Transcript คลิกที่นี่
้
โรคสมาธิสน
ั
ADHD
Attention Deficit Hyperactive
Disorder
นาเสนอโดย
พญ.นันทิยา จีระทร ัพย ์
จิตแพทย ์เด็กและวัยรุน
่
โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ ์
21 พฤษภาคม 2553
ข้อมู ลประกอบการนาเสนอ
้
เนื อหาบางส่
วนได ้จากสไลด ์ผลงาน
ของ
รศ.นพ.ชาญวิทย ์ พรนภดล
สาขาวิชาจิตเวชศาสตร ์เด็กและ
วัยรุน
่
คณะแพทยศาสตร ์ศิรริ าช
้
โรคสมาธิสน
ั คืออะไร
ความผิดปกติของสมอง
่ า
(neuropsychiatric disorder) ทีท
ให้เด็กมีความบกพร่องของสมาธิ
และความสามารถในการควบคุม
ต ัวเอง
้ั (inattentiveness)
- สมาธิสน
- ซน (hyperactivity)
- หุนหันพลันแล่น
้ อยแค่ไหน
พบโรคนี บ่
- 3-5% ของเด็กวัยเรียน
- เด็กผู ช
้ ายจะมีอาการซน , หุนหันพลัน
แล่น และก่อให้
เกิดปั ญหาพฤติกรรมบ่อยกว่า
เด็กผู ห
้ ญิง
- อาการขาดสมาธิ พบได้บ่อยพอๆกันทัง้
ในเด็กชาย
และเด็กหญิง
่
่
สิงทีครูมก
ั จะเขียนในสมุดพก
้ั
• ไม่คอ
่ ยตงใจเรี
ยน
• ขาดความร ับผิดชอบ ขาด
ระเบียบวินย
ั
• ชอบคุยในห้องเรียน
• ขาดความรอบคอบ ทางานไม่
เรียบร ้อย
• วอกแวกง่ าย ต้องคอยกระตุน
้
บ่อยๆ
การวินิจฉัย
• กลุ่มอาการขาดสมาธิ
1. ไม่มส
ี มาธิ
2. ไม่รอบคอบ ทางานผิดพลาด
สะเพร่า
้
3. ขาดความตังใจเวลาท
างาน
4. ดู เหมือนไม่ฟังเวลาพู ด
5. ทางานไม่เสร็จ ไม่มรี ะเบียบ
6. วอกแวกง่ าย
7. หลงลืม
8. ทาของใช้สว
่ นตัวหายเป็ นประจา
่
่ องใช้ความคิด
9. หลีกเลียงงานที
ต้
• กลุ่มอาการซนอยู ่ไม่นิ่ง
1. ยุกยิก อยู ่ไม่สุข
่ ่ง
2. ชอบลุกจากทีนั
่ ปี นป่ าย, เล่นโลดโผน
3. วิง,
4. ไม่สามารถเล่นหรืออยู ่เงียบๆได้
เล่นเสียงดัง
้
5. พลังงานเหลือเฟื อ ซนมากตังแต่
่
ตืนนอนจน
เข้านอน
6. พู ดมาก พู ดไม่หยุด
กลุ่มอาการหุนหันพลันแล่น
1) โพล่งคาตอบออกมาก่อน
คาถามจบ
2) ใจร ้อน รอคอยอะไรไม่คอ
่ ยได้
3) ชอบพู ดแทรกขณะผู อ
้ นก
ื่ าลัง
พู ดอยู ่
• อาการเกิดก่อนอายุ 7 ปี ส่วนใหญ่
จะเห็นช ัดเจนในช่วงอายุ 3-6 ปี
• อาการต้องแสดงออกให้เห็นช ัดเจน
่ าน
ในหลาย ๆ สถานที่ เช่น ทีบ้
่
และทีโรงเรี
ยน
สาเหตุ
• ความไม่สมดุลของสารเคมี
ในสมอง
(Dopamine&Norepinephrine
่
turnover ตากว่
าปกติ )
• กรรมพันธุ ์
่
• สิงแวดล้
อม
่ ดๆเกียวกับโรคสมาธิ
่
้ั
ความเชือผิ
สน
้ั เพราะเขาดู ทวี ี
• “ลู กไม่น่าเป็ นสมาธิสน
เล่น com. เล่นวิดโี อเกม ได้นานเป็ น
่ั
ชวโมงๆ
”
่
• “ลู กเขาเล่นของเล่นทีเขาชอบได้
ตง้ั
นาน”
• “เด็กซนเป็ นเด็กฉลาด”
้
• “เขาก็เป็ นแค่เด็กซนๆคนหนึ่ งเท่านัน”
่ั
้ั เป็ นแค่แฟชนอย่
างหนึ่ ง
• “โรคสมาธิสน
ของสังคม”
้ั
แพทย ์สามารถวินิจฉัยโรคสมาธิสนได้
อย่างไร
• รวบรวมประวัติอย่างละเอียด (จากครู
และผู ป
้ กครอง)
• ตรวจร่างกาย การมองเห็น การได้
ยิน
• ตรวจความจา สมาธิ ความสามารถ
ในการวิเคราะห ์
• ไม่มก
ี ารทดสอบทางห้องปฏิบต
ั ก
ิ าร
่ ในการวินิจฉัย
หรือ เอ็กซเรย ์ทีใช้
การร ักษา
้
การปร ับพฤติกรรม + ปร ับวิธก
ี ารเลียงดู
่
การปร ับสิงแวดล้
อมของเด็ก
การปร ับการเรียนการสอน
การใช้ยา
่ ผลดีทสุ
การร ักษาทีได้
ี่ ด คือ การ
ผสมผสานหลายๆวิธเี ข้าด้วยกัน
วิธเี สริมสร ้างทักษะการเรียน
้ั
ให้เด็กสมาธิสน...เทคนิ
ค
สาหร ับครู /อาจารย ์
้ั ท
่ าให้
ปั ญหาของเด็กสมาธิสนที
เรียนได้ไม่ด ี
•
•
•
•
•
เหม่อ ใจลอย ไม่สนใจเรียน วอกแวกง่ าย
อู ้ ยืดยาด เฉื่ อย ทางานช้า ทางานไม่เสร็จ
หลงลืมง่ าย
ขาดการวางแผนล่วงหน้า
ทางานชุย
่ ทางานไม่เรียบร ้อย สะเพร่า
้ั ท
่ าให้
ปั ญหาของเด็กสมาธิสนที
เรียนได้ไม่ด ี
• แบ่งเวลาไม่เป็ น
• ขาดระเบียบ
• ไม่อดทน ล้มเลิกง่ าย
่
• หลีกเลียงการท
าการบ้าน
่
• หลีกเลียงการทบทวน
อ่านหนังสือ
วิธแ
ี ก้ปัญหาเหม่อ ใจลอย
วอกแวกง่ าย
่ ่งให้เหมาะสม ลดสิงที
่ จะท
่
• จัดทีนั
าให้
วอกแวก
่
• ตกลงวิธเี ตือนกับเด็ก หลีกเลียงการ
่ อยๆ
เรียกชือบ่
้
• สอนให้เร ้าใจ สนุ ก ทาเนื อหาให้
น่ าสนใจ น่ าติดตาม
่
• สลับให้เด็กได้มก
ี ารเคลือนไหวบ้
าง
•
•
•
•
•
•
วิธแ
ี ก้ปัญหาอู ้ ยืดยาด เฉื่ อย ทางานช้า
ทางานไม่เสร็จ
กาหนดเวลา
สร ้างแรงจู งใจ
่ นงานกับเด็ก
เริมต้
่ ่ มนวล
ใช้การสัมผัสทีนุ
้
แบ่งงานเป็ นส่วนเล็กๆ พักสันๆบ่
อยๆ
ให้เวลาทางานนานกว่าเด็กปกติ
วิธแ
ี ก้ปัญหาหลงลืมบ่อย
่ ช ัดเจน ทาเป็ นเอกสารให้เด็ก
• เขียนคาสังให้
ทบทวน
้
อยๆ
• ให้เด็กทบทวนคาสัง่ หรือเนื อหาบ่
่
• มีวธ
ิ เี ตือนความจาทีเหมาะสม
เช่น ป้ าย,
ิ าปลุก
post-it, นาฬก
• มีตารางกากับ ฝึ กบ่อยๆให้เคยชิน
• ฝึ กให้เด็กรู ้จักการทา check-list
• อนุ ญาตให้เด็กใช้อป
ุ กรณ์บน
ั ทึกเสียง
วิธแ
ี ก้ปัญหาการขาดการ
วางแผนล่วงหน้า
• สอนให้เด็กรู ้จักใช้ planner
• ฝึ กให้เด็กหยุดตัวเอง...คิดก่อนทา
วิธแ
ี ก้ปัญหาการแบ่งเวลาไม่เป็ น
• สอนให้เด็กรู ้จักการ “กะ” เวลา ฝึ ก
บ่อยๆ เล่นเป็ นเกม
• บันทึกเวลาการทางานของตัวเอง
่ าก ับแต่ละ
• ทาตารางเวลาเพือก
กิจกรรม
• สอนให้ย่อยงาน แล้วกาหนดเวลาการ
ทางานแต่ละส่วน
วิธแ
ี ก้ปัญหาการแบ่งเวลาไม่เป็ น
ิ าปลุก, timer
• สอนให้รู ้จักใช้นาฬก
่
• เตือนเด็กล่วงหน้าถึงเวลาทีเหลื
อ
• สอนให้ทา “to do list”
• Weekly, Monthly Planner
วิธแ
ี ก้ปัญหาขาดระเบียบ
• สอนให้เด็กใช้แฟ้มเจาะรู สาหร ับเก็บ
เอกสาร
• สอนให้เด็กทาป้ ายติดบนแฟ้ม, หนังสือ,
่
สิงของ
่ กดู รู ้
• ป้ ายควรเป็ นรหัสสี หรือตัวเลขทีเด็
และเข้าใจง่ าย
่ องทา,
• มีแฟ้มสาหร ับใส่การบ้านทีต้
่ าเสร็จแล้ว, การบ้านทีต้
่ องส่ง
การบ้านทีท
วิธแ
ี ก้ปัญหาขาดระเบียบ
• สอนให้เด็กจัดโต๊ะเรียนทุกวันก่อนกลับ
บ้าน จัดกระเป๋ านักเรียนทุกวันก่อนนอน
• เลือกใช้กล่องดินสอ, กระเป๋ านักเรียนที่
แบ่งเป็ นช่องๆไว้แล้วอย่างเป็ นระเบียบ
• จัดห้องเรียนให้เป็ นระเบียบ เป็ นตัวอย่าง
่ นระเบียบให้
หรือหาตัวอย่างของเด็กทีเป็
เด็กได้เลียนแบบ
การร ักษาทางเลือก (Alternative
Treatments)
• กีฬา การละเล่น ดนตรี ศิลปะ
• กิจกรรมบาบัด (Occupational
Therapy), Sensory Integration (SI)
Training
• การฝึ กสติ นั่งสมาธิ
• Neurofeedback (EEG, HEG
Biofeedback)
• Interactive Metronome (IM)
Training
การละเล่นไทย
งานบ้าน
กิจกรรม...การละเล่น...กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น...
กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี...
กิจกรรม...การละเล่น...กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น...
กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี...
กิจกรรม...การละเล่น...กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น...
กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี...
ข้อคิดถึงพ่อแม่ผูม
้ ี
หวัง....
•
•
•
•
•
•
•
•
วิธก
ี ารเป็ นพ่อแม่เด็กสมาธิ
้
สั
น
เข้าใจ ให้กาลังใจตัวเอง และลู ก
เข้าใจในอารมณ์ ความรู ้สึก
ของลู ก (empathy)
ยอมร ับ
มีหวัง อดทน
่
พึงตัวเอง
คบกัลยาณมิตร
้
สารวจจิต ผู เ้ ลียงต้
องมีสติ
ฝึ กให้ต ัวเองและลู ก มองอะไรใน
แง่ บวก
วิธก
ี ารเป็ นพ่อแม่เด็กสมาธิ
้
สั
น
่ มี
่ ไม่ใช่สงที
่ ัง..แหละ
• มีความสุขกับสิงที
ิ่ หว
•
•
•
•
•
•
่ นให้
้
ทาสิงนั
ดท
ี สุ
ี่ ด
ไม่ตามใจ ไม่โอ๋ ไม่ใจอ่อน
่
มองหาพรสวรรค ์ทีอาจซ่
อนเร ้นอยู ่ในตวั ลู ก
เปิ ดโอกาสให้เด็กได้ทาอะไรด้วยตัวเอง
กอดลู กทุกวัน ชมลู กบ่อยๆ
่
หลีกเลียงการตี
หรือการทาโทษด้วยวิธท
ี ี่
รุนแรง
่ คณ
ให้เวลาทีมี
ุ ภาพแก่ลูก
้ั
หยุดบ่นซะทีได้มยคับ
...คุณแม่
่
ผมเบือจะแย่
อยู ่แล้ว....
สู ตรแห่งความสาเร็จสาหร ับพ่อแม่เด็ก
้ั
สมาธิสน
•
•
•
•
•
•
•
•
ยอมร ับ
ปร ับทัศนคติ
เติมเต็มความร ัก ความเข้าใจ
แสวงหาความรู ้ใหม่ๆ
ปรึกษากัลยาณมิตร
่
หมันมองเด็
กในด้านบวก
เปี่ ยมด้วยความหวัง
ผนึ กกาลังในครอบคร ัว
m
ยาจะช่วยอะไรบ้าง
• เด็กจะรู ้ว่าตัวเองมีคณ
ุ ค่า และ สามารถ
ทาอะไรให้สาเร็จได้
้ ช่วยให้เด็กควบคุม
• มีสมาธิยาวขึน,
ตัวเองได้ดข
ี น
ึ้
• ทาให้เด็กดู สงบลง
• ทาให้ผลการเรียนดีขน
ึ้
่
• ทาให้เข้ากลุ่มกับเพือนดี
ขน
ึ้
้ อยลง
• ดือน้
การร ักษาโดยการใช้ยา
- Psychostimulant ได้แก่
Methylphenidate
(Ritalin / Rubifen)
m
ผลข้างเคียงของยามีอะไรบ้าง
่
• เบืออาหาร
่
• คลืนไส้
มึนศีรษะ ปวดศีรษะ
• นอนไม่หลับ
้
• อารมณ์ออ
่ นไหวง่ าย ขีใจน้
อย
• หงุ ดหงิด ร ้องไห้ง่าย เจ้าน้ าตา
กินยาไปนานๆ จะมีอ ันตรายกับ
้
เด็กมัย?
ยาจะสะสมในร่างกายหรือเปล่า?
้ ย?
้
เด็กจะตัวเตียมั
มีคนบอกว่าเด็กกินยาแล้วจะ “ซึม”
จริงหรือไม่?
เด็กจาเป็ นต้องร ับประทานยาไปนาน
แค่ไหน?
เด็กร ับประทานยาไปนานๆ มีโอกาสติด
ยาหรือไม่?
่ ผิ
่ ดๆ
ความเชือที
่
เกียวก
ับการร ับประทานยาร ักษาสมาธิ
้
สัน
่ ทาให้เด็กโง่ ”
• “กินยาแล้วสมองจะเสือม
• “ยาจะเข้าไปกด ไปบีบสมอง”
๋
• “กินยาแล้วเดียวติ
ดยา ต้องกินยาไป
่
เรือยๆ”
• “กินยาแล้วเด็กจะไม่พยายามปร ับปรุง
่
ตัวเอง ต้องพึงยาตลอด”
• “ยาเป็ นแค่การร ักษาตามอาการ เวลาไม่
หากไม่ได้ร ับการร ักษา
้ั
เด็กสมาธิสนจะเป็
นอย่างไร
การพยากรณ์โรค
่
1/3 หายจากอาการ ADHD เมือโต
ผ่านพ้นวัยรุน
่
่
1/3 ยังคงมี อาการ ADHD ทีรบกวน
การเรียน,การทางาน,การเข้าสังคม
ต่อเนื่ องจนถึงวัยผู ใ้ หญ่
1/3 นอกจากจะมีอาการของ ADHD
่ ดข
่
ทีไม่
ี นแล้
ึ้
ว ยังมีผลกระทบทีตามมา
เช่น alcoholism,SUD,Antisocial PD
่ าให้การดาเนิ นโรคแย่ลง
ทีท
Thank you… for your attention
สวัสดีคะ่
คร็อก...ฟี ๊