Transcript 5-Öğrenci Davranışları

Öğrenci
Davranışları

Okul ve sınıf ortamında öğrencilerin bir
kısmının düzenli, sessiz, uyumlu, çalışkan,
başarılı; bazılarının ise hareketli, dağınık,
kavgacı, asi tembel vb. özelliklere sahip
oldukları hemen fark edilebilir.
Öğrenciler arasındaki bu bireysel
farklılıklar kalıtım, çevre ve öğrenmenin
etkileşimi sonucu meydana gelir.
 Öğrenciler kişilik özellikleriyle geçmiş
yaşantılarının etkileşimi sonucu
geliştirdikleri davranış örüntüleriyle okula
gelirler.

Bu sebeple öğrencilerin sorunlu
davranışlarının anlaşılması ve
değiştirilebilmesi için davranışın nedenini
bilmek gerekmektedir.
 Öğretmenlerin kendi sınıflarında sorun
olup olmadığını belirleyebilmeleri için
öncelikle beklenen ve istenmeyen ya da
olumsuz davranışların neler olduğunu
bilmeleri gerekir.

Öğrencilerden Beklenen Davranışlar

Öğrencilerin sınıfta, okulda ve okul dışında
gösterdikleri eğitim ve öğretimle ilgili tüm
davranışlar, öğrenci davranışı olarak kabul
edilebilir.
Öğrencilerin okuldaki rolleri gereği aşağıdaki
davranışları göstermeleri beklenir.
1. Okula düzenli ve zamanında gelmek.
2. Okul araç-gereç ve materyallerini zamanında ve
eksiksiz sınıfa getirmek.
3. Sınıf ve ev ödevleri düzenli olarak yapmak.
4. Sınıftaki etkinliklere katılmak.
5. Dersi dinlemek.
6. Okul ve sınıf kurallarına uymak.




Bu davranışları gösteren öğrenciler sorunsuz
olarak nitelendirilir ve büyük ölçüde başarılı
olurlar.
Her sınıfta bu davranışları göstermeyen
öğrenciler de bulunmaktadır.
Öğretmenlerin beklentileri dışında, yanlış ya da
disiplinsiz olarak nitelendirilen davranışlar, diğer
bir ifadeyle olumsuz öğrenci davranışları olarak
adlandırılmaktadır.
Olumsuz Öğrenci Davranışları
Olumsuz öğrenci davranışları genellikle
öğretimi engeller ya da kesintiye uğratır.
 Değerli olan öğretim süresi öğretim dışı
etkinlilere harcanır.
 Bu nedenle sınıf yönetiminin temel amacı,
sınıfta olumsuz öğrenci davranışlarının
ortaya çıkmasını engellemek ve ortaya
çıkan davranışları anında durdurup olumlu
yönde değiştirmektedir.

Olumsuz öğrenci davranışlarını eğitimciler
değişik biçimlerde tanımlamış ve
sınıflandırmıştır.
 Yarattığı sonuca ve öğrencinin kendini
denetleme biçimine göre yapılan sınıflama
aşağıdadır.

Davranışın sonucunda,
a. Sınıf düzeninin bozulması (ders geç ve
hazırlıksız gelmek)
b. Öğrencinin kendi öğrenimini engellemesi
(Hayal kurmak, dersle ilgilenmemek)
c. Öğrencinin diğer öğrencilerin öğrenimini
engellemesi(Yanındaki öğrenciyle
konuşmak, gürültü yapmak)

d. Öğrencinin diğer öğrencilerde fiziksel, duygusal,
toplumsal ve zihinsel huzursuzluk yaratması
(Söz istemeden konuşmak, arkadaşına hakaret
etmek)
e. Öğrencinin öğretmende ileri derecede gerginlik
yaratması (Öğretmenin söylediği bir şeyi
yapmamak, öğretmene karşı gelmek)
f. Öğretmenin ya da öğrencilerin malının zarar
görmesi (öğretmenin kişisel eşyalarını
karıştırmak, arkadaşının eşyalarına zarar
vermek)
g. Öğretmenin, öğrencilerin ya da davranışı
gösterenin kendisinin zarar görmesi
(Arkadaşını itmek, ona vurmak, kavga
etmek)
 Yukarıda sıralanan davranışların sonuçları
sınıfta ciddi problemleri ortaya çıkarır. Bu
sebeple bu davranışların baştan
durdurulması gerekir.

Humpreys (1999) olumsuz öğrenci
davranışlarını, kontrolsüzlükten ya da aşırı
kontrolden kaynaklanan davranışlar olmak
üzere iki gruba ayırmıştır.


Kontrolsüzlükten kaynaklanan davranışlar,
öğrencinin kendisiyle birlikte çevresindekilere de
zarar verir. Bu nedenle öğretmenler daha çok bu
davranışları olumsuz davranış olarak kabul
ederler ve bu davranışları kontrol etmeye
çalışırlar.
Aşırı kontrolden kaynaklanan davranışlar
genellikle sınıftaki diğer öğrencileri rahatsız
etmez. Ancak bu davranışlar öğrencinin kendini
rahatsız hissetmesine ya da derslerle
ilgilenmemesine neden olur. Bu öğrencilerin bir
kısmı ise hayatta başarısız olur.
Kontrolsüzlükten Kaynaklanan Olumsuz
Davranışlar
-hiperaktiflik
-düşünmeden hareket etmek
-başkalarına zarar vermek
-ödevlerde özensizlik
-aşırı uyarılabilirlik
-tartışmacılık
-kontrolsüz gülmek ya da kıkırdamak
-ilginin kolayca başka yöne kayması
-aşırı hızlı konuşmak
-kendi ya da diğerlerinin malına zarar
vermek
-kaba ya da müstehcen dil kullanmak
-dinlememek
-okuldan nefret etmek
-yanlışlar ya da başarısızlıklardan dolayı
başkalarını suçlamak
-başkalarını kıyasıya eleştirmek
-kibirlilik
-gösteriş yapmak
-ilgi görme merakı
-haşin tavırlar
-makul eleştiriye düşmanca tepkiler vermek
-huysuzluk nöbetleri
-makul ricalara saldırganca cevap vermek
-arkadaşlarıyla sık sık kavga etmek
-arkadaşlarına hükmetmek ve onları kontrolü
altına almak
Aşırı Kontrolden Kaynaklanan Olumsuz
Davranışlar
-uç noktada utangaçlık
-özgüven zayıflığı ya da eksikliği
-güçlü bir yalnız kalma eğilimi
-okul “fobisi”
-ürkeklik
-mücadeleden korkmak
-konuşmamak
-oyunlardan uzak durmak
-diğer çocukların arasına karışmama eğilimi
-aşırı çalışkanlık
-Sıklıkla hayallere dalmak
-yersiz kaygılanmak
-öğrenmeye karşı zayıf güdü
-başarısızlıklar ve yanlışlar nedeniyle yersiz
üzülmek
-mükemmeliyetçilik
-aşırı duyarlılık
-çok az ya da hiç yardım istememek
-her zaman beğenilmeyi istemek
-onay ve sevgiye zayıf tepki vermek
Uzman Yardımı Gerektiren Olumsuz
Öğrenci Davranışları
Yukarıda bahsi geçen olumsuz
davranışların çoğu, ortam uygun olduğu
zaman tüm öğrenciler tarafından
gösterilebilir.
 Diğer bir ifadeyle, bunlar normal çocuk ya
da ergenin gösterebileceği türden
davranışlardır.




Diğer yandan, öğrencinin kişilik özelliğinden,
kalıtsal etmenlerden ya da çevreden
kaynaklanan ve sorun olarak nitelendirilebilecek
davranış bozukluklarıyla karşılaşmak ta
mümkündür.
Bu tür sorunlar rehberlik birimi ve ailenin işbirliği
ile çözülebilir. Bazı durumlarda psikolog ya da
psikiyatr gibi uzman kişilerin yardımı da
gerekebilir.
Bu davranış bozukları aşağıda sıralanmıştır;
1. Başarısızlık sendromu: Bu öğrencilerde başarısız olma
korkusu vardır. Başarılı oldukları konularda bile
başarısızlık beklerler. İşaretleri; kolaylıkla hüsrana
uğramak, pes etmek, bir şeyi istediği zaman “bunu
yapamam” demektir.
2. Mükemmeliyetçilik: Bu öğrenciler hata yapmaktan
korkarlar. Kendileri için belirledikleri standartlar geçekçi
olmayacak kadar yüksektir. Bu nedenle yaptıkları işten
hiç tatmin olmazlar. İşaretleri; çoğunlukla kaygılı ve
endişeli olmak, yaptıkları işi beğenmemek.
3. Düşük beklentili olmak:
4. Düşük başarılı olmak:
5. Düşmanca saldırganlık:
6. Pasif saldırganlık:
7. Meydan okuma:
8. Hiperaktiflik:
9. Dikkat dağınıklığı
10. Olgunlaşmamak.
11. Arkadaşlar tarafından reddedilmek
12. Kenara çekilmek




Yukarıda sıralanan özellikleri gösteren öğrencilerin
sorunlarının tanısı bir uzman tarafından konulabilir.
Öğretmenlerin iyi niyetle yaptıkları girişimler bu
çocuklara yarar sağlamaktan çok zarar verebilir.
Bu tip davranış bozuklukları için aileyle işbirliği yapılarak
rehber danışman, psikolog ya da psikiyatr gibi uzman
kişilerden yardım almak ve bu kişilerin önerileri
doğrultusunda davranmak gerekir.
Psikolojik rahatsızlıklar sonucu ortaya çıkan olumsuz
davranışlar sınıf yönetimi kapsamına girmemektedir.
Bir Grup Tarafından Gösterilen Olumsuz
Öğrenci Davranışları
Yukarıda incelenen davranışlar bireyseldir.
 Fakat sınıf küçük bir grup olduğu için,
öğrenciler arasındaki etkileşim sonucu bir
grup öğrenci birleşerek olumsuz bir durum
yaratabilir.
 Grup olarak yaratılan sorunlar aşağıdaki
gibi özetlenebilir.

1. Çalışma ve davranış standartlarına uymamak.
2. sınıftaki bir öğrenciye topluca bir tepkide
bulunmak
3. Gösterilen olumsuz bir davranışı sınıfça
onaylamak
4. Çevredeki değişikliklere uyum sağlamamak
5. Sınıf bütünlüğünü bozmak
Olumsuz davranışların grupça
gösterilmeye başlanması sınıfta daha
büyük boyutlarda sorun çıkmasına yol
açar.
 Bu nedenle olumsuz davranışların
yayılmasına engel olunması ve sınıfta
olumlu bir sınıf dinamiği yaratılması
önemlidir.

Öğretmelere göre kabul edilebilir ve edilemez
davranışlar



Ders sırasında öğrenciler beklenmedik pek çok
olumsuz davranış sergileyebilir.
Diğer yandan öğretmenlerin bu davranışlara
gösterdikleri tepkiler farklılık gösterebilir.
Gordon (1997) öğretmenler arasındaki bu
farklılığı “kabul çizgisi” kavramıyla
açıklamaktadır.
Kabul Edilemez Davranışlar
Kabul çizgisi
öğrencilerin kabul
edilebilir davranışları ile
kabul edilemez
davranışlarını ayıran
sanal bir çizgidir.
Kabul Çizgisi
Kabul Edilebilir Davranışlar
Öğrencilerin davranışlarının çoğunun
kabul edilemez olduğunu söyleyen
öğretmenler eleştirmeye eğilimlidir.
 Öğrenciler için “yüksek standartlar”
koyarlar ve sınıfta alışılmamış davranış ve
durumlarla karşılaşmak istemezler.


Öğrencilerin davranışlarının çoğunu kabul
edilebilir gören öğretmenler ise
hoşgörülüdürler. Kendi doğru ve yanlış
tanımlarını başkalarına dayatmaya gerek
duymazlar. Bu gruba giren öğretmenlerin
sınıf yönetiminde daha etkili olması
beklenir.
Kabul çizgisi öğretmenden öğretme
değişiklik gösterebilir. Hatta bazı
durumlarda aynı öğretmenin benzer bir
davranış için kabul çizgisi değişiklik
gösterebilir.
 Gordon (1997) kabul çizgisinin
değişmesini etkileyen üç faktörden söz
etmektedir. Bunlar

1.Öğretmendeki değişiklikler.
Öğretmen daha dinç ve neşeliyken, özel
yaşantısında sorun olmadığı zaman kabul
çizgisini yükseltebilir. Yorgunluk sinirlik
durumunda ise kabul çizgisi daralabilir.
2. Öğrencideki değişiklikler.
Öğretmenin kabul çizgisi öğrenciden
öğrenciye farklılık gösterebilir. Öğrencinin
kabul çizgisi öğrenci hakkındaki duygu ve
düşüncelerinden etkilenebilir.
3. Durum ve çevredeki değişiklikler.
Davranışın yapıldığı durum ve zaman da
öğretmenin kabul çizgisi değiştirebilir.
Öğretmen öğrencilerin tenefüste, bahçede
koşmalarına karışmazken derste böyle bir
harekete izin vermez.
Özetle öğrencilerin davranışları öğretmen
üzerindeki etkisi zamana, öğrenciye ve
duruma göre farklılık gösterebilir.
 Ayrıca davranışın olumsuzluk derecesi de
öğretmenden öğretmene değişebilir.
 Ancak tüm öğretmenler sınıfta ciddi sorun
yaratan, öğretimi engelleyen davranışları
kabul edemezler ve etmemelidirler.

Olumsuz öğrenci davranışlarına neden
olan sınıf içi etmenler
Sınıfta olumsuz öğrenci davranışları,
öğrencinin kişilik özellikleri ve çevre gibi
okul dışı nedenlerden ya da sınıfın iklimi,
öğretimin niteliği, öğrencinin okulla ilgili
geçmiş yaşantılarından kaynaklanabilir.
 Seifert (1991) ve Kyriacou (1991)
tarafından sınıfta gösterilen olumsuz
davranış nedenleri aşağıda sıralanmıştır.

1.

Sıkılma:
Öğrenciler genellikle kendi ihtiyaç ve
amaçlarına uygun olmayan, uzun,
öğrencinin öğrenme işine aktif katılımın
sağlanmadığı derslerde sıkılırlar ve bu
derslerde daha fazla olumsuz davranış
gösterirler.
2. Uzun süreli zihinsel çaba:
 Akademik çalışmalar, öğrencinin zihinsel
çaba sarf etmesini gerektirir.
 Bu zaman uzarsa öğrenci yorulur, dikkati
dağılır ve olumsuz davranışlar göstermeye
başlar.
3. Beklenen işi yapmamak:
 Ders görevlerini yapmaları beklenen
öğrencilerin bazıları bu işleri başarma
konusunda yetersiz olabilir ya da
kendilerinden beklenenleri anlamayabilir.
 Bunun sonucunda ders görevini yerine
getiremeyen öğrenci ders dışı uğraşlarla
bularak olumsuz davranışlar gösterirler.
4. Sosyal olmak: Okul hayatı öğrenciler için
çok yönlü ve sosyal bir hayattır.
 Öğrenciler arasındaki güçlü arkadaşlıklar
kurulur, çatışmalar yaşanır ve ilgiler
paylaşılır.
 Ders aralarında yaşanması beklenen bu
sosyal ilişkilerin derslere taşınması söz
konusu olabilir.
5. Düşük akademik özgüven:
 Bazı öğrencilerin akademik olarak kendilerine
güvenleri düşüktür.
 Geçmiş okul yaşantılarındaki başarısızlıklar,
kendilerine olan güveni yitirmelerine sebebiyet
verir.
 Bu öğrencilerin öğrenme motivasyonları
düşüktür ve öğrenme etkinliklerine katılmada
isteksizdirler.
6. Duygusal güçlükler.
 Bazı öğrenciler, kendisi ve ailesiyle ilgili
duygusal problem yaşayabilmektedirler.
 Bu problemler sebebiyle öğretmenin ve diğer
öğrencilerin dikkatini çekme ihtiyacı
hissedebilirler.
 Bazı öğrencilerde yine bu sorunlarından dolayı
otoriteye karşı gelme ihtiyacı duyar ve
öğretmenin isteklerini reddedebilirler.
7. Okulda derslere yönelik olumsuz tutum.
 Bazı öğrenciler diğer öğrenciler ve
öğretmenleriyle iletişim kurmada güçlük çekebilir
ya da geçmiş okul yaşantılarındaki
tecrübelerinden okula, derslere karşı olumsuz
tutum geliştirebilirler.
 Bu öğrenciler de sınıftaki etkinliklere katılmada
isteksizdirler.

Öğrencilerin sınıfta sergiledikler olumsuz
davranışlar öğrenci-öğretmen arasında
etkili iletişim kurularak, öğrencilerin
güdülenmesiyle ve olumlu öğrenme ortamı
yaratılmasıyla engellenebilir.