Perspektywy i bariery finansowania jednostek samorządu terytorialnego w latach 2014 – 2020

Doświadczenia perspektywy 2007 - 2013

Prelegent: dr inż. Izabela Wojewoda

Zielona Góra, 21 listopada 2013 r.

Doświadczenia perspektywy 2007 - 2013

Samorząd terytorialny w Polsce jest i będzie jednym z głównych podmiotów kreujących i realizujących politykę rozwoju oraz jednym z ważniejszych beneficjentów środków unijnych, a fundusze UE są istotnym czynnikiem rozwoju lokalnego.

Wszelkie raporty, analizy wskazują na pewną „dojrzałość projektową” jst, nie udaje się jednak wystrzec różnego rodzaju błędów i trudności.

Przesłanki sprawnej absorpcji środków UE przez jst w Polsce można podzielić na: - wynikające z ogólnej kondycji finansowej jst, - dotyczące stworzenia odpowiedniego, skoordynowanego systemu strategii i planów wieloletnich, - związane z funkcjonowaniem instytucjonalnego systemu absorpcji.

Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Czynniki ułatwiające i utrudniające przygotowanie projektów

UŁATWIAJĄCE: - Doświadczenia w aplikowaniu.

- Wysokie potrzeby inwestycyjne jst.

- Możliwości finansowe jst.

- Przywództwo i dobra współpraca w radach jst.

- Autodiagnoza potrzeb i dokumenty strategiczne.

- Stabilność polityczna.

- Szkolenia.

- Zaangażowanie zewnętrznych konsultantów / ekspertów.

- Partnerstwo, lobbing.

UTRUDNIAJĄCE:

- Duża konkurencja o środki.

- Brak doświadczenia w aplikowaniu.

- Systemy ogłaszania naborów.

- Wkład własny.

- Kadra (kwalifikacje, liczba).

- Niejasne zasady kwalifikowania projektów.

- Trudne procedury aplikacyjne.

- Trudna współpraca z IZ.

- Brak partnerstwa (brak zainteresowania partnerstwem).

Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Największe „bolączki” jst w projektach UE

Zamówienia Publiczne (specyfikacje, kosztorysy, dokumentacja projektowa, korekty finansowe, wydłużające się procedury).

Procedury rozliczeń (terminowość, korekty finansowe, zmiany w projektach).

Prawa własności (obiekty wspólne w częściach, obiekty wykorzystywane na dz. g.) Procedury środowiskowe (długotrwałość, skomplikowanie) Ochrona konserwatorska (konieczność uwzględniania w inwestycjach wymagań ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, długotrwałość) Problemy z wykonawcami (terminowość, rzetelność, konstrukcja IK, nadzór inwestorski i branżowy) Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przykładowe nieprawidłowości stwierdzone przez NIK:

nieprawidłowości dotyczące m.in. wszczęcia postępowań pomimo braku aktualnych kosztorysów inwestorskich, nieodrzucenia ofert pomimo zaistnienia przesłanek do ich odrzucenia i udzielenia dodatkowego zamówienia wykonawcy wyłonionemu w trybie z wolnej ręki pomimo braku okoliczności uzasadniających zastosowanie tego trybu nieprawidłowości polegające m.in. na realizacji robót budowlanych bez wymaganych zgłoszeń oraz pozwoleń, użytkowaniu obiektów bez dokonania stosownych zawiadomień lub uzyskania pozwoleń, nieuzasadnionym dokonywaniu zmiany terminów umownych lub niezachowaniu zasady pisemności w przypadku ich zmiany, nienaliczaniu lub zaniżaniu kar umownych, a także ich niedochodzeniu.

Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przykładowe nieprawidłowości stwierdzane przez NIK (cd.):

nieprawidłowości polegające na nierzetelnym rozliczaniu zadań inwestycyjnych, tj. m.in.: nieterminowym regulowaniu zobowiązań i ewidencjonowaniu środków trwałych oraz nierzetelnym ewidencjonowaniu kosztów inwestycji mechanizmy korupcjogenne, prawidłowego obliczenia np .: przy zlecaniu wykonywania prac projektowych - nieuzasadnione wydłużanie terminów wykonania tych prac, niedochodzenie kar umownych oraz zlecanie wykonania opracowań w trybie z wolnej ręki, przy wyborze wykonawców zadań w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych nieprawidłowości dotyczyły m.in. wszczęcia postępowań pomimo braku aktualnych kosztorysów inwestorskich, nieodrzucenia ofert pomimo zaistnienia przesłanek do ich odrzucenia i udzielenia dodatkowego zamówienia wykonawcy wyłonionemu w trybie z wolnej ręki, przy realizacji zadań - wydłużanie terminów umownych ich zakończenia i usunięcia usterek oraz niedochodzenie należności z tytułu kar umownych lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wykorzystanie narzędzi finansowych w absorpcji funduszy UE

Możliwości i skala wykorzystania kredytów – nowa rola banków komercyjnych.

Finansowanie projektów unijnych przez emisję obligacji.

Leasing.

Wciąż niedoceniane Partnerstwo Publiczno – Prawne (PPP) – budowanie partnerstwa.

Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

„Niewydolność” finansowa gmin?

Wprowadzenie od początku 2014 r. nowego systemu liczenia zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego wpłynie negatywnie na możliwości inwestycyjne jst z tego względu, że zachowanie limitów zgodnie z nowym systemem liczenia zadłużenia jest trudniejsze niż w przypadku stosowania systemu wcześniejszego. Poza tym nowy system liczenia zadłużenia jest bardziej „wrażliwy” na zmiany w budżecie, co powoduje większe trudności w takim planowaniu budżetu, by określone limity nie zostały przekroczone.

Prowadzenie budżetu gminy („rolowanie” długów?) Faktyczna czy pozorna „niewydolność”?

Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Pozostałe uwagi w kontekście doświadczeń perspektywy 2007 - 2013

Szczegółowa analiza potrzeb inwestycyjnych jst (inwestycje priorytetowe).

Zamówienia publiczne – weryfikacja dokumentacji przetargowej, standaryzacja procedur, stosowanie – oprócz kryterium cenowego, innych kryteriów wyboru ofert  Na etapie projektowania inwestycji do finansowania – analizowanie różnych wariantów realizacji inwestycji. Konsultacje społeczne – nie tylko jako wymóg formalny, feedback lokalnego społeczeństwa Ryzyko płynności finansowej (coraz trudniej będzie utrzymać płynność finansową w inwestycjach jst, kalkulacja korekt finansowych, „rezerwy czasowe” w harmonogramach) Wsparcie wiedzy Beneficjentów w szczególności w sytuacjach zmian prawnych. Projekt współfinansowany ze środk ó w Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dziękuję za uwagę

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ul. Podgórna 7 65 - 057 Zielona Góra www.lubuskie.pl