Transcript İlköğretim Öğrencilerinde Şiddetin Önlenmesi
İLKÖĞRETİMDE ŞİDDETİN ÖNLENMESİ
GELECEĞİMİZ ÇOCUKLAR
GİRİŞ
İnsanlık tarihi ile birlikte ortaya çıkmış olan şiddet olgusu ,birçok toplumsal öğe ile birlikte karmaşık bir yapı ortaya koymaktadır .Bu yüzdendir ki şiddeti tam olarak tanımlamak ve tam olarak nedenini ortaya çıkarmak kolay değildir.Kendisini çok farklı gösteren şiddet olgusuna günümüzde sürekli karşılaşmaktayız.
Bu yüzdendir ki şiddet olgusu birden bire nedensiz olarak ortaya çıkmış değildir.
Şiddetin felsefesi,sosyolojik,ideolojik gibi birçok nedeni bulunmaktadır.
ŞİDDETİN TANIMLARI Karşıt görüşte olanlara kaba kuvvet kullanma.Kaba güç.Duygu veya davranışta aşırılık(TDK) SOSYOLOJİK TANIM – İnsanda var olan saldırgan davranışların, kızgınlık ve öfke durumunun dışa yansımasıdır OKULLARDA ŞİDDET: Bir yada birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz öğrencileri kasıtlı ve sürekli olarak rahatsız etmesiyle sonuçlanan ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir saldırganlık türüdür.( PİŞKİN. M. 2002)
Okullarda Şiddet sadece KAVGA,DAYAK,YARALAMA v.b olarak ortaya çıkmamaktadır.
OKULLARDA ŞİDDETİN ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ -Dövme -Tekme yada tokat atma -İtme, çekme ve dürtme -Korkutma -Dalga geçme, alay etme, kızdırma, sözel sataşma, tacizde bulunma -Kötü isim(ler) takma -Kurbana yada ailesine hakaret etme, küçük düşürme -Kurban hakkında yalan-yanlış söylentiler çıkarma ve yayma -Kurban hakkında çeşitli yerlere çirkin sözler yazma -Kasıtlı olarak grup dışında tutup yalnızlığa itme, oyun veya diğer etkinliklere katmama -Kasıtlı olarak eşyalarına zarar verme -Korkutarak eşya yada parasını alma -Kurbana zihinsel olarak geri olduğunu söyleyerek kendisini kötü hissetmesine sebep olma
ŞİDDET UYGULAYICININ ÖZELLİKLERİ -Genellikle benlik saygısı normal yada normalin üstüdür.
-Saldırganlığın ve çatışmanın yoğun olduğu ailelerden gelmektedirler.
- Erişkin yaşlarına gelindiğinde bu çocukların yarısından çoğu suça eğilim gösterir.
- Empati kurma yeteneğinden yoksundur.
- Duygusal izolasyonu vardır.
- Ailede model olarak görebileceği erişkinler arasında istismar yaygındır.
- Sosyal becerilerde ve ilişki kurma biçimlerinde yetersizlik vardır.
- Saldırgan ve dürtüsel mizaca sahiptir, erkeklerde fiziksel üstünlükte eşlik eder.
İzmir ili merkez ilçelerine bağlı dört ilköğretim okulunun 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıf düzeyinden seçilen toplam 951 öğrenciden (478 kız, 473 erkek) oluşmaktadır. Araştırmaya dahil edilen okullar, içindeki bulundukları çevre itibariyle orta sosyo-ekonomik düzeyi temsil eden okullar arasından basit tesadüfü örnekleme yoluyla seçilmiştir. Öğrencilerin 170’i dördüncü sınıf, 167’si beşinci sınıf, 114’i altıncı sınıf, 257’si yedinci sınıf, ve 242’si sekizinci sınıf öğrencisidir. Öğrencilerin yaşları 9 ile 17 arasında değişmektedir
1
Sınıf Düzeyine Göre Sınıf, Okul Binası ve Okul Bahçesine İlişkin Güvenlik Algısı
Sınıf Düzeyi 4 5 6 7 8
Güvenli n
162
%
95.3
163 101 222 205 97.6
88.6
86.4
84.7
Sınıf Güvenli değil n
8
%
04/07/10 4 13 35 37 02/04/10 11/04/10 13/06/10 15/03/10
n
163 144 95 226 195
Okul Binası Güvenli Güvenli değil %
95.9
86.2
83.3
87.9
80.2
n
7 23 19 31 48
%
04/01/10 13/08/10 16/07/10 12/01/10 19/08/10
n
151
Okul Bahçesi Güvenli Güvenli değil %
88.8
n
19
%
11/02/10 132 76 197 190 79.0
66.7
76.7
78.2
35 38 60 53 21.0
33.3
23/03/10 21/08/10
2 Cinsiyete Göre Sınıf, Okul Binası ve Okul Bahçesine İlişkin Güvenlik Algısı
Kız Erkek n % n % n
Sınıf Güvenli 427 89.3
10.7
426 46 90.3
9.7
853 97 Okul Binası Güvenli 418 87.4
12.6
405 68 85.6
14.4
823 128 Okul bahçesi Güvenli 366 76.6
23.4
380 93 80.3
19.7
746 205
Toplam
89.8
10.2
86.5
13.5
78.4
21.6
%
Tablo 2. Sınıf Düzeyine Göre Saldırgan Davranışın Görülme Sıklığı
Sınıf Hiçbir zaman Bir kez Birkaç kez Düzeyi n % n % n %
Fiziksel kavga 4 5 6 126 78 71 74.1
46.7
62.3
27 42 24 15.9
25.1
21.1
14 34 15 8.2
20.4
13.2
Grup kavgası 7 8 4 5 6 7 8 159 143 142 117 89 203 200 61.9
59.1
83.5
70.1
78.1
79.3
82.6
53 44 15 26 20 32 15 20.6
18.2
8.8
15.6
17.5
12.5
6.2
38 44 12 17 4 17 22 14.8
18.2
7.1
10.2
3.5
6.6
9.1
Kesici alet taşıma Yaralama 5 6 7 8 4 5 6 7 8 4 155 149 108 236 236 155 152 108 237 237 91.2
89.2
94.7
91.8
97.1
91.2
91.6
94.7
92.6
97.9
10 6 12 4 10 9 4 15 3 10 5.9
5.4
3.5
5.8
1.2
5.9
6.0
5.3
4.7
1.7
1 0 5 1 5 7 2 5 3 4 2.9
4.2
1.8
1.9
1.2
2.4
0.6
0.0
2.0
0.4
3 0 2 0 1 4 5 0 2 0 1 1 1
Birçok kez n %
3 13 4 1.8
7.8
3.5
7 11 1 7 2.7
4.5
0.6
4.2
0.9
1.6
2.1
0.0
1.2
0.0
0.4
0.4
0.6
1.8
0.0
0.8
0.0
4 Cinsiyete Göre Sınıf, Okul Binası ve Okul Bahçesine İlişkin Güvenlik Algısı
Kız Erkek n % n %
Sınıf Güvenli Güvenli değil Okul Binası Güvenli Güvenli değil 427 51 418 60 89.3
10.7
87.4
12.6
426 46 405 68 90.3
9.7
85.6
14.4
853 98 823 128 Okul bahçesi Güvenli Güvenli değil 366 112 76.6
23.4
380 93 80.3
19.7
746 205
n Toplam
89.8
10.2
86.5
13.5
78.4
21.6
%
5
Sınıf Düzeyine Göre Saldırgan Davranışa Maruz Kalmanın Görülme Sıklığı
Sınıf Düzeyi Hiçbir zaman Bir kez n n
4 5 6 7 8 95 74 65 152 160 55.9
44.8
57.0
59.4
66.1
%
26 22 12 26 11 15.3
13.3
10.5
10.2
4.5
%
32 45 20 51 49
Birkaç kez n
18.8
27.3
17.5
19.9
20.2
%
17 24 17 27 22
Birçok kez n
10.0
14.5
14.9
10.5
9.1
%
ilköğretim çağındaki çocuklarda saldırganlık ve şiddet davranışının yaygınlığını çeşitli değişkenlere göre incelemiştir. Araştırmanın örneklemini ilköğretim 4.-8. sınıf düzeyinden 951 öğrenci oluşan Sonuçlar, öğrencilerin yaklaşık olarak % 40’ının son öğretim yılında en az bir kez fiziksel olarak kavga ettiğini, % 20’sinin bir grup kavgasına karıştığını, % 7’sinin okulda kesici alet taşıdığını ve % 6’sının kesici alet ile bir arkadaşını yaraladığını göstermiştir.
Fiziksel kavga etme oranları ile, fiziksel ve ilişkisel saldırganlığa maruz kalma oranları açısından cinsiyet ve sınıf düzeyi farklılıklarına rastlanmış olup şiddeti önleme çalışmalarının 4.sınıf düzeyinden itibaren yapılması uygun görülmektedir.
ÇOCUKLARI ŞİDDETE İTEN NEDENLER • • • Ailesel nedenler Okula ait nedenler Çevresel nedenler
ÇEVRESEL NEDENLER • • • • • Gerek televizyon gerek yazılı basında ki şiddet olayları Teknolojinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan araçlarla sergilenen şiddet öğeleri.Bilgisayar oyunları,oyuncaklar v.s
Şiddet içerikli filmler Televizyon programları Toplum ve Kültürel yozlaşma
OLUMSUZ ETKİLERİ
Çocuklar,televizyonlarda izledikleri dizi kahramanlarını model olarak seçiyorlar Şiddet,saldırganlık ve cinsellik içeren programları izleyen çocukları psikolojik sorunlara itiyor. Çocuklardaki cinsel ve saldırgan davranış dürtülerinin küçük yaşta aşırı uyarılması olumsuz bir koşullandırma yaratıp cinsel sapıklıklara neden olmaktadır.
OLUMSUZ ETKİLERİ
Şiddet içeren filmlerde gördüklerini okulda arkadaşları üzerinde uyguladıkları,bütün sorunlarını şiddet uygulayarak çözmeye çalıştıkları gözlenmiştir.
Bu tür filmleri izleyen çocukları arkadaşlık kurmada güçlük çektikleri,yalnız yaşamayı yeğledikleri belirlenmiştir.
OKULA AİT NEDENLER -Milli eğitim,Okul yönetiminin ve öğretmenlerin öğrencileri yetersiz denetimleri ve ilgisizlikleri -Okulun sosyal ortamı,öğrenciler arası kültürel ve gelir farklılıkları -Okulun fiziksel şartları -Okullarda öğrenciye şiddet uygulaması -Yetersiz rehberlik ve psikodanışmalık -Cinsel istismar
Yapılan araştırmalarda; Öğrencilerin(% 88) ,şiddet uygulanmaktadır.Bunun sonucundada, okula gelme isteğini kaybettiği ve geldiği halde okula olan tutum ve davranışlarında değişiklik gösterdiği saptanmıştır.
AİLESEL NEDENLER • • • • • • • • • • Yapılan anketlerde Her 100 aileden 54’ünde şiddet uygulanıyor.Çocuk şiddete maruz kalması Aile bağlarının zayılığı,iletişimsizlik,ilgisizlik Maddi yetersizlikler Çok fazla özgürlüğün tanınması,çocuğun sınırlılıklarını bilmemesi Aşırı koruma gösteren aile Ailedeki suçlu birey örnekleri Anne baba ayrılıkları Madde kullanımı ve bağımlılığı olan aile, Aile içi kavga Çocuğa karşı baskıcı, dayatıcı, vs. olan aile
Ailede Şiddetin Çocukta Olumsuz etkileri
• • Çocukta kişilik ve kimlik kaybı oluyor, güven ortadan kalkıyor.
Şiddet çocukları tepkisizliğe, yalnızlığa, çaresizliğe,karasızlığa, karamsarlığa itiyor.
Ailede Şiddetin Çocukta Olumsuz etkileri
• • Anne babanın kötülüğüne inanıyor. Sevilmediği hissine kapılıp ruhsal bunalıma düşüyor,depresyon yaşıyor.
Dayak sonrası çocuklarda uyum bozuklukları kekemelik, parmak emme, altını ıslatma vb. fiziksel bozukluklar ortaya çıkıyor.
ÇOCUK MERKEZLİ AİLE OLMADAN,ÖĞRENCİ MERKEZLİ OKUL OLAMAZ.
ŞİDDET ORTAMINDA YAŞAYAN ÇOCUKLAR-1
• • • Büyüdükçe dövenin ve vuranın kazandığını, Okulda büyüğün ve güçlünün dövme hakkı olduğunu, Toplumda haklının değil,güçlünün kazandığını,
ŞİDDET ORTAMINDA YAŞAYAN ÇOCUKLAR-2
• • Saygınlığın yolunun güçten geçtiğini, En beğenilen insanların haklı olanlar değil,güçlü olanın olduğunu öğrenmektedirler.
OKULLARDA ŞİDDETİ ÖNLEMEDE NELER YAPILABİLİR
Öğretmen-Öğrenci
• • • Öğrencilerle tek tek ve yakından ilgilenilmeli, Öğrencilere karşı yansız ve hoşgörülü davranmak, Sınıflarda özgür-demokratik tartışma ortamları oluşturmak,
Öğretmen-Öğrenci
• • • Öğrencilerin yaşadıkları sorunlara birlikte çözmeye çalışmak, Velilerle ilişkileri geliştirip,sorunları için birlikte hareket etmek, Kendi sorunlarını sınıf ortamına taşımamak, ses tonuna dikkat etmek,
Öğretmen-Öğrenci
• • • Çocukları dinlemek, onları önemsediğinizi hissettirmek, Öğrencileri özelliklerine göre değerlendirme yapılmalı Mizah yeteneğine sahip olmak, öğrencilerin okul dışı ilgilerine saygı göstermek.
Öğrencilerin farklı alanda enerjilerini harcayacakları Sportif faaliyetlerin düzenlenmesi.
Öğrenci Kulüp Faaliyetlerine her öğrencinin aktif olarak katılması sağlanmalı.Öğrencinin yaş ve sınıf farklılıkları dikkate alınıp planlama yapılmalı.
•
-Öğrencilerin kendi ilgi ve yeteneklerini geliştirmeye yönelik spor, sosyal, müzik ve sanatsal etkinliklerin planlanıp uygulanmasını sağlanmalı.
•
Öğrenciyi,şiddete yönlendirebilecek,Okulun fiziksel şartları gözden geçirilmeli
- Okuldaki şiddetin önlenmesine yönelik veli bilgilendirmesi yapılması ve süreç içerisne ailelerinde aktif katılımı sağlanmalı.
-Şiddete meyilli öğrenciler belirlenerek,bunların gelişimsel özellikleri dikkate alınarak,çeşitli yetilerini geliştimeli,değerli olduklarının farkına vardılmalıdır.
- Etkili bir rehberlik hizmetinin sunulması
- Çocuklara en önemlisi sevgi ile yanaşmalıyız sevginin bulunduğu ortamda şiddetin görülmesi imkansızdır
ONLARA SEVMEYİ ÖĞRETMELİYİZ
SONUÇ OLARAK
• • Hiçbir çocuk suçlu doğmaz. Suçlu çocuk yoktur,suça itilmiş çocuk vardır.
Büyüdüğü aile,eğitim aldığı okul,yaşadığı çevre çocuğun yetişmesinde doğrudan etkilidir.
• Çocuklarımız bizim “GELECEĞİMİZ” diyorsak, sorumluluklarımızın neler olduğunu iyi bilmeliyiz.
ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR
•
Eğer Bir çocuk sürekli eleştirilmiş ise Kınama ve ayıplanmayı öğrenir Eğer Bir çocuk alay edilip aşağılanmış ise Sıkılıp utanmayı öğrenir Eğer Bir çocuk kin ortamın da büyümüş ise Kavga etmeyi öğrenir
•
Eğer Bir çocuk devamlı utanç duygusuyla eğitilmiş ise Kendini suçlamayı öğrenir Eğer Bir çocuk hoşgörü ile yetiştirilmişse Sabırlı olmayı öğrenir Eğer Bir çocuk desteklenip yüreklendirilmiş ise Kendine güven duymayı öğrenir
•
Eğer Bir çocuk övülmüş ve beğenilmiş ise Taktir etmeyi öğrenir Eğer Bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüş ise Adil olmayı öğrenir Eğer Bir çocuk güven ortamı içinde yetişmiş ise İnançlı olmayı öğrenir
•
Eğer Bir çocuk kabul ve onay görmüş ise Kendini sevmeyi öğrenir Eğer Bir çocuk ailesi içinde destek ve arkadaşlık görmüş ise Dünyada mutlu olmayı öğrenir Kısaca biz ne isek çocuk o olur
SEVGİ VE DİSİPLİN iLE KALIN
KAYNAKLAR
• • • • • İçimizdeki Çocuk-Doğan CÜCELOĞLU İnsan Merkezli Eğitim-Prof. Nur SERTER Okulda Rehberlik Çalışmaları-Mamak R.A.M
Çocuk ve Suç-Haluk YAVUZER
İlköğretim Okullarında Saldırganlık ve Şiddet Davranışlarının Yaygınlığı-
9 Eylül üniversitesi-aslı uslubaş