26.04.2020

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE GENEL BAKIŞ GÜVENLİK KÜLTÜRÜ

1

Sen öldükten sonra da, senden geriye kalan şeyler daha uzun zaman bu yeryüzünde kalır. Geride bırakacağın eser sana rahmet okutacak bir eser olmalı.

Firdevsi

26.04.2020

2

26.04.2020

Her yıl milyonlarca işçi çalıştıkları yerlerdeki çeşitli tehlikeler sonucunda ÖLMEKTE YARALANMAKTA HASTALANMAKTA 3



Dünyada her yıl 1.2 milyon insan iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu hayatını kaybetmektedir.



160 milyon çalışan iş kazaları ve meslek hastalıkları dolayısıyla yaralanmakta ve hastalanmaktadır.

26.04.2020

4

Gelişmiş ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyeti bu ülkelerin Gayri Safi Milli Hasılalarının % 2.5’ i ile % 6' SI arasında değişmektedir.

26.04.2020

5

Avrupa İş sağlığı ve Güvenliği Ajansının yayınlarında; Avrupa ülkelerinde iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda;

  

5500 kişinin hayatını kaybettiği 75000 kişinin sürekli çalışamaz duruma düştüğü, 149 milyon iş günü ve 20 milyar kaybın meydana geldiği, EURO maddi rapor edilmektedir.

26.04.2020

6

Sosyal Sigortalar Kurumu istatistiklerine göre 2002 yılında;

 

72.344

601 iş kazası meslek hastalığı vakası meydana gelmiş,

 

878 2087 kişi hayatını kaybetmiş, kişi sürekli iş göremez hale gelmiştir.

26.04.2020

7

SSK 2003

Ülkemizde her yıl 766.668 kişi iş kazası, 440 meslek hastalığı; 811 ölüm Ülkemizde iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu kaybedilen iş günü 2.111.432 gün

26.04.2020

8

Meslek Hastalığı İş Kazaları

26.04.2020

Dünya’da Türkiye’de

9

İş kazalarının maliyeti:



ABD’de 190 milyar dolar / yıl



Almanya’da 28 milyar dolar / yıl



Norveç’ de 40 milyar Kron / yıl

 

Avustralya’da 15-37 milyar Avustralya doları / yıl

26.04.2020

10

26.04.2020

11

Yönetim Orijin Belirti Temas Zarar 1 2 TEHLİKELİ DURUM TEHLİKELİ HAREKET 3 4 5 YETERSİZ TEMEL DİREKT SORUN ZARAR KONTROL NEDEN NEDEN TEHLİKELİ DURUM TEHLİKELİ HAREKET 3 5 KAZA ZİNCİRİ 4

26.04.2020

12

26.04.2020

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin asıl çalışma alanı;



TEHLİKELİ DURUM ve



TEHLİKELİ DAVRANIŞ’IN ortadan kaldırılmasına yönelik olmalıdır.

13

100 80 60 40 20 0 88 10 2 KAZA NEDENLERİ

26.04.2020

Tehlikeli Hareket Tehlikeli Durum Sebebi Bilinmeyen



İŞ KAZALARININ BÜYÜK BİR KISMI, TEHLİKELİ HAREKETLERDEN KAYNAKLANMAKTADIR .

% 88’İ TEHLİKELİ HAREKETLERDEN, %10’U TEHLİKELİ DURUMLARDAN, %2’SI KAÇINILMAZ ( SEBEBİ BİLİNMEYEN) HAREKETLERDEN KAYNAKLANMAKTADIR.

14



Kazanın sonucu,



meydana gelecek zararın büyüklüğü, önceden kestirilemez.

Bu tamamen tesadüfe bağlıdır.

Her kaza ihtimalinin ciddiye alınması gereklidir.

26.04.2020

15

 Kazanın geliş sesini duymak ve tedbir almak gereklidir.

Ağır yaralanma veya ölümle neticelenen her kazanın temelinde;

“Kaza geliyorum demez”

DEĞİL

Kaza geliyorum der!

26.04.2020

16

Tehlikeli davranışların nedenleri:

   

1-Şahsi kusurlar;

(Dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlık gibi)

2-Eğitim yetersizliği; (Bilgi, ustalık, alışkanlık) 3-Fiziki yetersizlik;

(Bünyenin yapılan işe uygun olmaması)

4-Uygunsuz mekanik şartlar ve fiziki çevre;

(Makine yerleşimi, ergonomi) 26.04.2020

17

Kazalardan korunmak için:

    

1-Mühendislik ve revizyon, 2-Eğitim, 3-Ergonomi kurallarından yararlanma, 4-Teşvik tedbirleri uygulama, 5-Disiplin tedbirlerini uygulama.

ÇALIŞMALARININ YAPILMASI GEREKLİDİR.

26.04.2020

18

Kazalardan korunma yöntemleri ile



üretim, maliyet, kalite kontrolü metotları benzerlik ve paralellik arz eder.



“önlemek ödemekten daha ucuzdur ve daha

insancıldır”

26.04.2020

19

26.04.2020

İş güvenliği ile ilgili çalışmalara, uygulanacak kurallara ve alınacak tedbirlere, ÜST DÜZEY YÖNETİCİLER de katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdır.

20

26.04.2020

Formen ustabaşı ve ilk kademe yöneticileri, kazalardan korunma çalışmalarında en önemli personeldir. Bu nedenle bu personele özel önem verilmelidir.

21

26.04.2020

İş güvenliği çalışmalarına birinci derecede İNSANİ DUYGULAR YÖN VERMELİDİR.

ANCAK İş Güvenliği tedbirlerinin 1-Üretimin artması, 2-Masrafların azalması sonucu maliyetlerin düşmesine yardımcı olduğu UNUTULMAMALIDIR

22

26.04.2020

İŞ GÜVENLİĞİNİN, KONUSUNU, ÇALIŞMA ALANINI, KONUYA YAKLAŞIM TARZINI, KURALLARINI VE ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİ BELİRLEYEN TEMEL KABULLERDİR.

23

26.04.2020

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ POLİTİKASI

Hiçbir iş emniyetsiz yapılacak kadar acil değildir.

Kazaların %98’i önlenebilir.

İSG’in temeli, Risk analizi, prosedür ve talimatlardır.

24

İŞYERİ

BİR İŞVERENİN MADDİ OLAN VE OLMAYAN ARAÇLARLA BELİRLİ BİR TEKNİK AMACI GERÇEKLEŞTİRMESİNE YARAYAN VE SÜREKLİLİK GÖSTEREN ORGANİZE BİR BÜTÜNDÜR.

(4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 1)

26.04.2020

25

İŞ GÜVENLİĞİ

İş yerinde işin yürütülmesi ile ilgili olarak oluşan tehlikelerden, sağlığa zarar verecek koşullardan korunmak ve daha iyi bir iş ortamı yaratmak için yapılan metodlu BİLİMSEL çalışmalara denir.

GÜVENLİ İŞ ORTAMI

26.04.2020

26

İş Güvenliği;



İşçi Güvenliği



İşletme Güvenliği



Üretim/hizmet Güvenliği’ni

KAPSAR

26.04.2020

27

İş Sağlığı?

Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üst düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır.

(İLO-WHO 1950) Amaç: İşin çalışana, çalışanın işe uydurulması.

26.04.2020

28

SAĞLIK:

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (WHO) Sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil,

+ + BEDENEN RUHEN ve SOSYAL yönden tam bir iyilik halidir.

26.04.2020

29

İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ’NİN AMACI VE HEDEFİ Çalışanları korumak Çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak ve geliştirmek, İSG’NİN ÖNCELİKLİ HEDEFİ; İşletme güvenliğini sağlamak Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak, Üretim güvenliğini sağlamak *Üretimde güvenliği ve devamlılığı sağlamak, *Kaliteyi ve Verimliliği artırmaktır.

Çalışanları İş Kazası ve Meslek Hastalığından korumaktır !!!

26.04.2020

30

Niçin iş güvenliği?

  Küresel ekonomideki değişiklikler her yerde artan ekonomik güvensizlik ve eşitsizlikle sonuçlanmıştır. Bu eğilim dünyanın pek çok yerinde işçi ve işçi topluluklarının seslerini daha az duyurabilmelerine ve çalışma koşullarının bozulmasına neden olmuştur.

ILO’nun sosyal ve ekonomik güvenliği artırma stratejisi , güvenliğin 7 temel boyutuna odaklanmaktadır. Kaynak : ILO 2002 26.04.2020

31

Temel güvenliğin 7 boyutu:

Kaynak : ILO 2002        İş piyasası güvencesi İstihdam güvencesi İş güvencesi Beceri geliştirme güvencesi Çalışma güvenliği Temsil güvencesi Gelir güvencesi 26.04.2020

32

    

İş güvenliğinin kapsamı İşle ilgili hastalık ve sakatlıklardan korunma, Her türlü ayrımcılığa karşı koruma, Şiddet, taciz, stress, uygun olmayan çalışma saatlerine karşı koruma, çalışma saatlerinin, gece işinin, çalışma yaşının sınırlandırılması,

     

Tazminat, emeklilik güvencesi, analık koruması, işe devamsızlık koruması, uzun süreli bakım, tatil, mantıklı iş planlaması, Devlet yaptırımı, teftiş yoluyla koruma,

 Kaynak : ILO 2002

Örgütlenme hakkı, Toplu pazarlık hakkı, Sağlık hizmetine ulaşma, eğitim, çocuk bakımı gibi sosyal destek hakkı, Güvensiz işi reddetme hakkı, İSİG kurulları ve diğer temsil mekanizmaları yoluyla katılım hakkı, İşle ilgili olası tehlikeleri bilme hakkı, “işyerindeki yanlış yapılan işleri bildiren kişiler” için korunma hakkı.

26.04.2020

33

Güvenliği sağlamanın üç ana kuralı vardır.

 1 Güvenliği ve sağlığı tehdit eden durumların ortadan kaldırılması, (Önlem alma, proaktif yaklaşım)   2 Güvenliği ve sağlığı tehdit eden gelişmelerin zamanında tespiti, 3 Önlenemeyen durumların kötü sonuçlarının en aza indirgenmesi.

26.04.2020

34

ÖNLEM ALMA

İş güvenliği mevzuatında sözü edilen önlem almaya da aynı anlayışla yaklaşılmalıdır.

1 Bu konuda duyarlı olmak 2 Yapılmakta olan işin tehlike arz edebilen noktalarını görebilmek 3 Gerekli önlemleri alabilecek bilgi ve deneyime sahip olmak Yukarıdaki gereklerden ilki topluma olan borçtur. Hiç kimsenin, bilinçli olarak bu borca sırt çevirmesi düşünülemez.

26.04.2020

35

Kuralların Uygulanması

Güvenliğe ilişkin kuralların uygulamada hayata geçirilmesi için kullanılan yöntemler dört ana grup altında toplanabilir.

1 Tehlikeli Durumların Ortadan Kaldırılması, 2 İşçilerin Tehlikeye Karşı Korunması, 3 İşçilerin Eğitimi ve Yetiştirilmesi, 4 Uyarı.

26.04.2020

36

İş güvenliği kültürü :

İş güvenliğinin öncelikli olduğu yaşam biçimidir.

 Güvenlik bilgiye dayanır,  İçselleştirilmiş ve yaşam biçimi haline getirilmiş bilgi, güvenlik kültürünü oluşturur.

 İş güvenliği göz ardı edildiğinde, “iş kazası” ve “meslek hastalığı” oluşur !...

26.04.2020

37

      

Kuruluşlara düşen görevler

İş sağlığı ve güvenliği standardı oluşturma ve uygulama İş sağlığı ve güvenliğinin özendirilmesi İş kazalarının azaltılması için teşvikler sağlanması İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve nedenlerinin araştırılması Eğitim ve öğretim hizmetlerinin yürütülmesi Denetim hizmetlerinin yürütülmesi Profesyonel iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sağlanması

26.04.2020

38

ILO 2003 Global Strateji Belgesinde Güvenlik Kültürü

Ulusal önleyici sağlık ve güvenlik kültürü , sağlıklı ve güvenlikli bir çalışma ortamına sahip olma hakkına herkesin saygı gösterdiği; hak, sorumluluk ve ödevlerin önleme prensibine öncelik verilerek açıkça tanımlandığı bir sistem içerisinde; hükümet, işveren ve işçilerin sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasında aktif olarak yer aldıkları bir anlayıştır.

26.04.2020

39

ILO 2003 Global Strateji Belgesinde Güvenlik Kültürü

Önleyici sağlık ve güvenlik kültürünün sürdürülmesi, tehlike ve risk kavramları ile tehlike ve risklerin nasıl önleneceği veya nasıl kontrol altına alınacağıyla ilgili olarak toplumsal bilinç ve anlayış düzeyinin yükseltilmesi için mevcut bütün vasıtaların kullanılması ile mümkündür.

26.04.2020

40

AB 2002-2006 Strateji Dokümanı Güvenlik Kültürü

Küçük yaşlardan itibaren İSG konusunda eğitim ve duyarlılığın artırılması sağlanmalıdır.

Eğitim ve korunma kültürü, çalışma yaşamında kalite ve verimliliğin sağlanması ve sürdürülmesinde en temel öğedir.

AB’de bütün gençler için, 2010 yılından önce bütün eğitim kurumlarında en az 8 saat İSG eğitimi sağlanmış olmalıdır.

26.04.2020

41

42



GÜVENLİK BİLGİYE DAYANIR.



İÇE SİNDİRİLMİŞ VE YAŞAM BİÇİMİ HALİNE GETİRİLMİŞ BİLGİYE İSE KÜLTÜR DENİLİR.

26.04.2020

43

Güvenlik kültürü,

 Kurumun sağlık ve güvenlik programlarının yeterliliğine, tarzına ve uygulamadaki ısrarına karar veren birey ve grupların değer, tutum, yetkinlik ve davranış biçimlerinin bir ürünüdür. 26.04.2020

44

         

İyi Güvenlik Kültürü’nün Kriterleri

Reiman ve Oedewald (2002) güvenlik politikaları, yönetimin güvenlik için görünür dirayeti, demokratik uygulamaları ve yetkinliği, güvenlik yönelimli olumlu değerler, tutumlar ve bağlılık, zorunluluk ve sorumlulukların açık tanımı, güvenlik öncelikli işlemler, güvenlik ve üretim arasındaki denge, yetkin çalışanlar ve eğitim, yüksek motivasyon ve iş tatmini, 26.04.2020

45

        yönetim ve çalışanlar arasında karşılıklı güven ve adil yaklaşım, kalite, kural ve düzenlemelerin güncellenmesi, düzenli ekipman bakımı, gerekli olay (örn., atlatılan kaza) ve küçük bile olsa kazaların rapor edilmesi ve etkin yorumu, farklı kurumsal seviyelerden ve görevlilerden sağlıklı bilgi akışı, uygun tasarım, yeterli kaynak ve sürekli iyileştirme, gerektiğinde otorite ile olan iş ilişkileri 26.04.2020

46



İSG politikalarında güvenlik kültürü oluşturmak neden önemli?

Sanayi ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte işyerlerindeki kötü çalışma koşulları iş sağlığı ve güvenliğini, buna bağlı olarak da toplum sağlığını tehdit eder hale getirmektedir. Bu durumu önlemek için;  İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve azaltılması için uğraşılmakta,  eğitim ve tıbbi kontrole önem verilmekte,  işyerleri yoğun denetim altında tutulmakta,  işyerlerinde gerekli önlemlerin alınması sağlanmaktadır. 26.04.2020

47



Güvenlik Kültürü oluşturmanın temel nedenleri

1) Üretim sürecinin karmaşık hale gelmesi sonucu yeni risklerin doğması, teknik bir zorunluluk olarak görülmektedir.

 2) Sağlık ve sosyal yönden hırpalanan çalışanların devamsızlık, iş bırakma, devir hızı artışı gibi nedenlerle ekonomik açıdan maliyet artışına sebep olması,  3) Verim ve kar artışı sağlamak için üretim temposunun arttırılması ve olumsuz çevre koşullarının işçi ve kuruluşları tarafından tepkisini çekerek yasal düzenlemeleri zorunlu hale getirmesi, nedenleri,

sosyal bir sorumluluk olarak, güvenlik kültürünün oluşturulmasını bir gereklilik olarak ortaya çıkarmaktadır .

26.04.2020

48

Sosyal Diyalog,

  Demokratik, siyasi rejimi benimseyen ülkelerde sosyal taraf olarak nitelenen, işçi ve işveren üst örgütlerinin temsilcilerinin toplumda yer alan diğer organize çıkar grubu temsilcileri ile birlikte, temel ekonomik ve sosyal politikaların belirlenmesi ve uygulamalara katılmalarıdır. Kısaca sosyal tarafların gönüllülük ilkesi ile bir araya geldikleri demokratik bir tartışma ve karar alma süreci olarak tanımlanabilir. 26.04.2020

49

Amacı;

 Sosyal tarafların farklı ve uyuşmayan görüş ve tutumları arasında uzlaşma sağlanarak barışçıl bir endüstri ilişkilerini yaratmak ve makro düzeyde karşılaşılan ekonomik ve sosyal sorunların gerek belirlenmesi, gerek uygulanmasına sosyal tarafların da katılımının sağlanmasıdır. 26.04.2020

50

Sosyal Diyaloğun Aracı

Toplumsal anlaşmalar Resmi danışma konseyleri

26.04.2020

51

26.04.2020

Çalışma Yaşamının Tarafları Çalışan İşveren ÇALIŞMA YAŞAMI Devlet

52

Türkiye'de Çalışma Yaşamına İlişkin Yapılanma TARAFLAR Devlet ORGANLAR ARAÇLAR Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sağlık Bakanlığı İŞLEVLERİ Denetim Koruma Sosyal Güvenlik (SSK, Emekli Sandığı) İzlem - İnceleme - Araştırma (İSGÜM) Sağaltım (Meslek Hastalıkları Hastaneleri) İstihdam İşçi İşveren

Sivil Toplum Kuruluşları Üniversiteler

Sendikalar Sendikalar TTB, TMMOB, ...

Tıp, Mühendislik, Hukuk, Fakülteleri İstihdam - Özlük Koruma İzlem - Sağaltım (İşyeri

Hekimi, Güvenlik uzm.)

Eğitim, İzlem, Hizmet Eğitim, Araştırma, Hizmet

26.04.2020

53

Devletin:

 Daha çok gözlemci, aydınlatıcı, teşvik edici ve arabulucu niteliktedir. Bu konuda en önemli etkinliği, gerekli koşul ve standartları mevzuatla düzenlemek ve denetimi sağlamak olmalıdır. (devlet politikası olarak benimsemelidir) 26.04.2020

54

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi: D E V L E T

      

Kayıt-dışı istihdamın önlenmesi Çocuk işçiliğinin yok edilmesi Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi Sosyal güvenliğin desteklenmesi Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması Yaşanabilir bir asgari ücretin tespiti, İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSİG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması

26.04.2020

55

D E V L E T

     

Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi Güvenilir bir kayıt sistemi kurulması İş müfettişi istihdamı İş kazalarının “Bilimsel” analizi İşçi Sağlığı Enstitülerinin kurulması/yaygınlaştırılması Yasalarda çalışanların korunması

26.04.2020

56

İşverenler,



İşle ilgili her konuda işçilerin sağlık ve güvenliğini korumakla yükümlüdür.



İşletmeler ister hukuki yükümlülük nedeniyle, ister insancıl nedenlerle, isterse ekonomik nedenlerle olsun bu konuda uğraş vermekten ve harcama yapmaktan kaçınmamalıdır.

26.04.2020

57

     

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi: İ Ş V E R E N Üretim süreçlerinde “Önce verimlilik” yerine “Önce insan” yaklaşımının benimsenmesi, Teknik gelişmelere uyum sağlanması, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımının benimsenmesi, İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSİG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması, İşyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin desteklenmesi, İlk ve acil yardım hizmetlerinin organizasyonu,

26.04.2020

58

       

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi: İ Ş V E R E N Uygun talimatların hazırlanması, Çalışanların görüşlerinin alınması, Çalışanların bilgilendirilmesi, Çalışanların eğitimi, Veri akışının sağlanması, İş kazalarının “Bilimsel” analizi, İşçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemin alınması, En önemlisi de işçileri inandırmak ve özendirmektir.

26.04.2020

59

      

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi: ÇALIŞANLAR - SENDİKALAR İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunması, Sözleşmelere hükümler konularak, Kanun Tüzük ve yönetmeliklerin yaptırımları izlemelidirler, Kurullara aktif olarak katılınmalı, üyelerini bilgilendirmelidirler, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılınması, İş kazalarının “Bilimsel” analizi, İş güvenliğinin yaşamın önceliği biçimine getirilmesine yönelik etkinlikler (Eğitim, örgütlenme, katılım vb), Kişisel koruyucu ekipmanın kuralına uygun biçimde kullanılması.

26.04.2020

60

      

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi: ÜNİVERSİTELER İSİG – Sosyal politikalara bilimsel katkı, Güvenilir bir kayıt sistemi kurulmasına bilimsel altyapı, İş kazalarının “Bilimsel” analizi, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün temel eğitimi, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitimine katkı, İSİG ile ilgili araştırmalar, laboratuvarlar, İSİG ile ilgili akademik ortam.

26.04.2020

61

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi: MESLEK ÖRGÜTLERİ

   

İSİG – Sosyal politikalara katkı İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi süreçlerine katkı İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitiminin organizasyonu İş kazalarının “Bilimsel” analizine katkı

26.04.2020

62

26.04.2020

Unutmayalım ;

İYİ BİR İŞ, GÜVENLİ İŞTİR !...

63

Sonuç olarak

 

Sosyal diyaloğa kurumsal bir temel oluşturan gerek ekonomik ve sosyal konsey ile, gerekse çalışma meclisinde bir araya gelen sosyal taraflar, hükümet temsilcileri ile birlikte ortak politikaları tespit ederek bu politikaların uygulanması ve denetiminde de ortak görüşler üstlenmelidir. Sonuç olarak Güvenlik Kültürü ile İSG politikalarının oluşturulmasında başarı, sosyal diyalog sürecinin etkin ve sağlıklı işletilmesine bağlı bulunmaktadır.

26.04.2020

64

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL GÜDÜRLÜĞÜNÜN TARİHÇESİ Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması görevi, 1945 yılında kurulan Çalışma Bakanlığı bünyesinde İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğüne verilmiştir.

Denetim hizmetlerinin bir başka birimde örgütlenmesi nedeniyle Genel Müdürlük, 1983 tarihinde Daire Başkanlığına dönüştürülmüştür.

26.04.2020

65

İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, 24.07.2003 tarih ve 25178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4947 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kuruluş Kanununun 12 nci maddesi gereğince, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü olarak yapılandırılmıştır.

26.04.2020

66

26.04.2020

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ

67

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ



İş sağlığı ve güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması yapmak.



Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde programlar hazırlamak.



Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.

26.04.2020

68



Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak, sonuçlarını izlemek.



Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve geliştirmek, ölçüm, değerlendirme, teknik kontrol, eğitim, danışmanlık, uzmanlık ve benzeri çalışmaları yapmak ve bunları yapan kişi ve kuruluşları inceleyerek değerlendirmek ve yetki vermek.

26.04.2020

69



Kişisel koruyucuların ve makine koruyucularının imalâtını yapacak kişi ve kuruluşlara yetki vermek, ithal edilecek kişisel koruyucuların ve makine koruyucularının standartlara uygunluğunu ve bu hususlarda usul ve esasları belirlemek.

26.04.2020

70



İş sağlığı ve güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme ve araştırma çalışmalarını planlamak, programlamak ve uygulanmasını sağlamak.



Faaliyet konuları ile ilgili yayın ve dokümantasyon çalışmaları yapmak ve istatistikleri düzenlemek.

26.04.2020

71



Meslekî eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu hizmetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzere tüm çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin alınmasını sağlamak.

26.04.2020

72



İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi ve İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Bölge Laboratuvarlarının çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek.



Bakanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak.

26.04.2020

73

İş Sağlığı Güvenliği Politikası

İSG POLİTİKALARI

AMAÇ

İşle bağlantılı olan kaza ve yaralanmaları, tehlike nedenlerini asgariye indirerek

ÖNLEMEK

Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Politikası

Sosyal tarafların katılımı ile gerçekleştirilmelidir.

Politika, ulusal kalkınma hedefleri ile uyumlu olmalıdır.

Bu sürece, hükümetin yanı sıra işçi ve işveren kuruluşları da katkı sağlamalıdır.

26.04.2020

76

Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Politikası

Kamuoyunu yeterince bilinçlendirmenin ve politik destek sağlamanın yollarını içermelidir.

İş sağlığı hizmetlerinin örgütlenmesi , yaygınlaşması ve sürekliliği hükümleri içermelidir.

için gerekli İlgili bütün kurumlar arasında koordinasyon sağlamalıdır.

26.04.2020

77

Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Politikası

İşyeri bazında gönüllü uyumunu özendirmelidir.

Politika düzenli aralıklarla gözden geçirilmelidir.

26.04.2020

78

Politikanın Gözden Geçirilmesinde Amaç

Sorunları belirlemek Sorunlarla ilgili etkin yöntemler geliştirmek Eylem için öncelikleri belirlemek Sonuçları değerlendirmek

26.04.2020

79

26.04.2020

POLİTİKA ARAÇLARI

Yasalar ve Yönetmelikler Yetkili Organ Koordinasyon Eğitim

80

İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Kanun, Tüzük ve Yönetmelikler

4857 Sayılı İş Kanunu 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre çıkartılan 24 teknik, 12 sosyal, Toplam 36 yönetmelik

26.04.2020

81

Yeni Çıkan Yönetmelikler

1.

2.

3.

4.

5.

6.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği İşyeri Sağlık Birimleri ve İşyeri Hekimlerinin Görevleri hakkında Yönetmelik

26.04.2020

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

Gürültü Yönetmeliği Titreşim Yönetmeliği Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik

[email protected] 5055171767 82

Yeni Çıkan Yönetmelikler

14.

15.

16.

17.

18.

19.

İş Güvenliği ile Görevli Mühendis ve Teknik Elemanların Görev Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği 20.

21.

22.

23.

24.

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik Geçici ve Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik

26.04.2020

[email protected] 5055171767 83

26.04.2020

          

Yeni İSG Yaklaşımı

En Belirgin Özellikler Risk Değerlendirmesi Çalışanların Katılımı Uzman Katkısının Sağlanması Çalışanların Bilgilendirilmesi Çalışanların Eğitimi Koruma-Önleme-Geliştirme Anlayışı Kontrol ve Denetim İşçilerin Sorumluluk Alması Kayıt ve İstatistik Tutma Malzeme ve Ekipmanın Kontrolü İSG’ne Sistematik bir yaklaşım getirmiştir.

84

Yeni İSG Yaklaşımı

Son dönemde çıkartılan yasalar ayrıntılı koşulları irdelemek yerine genel hedefleri belirleme yolunu tercih etmektedir.

Çok sayıda tehlike ve riski tek tek en ince ayrıntısına kadar belirli bir düzene bağlamak yerine, İş sağlığı ve güvenliğinden birinci derecede sorumlu olanların görevlerini belirlemektedir.

26.04.2020

85

İSG Politika Araçları

MEVZUAT

   

İSG mevzuatı herkes için zorunlu asgari standartları belirlemektedir.

Mevzuat İSG ile ilgili birinci derecede sorumlu olanların görev ve yetkilerini belirlemektedir.

Genel yasalar yerine esnek ve kolay güncellenebilir uygulama kuralları, gönüllülük esası ile belirlenen standartlara ağırlık verilmiştir.

Mevzuatın uygulanmasında ilgili kamu görevlileri yanında çok taraflı katılımla oluşturulan organlara yetki verilmiş kamunun yükü azaltılmıştır.

(Kamusal Nitelik Taşıyan Ulusal Standart Kuruluşları veya uzmanlaşmış Meslek Kuruluşlarının belirledikleri Standartlar, Talimatlar)

26.04.2020

86

26.04.2020

Yetkili Organın Rolü ve Yükümlülükleri

İş sağlığı ve güvenliği alanındaki yasal

düzenlemeleri gözden geçirmek;

İşler arasında eşgüdüm sağlamak İşverenlere ve çalışanlara bilgi vermek ve tavsiyelerde bulunmak Politikanın çalışma hayatında uygulanması için genel sorumluluk üstlenecek merkezi bir organı oluşturmak Eğitimi geliştirip yaygınlaştırmak

87

26.04.2020

Genel Sorumluluk Yüklenecek Merkezi Organ

Ulusal Politika Düzeyinde İş Sağlığı Güvenliği Konseyi Üçlü Danışma Kurulu 4857-114 (R.G. 04.04.2004/2524) İşyeri Düzeyinde İş Sağlığı Güvenliği Kurulları 4857-80 (R.G. 07.04.2004/25426)

88

Ulusal “İş Sağlığı Güvenliği Konseyi”

8. Beş Yıllık Kalkınma Planı ve 155 Sayılı ILO Sözleşmesinde Yer Aldığı Şekilde:

Ulusal İSG Konseyi,



ihtiyaç, öncelik ve politika geliştirmek

 

stratejileri belirlemek, ve önerilerde bulunmak üzere işçi-işveren sendikaları, ilgili kamu kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve diğer kurum ve kuruluş temsilcilerini bir araya getirmek üzere yılda en az 1 defa toplanacaktır.

26.04.2020

89

26.04.2020

İşgücünün Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı

İşgücünün Toplam Nüfus İçindeki Payı (%)

(1) Lüksemburg 67,39 (8) Danimarka (10) Portekiz (16) Avusturya (19) Çek Cumh.

(29) Estonya (35) Slovenya (40) İspanya (48) Polonya (59) Türkiye 33,59 53,29 52,14 50,98 50,44 48,80 47,72 46,23 44,14 0 10 20 30 40 50 60 70 Kaynak: Not: Uluslar arası Yönetim Geliştirme Merkezi (IMD), 2004 Ülkelerin yanındaki sayılar 60 ülke arasındaki sıralamayı göstermektedir. 90

Nitelikli İşgücü Sıralaması

Ülkelerin Nitelikli İşgücü Sıralamasındaki Yerleri, 2003

7 6 9 8 3 2 5 4 1 0 Kaynak: Not: Uluslararası Yönetim Geliştirme Merkezi (IMD), 2004 Ülkelerin yanındaki parantez içindeki rakamlar 60 ülke içinde nitelikli işgücü sırasını göstermektedir. 26.04.2020

91

f) e) d) c) b) a)

Eğitim Konuları

Çalışanlara verilecek eğitim, işyerinin faaliyet alanına göre aşağıdaki konulardan seçilir.

İşyerinde Güvenli Ortam ve Sistemleri Kurma, Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Konuları g) h) Kişisel Koruyucu Alet Kullanımı, Ekranlı Ekipmanlarla Çalışma, İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Sebepleri ve İşyerindeki Riskler i) j) Uyarı İşaretleri, Kaza, Yaralanma ve Hastalıktan Korunma Prensipleri ve Korunma Tekniklerinin uygulanması, k) l) Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Maddelerle Ortaya Çıkan Riskler, Temizlik ve Düzen, m) Yangın Olayı ve Yangından Korunma, İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı, n) Termal Konfor Şartları, Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları, o) Ergonomi, Elektrik Tehlikeleri, Riskleri ve Önlemleri, Yasal Mevzuat ile İlgili Konular, p) q) İlk Yardım ve Kurtarma

26.04.2020

92

İşçilerin Görevleri

Kendi güvenliklerine ve birlikte çalıştığı kişilerin güvenliklerine özen göstermek; Kendilerinin ve diğerlerinin sağlık ve güvenlikleri için verilmiş talimatlara, sağlık ve güvenlik alanındaki işlem ve usullere uymak; Güvenlik araçlarını ve koruyucu donanımı doğru biçimde kullanmak (ve bunları kullanılmaz hale getirmemek); Bir tehlikenin ortaya çıktığını ve bunu kendi başlarına önlemelerinin mümkün olmadığını düşündükleri durumlarda hemen kendi amirlerine başvurmak; İş sırasında ya da işyerinden kaynaklanan bir kaza ve yaralanma olması durumunda bunu bildirmek.

26.04.2020

93

İşçilerin Hakları

Sağlık ve güvenliklerini tehdit edici tehlike ve durumları bilme ve bu konuda bilgilendirilme, İşveren yada yetkili organ tarafından bilinen ve kendi sağlıkları ve güvenlikleri açısından önem taşıyan bilgileri edinme ve, Sağlık ve güvenlik açısından kaygı verici durumlar görüldüğünde işveren ya da yetkili organ tarafından inceleme ve araştırma yapılmasını talep etme, Toplu olarak sağlık ve güvenlik temsilcileri seçme.

26.04.2020

94

Önleyici ve Koruyucu Önlemler Hiyerarşisi

İşveren, önleyici ve koruyucu önlemler alırken, gündemdeki riski aşağıdaki önceliklere göre değerlendirmelidir:

Riskin ortadan kaldırılması; Riskin kaynağında kontrol edilmesi; Güvenli çalışma sistemleriyle riskin asgariye indirilmesi; Risk varlığını sürdürdüğü sürece kişisel koruyucu donanım sağlanması.

26.04.2020

95

İSG Göstergeleri

YÖNETİM İş Sağlığı ve Güvenliği konusunu benimseyip, sahiplendiğini aşağıdaki yollarla ortaya koyabilir.

  

İş Sağlığı ve Güvenliği programının istendiği gibi uygulanabilmesi için gerekli mali ve beşeri kaynakları tahsis etme, Yöneticileri ve çalışanları iş sağlığı ve güvenliği alanındaki görevlerinde desteklemeye yönelik örgütsel yapıları oluşturma, İş sağlığı ve güvenliği yönetiminin istendiği gibi işlemesini sağlamaktan sorumlu üst düzey bir yönetim temsilcisini görevlendirme.

26.04.2020

96

26.04.2020

97