Transcript Powiaty * wczoraj, dzi* i jutro - Administracja

Nie potrafię przewidywać,
ale potrafię kłaść podwaliny.
Bo przyszłość jest czymś, co się buduje
Antoine de Saint-Exupéry
Samorządy terytorialne w Polsce.
Przyszłość nie ogranicza się do
powielania teraźniejszości!
Marek Wójcik
Podsekretarz Stanu
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
Podziękowania za 25 udanych lat
samorządu terytorialnego w Polsce
Dokąd zmierza polski
samorząd terytorialny?
Przyszłość administracji publicznej
Perspektywa
finansowa UE
(2014-2020)
Perspektywa
finansowa UE
(2020-2025)
Rosnące
oczekiwania wobec
administracji
Demograficzna
zapaść
Ogromne tempo
zmian
cywilizacyjnych
Przygotowanie mechanizmów prawnych i finansowych
Stworzenie narzędzi wspierających proces nieuniknionych zmian
Już za kilkanaście lat,
będzie nas o wiele mniej
i mądrość władz samorządowych polegać
będzie na uwzględnieniu tego faktu
w procesie zarządzania wspólnotą
mieszkańców!
Demografia
Czynniki
mające wpływ
na przyszłość
samorządu
Rozwój
techniki
• E-administracja
• Nowe sposoby
świadczenia usług
komunalnych
• Depopulacja
prowincji
• Wzrost znaczenia
obszarów
metropolitalnych
Gospodarka
Przemiany
społeczne
• Kluczowa dla
rozwoju wspólnot
samorządowych
• Determinuje sieć
osadniczą
• Wzrost
aktywności
społecznej
• Społeczeństwo
obywatelskie
Konsekwencje zmian cywilizacyjnych
Demografia
Przemiany
społeczne
Niewydolność małych
samorządów lokalnych
Odejście od
tradycyjnego modelu
administracji i New
Public Management
Możliwość rozdzielenia
frontoffice’u
i backoffice’u
Demokracja
partycypacyjna
Możliwość świadczenia
zdalnie usług
administracyjnych –
urząd nie musi być
bezpośrednio dostępny
Łączenie albo upadek
małych podmiotów
świadczących usługi
Rozwój
techniki
Suwerenem wspólnota samorządowa
Służebna rola administracji publicznej
Perspektywa najbliższych lat
Ewolucyjne
docieranie do
zmian
• Od miękkich powiązań po twarde
łączenie
• Okresowy mechanizm wsparcia
Odgórne
decyzje
• Arbitralne zmiany w podziale
terytorialnym
• Duże prawdopodobieństwo błędu
Przyjmowanie
rzeczywistości
• Dryfowanie w nieznaną przyszłość
• Nie gwarantuje dynamicznego rozwoju
Konieczny jest impuls rozwojowy pozwalający na kontynuowanie
sukcesu reformy samorządowej.
Istnieją, bowiem zjawiska i procesy, które niekorzystnie rzutują na
działanie JST, a także brak jest długookresowej wizji
funkcjonowania gmin, powiatów i województw.
Modernizacja samorządu wymaga podjęcia zdecydowanych
kroków, pozwalających na to by Polska czerpała
z sukcesu samorządności.
Kluczowe założenia
• Administracja publiczna powinna być sprawna
i nowoczesna, dzięki czemu może być partnerem
dla przedsiębiorców i partnerów społecznych
oraz kreatorem rozwoju gospodarczego;
• Polska powinna przygotować się do trudnego
okresu lat dwudziestych, kiedy skumulują się
niekorzystne zjawiska demograficzne
oraz zmniejszy się transfer środków unijnych
(na rozbudowę infrastruktury technicznej
i podniesienie, jakości kapitału ludzkiego);
Cele działań reformujących
• Zapewnienie trwałego rozwoju gospodarczego;
• Wzmocnienie zaangażowania obywatelskiego w
działalność samorządową;
• Poprawa sprawności i efektywności działania
administracji publicznej;
Wizja samorządu terytorialnego
• Wzmocnione gminy;
• Wzmocnione powiaty;
• Wzmocnione województwa.
Kompetencyjnie, instytucjonalnie,
ekonomicznie, terytorialnie
2020 – 2022
Korekta wprowadzonych
rozwiązań, zdynamizowanie
procesów osiągania
zaplanowanego modelu
2025 – 2027
Nowy model działania samorządu
terytorialnego w Polsce
2015 – 2020
Wdrażanie nowych rozwiązań prawnych i finansowych
Wzmocnienie kompetencyjne
• Większość z realizowanych obecnie przez JST zadań zleconych,
wykonywanych jest jako zadania własne;
• Zadnia własne są finansowane z dochodów własnych i subwencji;
• Samorządy wykonują część zadań będących obecnie w gestii
administracji rządowej i instytucji centralnych;
• Obecne zadania wojewody z zakresu administracji świadczącej i
planowania rozwoju są zadaniami samorządu regionalnego;
• Mechanizmy współpracy lub zespolenia z JST obejmują większości
służb, inspekcji, straży i innych instytucji szczebla lokalnego;
• Realizowana jest w praktyce zasada, że nadzór nad JST obejmuje
jedynie kryterium legalności;
• Ujednolicone są zasady prowadzenia przez gminy, powiaty
i województwa działalności gospodarczej poza sferą usług publicznych
samodzielnie lub we współpracy z partnerami publicznymi
i prywatnymi;
Wzmocnienie finansowe i majątkowe
• JST są samowystarczalne dochodowo (wąski margines samorządów,
korzystać musi z mechanizmu wyrównawczego);
• Dochody JST są zdywersyfikowane;
• PIT jest podatkiem samorządowym;
• Przepisy dotyczące JST są elastyczne, umożliwiając korzystanie
z nowoczesnych instrumentów finasowania przedsięwzięć
rozwojowych;
• Z punktu widzenia konsolidacji rachunkowej - JST jedną strukturą
organizacyjną i podmiotem gospodarki finansowej;
• Funkcjonują mechanizmy dofinansowania z budżetu centralnego
przedsięwzięć rozwojowych realizowanych przez JST;
• Część obecnego majątku skarbu państwa
znajduje się w rękach JST lub jest zarządzane przez JST;
Wzmocnienie instytucjonalne
• Organy samorządowe odpowiadają za sposób realizowania usług
publicznych (wyposażone są w realną samodzielność w decydowaniu
o sposobie wykonywania zadań publicznych);
• Zarówno zadania publiczne, jak i czynności w ich ramach są przypisane
bezpośrednio do JST lub ich organów, a nie poszczególnych instytucji;
• JST mają w autonomię w zakresie kształtowania własnych struktur
organizacyjnych oraz w wyborze podmiotów zewnętrznych
realizujących ich imieniu zadania publiczne (np. partnerstwa publiczno –
publiczne, publiczno – prywatne i publiczno – społeczne oraz jednostki
organizacyjne wspólne dla wielu samorządów);
• JST współpracują w ramach związków i stowarzyszeń zrzeszających
samorządy różnego szczebla;
• JST współpracują w formie instytucjonalnej w ramach obszarów
funkcjonalnych;
• Działają centra usług wspólnych realizujące zadania w imieniu i na rzecz
wielu samorządów lub ich jednostek organizacyjnych;
Wzmocnienie terytorialne
• Większość miast połączonych jest z okalającymi je gminami;
• Część miast na prawach powiatu połączona jest z
okalającymi je powiatami;
• Łączą się sąsiadujące ze sobą: gminy, powiaty lub
województwa;
Obszary funkcjonalne – nowe wyzwanie w
kształtowania rozwoju i…podziału terytorialnego
Obszar
funkcjonalny
Miasto/miasta
centralne
• Wymiar lokalny
• Wymiar
subregionalny
• Wymiar
metropolitalny
• Gmina miejska
• Miasto powiatowe
• Miasto
subregionalne/
miasta powiatowe
• Miasto/miasta
metropolitalne
Wybrane elementy zmian ustrojowych
• Ustawowe uregulowanie zasady domniemania kompetencji gminy
poprzez przyjęcie, że realizacja zadań publicznych nieuregulowanych
przez odrębne ustawy, lecz służących zaspokojeniu potrzeb wspólnoty
mieszkańców, należy do zakresu zadań gminy;
• Przywrócenie w praktyce kryterium legalności, jako jedynego kryterium
nadzoru nad działalnością JST (głównie dotyczy to zadań z zakresu
pomocy społecznej);
• W przypadku nadzoru finansowego – wyeliminowanie
niejednoznaczności przepisów, skutkujących niejednolitością
orzecznictwa;
Wybrane elementy zmian ustrojowych
• Wzmocnienie udziału obywateli w funkcjonowaniu wspólnoty
samorządowej;
• Wprowadzenie różnych form organizacji jednostek pomocniczych
gminy;
• Wzmocnienie zaangażowania obywatelskiego w działalność
samorządową poprzez wprowadzenie nowych form aktywności
obywatelskiej oraz środków wsparcia finansowego dla lokalnych
inicjatyw. Zwiększenie transparentności działania samorządu
terytorialnego;
• Wzmocnienie partycypacji społecznej w toku planowania finansowego
w jednostkach samorządu terytorialnego;
Czy musi być równowaga?
• Dokonanie przeglądu kompetencji organów stanowiących i
wykonawczych;
• Wzmocnienie pozycji organów stanowiących i radnych (bez
ograniczania kompetencji organów wykonawczych)
• Zapewnienie radnym możliwości zamawiania profesjonalnych opinii i
ekspertyz związanych z wykonywanym mandatem;
• Umożliwienie radnym korzystania z obsługi prawnej na potrzeby
wykonywania mandatu radnego;
• Na wniosek minimum 3 radnych - obligatoryjne wprowadzanie
projektów uchwał pod obrady organu stanowiącego;
• Uniezależnienie obsługi rady gminy od organów wykonawczych;
• Zapewnienie radnym systemowego dostępu do szkoleń;
• Wprowadzenie obowiązku publikowania imiennych wyników
głosowania uchwał podejmowanych przez organ stanowiący;
z
au
fa
n ie
Z a u fa
n ie
„Człowiek nawet w najgorszych dla
siebie chwilach nie odwraca wzroku od
przyszłości i nie traci zdolności decyzji,
dzięki którym przyszłość zdobywa”
Antoni Kępiński
Dziękuję za uwagę
Marek Wójcik
Podsekretarz stanu
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
[email protected]