Transcript Meme Kanseri Risk Faktörleri

Meme Kanseri
OP. DR. F. CEM GEZEN
Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
1 Genel Cerrahi Kliniği
Kanser
Kanser hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli
çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki
başka organlara yayılarak tedavi edilmediği
takdirde hastayı ölüme götüren bir
hastalıktır
KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN
KANSER TÜRLERİ
•
•
•
•
Meme Kanseri
Rahim-Yumurtalık Kanseri
Mide-Bağırsak Kanseri
Akciğer Kanseri
Memenin Anatomik Yapısı
Meme, süt bezleri ve burada üretilen sütü
meme başına taşıyan kanallardan oluşur.
●
Meme Kanseri
Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin kontrol
dışı çoğalmaları ve vücudun çeşitli yerlerine giderek
çoğalmaya devam etmelerine meme kanseri denir
İnsidans
•
•
•
•
•
Kadınlar arasında en sık görülen kanserdir.(%32)
Kansere bağlı ölümlerin % 18
Yaşam boyunca risk 1/12 - 1/8
Yaşla risk artmaktadır
Erkek vakalar % 0.1-1
American Cancer Society 2007
TÜRKİYEDE 30.000 VAKA / YIL (SB, 2005)
Risk Faktörleri
•
•
•
•
•
•
Yaş
Genetik
Aile öyküsü
Kalıtsal sendromlar
Menarş
Selim meme hastalıkları
•
•
•
•
•
•
Geçirilmiş meme kanseri
Alkol
Obezite
Oral kontraseptifler
Beslenme
Radyasyon
YAŞ
• En önemli faktör
• Menopoza kadar risk her 10 yılda 2 kat artar
• 30 yaş :1/233
80 yaş: 1/8
GENETİK
•
•
•
•
%5-10’u kalıtsal
BRCA1 ve BRCA2
BRCA1: yaşam boyu %60-85
BRCA2: yaşam boyu %87
AİLE ÖYKÜSÜ
•
•
•
•
•
•
Anne: 2 kat
Kız kardeş: 2,5 kat
Premenopoz meme ca: 3,1 kat
Bilateral meme ca: 5 kat
Premenopozal bilateral meme ca:9 kat
Anne ve kız kardeş meme ca: yaşam boyu risk %50
Kalıtsal sendromlar
•
•
•
•
Lynch Tip II
Li-Fraumeni sendromu
Cowden Hastalığı
Ataksi Telanjiektazi
Menarş
• Erken menarş meme ca riskini artırır
• Premenopozal meme ca riski daha çok artar
• Her bir yıllık gecikme premenopozal riski %9,
postmenopozal riski %4 azaltır.
Selim meme hastalığı
•
•
•
•
Basit kist
Fibrozis
Basit fibroadenom
Duktus ektazisi ……..risk artmaz
• Atipik hiperplazi (AH) 4.5 kat,
• AH + 1. derece yakınında meme kanseri 9 kat
Geçirilmiş meme kanseri
• Diğer taraf için meme kanseri riski %0.5-1/yıl
• Bu risk meme kanseri tanısı konulduğu yaşa
göre değişir.
Alkol
• Alkol tüketimi içmeyenlere göre riski %50 ↑
• HRT
• Diyetteki folat riski etkiler.
Obezite
•
•
•
•
Postmenopozal risk 2 kat ↑
Premenopozal kadınlarda koruyucu
20 kg’den fazla kilo alımı rölatif riski 1.99 kat
Menopozdaki kadınların hepsinde (HRT’den
bağımsız) BMI  meme kanseri riski 
Oral kontraseptifler
• Yaş önemli
• İlk full term gebelikten önce 4 yıldan daha
uzun süreli kullananlarda risk 
• OKS kesilmesinden 10 yıl sonra meme ca
riski benzer
• Ailede meme ca öyküsü veya selim meme
hastalığı olanlarda OKS riski daha fazla
artırmamaktadır.
Radyasyon
• İyonize radyasyon : meme kanseri riski 
• Puberte ve 30 yaş arası
• ≥40 yaş:
mamografi: risk artışı anlamlı değil
mortalite 
Koruyucu Faktörler
•
•
•
•
Gebelik ve doğum
Laktasyon
Fiziksel aktivite
Beslenme
Gebelik ve doğum
• Çocuk doğurma ve laktasyon ile meme ca
riski arasında ters orantı vardır.
Gebelik ve doğum
• Nullipar kadınlar genç yaşta çocuk doğuranlardan
daha fazla risk altındadır.
• İlk gebelik 40 yaşından sonra ise risk artmaktadır
• Gebelikten sonraki ilk 10 yılda risk hafifçe
artmaktadır ancak 10-15 yıl sonra meme kanseri
riski belirgin ölçüde azalmaktadır.
Gebelik ve doğum
• Erken yaşta doğumla sonlanmış gebelik
%10-13 
• 30 yaşından sonra ilk doğumun yapan kadınlarda
risk 20 yaş öncesinde ilk doğum yapan kadınlara
göre 2 kat 
• Paradoksal olarak, 35 yaş sonrasında
hamilelikteki risk nullipar kadınlara göre daha 
• Erken yaşta 2. doğum meme kanserinde ek 
Laktasyon
• meme ca riski 
Süre (≥6 ay)
Beslenme
• Yağdan zengin diyet ?
• Bitkisel gıdalarla beslenen kadınlarda risk 
• A, C ve E vitamini alımı premenopozal meme
kanseri insidansını 
• Zeytinyağı ve balık yağı koruyucu
Fiziksel aktivite
• <40 yaş egzersiz meme ca riskinde %60 
• Anovulator sikluslar 
• Vücut kitle indeksi 
Meme kanseri riski hesaplaması
• GAIL MODELİ (Dr.Mitchell Gail)
• CLAUS MODELİ
Meme kanserinde düşük ölüm oranı
ve
yüksek yaşam kalitesi için
Erken Tanı ve Tedavi
Meme kanseri erken tanı konulduğunda en kolay
(~%100) tedavi edilen kanser türüdür
• 10 yıllık sağkalım:
–
–
–
–
Duktal karsinoma in-situ: %98
Erken evre meme ca: %70
Lokal ileri meme ca: %50
Enflamatuar meme ca: %10
20-39 YAŞ
Aylık meme muayenesi (KKMM )
Her üç yılda bir meme muayenesi
40-49 YAŞ
Aylık meme muayenesi (KKMM )
Yıllık meme muayenesi
40 yaşından başlayarak iki ya da her yıl bir kez mamografi
50 YAŞ VE ÜSTÜ
Aylık meme muayenesi (KKMM )
Yıllık meme muayenesi
Her yıl bir kez mamografi
KENDİ KENDİNİ
MEME MUAYENESİ (KKMM)
• Kadının kendi meme dokusunu tanıması,
değişiklikleri farkedebilmesidir
KKMM
≥ 20 yaş
Adet başlangıcından 5 - 7. gününde
Adet görülmüyorsa ayın aynı günü
Elin orta üç parmağının iç yüzeyleri ile
En az 5 dk
KENDİ KENDİNE MEME
MUAYENESİ
Ayna karsısında
Kollar iki yanda serbest halde
Kollar bas seviyesi üzerinde
Kollar kalçada ve hafif bastırarak
YATARAK KKMM
Bir omzunuzun altına yastık koyunuz.
O taraftaki elinizi basınızın altına koyun.
Sonra diger elinizle meme muayenesini yapın.
Muayene bitiminde meme ucunu iki parmagınızın
arasına alarak hafifçe sıkınız.
Kanama veya akıntı olup olmadıgını kontrol edin.
BANYO YAPARKEN MUAYENE
Sabunun verdigi kayganlıkla muayene kolaylasır.
Meme muayenesi yapıldıktan sonra meme ucu ve
koltuk altı bölgenizi kontrol edin.
Muayenede Dikkat Edilmesi Gerekenler
•
•
•
•
•
•
Şekil bozukluğu
Çekinti
Renk değişikliği
Meme başı akıntısı
Kitle
Ağrı
Tanı yöntemleri
• Klinik
– Anamnez ve muayene
• Görüntüleme
– Ultrasonografi (USG)
– Mamografi
– Manyetik Rezonans (MRI)
• Patoloji
– İnce İğne Aspirasyon Biopsisi (IIAB)
– Kalın İğne (Trucut) Biopsisi
– Cerrahi Biopsiler
ÜÇLÜ
(Triple)
TEST
–
–
–
–
Düzgün sınırlı
Lastik kıvamında
Yuvarlak
Mobil kitle ……….Olası benign
–
–
–
–
–
Sert
Ağrısız
Cilde / toraks duvarına fikse
Meme başında çekilme / kanlı akıntı
Ciltte gamzeleşme …………………...Olası malign
Aksiller lenf nodlarının palpasyonu
Lokalizasyon
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
MAMOGRAFİ
ENDİKASYONLAR
•Tarama mamografisi
•Diyagnostik mamografi
•Girisimsel mamografi
Meme biyopsileri
Stereotaksik girisimler
Diyagnostik Mamografi
• Erken evrede olan
• Klinik olarak gizli durumda
• Palpe edilemeyen kitleleri belirlemede
• Aksiller metastaz yapmış memedeki yeri ortaya
konulamayan primer lezyonu bulmada
• Biyopsi alanını belirleme
BIRADS Sınıflandırması
•
•
•
•
•
BIRADS 1: Normal meme
BIRADS 2: Benign lezyon
BIRADS 3: Muhtemelen benign
BIRADS 4: Olası malign lezyon
BIRADS 5: Yüksek olasılıkla malign lezyonlar
• BIRADS 6: Patolojik olarak tümör olduğu
kanıtlanmış kitle
• BIRADS 0: Ek görüntüleme gereksinimi
BIRADS 2
BIRADS 4
BIRADS 3
BIRADS 5
ULTRASONOGRAFİ
ENDİKASYONLAR
• Yoğun meme
• Meme kitlelerinde ek bilgi
• Mamografi uygulanamayan meme
– Yaş
– İmplant
– Hamilelik
• Memeye girişim
– Kist aspirasyonu
– Meme biyopsileri
– Stereotaksik girişimler
MRG
Patolojik İnceleme
İğne Biyopsileri
Cerrahi biyopsiler
•İnsizyonel biyopsi
•Eksizyonel biyopsi !!!!
•Stereotaksik biyopsi
•Özel aletlerle biyopsi
Mammatom
ATEC (Automated Tissue excision and
collection)
Meme Kanseri Cerrahisi
• Radikal mastektomi
• Modifiye radikal mastektomi
• Meme koruyucu cerrahi
RADİKAL MASTEKTOMİ
MODİFİYE RADİKAL MASTEKTOMİ
MEME KORUYUCU CERRAHİ
Meme Koruyucu Cerrahi
MKC + Radyoterapi ile MRM’nin 10 yıllık survileri eşit
Kozmezis
• İsteyen tüm hastalarda uygulanır
–
–
–
–
–
Daha önce radyoterapi almamıs
Multisentrisite göstermeyen
Diffüz veya yaygın malign görünüm olmayan
Tümör / meme boyutu uygun
Radyoterapi merkezine ulasabilir olan
Atkins H, Brit Med. J.; 1972
Veronesi U,. N Engl J Med; 1981.
Sarrazin D, Cancer; 1984
Fisher B, N Eng J Med; 1985.
Jacobson JA, New Eng J Med; 1995.
Cowen D,. Int J Radiation Oncology Biol Phys; 2000.
VAKA
• 51 yaş bayan
MMG: sağ memede 0,8cm BI-RADS 4B lezyon
USG: fibrokistik meme BI-RADS 1
• Telle işaretleme - geniş lokal eksizyon + SLNB (benign)
• Patoloji: İnvaziv duktal karsinom
Yeterli cerrahi sınır
Meme kanseri cerrahisinde
aksiller örnekleme standart
Uygun vakalarda sentinel lenf
nodu biyopsisi yapılabilir
Meme kanserinin önlenmesinde
stratejiler
Strateji
Bireysel
Sağlık sistemi
Menarşın geciktirilmesi
Aktiviteye yönlendir,
TV azalt
Düzenli aktiviteyi destekle
Emzirme
En az 6 ay emzir
Emzirmeyi destekle
Alkolün azaltılması
Haftada birkaç kadeh ile
sınırla
Eğitim sağla
Erişkinlikte kilo artışı
önlenmesi
Fiziksel aktiviteyi artır, kalori
alımını düşür
Kilo artışının etkileri
konusunda hastayı bilgilendir
Günde 5 öğün meyve sebze
tüket, zeytinyağı kullan
Sağlıklı beslen
Sağlıklı diyete özendir ve
destekle
Uzun süreli E (özellikle E+P)
tedavisinden kaçın
Sadece semptomları tedavi et
Hastaları kar ve zarar
konusunda bilgilendir
Teşekkür ederim…