Transcript gebelikte izlem ve yapılması gerekenler

GEBELİKTE İZLEM VE
YAPILMASI GEREKENLER
OP.DR.KENAN ERTOPÇU
ERKEN GEBELİK BULGULARI





Hamilelik kadın yaşamının en özel dönemlerinden
biridir.
İnsanın en yüce ürünü olan çocuğun ortaya çıktığı bu
sürecin sağlıklı geçmesi için ,gebenin ve çevresinin
uyması gereken çeşitli kurallar vardır.
Menstruel kanamanın gecikmesiyle birlikte ortaya
çıkan ek bulgular, bize gebeliği düşündürür.
Bunlar ,göğüslerde gerginlik , meme ucunda
acıma,akıntıda artma ,hafif bel ağrısı ,idrar
yaparken yanma ve tükrük salgısında artma gibi
belirtilerdir.
Daha sonrada sabah bulantıları ve kusmalar bazen
ortaya çıkabilir
GEBELİK NEREDE OLUR?
Yumurta çok küçüktür ve
sadece 2 gün yaşar
Erkek tohum hücreleri(spermler)
Sadece 3 gün yaşarlar ve
Kanalda yumurta ile karşılaşır
Milyonlarca spermden sadece 1000 tanesi kanala ulşaşır,
Bunlardan sadece biri kanalda yumurtanın içine girer
Spermlerin yarısı erkek yarısı dişidir (X ve Y kromozomları)
Erkek sperm sadece dişi olan yumurtayı döllerse çocuğun CİNSİYETİ KIZ
Dişi sperm yumurtayı döllerse çocuğun CİNSİYETİ ERKEK olacaktır.
Özetle bebeğin cinsiyetini erkekten gelen tohum hücreleri belirler
DOĞUM TARİHİNİN HESAPLANMASI
Beklenen doğum tarihini hesaplamak için, son
menstruel kanamanın birinci gününden itibaren 7
gün toplanır ve 3 ay çıkarılır.
 ( örneğin; menstruasyonun birinci günü 6. Ayın 9u
olan gebenin beklenen doğum tarihi 3. Ayın 16 sı
olacaktır ).
 Bu kural düzenli menstruasyonu olan kadınlar için
geçerlidir.
 Menstruasyonları genelde gecikenlerde,
beklenen doğum tarihleri daha geç olacaktır.

Gebelik son adetin ilk gününden itibaren
Hesaplanır ve 40 haftadır
GEBELİĞİN TANISI




Günümüzdeki gebelik testleriyle idrarda birkaç gün
gecikmeyle ,kanda ise gecikme olmadan gebelik
saptanabilir.
Gebelikle ilgili ilk muayenede, rahim dışında oluşan ,
yaklaşık % 0.5-1 kadında karşımıza çıkan ,
sonlandırılmazsa yaşamı tehdit eden, dış gebelik
olasılığı ortadan kaldırılmalıdır.
Ayrıca ileri yaş hamilelerinde % 25 e varan oranda
ortaya çıkan myom denilen iyi huylu rahim urları
,gençlerde ilk muayenelerde fark edilmesi öngörülen
%3 civarında rahimin doğuştan anomalileri ve
yumurtalık kistleri gibi anatomik bozukluklar tespit
edilebilir..
Bunların değerlendirilmesinde, gebeliğin ilk 3 ayındada
güvenle uygulanabilen vajinal ultrasonografinin
önemini vurgulamalıyız.
DIŞ GEBELİK
Döllenmiş yumurta kanalda kalır ilerleyemezse
DIŞ GEBELİK yaşamı tehdid edecektir
Myomlar dört kadının birinde gözlenen rahimin iyi huylu urlarıdır
Myomun varlığı,yeri ve büyüklüğü belirlenmelidir.
Myomlar gebelikte,büyüyebilir,küçülebilir veya ayni büyüklükte kalabilir.
RAHİMİN DOĞUŞTAN ANOMALİLERİNE ÖRNEKLER
Döllenmiş yumurta 5 gün yolculuktan
sonra rahim iç tabakasına yuvalanır ve
birkaç gün sonra gebelik hormonu bhcg
salgılanmaya başlar
Döllenmeden 9 gün sonra,(ADET GECİKMESİ OLMADAN )
KANDA gebelik saptanabilir.
GEBELİK GELİŞİMİ
Gebelik, son adetin birinci gününden itibaren 40
haftadır ,ve ay yerine haftaları belirterek bu süreci
değerlendirmek daha güvenli olacaktır.
 İlk 12 hafta bitimine kadar ,oluşan gebelik ürününün
organlarının, büyük bölümü tamamlanacak ,baş-popo
uzunluğu 6-7 cm olan ,başı gövdeye oranla daha
büyük olan fetus şekillenecektir.
 Göbek kordonun bir ucu, eş veya son denilen
anne rahiminin içindeki damarlarla bağlantıyı
oluşturan plasentaya uzanmaktadır.
 Bir balon gibi büyüyen rahim içinde, amnion sıvısı
denilen suyun içinde yüzmektedir.

Embryo 8 haftada (2 ay)1.5 cm 12 haftada (3ay)5.5 cm
İLK ÜÇ AYDA DÜŞÜKLER






Ne yazık ki gebeliklerin ancak onda dokuzu 12 haftayı
tamamlamaktadır.
On gebelikten bir tanesi düşükle sonuçlanacaktır.
Burada göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek
,düşüklerin en az % 60 ında ciddi kromozom
anomalilerini varlığıdır.
Kısacası ; mongol gibi zeka özürlü , turner sendromu gibi
kromozom hastalıkları ve yaşamla bağdaşmayacak birçok
sakatlığın önemli bir bölümü düşükle sonuçlanmaktadır.
Düşük sürecinde gebeliğin büyümesi duracak, 5-6
haftadan itibaren görülebilen fetus kalp atımı
görülmeyecek ,gebelik kesesi şekli bozulacak ve
kramplarla birlikte şiddetli kanama ortaya çıkacaktır.
Düşüklerin büyük bir bölümünde kalan parçalardan olan
uzun ve şiddetli kanamaları ve enfeksiyonu engellemek
amacıyla kürtaj yapılmalıdır.
İKİNCİ ÜÇ AYDA DÜŞÜK RİSKİ

12-28 hafta arası düşük ve erken doğum riski
oldukça azalmakta ve % 1 lere kadar
inebilmektedir.

Burada fetusun sakat oluşu dışında ,rahimin
yapısal anomalileri,rahim ağzının gevşekliği
(vajinal ultrasonografi ile 8 mm den fazla kanal
açıklığında operasyonla dikilmesi
önerilebilir),toksoplazma gibi enfeksiyonlarda rol
oynamaktadır.
SON ÜÇ AYDA ERKEN DOĞUM
28-37 hafta bitimi arası erken doğum olasılığı
tekrar artmakta ve onda birlere çıkmaktadır.
 İkiz ve diğer çoğul gebeliklerde , yüksek tansiyon
ödem ve idrarda albumin çıkmasıyla kendini
gösteren preeklampsilerde ,beşte birden daha sık
olmaktadır.
 Son 3 haftaya girince ,bebekte akciğerler
olgunlaşmış olacak ,erken doğum riski ortadan
kalkacaktır.

ANOMALİLER VE ULTRASONOGRAFİ
Hamileyi ve yakınlarını en çok tedirgin eden
konuların başında, bebeğin herhangi bir
sakatlığıyla karşılaşma durumudur.
 Dünyanın her yerinde doğabilecek çocukların
ortalama %3 ünde yaşamı tehdit edebilen veya
etmeyen sakatlık bulunmaktadır.
 Bu anomalilerin ancak % 60 -70 i rutin
ultrasonografi ile tespit edilebilmektedir.

İKİLİ TEST,ÜÇLÜ TEST







Genelde ilk anomali taramaları 11-14 hafta arası
başlamaktadır.
Bu dönemde fetusun ense kalınlığı ölçülmektedir.
Genelde 3 mm yi geçen ense kalınlığında ,bebekte down
sendromu gibi kromozom hastalıkları ve doğuştan kalp
hastalığı riski artmaktadır.
Bu dönemde bebeğin burun kemiğinin yokluğu , kalp atım hızı ve
bazı doppler ultrasonografi bulguları ,bazı kromozom
hastalıklarının habercisidir.
Ense kalınlığının ölçüldüğü gün anneden alınan kan
örneğinin incelenmesine ikili test denir .
Ultrasonografi ölçümü ve ikili testin birlikte değerlendirilmesi
sonucu down sendromu olasılığından% 85 uzaklaşabiliriz.
Bu testin yapılamaması durumunda 16-20 hafta arası yinede
anneden alınan kan örneğiyle üçlü test dediğimiz incelemenin
başarısı ancak % 70 olacaktır.
AMNİYOSENTEZ








Testlerin kuşkulu çıkması durumunda genellikle 16-20 hafta arası
amniosentez önerilmektedir.
Amniosentezde ultrasonografi eşliğinde bebeğin içinde yüzdüğü
amnion sıvısından örnek alınıp genetik laboratuarına gönderilir.
Bu işlem sonrası gebeliğin düşükle sonuçlanma olasılığı ikiyüzde
birin altında olacak kadar düşüktür.
37 yaş ve üstü kadınlarda ve perinatolog tarafından önerilen
tüm kuşkulu durumlarda amniosentezden kaçınmamalıdır.
Bu testler genellikle down sendromu gibi kromozom
hastalıklarını saptamada kullanılır,
Diğer birçok anomalinin önemli bir bölümünü ancak
ultrasonografi ile tespit edebiliriz.
Yine kuşkulu durumlarda ayrıntılı ultrasonografik
değerlendirmeler(ikinci,üçüncü düzey), bebek kalbi
ile ilgili ,ekokardiyografi önerilebilir.
AMNİSENTEZ GENELLİKLE 16-20 HAFTA ARASINDA.
KORİON VİLLUS ÖRNEKLEMESİ İSE 9-12 . GEBELİK
HAFTALARI ARASINDA UYGULANIR
GEBE KALMADAN ÖNCE
YAPILMASI GEREKENLER






Genellikle kadının gebelikle ilgili hazırlıkları ,gebe kalmadan üç
ay önce başlar.
Hamile adayı folik asid kullanımına başlar ve gebeliğin 12 haftası
sonuna kadar devam eder.
Folik asıd yaklaşık 1/400-1/1000 bebekte görülen spina bifida
(omurga kanalı açıklığı),hidrosefali(beyin sıvısının artarak
başın büyümesi ve beyine baskısı)riskini %70 oranda
azaltabilir.
Hamile adayı sigara,alkol ve kafein alışkanlığından
vazgeçmelidir.Günde 3 bardak kahve ,nescafe veya1.5 litre
kola sakat bebek riskini arttıracaktır.
Çocuk isteyen kadınlar ,yumurtlama döneminden sonra mecbur
kalmadıkça ilaç kullanmamalı,radyasyondan uzak durmalı ,saç
boyası yapmamalıdırlar.
Baş ağrısı,diş ağrsı ve 38.5 üzeri ateşte saf parasetamol içeren
ilaçlar günde2 gm a kadar güvenle kullanılabilir(günde 4 kez)
KAN ŞEKERİ,KAN GRUBU ÖNEMLİ
Kan şekerinin yüksek olduğu durumlarda hamile
kalınırsa düşük ve anomalili bebek olasılığı artar.
 Risk grubundaki tüm kadınlarda diabet ekarte
edilmelidir.
 Çiftlerin kan grubu bilinmeli,kadın Rh negatif ,erkek
Rh pozitif ise kan uyuşmazlığı nedeniyle hamilelikte
gereken tahliller yapılmalıdır.(İndirekt Coombs)
 Doğum sonrası bebeğin kan grubu pozitif olduğunda
, bundan sonraki gebelikte çocukta risk olmasın diye
anneye Anti D enjeksiyonu doğumdan sonra üç
gün geçmeden uygulanmalıdır

KANSIZLIK VE AKDENİZ ANEMİSİ




Hemogram denilen basit kan sayımıyla ,kansızlık
dediğimiz anemi saptanmalı, demir eksikliği varsa , kan
hapı dediğimiz demir haplarıyla genellikle iki ay süreyle
tedavi edilmelidir.
Kan sayımında MCV değeri 80 in altında
saptandığında, toplumda%3 karşılaşılan talassemi
(Akdeniz anemisi) taşıyıcılığından kuşkulanılır ve
kadının eşinde de kan sayımı değerlendirilir.
Her ikisindede bu değerler sınırın altındaysa, hemoglobin
elektroferezi denilen özel kan tahlili bu çifte yapılmalıdır.
Her ikisindede Akdeniz anemisi taşıyıcılığı
kanıtlandığında bebeğin hasta olma riski dörtte birdir
ve gebelik olduğunda ilk 12 hafta bitmeden koriyon
villus biopsisi(özel bir teknikle plasentadan örnek
alınması)uygulanır.
ENFEKSİYONLAR,TOKSOPLAZMA
Ayrıca gebelikten önce idrar yolları enfeksiyonları
tedavi edilmeli ve diş tedavileri mutlaka
yapılmalıdır.
 Kedi dışkısından bulaşabilen,düşük ve sakat
bebek riskini arttıran toksoplazma için önlem
alınmalı ve sebzeler iyi yıkanmalı,etler iyi
pişirilmeli, sosis , salam ,sucuğun pişirilerek
yenmesine özen gösterilmeli ,çiğ köfte
yenmemeli ve eller yemek öncesi iyi
yıkanmalıdır.
 Gebelik öncesi belirtilen önlemlere,gebelik
süresindede uyulmalıdır.

GEBELİKTE KAÇ KİLO ALMALIYIZ








Bunu şöyle hesaplayabiliriz.
Doğum zamanı bebek yaklaşık 3-4 kg,amnion sıvısı 900 gr,plasenta 900
gr,rahimin ağırlığı 900 gr, göğüslerin büyümesi 1-2 kg, kan hacminin
artması1-1.5 kg ve vücut yağında öngörülebilen bir artma 1-2 kilo olursa
beklenen kilo artışı 10-12 kg olacaktır.
Zayıf ve uzun boylu kadınların 15 kg a kadar ,kilolu ve kısa boylu
kadınların 8-9 kilo alması daha uygun olacaktır.
Genellikle ilk 3 ay bulantı nedeniyle kilo verilebilir,ancak gebeliğin 2425 haftasına kadar toplam 4-5 kg alınabilir,sonra haftada yarım kg
dan fazla kilo alınmamalıdır.
Gebelik başından itibaren haftada yarım kg kilo alınırsa bu 40 haftada
toplam 20 kg a ulaşacaktır.
Hamileler kendi tartılarıyla sabah,çıplak, aç olarak ,idrar torbası ve
bağırsaklar boş tartılmalıdır.
Giysiler,dolu idrar torbası,mide ve barsakların tartıyı birkaç kilo bile
yanıltabileceğini gözümüzün önünde bulundurmalıyız.
Tartı ,sert ve düzgün zeminde bulunmalı ve 0 ayarı yapılmalıdır.
GEBELİKTE NASIL BESLENMELİYİZ 1









Hamile bebeği iyi beslemek isterken, fazla kilo almamaya özen
göstermelidir.
Gebenin ortalama alması gereken günlük 2300 kaloridir.
Gebenin besin gereksinimini vitamin,protein ve karbonhidratlar
oluşturur.
Vitaminler sebze,salata ve meyvalarda bulunur. Bunlar hamilelikte
bol miktarda alınabilirken kalori dozuna da dikkat edilmelidir.
(bir salatalık 20 kalori, bir elma 60,muz 100 kalori).
Et ,tavuk ,balık gibi hayvansal proteinler ızgara , haşlama,
fırında,buğulama şeklinde alınmalı ,yağlı kızartma yenmemelidir.
Gebeliğin 16. Haftasından sonra süte önem verilmeli,günde 1
litre süt ürünü mutlaka tüketilmelidir.(ilk 16 haftada bulantı ve
tiksinme varsa süt içilmesi için zorlanmamalıdır).
Günde 1 adet katı yumurta yenebilir (80 kaloridir
-sahanda yumurta ise 240 kalori)
GEBELİKTE NASIL BESLENMELİYİZ 2
BİTKİSEL PROTEİNLER
Fasülye,nohut, mercimek gibi bitkisel proteinler ,
hamileliğin 24-25 haftasından sonra , yükselen
rahimin mideyi yukarı itmesi sonucu ortaya çıkan
reflü ve 12 metre bağırsağın karın boşluğunda
daralan bölümde yer alması nedeniyle, gaz
sancılarını arttırabilecektir.
 Bu durumda Metsil gibi ilaçlar güvenle
kullanılabilir.
 Ekmek olarak, yulaf,çavdar gibi posalı gıdaları
tercih etmek bağırsak hareketleri için uygundur.

GEBELİKTE SU TÜKETİN !




Gebelik boyunca bol su içilmesi gerektiğini mutlaka
vurgulamalıyız.
Günde en az 2 litre sıvı tüketilmesi ilk 12 haftada,
bulantı yakınmalarını azaltacak,özellikle12-28
haftalarda idrar yolu enfeksiyonu riskini
azaltacak ve son üç ayda erken doğum şansını
azaltacaktır.
Bu arada, gebelik boyunca sık idrara çıkmanın ,
genellikle yükselen rahimin idrar torbasına
baskısından olduğunu vurgulamalı ve sıvı alımını
kısıtlamamalıyız.
Dolaşımdaki sıvının artması ,özellikle
gebeliğin ortanca üç ayında tansiyon
düşmelerinden koruyucudur.
TANSİYON DÜŞMESİ






Özellikle ortanca üç ayda tansiyon düşmesi daha sıktır.
Tansiyon düşünce; baş dönmesi, baygınlık ,bulantı ve göz
kararması olabilir.
Genellikle tehlikeli değildir ve ilaç kullanılmaz.
Ayakları yukarı kaldırmak,tuzlu ayran ve küçük şekerler
yardımcı olacaktır.
Tansiyon düşmesini engellemek amacıyla ,büyüyen
rahimin ayaklardan kalbe gelen kan akımına basısını
engellemek önerilir.
Sırtüstü yerine yan yatmalı,hızlı eğilip kalkmamalı,
özellikte sıcakta sıvı kaybı fazla olacağından, ayakta
olduğumuz yerde sürekli durmamalı ve sıcak duş
yapmamalıyız.
GEBELİK BULANTILARI











Genellikle ilk 12 haftaya,bazen 16 hafta bitimine kadar,nadiren gebelik
boyunca sürer.
Gebe ve yakınlarının en büyük korkusu, bebeğin yeterli kilo almayacağıdır.
Burada vurgulanması gereken ; normalde bebeğin 12 hafta bitiminde
zaten 90 gr ,16 haftada da 150 gr . olacağıdır.(Bir bardak su 200 gr).
Hamile bu dönemde bir miktar kilo verebilir.Kullanılan ilaçlar çoğunlukla
yararlı olamamaktadır.
Yağlı besinleri almamak ,bol sulu gıda almak önerilir.Leblebi ,kraker
yardımcı olabilir.
Hamile sık sık,az az atıştırmalıdır.
Yataktan hızlı bir şekilde kalkmamak,kalkmadan önce yatağın
kenarında bulunan tuzlu çubuk gibi besinleri atıştırmak yararlı olabilir.
(yabancı klasik kitaplarda ,eşin kahvaltıyı yatağa getirmesi önerilir!)
.Ayrıca ortam değiştirmek ve temiz havada yürüyüşler yararlı olacaktır.
Günde 4-5 kezi geçen kusmalar uzun sürdüğünde , basit bir idrar tahlili
yapılarak ,vücud proteinlerinin yıkım ürünü keton cisimciği(aseton) bakılır.
Bu madde miktarı idrarda arttığında sıvı ve elektrolit dengesini sağlamak
amacıyla serumlar takılabilir.
GEBELİKTE REFLÜ
Gebeliğin ikinci yarısında , özellikle yükselen rahimin
mideyi yukarı itmesi ve mide asidinin yemek borusuna
kaçması sonucu ,ekşime,acıma, kazınma,boğazda
yanma gibi reflü bulguları ,özellikle kızartma, acı ,
turşu ve baharatla artabilir.
 Bunlara özen gösterilmesi,akşam yemeğinin geç
yenmemesi ,yemekten sonra yürüyüş yapılması,
dolu mideyle yatılmaması,tercihan yüksek yastıkta
yatılması önerilir.
 Bu tür yakınmalarda artık daha çok Gaviscon (günde
üç kez yemekten sonra) önerilmektedir.
 Dünya Sağlık Örgütü Omeprol, Lansor gibi proton
pompa inhibitörlerinin, tüm gebelik boyunca güvenle
kulanılabileceğini belirtmiştir.

GEBELİKTE NELERİ NE KADAR
YEMELİYİZ ?
Bir dolu tabak çerezin 4000 kaloriyi
geçtiğini düşünerek, fındık ,fıstık,
badem,ceviz gibi ürünlerin 4-5
taneden fazla alınmaması
gerektiğini de vurgulamalıyız.
 Çukulata , baklava ve diğeri
kalorisi yüksek gıdalardan
kaçınmaya çalışmalıyız.
 Belirli dozda dondurmanın
sakıncası yoktur.

BURUN VE DİŞ ETİ KANAMALARI
DİŞ BAKIMI











Gebelikte mukoza dediğimiz ıslak deriler ödemlenir.
Burun kanamaları, özellikle kuru ortamlarda klimaların etkisiyle artar.
Bu durumda buhar,nemlendirme ve serum fizyolojik önerilir(okyanus suyu).
Gingiva dediğimiz dişetleri ödemlenir,kanar.
Dişetleri çekilr,araya mikropların girmesi çürük şansının artması ,olan çürüklerin
ilerlemesini sağlar.
Son üç ayda diş üzerine şiddetli girişimler,stres ve enfeksiyonun erken
doğumu tetikleme riski nedeniyle önerilmez .
Bu nedenle ,gebelikte en güvenli olan ikinci üç ayda, diş hekiminin
değerlendirmesi uygundur.
Bu dönemde diş çekme,doldurma,temizleme ve bazı operasyonlar
uygulanabilir.
Lokal anestezi(uyuşturma) ve enfeksiyonu engellemek için kullanılan birçok
antibiyotiğin bu dönemde sakıncası yoktur.
Dişleri fırçalarken, diş fırçası ağıza kuru girmeli ,üst dişler aşağıdan yukarı
,alt dişler aşağıdan yukarı fırçalanmalı,40 derece bir açıyla dişetinden
itibaren fırçalanmalıdır.
Diş macunu ve miktarı önemli değildir. Daha sonra ağız çalkalanır.
VAJİNAL AKINTI












Gebelerin çoğunda vajinal akıntı artar .
Bebeklerin ağzında pamucuk dediğimiz mantar akıntısı gebelerin
yarısında olacaktır.
Genelde tehlikeli değildir .
Beyaz, kokusuz ,bazen kesik peynir kadar yoğun olabilen akıntı vardır.
Akşama doğru artan kaşıntı olabilir.
Cinsel beraberlikte ve idrar yaparken vajen girişinde bir yanma olabilir.
Bulgular rahatsız ettiğinde genelde imidazol türevi krem ve fitillerle
tedavi edilir.
Hijyen önemlidir.
Tuvaletten sonra önden arkaya doğru yıkanmalı ve iyi kurulanmalıdır.
Tüm mantarlar nemi sever.
Banyodan sonra çabuk kurulanmalı ıslak mayoyla oturulmamalıdır.
Havuzdaki klor aslında enfeksiyondan korur ,ama klor aslında bazik
olduğu için asid olan vajinal dengeyi etkileyerek vajende yaşayan
mantar miktarı artacak ve akıntı bulguları artacaktır,tehlikeli değildir.
Gebelikte kokulu akıntı nedeni
Olan bakteriyel vajinoz erken doğum riski
Nedeniyle tedavi edilmelidir
HAVUZ,DENİZ,SPOR,
CİNSEL BERABERLİK








Hamile her dönemde havuza ve denize girebilir.
Yüzme ve yürüyüş hamileler için en iyi sporlardır .
Güneşlenmek önerilmez.(ozon tabakası delik,ultraviyole?)
Cinsel beraberliğe ,muayene bulguları uygun ,risk
grubunda olmayan hastalara gebelik başından itibaren
izin verilebilir.
Ancak 28 haftadan sonra ,vajende meniyle temas
önerilmez.
Menide bulunan prostaglandin denilen maddeler, rahim
kasılmalarını etkileyerek,son üç ayda onda bir olan erken
doğum riskini etkileyebilirler.
Bu dönemde prezervatif kullanmak uygun olacaktır.
Memelerin aşırı uyarılmasıda rahim kasılmasını
etkileyerek erken doğum riskini arttıracaktır.
GEBELİKTE GİYİM
Gebelikte büyüyen rahimin , ilk 12 haftadan sonra
karındaki şişkinliği pelvis kemiklerinin dışında fark
edilecek , tepe noktasının yüksekliği ,22. haftada
hamilenin göbek deliğine ulaşacaktır.
 Gebe kadının dar pantolon giymesi ve dar kemer
takması rahime giden kan dolaşımını etkileyeceği için
önerilmez.
 Gövde ağırlık merkezinin öne doğru yer değiştirmesi ,
büyüyen meme dokusunun ağırlığı nedeniyle ,sırt
omuz ve bel ağrıları artar.
 Dik durmak ve oturmak, orta yükseklikte topuklu
ayakkabılar önerilir.

Dar veya bol olmayan , destekli sütyenler önerilir.
Sütyenin gece gündüz takılması memelerde sarkma
olasılığını biraz olsun azaltacaktır.
NEFES DARLIĞI ÇARPINTI
Dik durmak ve oturmak ,özellikle son üç ayda
yükselen rahimin kaburga altlarından batması ve
diyaframı iterek kalp ve akciğerleri sıkıştırması
nedeniyle olabilecek nefes darlığı ve çarpıntı
yakınmalarını biraz azaltabilecektir.
 Bu durumda gaz yapıcı gıdalardan uzak
durulması,hava dolu bağırsakların yaptığı basıncı
biraz hafifletecektir.
 (bu dönemde bir tabak fasülye bile, bazen kasık ,
bel ,sırt omuz ağrısı ,nefes darlığı , çarpıntı ,
soğuk terleme ve kıvrandıran gaz sancısına neden
olabilir)

KASIK ,BEL AĞRILARI,DENGE
Rahim hızla büyümeye devam ederken , özellikle;
stress ,yorgunluk ve vücut direnci kırıldığında ,
 rahimi tutan bağların gerilmesi nedeniyle kasık ve bel
ağrıları artacak ve genellikle dinlendikten sonra
düzelecektir.
 Gebeliğin ikinci yarısında pelvis dediğimiz çatı
kemikleri arasında açıklık artacak ,uyluk kemiği ile
pelvis arası açı bozulacak , hamile paytak ve
dengesiz yürüyecektir.
 Özellikle yüksek adımlarda ,otobüse binerken ve
banyodan çıkarken hamile dengesini kaybedip
düşebilecektir

VARİSLER,HEMAROİD
İlerleyen gebelik sürecinde bacaklardan dönen kan
akımı engellenebileceği için varis ve hemaroid
(basur) riski artacaktır.
 Ayakta hareket etmeden ayni noktada durmak yerine
merdivene basar gibi pozisyon değiştirmek ve
yürüyüş halinde olmak önerilir.
 Sürekli oturur pozisyonda uzun yolculuk
önerilmez.(uzun yol sürücülerinde varis ve hemaroid
riski!).
 Otururken ayaklar kaldırılmalı ,bacak bacak üstüne
atılmamalıdır

Tüm bunlardan sonra, gebeliğin fizyolojik bir olay
olduğunu vurgulamak tartışmalıdır.
 En az sağlık çalışanları kadar hamile ve
çevresinin yapması gereken bir çok şey olduğu
görülmektedir.
 Gebeliğin anneye ve bebeğe en az hasar vererek
geçmesi ve yaşam kalitesinin yüksek tutulması
hedefimiz olmalıdır.
 Bununla birlikte , anne olma arzusunun
oluşturduğu yüce duygu ,bu dönemi her şeye
rağmen özel ve değerli kılacaktır.
