Transcript ahlak
MESLEKİ SORUMLULUK VE AHLAK İLKELERİ PDR alanında çalışanlar için konulmuş olan etik kurallar, PDR hizmeti veren herkesi kapsamaktadır. Herkesin bu ilkelere uymaları beklenmektedir • Ülkemizde tüm bireylerin sağlıklı bir biçimde uyum yapmalarına hizmet etmeyi amaçlayan uzmanları yetiştirmek üzere psikiyatri, klinik psikolojisi, danışma psikolojisi, okul psikolojisi, ,sosyal çalışma gibi “kişisel yardım meslek alanları “ ortaya çıkmıştır • Ülkemizde son yıllarda bu yardım meslekleri üyeleri arasında bazı anlaşmazlıklar ve tartışmalar gözlenmektedir. • PDR alanında çalışanların mesleki kimlik ve görevlerini açıklamaya, sorumluluk sınırlarını belirlemeye ihtiyaç duyulmaktadır. • Bir çok durumda bu yardım meslekleri arasında bazı rol örtüşmeleri bulunmakla birlikte bunların birbirlerinden ayrı meslek dalları olarak gelişmelerini sağlayan farklı amaç, ilke, yöntem ve teknikler vardır. • Klinik psikoloji ile PDR arasındaki önemli farklardan birisi, yardım sürecinde klinik psikoloğun psikopatolojiden harekete geçerek kendisine baş vuran kişilerdeki psikolojik bozuklukları iyileştirmeyi esas almasıdır. Sağaltım sürecinde önce tanı, sonra tedavi gerçekleştirilir.Doktor-hasta ilişkileri esas alınır. Tıp merkezlerinde ciddi psikolojik sorunları olan kişilerle yoğun terapi ilişkilerine girişilir • PDR de ise, hareket noktası normal gelişimdir. Bu hizmetlere baş vuran kişilerin ruh sağlıklarının güçlendirilmesi amaçlanır. Ciddi psikolojik sorunları olan kişilere hizmet vermek söz konusu olduğu zaman bile, onların normal ve sağlıklı yanlarından harekete geçilerek yardım edilmeye çalışılır. İnsan organizmasında kendini gerçekleştirmeye yönelik kuvvetli bir ruhsal enerjinin olduğuna inanılır. Bu nedenle hizmet sundukları kişiler de “hasta” değil, “danışan” olarak adlandırılır. PDR, bazı duygusal-sosyal sorunları olan kişilere sağaltıcı hizmetlerde bulunmakla kalmaz, aynı zamanda bunları önleyici bir işlevi de üstlenir. • PDR Okul, hastane, fabrika ve benzeri sosyal kuruluşlarda ruh sağlığını bozucu koşulları engellemek, olumlu kişilerarası ilişkileri geliştirmek gibi bazı önleyici hizmetleri de kapsar. Ayrıca PDR hizmetleriyle her hangi bir sorunu olmayan, ruh sağlığı yerinde olan danışanlara da hizmet verilir. Bu hizmetler normal bir kişinin kendini daha iyi tanımasına, içinde bulunduğu koşulları gerçeğe daha uygun olarak değerlendirmesine, kişisel yeteneklerini geliştirmesine, kendine uygun bir meslek seçmesine, daha gerçekçi planlar yapmasına yardımcı olmayı amaçlar. • Okul psikolojisi temel eğitim çağındaki öğrencilere verilen tüm psikolojik hizmetleri kapsar. Okul psikologlarının görevleri okulla ilgili olmakla birlikte bunlar ruh sağlığı klinikleri, RAM gibi okul dışı birimlerle de çalışır. Okullarda ÖE gereksinimi olan, çeşitli okuma güçlükleri bulunan sorunlu çocukları saptarlar. Bunun için çeşitli tanı çalışmalarını yaparlar. Gerekli olan testleri kullanırlar. Eğitsel problemlerle ilgili araştırmalar yaparlar. Yöneticilere, öğretmenlere ve velilere müşavirlik hizmetini sunarlar. PDR uzmanlarının hizmet alanı ise çok geniştir. Her düzeydeki öğrencilere yardım sağladıkları gibi yetişkinlere, yaşlılara, ruh sağlığı sorunu olanlara, özürlülere hizmet verirler. • sosyal çalışma uzmanının da önemli bir yeri vardır. Okulda, hastanede, sosyal yardım kuruluşlarında ve iş merkezlerinde çoğunlukla yoksul semtlerden gelen, SED düşük olan sorunlu kişilerle ilgilenir. Bunlara çeşitli kaynaklardan olanaklar sağlamaya çalışırlar. Bazı öğrencilerin çalışmasını engelleyen sosyal problemleriyle de ilgilenirler. Vak’a incelemeleri yaparlar ve danışma hizmeti verirler. • Ülkemizde genellikle PDR çalışmaları öğretim etkinlikleri ile karıştırılmakta ve öğretmenlerin de bu hizmetleri verebilecekleri düşünülmektedir. Okullarda çalışan PDR elemanlarına “rehber öğretmen” denilmesi muhtemelen bu karışıklığa neden olmakta ve PDR mesleğinin eğitim kökenli olduğu yanılgısına yol açmaktadır. Aslında PDR hizmetleri psikoloji temeline dayalı olarak psikoloji uygulamalarından oluşmaktadır. Ancak hizmet alanı geniş ölçüde eğitimdir. Kısaca psikolojik danışmanlık ile öğretmenlik birbirlerinden farklı iki ayrı meslektir. • Öğretmenin görevi, öğrencinin eğitim programı ile saptanan bazı alanlarda bilgi, beceri ve düşünsel güçlerini geliştirmektir. PDR uzmanlarının görevi ise öğretimin dışında bazı psikoloji yöntemleriyle öğrencilerin duygusal, sosyal, kişisel yönlerden sağlıklı olarak yetişmelerine yardımcı olmaktır. Bu hizmeti verebilmek için bu mesleğe özgü psikoloji ilke ve kuramları, teknik ve yöntemleri konusunda yeterli bir formasyon almakla sağlanır. Okullarda PDR hizmetlerinin daha verimli ve etkili olabilmesi için öğretmenlerle psikolojik danışmanlar r işbirliği içinde çalışmak zorundadırlar. • Psikiyatri ile PDR arasında da önemli farklar vardır. Psikiyatristler tıp kökenli olup akıl ve ruh sağlığı uzmanlarıdır. Gerektiğinde hastalarına ilaç tedavisini uygularlar. Psikolojik danışmanlar koruyucu ruh sağlığı uzmanlarıdır. Ağır vakalar ve özel durumlarla karşılaştıklarında danışanlarını gereğine göre psikiyatristlere, klinik psikologlara ya da sosyal hizmet uzmanlarına gönderirler. • Kişisel yardım hizmetleri uzmanları arasında etkili bir işbirliği kurulması halinde kişiler ve toplum büyük yarar görür. • PDR kişisel yardım hizmetlerini amaçlayan meslekler arasında kendine özgü bir yeri olan, kişilerin daha bilinçli, güçlü ve yaratıcı bir biçimde yetişmelerine hizmet veren bir meslek alanıdır. Mesleğin daha sağlıklı bir biçimde yürütülmesi için bazı ilkelerin, kuralların ve standartların açık bir biçimde belirlenmesi ve bunlara uyulması gerekmektedir. • PDR etik kurallarının esas amacı bu alanda çalışanların mesleklerinde karşılaşabilecekleri sorunlu durumlarda onlara yol gösterecek ipucu davranışları göstermektir. Bu kurallar, gerektiğinde idari ve adli makamların bu hizmetlerle ilgili olarak ortaya çıkan durumlarda verecekleri kararlar için de baş vuru kaynağı olarak kullanılabilir TEMEL İLKELER PDR elemanlarının öğrenmeleri, benimsemeleri ve uymaları gereken bazı temel ilkeler vardır. Başlıcaları şunlardır: 1.Yetkinlik (Yeterlilik, ehliyet) PDR elemanlarının, danışanların iyilik ve çıkarları doğrultusunda en iyi hizmeti verebilecek, en doğru ve isabetli kararları alabilecek yeterlilikte olmaları gerekli ve zorunludur. Bunun için bilimsel ve mesleki düzeylerini yükseltmeye, bilgilerini sürekli olarak yenilemeye çalışmalıdırlar 2. Dürüstlük PDR elemanları, kişilerarası ilişkilerinde, bilimsel ve mesleki çalışmalarında doğruluğu, dürüstlüğü ve gerçekçiliği ön plana alırlar. Özü, sözü, içi dışı birdir.Davranış ve sözleri birbirini tutar. Danışanları ile saydam ilişkiler kurar. 3.Duyarlılık ve hoşgörü PDR elemanları mesleki ilişkilerinde , özellikle de danışanlarına karşı duyarlıdırlar. İnsan ilişkilerinde anlayışlı ve hoşgörülüdürler. Her insanın kişilik haklarına ve onurlarına saygılı olmanın önemini kavramışlardır. Her insanın değerli olduğu bilincindedirler. Bireyin kendi problemlerini çözebileceğine ve kendi kararlarını kendi verme özgürlüğüne içten inanırlar. Danışanlarına ait gizli bilgileri korumak ve insanlara verilebilecek zararları önlemek ya da en aza indirmek için her çareye başvurular 4. Bireysel ve kültürel farklılıklara duyarlılık PDR elemanları tüm çalışmalarında danışanlarının yaş, cinsiyet, din, dil, SED, siyasi düşünce, felsefi inanç gibi farklılıklarını göz önünde bulundurmaksızın hizmet verirler. Bu hususlarda ön yargılı olmazlar ve taraf tutmazlar. Herkesi olduğu gibi kabul ederler. 5. Toplumsal sorumluluk Rehberlik hizmeti bireye yönelik bir hizmettir. Ancak birey toplumdan soyutlanamaz. Bireye yapılan yardım topluma da yansır. Bu bakımdan PDR elemanları bireye hizmet verirken çoğunluğun haklarını gözetirler. Toplumun yararı için bilgilerini kitle iletişim araçları ile halka yayarlar. Diğerleriyle işbirliği yaparak halkın ve danışanların yararına olacak sosyal, ekonomik ve kültürel politikaların oluşturulmasına çalışırlar. 6. Mesleki ve bilimsel sorumluluk PDR elemanları etik davranış standartlarına bağlıdırlar ve görevlerini iyice kavrayıp bunlara uygun davranma sorumluluğunu yerine getirirler. Danışanların iyilikleri ve yararları doğrultusunda ilgili kurum ve kişilerle işbirliği yaparlar. Gerektiğinde meslektaşlarının uygun olmayan davranışlarını engellemek için meslektaşlarıyla görüş alış verişi yaparlar. ETİK STANDARLAR Genel standartlar psikolojik danışma, araştırma, ölçme ve değerlendirme, müşavirlik gibi PDR elemanlarının verdikleri tüm hizmetlerde geçerlidir. Bu genel standartların bazıları şunlardır: a.Yetkinlik Sınırları PDR elemanları ancak eğitimini gördükleri bu alan gerekli bilgi ve beceri alarak iyi yetiştirildikleri uzmanlık alanlarında hizmet verebilir, öğretim yapabilir ve araştırmalara girişebilirler.Yeni uzmanlık alanları söz konusu olduğu zaman ancak bu özel alanlarda gerekli çalışmaları yaptıkta, ve gerekli ve yeterli eğitimi gördükten sonra bu alanlarda hizmet vermeye, eğitim vermeye ya da araştırma yapmaya girişebilirler b. Uzmanlık Alanlarında Sürekli Olarak Gelişme Psikolojik danışma, ölçme ve değerlendirme, araştırma müşavirlik hizmeti verme gibi çeşitli alanlarda Meslek yaşamları boyunca mesleki bilgi ve becerilerini arttırmaya çalışırlar. Çalışan PDR elemanları çağdaş ve bilimsel mesleki bilgileri, kullanılan tekniklerdeki yenilikleri izlerler c.Bireysel farklılıklar Yaş, cinsiyet, ırk, dil, din, SED, ve sakatlık durumları gibi bireysel ayrılılar PDR çalışmalarını önemli ölçüde etkileyebilir. PDR elemanları bu alanlarda ayrım yapmazlar, taraf tutmazlar ve herkese eşit davranırlar. d. Toplumun Değerlerine Saygı PDR elemanları kendilerinkinden faklı olsa bile, bulunduğu yörenin değer yargılarına, inanç ve değerlerine saygılı ve hoş görülü davranırlar. e-Ücret İlişkileri Verilen PDR hizmetleri için ücretler saptanırken hem danışanların sosyoekonomik düzeyi hem de bulunulan yörede bu tür hizmetler için uygulanan ücretler dikkate alınır. Danışman hizmeti karşılığında mal mülk kabul etmeye ya da bir hizmeti isteme gibi davranışlar göstermez. f-Duygusal-cinsel yakınlık PDR elemanları danışanları ile sorumluluğu altında çalışan kimseler ile duygusal ilişkilere girmez. Cinsel tacize uğramış olanlara psikolojik danışma hizmeti verirler. Fakat onlar hakkında okuldan atılma, mesleklerinde terfi ettirilmeme, işe alınmama gibi durumlarda verilecek kararlara katılmazlar g-Başkalarına Zarar Vermeme PDR elemanları birlikte çalıştıkları kimseleri tedirgin etmekten, yaşları, cinsiyetleri, etnik kökenleri SED bakımından küçümsemekten kaçınırlar.Diğerlerine zorluk çıkarmazlar. Önlenemeyen zorlukları da hafifletmeye çalışırlar h-Gizli Bilgiler PDR elemanları her türlü mesleki çalışmalarında danışanlarına ilişkin olarak özel bilgilerini korumak sorumluluğunu taşırlar. Gizli bilgiler ancak danışmanını kendisi ya da toplum için açık bir tehlike ya da zarar söz konusu olduğunda gerekli önlemler alındıktan sonra ve danışanların bilgisi dahilinde ilgili kişilere iletilebilir. ı-Profesyonel Kimlik PDR elemanları mesleki kimliklerini, çalıştıkları kurumdaki statülerini ve bu kurumların amaç, işlev ve niteliklerini gerçekte olduğu gibi tanıtırlar. Ait olmadıkları ve kendilerinin mesleki niteliklerinde farklı bir mesleğin niteliklerine doğrudan ya da dolaylı olarak sahip olma iddiasında bulunmazlar. Mesleki kimliklerinin ve niteliklerinin başkaları tarafından yanlış değerlendirilmesi durumunda da bu yanlışlıkları düzeltmekle yükümlüdürler. 2. PSİKOLOJİK DANIŞMA İLİŞKİLERİ Gerek bireysel gerekse grupla psikolojik danışma ilişkilerinde aşağıda belirtilen hususlara yer verilmelidir. 1. PDR ilişkisi ancak danışanın gönüllülüğü ile olanaklıdır. Danışan, danışma ilişkisine girip girmemekte serbesttir. Bu özgürlüğün tanınamadığı durumlarda danışman, danışana bunun nedenlerini açıklamakla yükümlüdür. • Danışma süreci içerisinde danışman danışanın kişisel bütünlüğüne saygı göstererek onun iyiliği ve huzuru için çalışmaktan sorumludur. Danışman aynı zamanda danışanı grup etkileşiminden doğacak bedensel ve psikolojik incinmelerden korumak için uygun önlemleri almakla yükümlüdür • Danışman, danışma sürecinde elde edilen bilgilerin saklanması, başkalarına verilmesi ya da yok edilmesinde etik kurallara uygun davranır. Her türlü bilgi gizli tutulur • Eğer danışan aynı zamanda bir başka profesyonel kişi ile ilişkideyse, onun onayını almaksızın bu bireyle danışma ilişkisine girmez. • Eğer danışma ilişkisi başladıktan sonra, danışanın başka bir danışma ilişkisi içinde olduğunu öğrenirse, danışman diğer meslektaşının iznini alır. Ancak danışan diğer danışmanla ilişkiyi kesmek istemiyorsa danışman bu danışanıyla ilişkisini sonlandırır. Aynı anda iki faklı danışmanın birlikte yürütülmesi sorun yaratabilir. • Danışanın durumu gerek kendisi gerekse başkaları için açık ve yakın bir tehlike oluşturuyorsa danışman bu tehlikeyi önleyebilecek mantığa uygun bir tedbir alır ya da ilgililere bu tehlikeyi bildirir. • Danışma ilişkisi ile ilgi tüm kayıtlar (görüşme notları, test verileri, yazışmalar, bant kayıtları, elektronik veriler ve diğer dökümanlar) danışmanın çalışmakta olduğu kurumun malı değildir. Bunlar mesleki amaçlarla kullanılır.Danışanın izni olmadan başkalarına açıklanmaz • Danışma ilişkisinden elde edilen veriler danışman eğitimi ya da araştırma amacıyla kullanılacağı zaman ilgili danışanın kimliği gizli tutulur. • Danışman danışana danışma ilişkisinde iken ya da bu ilişkiye başlamadan önce ilişkiyi etkileyebilecek amaçlar, hedefler, teknikler, danışma sürecinin kuralları ve sınırlılıkları ile ilgili bilgiler verir. • Danışman rüştünü tamamlamamış ya da kendi başına karar veremeyecek durumdaki danışanların çıkarlarını onların yararına olmak kaydıyla en iyi biçimde korur. • Danışan danışanı ile ilgili olarak mesleki açıdan yetkili olan diğer bir meslektaşı ile konsültasyon yapabilir. • Danışman kişisel ya da mesleki yetersizliği yönünden danışana yardımcı olamayacağını anladığından ilişkiyi başlatmaktan sakınır ya da ilişkiyi keser. Danışanı uygun bir uzmana yöneltir. Danışan ona gitmek istemezse danışman ilişkiyi sürdürmek zorunda değildir. • Danışman kendisinin objektif olmasını engelleyecek yönetim, denetim ya da değerlendirme ilişkisi içinde olduğu bir kişi ile danışma ilişkisine girmez. Bu durumda başka bir danışmana gönderir. Ancak başka bir seçeneğin bulunmadığı durumlarda ve danışanın durumu mutlaka danışma yardımını gerektiriyorsa danışmanın bu danışma ilişkisine girmesi düşünülebilir. Aynı durum akraba ya da arkadaşla girilecek danışma ilişkisi için de geçerlidir. • Danışman, danışanla danışma süreci boyunca her hangi bir duygusal yakınlıktan kaçınır. Böyle bir ilişki meslek ahlakına aykırıdır. • Bilgisayarda bilgi saklanacaksa sadece sağlanan hizmet için gerekli olan bilgi saklanır. Saklanan bilgi bu bilginin kullanılacağı iş biter bitmez yok edilir. En iyi güvenlik yöntemleri kullanılarak bilgisayardaki bilginin sadece danışma hizmetlerini vermekle görevli ve sorumlu personel tarafından kullanılması sağlanır. 3. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme ile ilgili maddeler gerek test ve gerekse test dışı teknikleri kapsayacak biçimde yorumlanmalıdır. • Test veren testin uygulanmasından önce ve sonra test ve testin amacıyla sonuçlarının kesin olarak nerede kullanılacağıyla ilgili testi alana bilgi verir. Test puanları yorumlanırken SED, etnik ve kültürel özelliklerin test puanlarına etkisi dikkate alınır • Bir danışana uygulanmak üzere test seçilirken testin geçerli; güvenilir olmasına dikkat edilir. • Testi veren kişi uygulanan testle ve sonuçlarıyla ilgili bilgi verirken, yanlış iddia ve algılamaya neden olmayacak biçimde doğru bilgi verir. • Faklı testleri uygulama, puanlama ve yorumlama için farklı yetenek ve hazırlığa gerek vardır. Bu yetenek ve hazırlığa sahip olmayan testi uygulamaz. • Testlerin posta aracılığıyla uygulanması gibi yeterince kontrol edilemeyen bir uygulama meslek etiğine aykırıdır. Ancak kendi kendine uygulanıp puanlanabilecek ilgi envanterleri gibi araçlar bu şekilde posta aracılığıyla kullanılabilir. • Test sonuçlarının geçerli olabilmesi için test güvenliğinin sağlanması gerekir. Testi alan kişiye en iyi test sonuçlarının hangi koşullarda gerçekleşebileceği açıklanmalıdır • Eldeki araçlara ait sınırlılıkların olması durumunda danışman zaman zaman araçları gözden geçirerek güncelleştirir ya da bunları amaca uygun hale getirir. • Testi veren, bireye ve gruba ait test verilerini açıklarken yeterli yorumu yapar. Bu yorum, testi cevaplandıranın özel ilgi alanıyla ilişkili olarak yapılır. • Test sonuçlarına dayanarak karar verme sorumluluğunu taşıyan uzman, eğitsel ve psikolojik ölçme araçları, geçerlik ölçütleri ve testlerin araştırmalarda kullanılması gibi konularla ilgili yeterli bir anlayış ve bilgiye sahip olmalıdır. • Hakkında yeterli teknik bilgi bulunmayan araştırma araçlarının sonuçlarını yorumlarken dikkatli olunmalıdır. Bu gibi araçların kullanılmasında özel bir amaç varsa bu testi alana açıklanır. • Yazar ya da yayınlayıcının onayı ve izni olmadan yayınlanmış testlerin bazı kısımlarının değiştirilmesi, yeniden basılması ve başkasına mal edilmesi engellenir. 4.ARAŞTIRMA VE YAYIN Bu bölümde psikolojik danışmanların araştırma ve yayın konusunda uymaları gereken etik kurallar belirtilmiştir. • PDR elemanları araştırmalarını düzenleme, yürütme ve rapor etme sırasında bilimsel yeterlilik ve ahlak ilkeleri konusundaki standartlara uyarlar. • PDR elemanları araştırmalarını sonuçların yanıltıcı olma olasılığını en alt düzeyde tutacak biçimde planlarlar. • PDR elemanları araştırmaya katılan ve araştırmadan etkilenen insanların haklarının korunmasından ve huzurlarının sağlanmasından sorumludurlar. • Araştırma için yanlış bilgi verme, ya da bilgi vermemenin gerekli olduğu durumlar dışında, araştırmaya katılan kişiler araştırmanın amacından haberdar edilirler. Araştırma sonunda gerçek kendilerine açıklanır. • Araştırmaya katılanlar gönüllü olmalıdırlar, İstemeden araştırmaya katılma, ancak araştırmanın kişiler üzerinde hiçbir zararlı etkisinin olmayacağı gösterilebildiği zaman uygulanır • PDR elemanları diğer araştırmacılara yardımcı olurlar. • Araştırma sonuçları rapor edilirken araştırmacının bildiği tüm değişkenler ve koşullardan söz edilir. • Araştırma sonuçlarını rapor etmede deneklerin kimliklerinin gizli tutulması için gereken özen gösterilir. Deneklerden izin alındığı taktirde bu gizliliğe uyulmayabilir • • Araştırmada danışman konu üzerinde daha önceden yapılmış çalışmalarla ilgili bilgi toplar. Bunları kaynak olarak gösterir. Telif haklarıyla ilgili kanunlara dikkat eder PDR elemanları bilimsel değeri olan her araştırmayı meslektaşlarına aktarır. • • • Yayınlanacak yazısı olan uzmanlar, aynı yazıyı yayınlanmak üzere birden fazla dergiye gönderemezler PDR elemanları araştırmaya katkı sağlayan herkese uygun yollarla şeref payı verir. PDR elemanları diğer kişilerle birlikte çalışmayı kabul etmişse, söz verildiği gibi işbirliği yapmak zorundadırlar. • Araştırmanın etiğe uygun olarak uygulanmasından araştırma yürütücüsü sorumludur. Araştırmaya katılan kişiler kendi paylarına düşeni yaparak etik kurallara uygun bir biçimde sorumluluğu paylaşırlar. 5. MÜŞAVİRLİK (KONSÜLTASYON) Müşavirlik yapma, yardım edecek bir uzman ile kendi meslek çalışmalarında yardıma ihtiyacı olan kişi, grup ya da kurum arasında gönüllü bir yardım ilişkisidir. Bu ilişkide müşavir, yardım isteyenlerin mevcut ya da olası problemlerinin çözümüne yardımcı olmaya çalışır. • Müşavir olarak görevi kabul eden bir uzman, müşavirlik yapacağı kişi ve kurumlarla ilgili bir değişikliği içeren yardım ilişkisine girerken kendi değerleri, bilgi beceri ve gereksinimleriyle ilgili olarak bilinçlidir. Ve ilişkisinde kişi ya da kişilerden çok çözülecek sorunun kendisine odaklanır. • Müşavir ve danışan arasında mevcut problemin tanımlanması, amaçlanan değişiklik ve önerilen çözüm yolları ile ilgili anlayış ve uyuşmanın olması gerekir. • Müşavirlik ilişkisi, yardım alanın kendi kendini yönetme yönünden uyum sağlamasını ve gelişimini teşvik edici olmalıdır. Müşavir bu yardımı tutarlı bir biçimde yaparak ve yardım isteyen adına karar vermekten sakınarak onun kendi kararlarını kendisinin vermesine yardımcı olur. Gelecekte kendisine bağımlılık geliştirmesi tehlikesine fırsat vermez. • • • Müşavir mesleğin etik standartlarına bağlı kalır. Müşavir, kurumlarda görev aldığında müşavirlik hizmetlerinden yararlanmaya hakkı olan kişilerden ayrıca bir ücret almaz. Müşavir gerek kendisi ya da kurumu gerekse yardım isteyen taraf açısından çözülecek olan sorunun gerektirdiği bilgi, beceri ve kaynakları dikkate alır. 6. MESLEĞE HAZIRLIK Bu bölümde başkalarını eğitmekle sorumlu PDR elemanlarının etik sorumlulukları sıralanmıştır. • Eğitim programlarından sorumlu olan kişilerin hem öğretici hem de uygulayıcı olarak beceri sahibi olmaları gerekir. • Öğretim elemanları bilgi, beceri ve kendini anlama yönünde geliştirici, yeterlilik ve uygulama açısından kabul edilmiş programlar düzenlerler. • Öğretim elemanları hazırladıkları programlar aracılığıyla öğrencilerin gelecekteki çalışmalarını engelleyebilecek kişisel sınırlılıklarına dikkat etmelidirler. Böylece yeterli bir hizmet vermeye yetenekli olmayan öğrencileri programlardan eleme olanağına sahip olurlar. • • Öğretim elemanları mesleğin etik sorumluluk ve ilkeleri hakkında öğrencileri bilgilendirirler. Öğrencilerin karşılaştırma yapabilmeleri ve yönelecekleri alanları seçme olanağına sahip olabilmeleri için eğitimciler farklı kuramsal görüşler ve anlayışlarla ilgili olarak öğrencileri bilgilendirirler. • • Öğretim elemanları eğitim programlarını mesleğin güncel kural ve ilkelerine uygun olarak yürütürler. Hazırlanan programlar öğrencilerin bireylere ve topluma hizmet sunmak idealine değer vermelerini teşvik eder. Parasal düşüncelerin mesleki ve insani gereksinimlere gölge düşürmesine izin vermez. 7.ÖZEL ÇALIŞMA • PDR alanında yetişmiş uzman elemanlar, mevcut yasal ve idari kurallara uygun olmak ve ilgili makamlardan izin almak koşulu ile özel çalışma yapabilirler • • Özel çalışma yapan uzmanlar ticari kazancın yanı sıra PDR mesleğinin gelişmesine katkıda bulunduklarını ve doğrudan doğruya topluma hizmet verdiklerini bilirler. Özel uygulamalarda da PDR mesleği için geçerli olan ve bu dökümanda belirtilen etik ilkeler ve kurallar aynen geçerlidir. • Özel uygulama yapan uzmanlar çalışmalarını tanıtmak amacıyla hazırlayacakları duyuru ve ilanlarda dürüst davranmak ve topluma doğru bilgiler vermek zorundadırlar • Özel çalışma ile ilgili olarak topluma bilgi verirken özellikle hizmet verecek uzman kişileri bunların bulunduğu derece ve sertifikaları, özel çalışma izninin alındığı kurum, çalışma saatleri ve verilen hizmetler ayrıntılı olarak bildirilmelidir. • Özel çalışma diğer uzman kişilerle bir araya gelerek ortaklık biçiminde düzenlenebilir. Bu durumda mevcut yasal gereklere aynen uyulmalı, ortaklar arasındaki ilişkiler belirlenmelidir. • Özel çalışma yapan PDR uzmanları, çalıştıkları resmi kurumlar ile özel çalışma yerlerini birbirinden ayrı tutmalıdır. Çalıştığı kurumun imkanlarını kendi özel çalışma yerinde kullanmaya kalkmak ya da çalıştığı kurumun olanakları ile kendine özel danışanlar sağlamak etik kurallara aykırıdır. • Özel çalışma yapan PDR uzmanları verdikleri hizmetler için alacakları ücreti belirlerken mevcut mesleki ve idari örgütlerin koydukları standartlara uymak zorundadırlar PERSONEL YÖNETİMİ 1. PDR elemanlarının çalıştığı kurumun amaç ve işlevleri hakkında yeterince bilgi sahibi olması ve kendi çalışmalarında bu amaç ve işlevlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olması beklenir. 2. PDR elemanları görevli oldukları kurumda birlikte çalıştığı iş arkadaşlarıyla iyi ilişkilere dayanan dengeli bir çalışma düzeni sağlamakta yükümlüdürler. 3. Uzmanlar çalıştıkları kurumlarda kendi sorumluluk sınırları içinde kalan işlerle ilgili her türlü bilgiyi tutmak, bu bilgilerin ve kullandığı çeşitli araç ve gereçlerin gizliliğini sağlamak zorundadırlar 4. Uzmanlar kendi çalışmalarını kısıtlayan durumlardan ya da kurum için yıkıcı ve Zararlı olabilecek gelişmelerden bağlı bulundukları üstlerini zamanında bilgilendirmekle yükümlüdürler. 5. Çalıştığı kurumlarda yönetim görevi alan uzmanlar, sorumlu olduğu birimle ilgili her türlü çalışmayı planlamak, programlamak, ve gerekli olan personeli sağlamak ve böylece birimin en verimli bir biçimde çalışması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar 6.Yönetici olan uzmanlar, birlikte çalıştığı personelin her türlü mesleki gelişimini sağlamak ve teşvik etmek üzere gerekli tedbirleri almalıdırlar 7. Yönetici olan uzmanlar, bütün çalışmalarında, üstleri ve astları ile olan iş ilişkilerinde meslek etik kurallarına uymayan kanunsuz ve insanlık dışı olan uygulamalara asla katılmamalı, bunları kesinlikle desteklememelidirler. 8. Yönetim görevi alan PDR elemanları, sorumlu olduğu birimle ilgili plan, program, uygulama ve gelişmeler hakkında çalışma arkadaşlarına bilgi vermek zorundadırlar.