozwijać kompetencje społeczne, uczyć
asertywności, tolerancji i empatii.
Tworzyć warunki do rozwoju poprzez możliwość
aktywności, samodzielności, rozmowy i
aktywnego słuchania.
Okazywać szacunek i zaufanie dziecku.
Tworzyć atmosferę życzliwości i przychylności.
Prezentować wzory prospołecznych zachowań w
sytuacjach konfliktowych (modelowanie).
Sposoby rozładowania agresji:





Sport (biegi, sztuki walki, pływanie).
Ćwiczenia wysiłkowe.
„Wykrzyczenie się”.
Wyciszenie (np. słuchanie muzyki klasycznej).
Relaks (np. czytanie książki, obejrzenie filmu).
Prezentację przygotowano na podstawie materiałów szkoleniowych firmy Ottson:
”Agresja i autoagresja u dzieci i młodzieży”.