Transcript Meme Kanserinde Mamografik Tarama

Meme kanserinde
mamografik tarama
Dr.Ayşenur Oktay
Ege Ün Tıp Fak Radyoloji AD
KANSERLE SAVAŞ

Korunma

Erken Tanı

Tedavi
TARAMA
Kanser taramasının amacı
 Hastalığın erken saptanması

Hastalığın doğal seyrini değiştirmek

Mortaliteyi azaltmak
Meme kanserinde tarama

Kendi kendine muayene

Klinik bakı

MAMOGRAFİ

Memeye ait yakınma/ klinik bulgu yok
Tarama mamografisi

Memeye ait yakınma/ klinik bulgu var
Tedavi planlaması- izlem
Tanısal mamografi
0.4 cm komedo dkis
0.7 cm inv lob k
1993
1999
Mamografinin taramada başarısı
 Randomize kontrollü çalışmalarda
mortalite azalması %20-30
 Erken tedavi ile morbiditede azalma
 Teknik standardizasyon
Kalite güvencesi
Randomize Mamografik Tarama Çalışmaları ve İlk Sonuçlar:
Yaş
Mam.
Pozisyon
Tarama
Aralığı
(ay)
Uyum
oranı
(%)
Tarama
sayısı
Takip
süresi
(yıl)
Olgu
sayısı
Mortalitede
Azalma
(%)
HIP (1963)
4064
2
12
67
4
18
60995
23 *
Malmö (1976)
4569
1-2
18
75
5
12
60076
19
İsveç iki bölge
(1979)
4074
1
23-33
89
4
20
133065
32 *
Edinburg
(1979)
4564
2
24
61
4
14
44268
29 *
NBSS 1 ve 2
Kanada
(1980)
4059
2
12
100
5
13
89835
-2
Stockholm
(1981)
4064
1
28
81
2
8
60117
20
Gothenburg
(1982)
3959
2
18
84
4
14
51611
23
Çalışma
“okült”
mammografide saptanabilen
“sojourn” zamanı
klinik olarak saptanan
zaman
Tümör boyutu ve aksiller lenf nodu tutuluşuna göre
meme kanserinde 5 yıllık yaşam oranları
5 yıllık yaşam, %
Lenf nodu
Tm boyutu, cm
0 pozitif
< 0.5
95.3
94.0
59.0
86.6
67.2
2.0-2.9
99.2
98.3
95.8
92.3
83.4
63.4
3.0-3.9
86.2
79.0
56.9
4.0-4.9
84.6
69.8
52.6
?5.0
82.2
73.0
45.4
0.5-0.9
1.0-1.9
1-3 pozitif
4 ve üzeri pozitif
54.2
Kanser ölüm oranları*, Kadın, US,1930-2002
100
( 1989 dan itibaren %30 azalma )
Rate Per 100,000
80
60
Lung
40
Uterus
Breast
Colon & rectum
20
Stomach
Ovary
*Age-adjusted to the 2000 US standard population.
Source: US Mortality Public Use Data Tapes 1960-2002, US Mortality Volumes 1930-1959,
National Center for Health Statistics, Centers for Disease Control and Prevention, 2005.
2000
1995
1990
1985
1980
1975
1970
1965
1960
1955
1950
1945
1940
1935
Pancreas
1930
0
ORGANİZASYON
HALK EĞİTİMİ
PROFESYONEL EĞİTİMİ
TARAMA
MULTİDİSİPLİNER
ÇALIŞMA
KALİTE GÜVENCESİ
Tarama programının başarısı

İyi planlama
hedef populasyon:
kaynaklar:
yaş grubu
tarama merkezi sayısı
insan gücü
cihaz sayısı
merkezlerin yerleşimi
merkezlerin genişliği
Tarama programının başarısı

İyi planlama

İyi lojistik
düzgün hasta ve iş akış planlaması
bilgisayar kaydı
Tarama programının başarısı

İyi planlama

İyi lojistik

İyi performans
Kalite güvencesi ve kalite kontrolü
Toplum taramasında kalite güvencesi

Organizasyon

Teknik kalite kontrolü

Takipte ve erken tedavinin başlamasında

Veri toplanmasında
Mamografik taramada hedefler

Yüksek oranda küçük ve nod (-)
kanser yakalamak

Kabul edilebilir geri çağırma
oranları

Kabul edilebilir biyopsi oranı/
biyopsi sonuçları
Tarama Mamografisinde Hedefler
Sensitivite
> % 85
Prevalan kanser saptama oranı
> 5 /1000
İnsidan kanser saptama oranı
2-4/1000
Lenf nodu tutulumu
< % 25
Ortalama tümör boyutu
< 1.5 cm
Evreleme dağılımı
> % 30 minimal k
> % 50 evre 0 veya 1
Geri çağrılma oranı
< % 10
Biyopsi oranı
<%1
Pozitif prediktif değer
> % 25
MG kalite standartları

Personel bilgi ve eğitimi
 Radyolog
 Teknisyen
 Medikal

fizikçi
Teknik faktörler
 Kalite
kontrol testleri (cihaz, banyo, vs)

Kayıt ve raporlar

Hizmet kalitesi
Radyolog (AB kriterleri)
• Yeterlilik belgesi ve kaydı
• Tanısal ve tarama mamografi konusunda spesifik eğitim
• Medikal eğitim programlarında devam eden eğitime katılım
• Santralize programlarda en az 5000/ yılda tarama olgusu
değerlendirme
• Patoloji ve cerrahi takip verilerine ulaşabilmeli
• Multidisipliner ve klinik toplantılarına girmeli
• Semptomatik meme çalışmasına girebilmeli, ideal olarak meme
muayenesini yapabilecek yetenekte olmalı
• US, İİAB ve / veya kor biyopsi deneyimi olmalı
Radyolog (TRD)

MG’de en az 3 ay resmi eğitim

Eğitim süresince
500 MG raporlamak
 180 US
Yeterlilik aldıktan sonra (son 6 ay içinde)
 240 MG, 40 US



Sürekli deneyim/ eğitim
Raporlama (500 MG/12 ay)
 Teorik bilgi yenileme

Radyoloji Teknisyeni (AB kriterleri)

2-6 hafta eğitim

40 saat teorik

Gözetim altında en az 75 MG

Eğitim sonrası en az 150 MG → sertifika

MG’lerin >%97’si değerlendirmeye uygun
Radyoloji Teknisyeni (TRD)

Teknisyen diploması

MG eğitimi (3 gün-1 hafta)


Akademik program

Medikal bilgiler

Cihaz/ çekim
Klinik program
AB Performans Kriterleri
Kriter
Kabul edilebilir
sınır
İstenen sınır
1.Optik dansite
1.4-1.9
1.4-1.9
2.Uzaysal
rezolüsyon
> 12 çizgi çifti /mm
> 15 ç.çifti /mm
3.Glandüler doz
< 2.5 mGy
< 2.0 mGy
4.Katılım
> %70
> %75
5.Tekrar
< %3
< %1
39.…….
Kayıt ve raporlar


Raporlarda sonuç kategorisi ve öneri

Negatif

Benign

Olası benign

Malignite açısından şüpheli

Malign olma olasılığı çok yüksek
Kayıtların saklanması

Filmler ve raporlar en az 5 yıl saklanmalı

Filmler


Hasta isterse geçici/ kalıcı olarak verilebilir
Kopyası diğer merkeze gönderilmeli
Sonuçların takibi

Multidisipliner işbirliği ve sonuçların takibi önemli

Merkez ve radyolog performansı ölçülmeli (audit)
(taramada 1 cm altı inv tm ve dkis oranı önemli kriter)
Uluslararası Meme Kanseri Taraması Ağı
(IBSN)-1988

9 ülkede yasayla zorunluluk (akreditasyon)

13 gönüllülük (önerilen kılavuzlar)

Yerinde ziyaret: %80
 Devlet ve özel kurullar

AB, ACR veya ülkelere has kılavuzlar
Klabunde C. J Epidemiol Comm Health 2001;55:204
MQSA Sertifikası
Yıllık meme kanseri insidensi
< 40 y
0.5
40- 49 y 1.8
50- 59 y 3.1
60- 69 y 4.0/ 1000
kadın/yıl
( Nat Cancer Inst 2000 )
TARAMA ÖNERİSİ
20-39 yaş
3 yılda bir klinik muayene
40 yaş ve üzeri
her yıl klinik muayene
1-2 yılda bir mamografi
Toplum bazlı taramada öneri
 50- 69 yaş grubu/ 2 yılda bir
IARC, European Council,
US Preventive Services Task Force (USPSTF)
 40 yaşından sonra her yıl
ACS, ACR, NCCN
KETEM’LER (2004-2009)
2012
HEDEF POPÜLASYON VE TARAMA SIKLIĞI:
Kadınlarda 40 yaşında başlayacak ve 69 yaşında bitecek
olan toplum tabanlı taramadır (40 ve 69 yaşlar dahil
edilecektir). Taranacak popülasyon, aile hekimlerine kayıtlı
bireyler esas alınarak tanımlanmalı ve geliştirilecek davet
yöntemleriyle 2 yılda bir tekrarlanmalıdır
10-11 MİLYON KADIN
Sonuç

Amaç yaşam kurtarmak

Bugün için mamografiye alternatif daha iyi bir
tarama yöntemi yok

Hedef eğitim, standartlar, kalite
güvencesi ile desteklenmiş
tarama programı