Transcript Türkiyedeki Tarım Ürünleri Sunumu 1

1
Tarım ’de
S.87
22:06
2
2.
yaşadığınız
yerde ya
da yakın
çevrenizde
1. Sizin
Fotoğrafların
çekildiği
yerlerin
hangi
özelliğibu
ekonomik etkinliklerden
hangisi yapılmaktadır?
Niçin bu
yukarıdaki
faaliyetler üzerinde
etkili olmuştur?
faaliyetler
Tartışınız. tercih edilmektedir? Tartışınız.
22:06
3
22:06
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
Konya’da tarım
aletleri imalatçısıyım.
Tarım aletleri satmak
için Türkiye’nin doğusunu büyük ölçüde dolaştım. Anadolu’nun
doğusunu genel olarak
dağlık ve engebeli alanlar kaplamış (Fotoğraf 1).
Tarım ancak dağlar arasında kalan ovalarda yapılabiliyor. Yükseltinin fazla olması, yaz mevsiminin kısa,
kış mevsiminin de uzun olması birçok tarım ürününün
yetişmesini engelliyor. Bazen de şiddetli soğuklardan
donma olayı yaşanıyor ve tarım ürünleri büyük zarar
görüyor.
4
22:06
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
5
Çay, muz ve narenciye gibi ürünler burada
yetiştirilemiyor. Sözü edilen ürünler, farklı bir iklimin
yaşandığı Karadeniz ve Akdeniz kıyılarından
getirilerek burada tüketiliyor. Buradaki çiftçiler Konya
Ovası veya Çukurova’da yaşayanlar kadar şanslı
değiller. Doğudaki çiftçilerin bir kısmı tarım
makinelerinden yeterince faydalanamıyor. Karadeniz
boyunca uzanan dağlık kuşağın hâkim olduğu engebeli
yerlerde yaşayan insanların da bu konuda sıkıntı
yaşadıklarını biliyorum. Yurdumuzun doğusunda
yaşayan insanların asıl geçim kaynağını
hayvancılık oluşturuyor ve genellikle bozkırlarda
küçükbaş hayvancılığı tercih ediyorlar.
22:06
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
6
Erzurum ve Kars civarında yaşayanlar ise büyükbaş
hayvancılıkla uğraşırlar (Fotoğraf 2). Hayvanları
otlatmak için meralardan faydalanıyorlar. Aşırı otlatma
yüzünden meralar zarar görüyor. Mera hayvancılığı
yapıldığı için et ve süt verimi ahır hayvancılığına
nazaran daha düşük, Marmara Denizi çevresi hariç bu
durum tüm Türkiye için de geçerlidir, diyebiliriz.
Fotoğraf 2: Ülkelerimizde
yaygın olarak yapılan
büyük baş hayvancılıktan
bir görünüm
22:06
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
Çukurova’da çiftçilikle uğraşan bir ziraat
mühendisiyim. Harran Ovası ile Antalya arasında bulunan
tarım arazileri hakkında detaylı bilgi sahibiyim. Tarım
yapmak için Türkiye’nin en avantajlı yerinde
yaşamaktayım. Tıpkı Karadeniz ve Ege kıyılarında yer alan
alüvyal ovalar gibi Akdeniz kıyılarındaki alüvyal ovalar da
tarım için bize oldukça güzel imkânlar sunar. Yaşadığım
yerde ılıman iklim şartlarının etkisiyle yılda birden fazla
ürün almaktayız. Genellikle buğdayı hasat ettikten sonra
yerine mısır, soya fasulyesi gibi
tarım ürünleri ekeriz. Toroslarda
ise nüfusun geçim kaynağı hayvan
cılıkolmak üzere küçükbaş hayvan
cılıkla uğraşırlar (Fotoğraf 4).
7
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
8
Gaziantep - Şanlıurfa Platoları çevresinde de ekim-dikim işleri
ve küçükbaş hayvancılıkla uğraşılmaktadır. Güneydoğu
Anadolu Projesi (GAP) ile Diyarbakır, Gaziantep ve Şanlıurfa
üçgeninde kalan geniş bir bölgede sulu tarıma geçildi. GAP
sayesinde çiftçi artık gözünü gökyüzüne dikip yağmur
beklemiyor. Ancak hasretle beklenen su bilinçsizce
kullanılırsa toprağa zarar verebilir. Bunu da unutmamak
gerek. GAP sayesinde daha önce burada yetişemeyen birçok
tarım ürünü yetişmeye başladı. Hatta bir zamanlar ülkemizde
en fazla Akdeniz ve Ege kıyılarında yetiştirilen pamuk, bugün
en fazla GAP bölgesinde yetiştirilmektedir. GAP’ın hâlâ
ulaşamadığı yerler de var. O yerlerde de nadas denilen
yöntem uygulanarak tarlalar bir yıl ekilir bir yıl da boş
bırakılır. Anadolu’nun orta kesiminde yaşayan çiftçiler de
sulamanın yetersiz olduğu yerlerde bu yöntemi uyguluyor.
Doğu Karadeniz’de, iklim uygun olduğundan nadasa ihtiyaç
22:06
duyulmaz.
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
Trabzon’dan göç edip Karacabey Ovası’na (Bursa)
yerleşen bir çiftçiyim.
Marmara Denizi çevresinde bu işle uğraşan çiftçiler
olarak şanslıyız. İklim ve yer şekilleri çok büyük imkânlar
sunuyor. Anadolu’nun batısındaki Ege Denizi kıyılarında
yaşayan çiftçiler gibi biz de ahır hayvancılığına yönelerek
daha fazla verim elde ettik. Ahır hayvancılığı alanında
Türkiye’nin diğer kesimlerine nazaran oldukça ilerdeyiz.
Bununla birlikte halkımızın bir kısmı da balıkçılıkla
uğraşmaktadır. Yaşadığım yerde kümes hayvancılığı ve ipek
böcekçiliği diğer bölgelere göre daha fazla gelişmiştir. Fakat
son yıllarda suni ipeğin yaygınlaşması sebebiyle ipek
böcekçiliği ile uğraşanlar zor durumda kalmıştır.
9
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
10
Doğu Karadeniz kıyılarında yaşayan çiftçilerin
tarım konusunda bizim kadar şanslı olduğunu
söyleyemem. Yeryüzü şekillerinin engebeli olması tarım
için büyük engel teşkil etmektedir. Zaten parçalı ve az
olan olan tarım arazilerinde yeterince makine
kullanılamayışı da büyük bir problemdir. Buna rağmen
iklim, yüzey şekillerinin uygun olduğu yerlerde birçok
tarım ürününü yetiştirmemize imkân sağlamaktadır.
Doğu ve Batı Karadeniz’de iklimin de etkisiyle
büyükbaş hayvancılık gelişmiştir. Karadeniz Bölgesi’nde
balıkçılık vazgeçilmez bir uğraştır. Ülkemizde
balıkçılığının yaklaşık % 75’i burada yapılmaktadır. Fakat
gün geçtikçe balıkçılık konusunda da sıkıntı yaşıyoruz.
Denizlerin kirletilmesi bu sorunlardan sadece bir
tanesidir.
22:06
1. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık
11
Konya Ovası’nda tarımla uğraşan bir çiftçiyim.
Küçükbaş hayvancılık ve tahıl tarımı başlıca ekonomik
etkinliklerimizdendir. Yaşadığım yer ve çevresi
Türkiye’nin tahıl üretiminde önemli bir bölgedir. Her ne
kadar gübre ve kaliteli tohum kullanıp düz bir ovada,
rahat bir şekilde, makineli tarım yapsak da
üretimimizde yıldan yıla dalgalanmalar görülür.
22:06
12
TÜRKİYEDE TARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
İklim (Sıcaklık, Yağış miktarı, Yağış rejimi)
Yükselti (Sıcaklığı etkilediği için)
Denize göre konum (iklimi etkilediği için ) :Yağış isteği fazla
olan ve düşük kış sıcaklıklarına karşı dayanıksız bitkiler
deniz etkisindeki yerlerde yetişir.)
Toprak şartları
Beşeri faktörler : Toprak bakımı, gübreleme, tohum
ıslahı, makineleşme, pazarlama, ilaçlama, tarımı
destekleyen kuruluşlar.
22:06
Tarımın Türkiye ekonomisindeki yeri
Cumhuriyetin ilk
yıllarında
nüfusun
tamamına yakını
tarımdan
geçimini
sağlamaktaydı.
Bu oran sonraki
yıllarda gittikçe
azaldı. 2005 yılı
verileri, millî
gelirin yalnızca %
10,1'inin bu
sektörden
sağlandığını
göstermektedir.
13
14
Tarımın Türkiye ekonomisindeki yeri
Türkiye'de tarım
ürünlerinin çeşitliliği bu
ürünlere dayanan farklı
sanayi kollarının
gelişmesini sağlamıştır.
Bunun yanında
tarımsal işletme sayısının
fazla olması, tarımın
Türkiye ekonomisi içinde
önemli bir yere sahip
olduğunun bir
göstergesidir
22:06
Etkinlik
15
Yandaki
grafikte Türkiye’nin
tarım arazilerinin
kullanım oranları
verilmiştir. Buradan
hareketle aşağıdaki
soruları
cevaplandırınız.
1. Türkiye’deki tarım
alanları, toplam yüz
ölçümünün ne
kadarını kapsar?
Söyleyiniz.
2. Tarım yapılabilen alanlar sizce arttırılabilir mi? Bu
alanların arttırılması hangi olumlu ve olumsuz
sonuçları doğurur? Tartışınız.
22:06
16
Günümüzde gelişen teknoloji ile birçok bitki sanayide
kullanılmaktadır. Yukarıdaki şemada ülkemiz sanayisinde önem
taşıyan bazı bitkiler sanayi grubuna alınmıştır. Şemada gösterilen
bazı ürünler aynı anda birden fazla kategori içinde yer alabilir.
Örneğin, zeytin hem sanayi hem yağ bitkileri arasında yer alır.
22:06
17
Çimlenme döneminde ilkbaharda
yağış, olgunlaşma döneminde yazın kuraklık
ister.
Dünyada ve Türkiye’de en geniş
tabii ekim alanına sahiptir.Türkiye’de
Karadeniz hariç her yerde yetişmesine
rağmen en fazla İç Anadolu’da yetişir.
İklime bağlı olarak üretimde
dalgalanmalar olur.O zaman duruma göre
buğday ithal edilir.Buğday yükselti arttıkça
sınırlanır.Buğday tüketimi nüfus artışı ile
doğru orantılı olduğu için ihraç edilmez.
Dünyada buğday en fazla Rusya,
ABD, Hindistan, Kanada, Fransa ve
Türkiye’de yetişir.
22:06
18
22:06
19
22:06
20
Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır. Bundan
dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde
yetişir. Ayrıca düşük sıcaklıktan dolayı
buğdayın yetişemediği Doğu Anadolu’nun
yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir.
Üretim en fazla İç Anadolu
Bölgesinde gerçekleşir.(yaklaşık %40’ı)
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri
izler.
22:06
21
22:06
22
Yetişme döneminde bol su ister.
Bundan dolayı yurdumuzda sulama
imkanı olan bütün her yerde tarımı
yapılabilir. Yağ elde edilmeye
başlandıktan sonra tarımı Akdeniz
Bölgesinde hızla gelişmiştir. Bugün
mısır üretimimizin yarısına yakını
Akdeniz Bölgesinden elde edilir
(Adana çevresi başta gelir). Üretimde
2. bölge Karadeniz Bölgesidir
(Buğdayın yerine tarımı
yapılmaktadır.) Bölge halkının temel
besin maddesi olduğundan ticarette
değeri yoktur
22:06
Mısır
23
Dünya'da mısır
yetiştiren ülkeler
arasında A.B.D. ilk
sırayı alır.
Çin,
Brezilya,
Arjantin, Meksika
Fransa
mısır üretiminde önde
gelen ülkelerdir.
Yıllara göre değişmekle
birlikte Dünya mısır
üretiminin yarısı
Amerika kıt’asından
sağlanmaktadır
22:06
Pirinç
Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister. Hasat
döneminde kuraklık gerekir.
Yurdumuzun sıcaklık şartları
çeltik tarımına elverişlidir.
Fakat su sorunu vardır. Bu
sebeple tarımı akarsu
kenarlarında gelişmiştir. Çeltik
tarım alanlarında sivrisinek
çok geliştiğinden ekim alanları
devletin kontrolündedir
(yerleşim birimleri çevresinde
tarımına müsaade
edilmemektedir.
24
Pirinç
25
Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz
Marmara Bölgesidir. Başta Edirne ilimiz gelmektedir.
Ayrıca Balıkesir , Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de
tarımı yapılır.
22:06
Pirinç
26
Üretimde ikinci bölge Karadeniz Bölgesidir. Başta
Samsun olmak üzere Çorum, Sinop, Kastamonu
çevresinde tarımı gelişmiştir.
Akdeniz bölgesinde Silifke ve Amik ovaları önemli çeltik
ekim alanıdır.
Üretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz.
22:06
Yulaf
27
Daha çok hayvan yemi
olarak kullanılan bu tahıldan
insanların beslenmesinde de
yararlanılır.
ABD ve Rusya dünyanın en çok
yulaf üreten ülkeleridir; ama,
İskoçya, İsveç ve Finlandiya gibi
küçük kuzey ülkelerinde, buğday
ve çavdardan daha iyi ürün
verdiği için yulaftan geniş ölçüde
yararlanılır.
Türkiye'de ise başlıca
Marmara, Ege ve İç Anadolu
bölgelerinde yetiştirilen yulafın
üretimi 350 bin tona yaklaşır.
22:06
28
Serin yayla iklimi ister. Arpa ve
buğdayın yetişemediği düşük
sıcaklıkta yetişir.Fazla sıcaktan
zarar görür.Genellikle besin
maddesi ve hayvan yemi olarak
kullanılır.En çok İç ve Doğu
Anadolu’da yetişir.
22:06
29
PATATES-SOĞAN
Patates: Kumlu topraklarda iyi yetişir.
Bütün bölgelerimizde tarımı
yapılabilir. En fazla tarımı İç Anadolu
Bölgesinde gelişmiştir (Nevşehir).
Ayrıca Ödemiş-İzmir, Sakarya,
Trabzon, Erzurum diğer önemli
patates üretim merkezlerimizdir.
Soğan-Sarımsak: Bütün
bölgelerimizde tarımı yapılabilir.
Bursa –Karacabey önemli soğan
üretim merkezi iken Kastamonu da
sarmısakta önemli merkezimizdir.
22:06
30
Nohut
İlk yetişme döneminde yağış ister.
Hasat döneminde kuraklık gerekir.
Yurdumuz iklim şartları genelde
nohut tarımına elverişlidir. En fazla
tarımı İç Anadolu Bölgesinde
yapılmaktadır. Bu bölgemizi Akdeniz
ve Ege Bölgeleri takip etmektedir.
22:06
Fasulye
31
Yurdumuzda sulama imkanı
olan her yerde tarımı
yapılabilir. Üretimde en
büyük paya sahip bölgemiz İç
Anadoludur.
22:06
Mercimek
32
Kuraklığa dayanıklı olduğu
için en fazla tarımı G. Doğu
Anadolu Bölgesinde
gelişmiştir. Mercimek
üretimimizin yarıdan fazlası
bu bölgeden karşılanır
(kırmızı mercimek).
Üretimde ikinci bölgemiz İç
Anadolu Bölgesidir(yeşil
mercimek).
22:06
Tütün
33
Yetişme Koşulları : Türkiye’nin iklim koşullarına en iyi uyum sağlamış bir
endüstri bitkisidir. Çimlenme ve büyüme döneminde bol su ister. Kıraç
arazide yetişen tütünlerin kalitesi yüksektir.
Üretim : Türkiye’de tütün üretim alanları devlet denetimi altındadır.
Önemli bir dış satım ürünü olan tütünün kalitesini bozmamak için İç
Anadolu Bölgesi’nde tarımı yapılmaz. Tütün üretimi en çok Ege,
Karadeniz ve Marmara bölgelerinde yapılır. Dünya üretiminde Türkiye 5.
sırada yer almaktadır.
22:06
34
Keten-Kenevir
Lifleri dokuma sanayisinde , ip ve
halat yapımında kullanılır.
Yurdumuz üretiminin tamamına
yakını Karadeniz Bölgesinden
karşılanır. Başta Kastamonu
olmak üzere Samsun ,Amasya ve
Çorum çevresinde tarımı yapılır.
Ege Bölgesinde ise Kütahya
çevresinde tarımı yapılmaktadır.
Kenevirden uyuşturucu elde
edildiğinden üretimi devlet
kontrolündedir.
Keten
Kenevir
22:06
35
Haşhaş
Doğu Karadeniz kıyıları hariç
bütün bölgelerimizde tarımı
yapılabilir. Ancak uyuşturucu
elde edildiği için üretimi devlet
kontrolündedir. Bugün başta
Afyon olmak üzere Kütahya,
Uşak, Denizli, Burdur, Isparta,
Konya çevresinde tarımı yapılır.
Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz
yapımında kullanılır. Son yıllarda
tütün bitkisine alternatif bitki
olsun diye Manisa'nın kırsal
kesimlerinde (Gördes, Demirci,
Köprübaşı, Kula ,Selendi gibi)
haşhaş tarımına müsade
edilimiştir.
22:06
Haşhaş
36
22:06
37
Gül
Parfümeri endüstrisinin
hammaddesi olan gül tarımı Göller
Yöresi’nde yaygındır. Yurtdışına
satımı yapılan önemli bir üründür.
Ayrıca gül yağı üretiminin % 70 - %
80’i dışarı satılmaktadır.
Çiçekçilik özellikle
seralarda Antalya’da ve
Yalovada yetiştirilir.
22:06
38
Şeker Pancarı
Yurdumuzda tarımı 1925
yılında Uşak’ta başlamıştır (ilk fabrika
Uşak’ta 1926 yılında kuruldu). Bugün
fabrikaların kurulduğu her yerde
tarımı yapılmaktadır. Belirli iklim ve
toprak isteği yoktur. Sulama imkanı
olan her yerde tarımı yapılabilir.
Üretimde 1. İç Anadolu Bölgesidir.
Ş.pancarı tarladan
söküldükten sonra kısa bir süre
sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı
fabrikalar çevresinde yapılır. Ayrıca
pancar küspesi hayvan yemi olarak
kullanıldığı için buralarda besi
hayvancılığı da gelişmiştir.
22:06
Şeker Pancarı
39
Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz. Sebebi
buralarda daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik
verilmesidir.
22:06
Pamuk
40
Pamuğun Arapça'daki ismi
olan kutun ('al kutun')
İngilizce'ye cotton olarak
geçmiştir.
Pamuk dokuma sanayiinin
hammaddesidir. Yaz
sıcaklığını ve kuraklığını seven
bir tarım ürünüdür. Alüvyal
toprakları sever. Ayrıca
yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar.
Yetişme döneminde bol su,
hasat döneminde kuraklık
gerekir. Yaz aylarının mutlaka
kurak geçmesi gerekir.
22:06
Pamuk
41
1.Güneydoğu Anadolu Bölgesir(En fazla Ş.Urfa
Çevresi). Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir.
2.Ege Bölgesi (kıyıdaki bütün çöküntü ovalarında),
3.Akdeniz Bölgesi (başta Adana olmak üzere Hatay,
İçel, Antalya Çevresi), Ayrıca Marmara Bölgesinde
Balıkesir, Bursa ve Çanakkale çevresi ile Doğu
Anadolu Bölgesinde etrafı dağlarla çevrili çukur
alanlarda tarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır çevresi).
Dünyada
Üretim
1.Çin
2.ABD
3.Hindistan
4.Pakistan
5.Özbekistan
6.Türkiye
Pamuk Ekim Alanlarının Dağılışı
22:06
Anason
42
Anason sıcak ve güneşli
iklimi sever.
Anason ekilişinin % 87'si İç Ege,
%12'si ise Akdeniz Bölgesi'ndedir
Yıllık üretimi 8-15 bin ton
civarındadır.
Üretimin bir bölümü başta A.B.D. olmak üzere değişik ülkelere ihraç
edilmektedir.
Yıllık ihraç miktarı 3-4 bin ton ve elde edilen gelir de 5-10 bin
Amerikan Doları arasında değişmektedir.
Ülkemiz dışında diğer Akdeniz ülkeleri, Hindistan, Güney Rusya,
Meksika, Çin, Afganistan ve Güney Amerika'da da tarımı
yapılmaktadır.
22:06
43
Zeytin
Akdeniz iklim bitkisidir. Ancak Akdeniz
Bölgesinde tarımı fazla gelişmemiştir.
Daha fazla gelir getiren ürünlere
öncelik tanınmasından dolayı. Bugün
üretimde;
1. Ege Bölgesi
(Kıyı Ege Bölümündeki ova ve
kenarlarında- Manisa, Aydın, İzmir,
Muğla , Denizli çevresi).
2. Marmara Bölgesi-Güney Marmara
kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu
bölgeden Gemlik çevresinden elde
edilir).
3. Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en
fazla).
22:06
Zeytin
44
Ayrıca Doğu Karadeniz’de Çoruh
vadi oluğunda (Artvin) ve G.Doğu
Anadolu Bölgesi’nde G.Antep
çevresinde tarımı yapılır.
Zeytinin devirli üretim özelliğinden
dolayı; üretim bir yıl fazla , bir yıl
azdır.
Dünya zeytin üretiminde İtalya ,
İspanya ve Yunanistan'dan sonra 4.
sıradayız.
22:06
45
Ayçiçeği
Ayçiçeği kara iklim kuşağında ve ılıman
iklimin yağışlı bölgelerinde yetiştirilen
tek yıllık bir bitkidir.




İlk yetişme döneminde su , hasat
döneminde kuraklık ister. Bundan
dolayı Doğu Karadeniz kıyıları hariç
bütün bölgelerimizde sulama ile tarımı
yapılır.
Üretimde 1. Marmara Bölgesi (Ergene
Bölümü).
2. Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz)
3. İç Anadolu Bölgesi’dir.
22:06
Ayçiçeği
46
Son yıllarda Akdeniz ve Ege
Bölgelerinde ayçiçeği tarımı
hızla gelişme göstermektedir.
Sebebi pamuk bitkisine göre
daha az masraflı olmasıdır.
22:06
47
Soya Fasulyesi
Önceleri daha çok
Doğu Karadeniz’de OrduGiresun çevresinde tarımı
yapılırdı.
1982 yılından sonra yağ
sanayisinde kullanılmaya
başlanılınca tarımı Akdeniz
Bölgesinde hızla gelişmiştir.
Kısa sürede geliştiği için
bölgede ikinci ürün olarak
yetiştirilir.
Adana başta olmak
üzere İçel, Hatay çevresinde
tarımı gelişmiştir. Türkiye
üretiminin % 92 ‘sini Akdeniz
Bölgesi karşılar.
22:06
Yer Fıstığı
48
Yerfıstığı tohumlarında
%45-60 oranında yağ, %20-30
oranında protein , %18
oranında karbonhidrat,
vitaminler ve madensel
maddeler içeren, özellikle yağ
sanayi ve çerez yapımı başta
olmak üzere, sapı kuru ot ve
kabuğu da çeşitli şekillerde
değerlendirilen değerli bir
bitkidir.
Akdeniz iklim şartlarında iyi
yetişmektedir. En fazla tarımı
bu bölgede Adana çevresinde
gelişmiştir(%90).
22:06
49
Kolza (Kanola)
Kanola tohumunda % 43
dolayında yağ vardır. Bu yağda,
zararlı olan erusik asit ve
küspesinde toksik (zehirli) olan
glukosinolat yoktur, lif oranı çok
düşüktür.Bundan dolayı kanola
tipi kolzalara üç sıfırlı adı
verilmektedir.Bu üstün
özelliğinden dolayı kanola yağ ve
yem sanayince aranan ana yağlı
tohumlardan biridir ve yağ
bitkileri üretiminde dünyada
soya, pamuk çiğidi,ayçiçeği ve
yerfıstığından sonra beşinci sırayı
almaktadır.
22:06
50
Kolza (Kanola)
Kanola yağı sanayide sabun,
boya yapmada, motor yağlarında,
kimya ve kozmetik alanlarında, gıda
sanayinde rafine edildikten sonra
sıvı olarak yemeklerde ve margarin
yapımında kullanılır.
Ülkemizde kanola tarımına
tekrar(1960 larda göçmenler Trakyada
ekimini yaptılar) son yıllarda Tekirdağ,
Edirne, Kırklareli ve Samsun
yörelerinde başlanmıştır, ancak ekilişi
henüz 2000 ha gibi çok küçük alanda
yapılmaktadır.
22:06
51
Aspir
Tohumlarında % 30-50 arasında yağ bulunan, Linoleik ve Oleik ,
zeytin yağı kalitesinde) olmak üzere 2 ayrı tipi olan, yağı yemeklik
olarak kaliteli, biodizel yapımında da kullanılabilen, küspesi hayvan
yemi olarak değerlendirilen, kuraklığa dayanıklı, yazlık karakterde ve
ortalama 110-140 gün arasında yetişebilen tek yıllık bir uzun gün yağ
bitkisidir.
22:06
52
Üzüm
Kışın –40ºC ye kadar dayanabilir.
Bundan dolayı meyveler içinde
yetişme alanı en geniş olanıdır.
Üzüm üretiminde ;
1.Ege Bölgesi (Manisa, İzmir,
Denizli )
2. G.Doğu Anadolu Bölgesidir.
3. İç Anadolu Bölgesidir.
Dünya kuru üzüm üretimde
birinciyiz ve ihracat yapmaktayız.
22:06
53
Elma
Üzümden sonra
yetişme alanı en geniş
olan meyvedir. Bütün
bölgelerimizde tarımı
yapılabilir.
Niğde, Nevşehir,
Amasya, Tokat,
Kastamonu, Bursa,
Burdur, Isparta, Antalya
önemli elma üretim
merkezlerimizdir.
22:06
54
İncir
Akdeniz iklim bitkisidir. Kış ılıklığı ister
ve yaz kuraklığı ister. En fazla tarımı
Ege Bölgesi’nde gelişmiştir (Başta
Aydın gelir.) Üretimin %80 i bu
bölgeden karşılanır. Ayrıca Akdeniz
Bölgesi, G. Marmara ve G.Doğu
Anadolu Bölgesinin batısı ile Karadeniz
kıyılarında (Doğu Karadeniz kıyıları
hariç) tarımı yapılabilir.
Türkiye Dünya kuru incir üretiminde ilk
sırada yer alır ve önemli
ihracat ürünümüzdür.
Bağırsakları yumuşatır. Kabızlığı
giderir. Bronşit, öksürük ve
boğaz ağrılarında faydalıdır.
Enerji verir.
22:06
Turunçgil
55
Tropikal iklim bitkisidir. Yurdumuzda tarımı en fazla
Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir (%88).
Antalya başta olmak üzere bütün Akdeniz
kıyılarında tarımı yapılabilmektedir. Ayrıca Ege
Bölgesinde İzmir’e kadar olan güney kıyılarında,
G.Marmara Bölümünün soğuktan korunmuş kıyılarında,
Doğu Karadeniz Bölümünde Rize çevresinde ve G.Doğu
Anadolu Bölgesinin batısında tarımı yapılmaktadır.
22:06
Turunçgil
56
Ege Bölgesinde kıyıdan 200 km içerilere kadar tarımı
yapılabilmektedir. Sebebi bölgede dağların kıyıya dik uzanması
sonucu deniz etkisinin iç kesimlere kadar sokulabilmesidir.
Doğu Karadeniz Bölümünde yetiştirilebilmesi kış ılıklığı ile ilgilidir.
Son yıllarda turunçgil üreticisi ülkelerin sayısının artması ile
rekabet başladı.
Brezilya 20 milyon ton üretimle birinci sırada,
16 milyon tonluk üretimle Çin ikinci,
10 milyon tonluk üretimle ABD ise üçüncü sırada yer alıyor.
Türkiye 2.9 milyon tonla dünya turunçgil üretiminde 10'uncu
sırada. Portakal ihracatında İspanya, Güney Afrika ve ABD,
mandalin ihracatında, İspanya, Çin, Türkiye, limon ihracatında ise
İspanya, Meksika, Arjantin ve Türkiye ilk sıralarda yer alıyor.
İthalatta ise portakalda, Almanya, Fransa ve Rusya, limonda ise
ABD, Rusya Federasyonu, Almanya ilk sıralarda. Türkiye'nin
turunçgil ihracatı yaptığı en önemli ülkeler Rusya Ukrayna, Suudi
Arabistan ve Avrupa Birliği ülkeleri.
22:06
57
Muz
ülkemizde sadece Anamur, Bozyazı, Gazipaşa ve Alanya ilçeleri
ile çevresinde Musa Cavendish dediğimiz bodur muz üretimi
yapılmaktadır.
Akdeniz bölgesinde muz yetişen
yerlerimiz 36-37 enlem derecelerinde
Toros Dağları tarafından korunmuş,
dağların eteklerindeki mikroklima
yerlerdir. Buna rağmen muz bahçeleri
zaman zaman soğuktan zarar
görmektedir.
Dünyadaki muz üretimi en fazla Asya
kıtası ülkelerinde yapılmakta, bu
kıtayı sırasıyla Güney Amerika, Orta
Kuzey Amerika, Afrika, Okyanusya ve
Avrupa Ülkeleri izlemektedir.
22:06
58
Fındık
En fazla Ordu- Giresun
olmak üzere Karadeniz
kıyılarında tarımı
yapılmaktadır. Ayrıca
Marmara Bölgesinde
Sakarya çevresinde tarımı
yapılır.
Türkiye dünya fındık
üretiminde ve ihracatında ilk
sırada yer alır (%60-70).
22:06
59
Fiğ Burçak
Yonca, yulaf, fiğ, burçak ve korunga gibi bitkilere
yem bitkileri adı verilmektedir.
Türkiye’de ahır hayvancılığının gelişmesi ve et
üretiminin artmasında yem bitkilerinin ayrı bir önemi
vardır. Çünkü ülkemizdeki çayır ve meralar yetersizdir.
Yem bitkilerinden kuru ve yaş olarak istifade edilir.
Daha çok Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde
üretilen yem bitkileri, fabrikalarda işlenerek kullanıma
hazır hale getirilir.
Fiğ
Korunga
22:06
60
Tropikal iklim bitkisidir. Bol ve düzenli yağış ister. Bulutlu gün sayısı
fazla olmalıdır. Kışlar ılık geçmelidir. Yurdumuzda en iyi yetişme
şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuştur. Bugün Rize başta
olmak üzere Ordu’dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı kesimde
tarımı yapılmaktadır. Yurdumuzda çay tarımı Cumhuriyetin
ilanından sonra başlamıştır (1924). Çay tarımının tamamı Karadeniz
bölgesindedir.
22:06
61
Ülkemiz iklimi itibarıyla çok çeşitli sebze
yetiştirilmesine olanaklıdır. Birçok insan geçimini bu yolla
sağlar.Bunun yanında çoğu insan evinin sebze ihtiyacını
karşılamak için sebze yetiştirir.
Sebzeler çok fazla su isterler. Yurdumuzda sebze
yetiştiriciliği en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir. Bu
bölgeyi Ege ve Marmara Bölgeleri takip eder. En az geliştiği
bölgemiz D.Anadolu bölgesidir. Sebebi yaz mevsiminin çok
kısa sürmesidir. Ayrıca İç Anadolu Bölgesinde de sulama
yetersizliğinden dolayı sebze tarımı gelişmemiştir.
Sebze tarımı seracılık faaliyetleri ile Akdeniz ve Ege
Bölgelerinde bütün yıl yapılabilmektedir. Seracılığın
buralarda gelişme sebepleri; kışların ılık geçmesi ve güneşli
gün sayısının fazla olmasıdır.
22:06
62
Aşağıda Türkiye’de yetişen bazı tarım ürünlerinin yıllara göre üretim miktarı tablo
hâlinde verilmiştir. Bu ürünlerden ekonomimiz içinde önemli yer tutan üç tanesini
seçerek üretim grafiğini çiziniz ve bu ürünlerin üretim miktarındaki değişimi
yorumlayınız.
22:06
63
ÖNEMLİ TARIM
İHRACAT
ÜRÜNLERİMİZ
İTHAL ETTİĞİMİZ
TARIM ÜRÜNLERİ
DOĞAL EKİM ALANI
DAR OLAN TARIM
ÜRÜNLERİ
Fındık,
- Antep fıstığı,
- Pamuk,
- Tütün,
- K.Üzüm,
- K.İncir,
- K.Kayısı,
- Haşhaş gibi.
-
Pirinç,
- Kahve,
- Kakao,
- Muz,
- Avakado,
- Ananas,
- Hindistan cevizi,
- Hurma
-Muz
-Antep fıstığı
-Çay
-Fındık
-Turunçgil
-Zeytin
-Kivi
-İncir
-Pamuk
-Susam
-Keten-kenevir
-
22:06
64
DERS DIŞI ETKİNLİK
TARIM ÜRÜNÜ
YETİŞTİĞİ YERLER
SEBZE
Akdeniz-Ege kıyı
Akdeniz İklimi
ovaları, Güney
Marmara
YER FISTIĞI
Adana Bölümü
Akdeniz İklimi
ÇAY
Doğu Karadeniz
Karadeniz
İklimi
MUZ
Anamur Yöresi
İç Batı Anadolu
Bölümü
Adana bölümü,
SOYA FASÜLYESİ Karadeniz
bölgesi
HAŞHAŞ
İKLİM ŞARTLARI KULLANIM ALANI
Temel besin
maddesi,
Konserve,taze ve
kurutularak tüketilir
Kuru yemiş, yağ
üretimi
Kahvaltılarda ve
Keyif verici olarak
demi içilir
Ekvatoral İklim
Taze meyve olarak
(Türkiye’de
yenilir
Akdeniz iklimi
Tıp da uyuşturucu
Karasal İklim
madde, yağ üretimi
Karadeniz
İklimi
Yağ üretimi
22:06
65
Haritalarda, Türkiye’de yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin dağılışı
verilmiştir. Bu haritaları inceleyerek verilen ürünlerin dağılışını
etkileyen şartları söyleyiniz.
22:06
66
Haritalarda, Türkiye’de yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin dağılışı
verilmiştir. Bu haritaları inceleyerek verilen ürünlerin dağılışını
etkileyen şartları söyleyiniz.
22:06
?????????? ??????????
ÖSS-1990
test
67
???????????????????
Aşağıdaki grafik, Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nde
yetiştirilen bazı ürünlerin
bugünkü üretim miktarları ile
GAP tamamlandığında elde
edilmesi beklenen üretim
miktarlarını göstermektedir.
Mısır, pirinç ve ayçiçeği üretim
oranlarında daha büyük artışlar
beklenmesinin başlıca nedeni
bu ürünlerin hangi özelliğidir?
A) Olgunlaşma süreleri için geniş düzlüklerin gerekli olması
B) Yetişmeleri için geniş düzlüklerin gerekli olması
C) Suya ihtiyaçlarının daha fazla olması
D) Bölge içindeki tüketimlerinin fazla olması
E) Makineli tarıma daha elverişli olmaları
22:06
?????????? ??????????
test
???????????????????
68
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, hem karasal iklimin
hem de Akdeniz ikliminin görüldüğü yerler vardır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin aşağıdaki
özelliklerinden hangisinin nedenlerini açıklamada bu
bilgiden yararlanılabilir?
A) Tarım ürünlerinin çeşitlilik göstermesi
B) Hayvancılığın önemli bir geçim kaynağı olması
C) Sulama olanaklarının fazla olması
D) Birim alandan elde edilen verimin yüksek olması
E) Makineli tarıma elverişli düzlüklerin bulunması
22:06