Transcript dosyayı indir - Prof.Dr.Ercan BALDEMİR

Doç. Dr. Ercan BALDEMİR
Öğr. Gör. İsmail METİN
Firmaları Dış Ticarete Yönelten Sebepler
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Karlılık, Döviz Geliri
İç Talepte Tıkanıklık
İhracat Teşvikleri
Riski Dağıtma
Prestij
Pazarın Çeşitlenmesi/Genişletilmesi
Ölçek Ekonomilerinden Yararlanma
İstihdam sağlama
Ülkeler Neden Dış Ticaret Yaparlar?
1.
Fiyat Farklılıkları
2.
Ülke İçi Üretimin Yetersizliği
3.
Mal Farklılaştırması
Maliyet Farklılıkları
Mutlak Üstünlükler Teorisi
Mukayeseli Üstünlükler Teorisi
Kaynakların dengesiz dağılımı
kalifiye işgücü yetersizliği
Eski teknoloji
Eksik rekabet koşulları
Teknoloji, Ar-Ge
Marka
Tüketici tercihleri
Endüstri-içi ticaret
Ürün yenilikleri
Kalite
Pazarlama stratejileri
İHRACAT MEVZUATI
 Kanun
 Kararname
 Yönetmelik
 Tebliğ
 Uygulama Esasları
 Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanlık tarafından
yürütülen, İhracat Rejimi Kararı ile bu Karara istinaden yayımlanan
ihracat yönetmeliği ve tebliğler, dar anlamda İHRACAT
MEVZUATINI oluşturmaktadır.
İhracat Rejimi Kararı
Amaç
 Madde 1- Bu Karar'ın amacı, ihracatın ülke ekonomisi yararına
düzenlenmesini, desteklenmesini ve geliştirilmesini sağlamak için ihracatta
yetkili mercii ve uygulanacak esasları belirlemektir.
Kapsam
 Madde 2- İhracatla ilgili her türlü işlem, bu Karar, ihracatla ilgili sair
mevzuat ile ikili ve çok taraflı anlaşmalar ve bunlara istinaden çıkarılacak
yönetmelik, tebliğ ve talimatlar çerçevesinde yürütülür.
Yetki
 Madde 3- İhracatta yetkili merci, Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu
Bakanlıktır.
İhracat Rejimi Kararı
İhracat Serbestisi ve İhracatın Koordinasyonu
 Madde 4- Kanun, kararname ve uluslararası anlaşmalarla ihracı
yasaklanmış mallar dışında kalan bütün malların ihracı bu
Karar çerçevesinde serbesttir.
İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallar
 Madde 5-Kanun, kararname ve uluslararası anlaşmalarla ihracı
yasaklanmış veya belli bir merciin ön iznine bağlanmış olan
mallar grubuna, bu Karar’ın Ek’inde yer alan mallar ilave
edilmiştir.
İHRACI YASAK MALLAR LİSTESİ
İHRACI YASAK MALLAR LİSTESİ
İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ
İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ
İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ
İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ
İhracat Yönetmeliği
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
 MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı, İhracat Rejimi Kararı çerçevesinde, ihracatın
ülke ekonomisi yararına düzenlenmesini, desteklenmesini ve artırılmasını sağlamak
için ihracatta yetkili mercii ve uygulanacak usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
 MADDE 2 - (1) İhracat Rejimi Kararı uyarınca yapılacak ihracat işlemleri, bu
Yönetmelik ile Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık tarafından
yayımlanacak tebliğler ve ilgililere verilecek talimatlar çerçevesinde yürütülür.
Dayanak
 MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 22/12/1995 tarihli ve 95/7623 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararıyla yürürlüğe konulan İhracat Rejimi Kararına dayanılarak hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
İhracat Şekilleri ve Esasları
Genel esaslar
 MADDE 5 – (1) İhracat işleminin başlaması için ihracatçıların, İhracatçı
Birlikleri Genel Sekreterliğine onaylattıkları gümrük beyannamesi ile
ihracatın yapılacağı gümrük idaresine başvurmaları gerekir.
Ön izne bağlı ihracat
 MADDE 6 – (1) İhracı uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili sair
mevzuat uyarınca belli bir merciin ön iznine bağlı malların ihracatında,
ilgili mercilerden ön izin alındıktan sonra ihracat mevzuatı hükümleri
uygulanır.
Kayda bağlı ihracat
 MADDE 7 – (1) İhracı kayda bağlı mallar, Müsteşarlıkça yayımlanacak
Tebliğ ile belirlenir.
Konsinye ihracat
 MADDE 9 – (Değişik:RG-12/7/2008-26934)
 (1) Konsinye ihracat başvuruları ilgili İhracatçı
Sekreterliğine yapılır.
Birlikleri
Genel
Yurt dışı fuar ve sergilere katılım ve ihracat
 MADDE 10 – (1) Ülkemizi temsilen katılınılıacak uluslararası yurt dışı fuar
ve sergiler Müsteşarlık tarafından belirlenir.
 (2) Uluslararası ticari fuarlara ve sergilere, gerek ülkemizi temsilen ulusal
düzeyde gerekse bireysel olarak katılacak firma ve kuruluşlarca yurt dışına
gönderilecek bedelli veya bedelsiz mallar ile yurt dışında düzenlenecek
bilim, sanat, kültür veya tanıtım amaçlı fuar/sergi, konferans, seminer gibi
etkinliklere kişi veya kuruluşlarca gönderilecek bedelli veya bedelsiz
malların yurt dışına çıkışıyla ilgili başvurular doğrudan ilgili gümrük
idarelerine yapılır.
İthal edilmiş malın ihracı
 MADDE 11 – (1) Gümrük mevzuatı çerçevesinde serbest dolaşıma
girmiş yeni veya kullanılmış malın ihracı genel esaslar çerçevesinde
yapılır.
Serbest bölgelere yapılacak ihracat
 MADDE 12 – (1) Serbest bölgelere yapılacak ihracat, ihracat
mevzuatı hükümlerine tabidir.
İhracat İşlemleri
Ülkelere göre ihracat
 Örneğin Avrupa Birliği'ne (AB) üye ülkelere, Avrupa Serbest Ticaret
Anlaşması (EFTA) ülkelerine, Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)
kapsamında ya da Genel Preferanslar Sistemi (GSP) kapsamında Türkiye'ye
tavizli gümrük oranları uygulayan ülkelere yapılacak ihracatlar için
düzenlenmesi gereken belgeler, müracaat edilecek kurum ve kuruluşlar ile
işlemlerde izlenmesi gereken prosedürler değişebilmektedir.
Ürünlere göre ihracat
 Yine ihraç ettiğiniz ürün bakımından kontrol edilmesi gerekli listeler
bulunmaktadır. Örneğin bazı malların ihracatı yasaktır. Bazılarınınki
önceden belirli bir kurumdan alınacak izine tabidir. (İhracat Mevzuatı )
İHRACAT ve İHRACATÇI
 Bir malın veya değerin yürürlükteki İhracat Mevzuatı ile Gümrük
Mevzuatı’na uygun şekilde fiili ihracatının yapılması veya
Müsteşarlıkça (DTM) ihracat olarak kabul edilecek sair çıkışlardır.
 İhracatçı: İhraç edeceği mala göre ilgili İhracatçı Birlikleri Genel
Sekreterliğine üye olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel
kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki
mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan
ortaklıklardır.
 İhracatçı olmak için herhangi bir belge veya izin sertifikası sahibi
olmak gerekmemektedir
İHRACAT ve İHRACATÇI
 İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
1. Onay
2. İzin
3. Kayıt
 İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine Ödenen Ücretler
1. Giriş Aidatı (2011 Yılı 200 TL)
2. Yıllık Aidat (2011 Yılı 100 TL)
3. Nispi Aidat (ihracat işlemleri üzerinden FOB bedelin asgari onbinde ikisi ile azami binde beşi
arasında genel kurul tarafından tespit edilen bir oran, ihr. Birl.nce G.B.nin onaylanması sırasında alınır)
4. Hizmet karşılığı alınacak ücretler
5. Diğer gelirler
Doğrudan (direkt) ihracat ve
Dolaylı (indirekt) ihracat
Doğrudan (direkt) ihracat
 İhracatçı, hiç bir aracı kullanmayarak, tüm ihracat işlemlerini
kendisi yapar. Doğrudan ihracatta, ithalatçının bulunmasından
ödemenin alınmasına kadar ki tüm sorumluluk da ihracatçıya aittir.
 Doğrudan ihracat yapmak için, şirketin yurtiçi satış kısmından
bağımsız bir ihracat departmanı oluşturması büyük önem taşır.
Doğrudan (direkt) ihracat




Doğrudan ihracatın çeşitli faydaları:
1) Şirket, tüm ihracat aşamalarını kontrol edebilmekte, uzmanlaşmaktadır
2) Aracıları bertaraf ederek kar marjını artırmaktadır.
3) Şirket alıcısıyla daha yakın ilişkiler kurabilmektedir.
 Ancak diğer taraftan, doğrudan ihracatta;
a) İhracatçı başarılı olabilmek için daha fazla zaman ve kaynak harcamak
zorunda kalabilmekte, maliyetleri artmaktadır.
b) İhracatçı doğrudan risklere daha fazla maruz kalabilmektedir. (Politik,
Pazar Riski vb.)
Doğrudan (direkt) ihracat
 Doğrudan İhracatta Aracı Türleri:
 İşletme İçi İhracat Bölümü (Dept.)
 Yurtdışı İhracat Bürosu
 Yabancı Dağıtımcı ve Acentalar
 Gezici Satış Temsilcileri
 İthalatçılar ve Toptancılar
 Son Kullanıcılar
 Büyük Perakendeciler
 Elektronik Ticaret
 Distribütörler (Bayiler )
Doğrudan (direkt) ihracat
 İhracat Departmanı (Bölümü)
 İhracata yönelik örgütsel yapılanma ile oluşur.
 İhracatçı firma uluslararası pazarlamayla ilgili tüm eylemlerini bu
departman aracılığıyla gerçekleştirir.
 Müşteri Odaklı ve Pazar Odaklı
Doğrudan (direkt) ihracat
Yurtdışı İhracatBürosu
 İhracatçı firmalar dış pazarlarda kendi dış satış bürolarını ya da
şirketlerini kurmak sureti ile ihracatta sürekliliği sağlayabilirler.
 Dış satış büroları dış pazarlarda dağıtım ve tutundurma ile ilgili
faaliyetleri yürütür. Üretici firmadan sağladıkları malları bulundukları
pazardaki tüketicilere, distribütörlere, acentalara, toptancı ve
perakendecilere ulaştırırlar. Pazar Bilgilerini ise üretici firmaya
ulaştırırlar.
Doğrudan (direkt) ihracat
Yabancı Dağıtımcı ve Acentalar
 Acentalar temsil ettikleri işletmeler için hedef pazarda müşteri temin
eden ve onların adına müşteriler ile fiyat ve satış koşulları üzerinde
pazarlıkta bulunan işletmelerdir. Hedef pazarlarda faaliyet gösteren ve
yurtiçindeki satış temsilcilerine benzer şekilde çalışan aracılardır.
 Acentalar, üreticiye bağlı değildir, malların mülkiyeti ve teslimat
sorumluluğunu da üstlenmemektedir.
 Satış fiyatı üzerinden komisyonla çalışan acentalar, genelde bir ürün ya
da müşteri tipinde uzmanlaşmaktadır.
Doğrudan (direkt) ihracat
 Gezici Satış Temsilcileri
 Satış temsilcileri, ihracatçı firmayı dış pazarda temsil edip onun
adına satış yapmaktadır. Satış temsilcileri ürünün potansiyel alıcılara
tanıtımını yaparken ihracatçı firmanın satış literatürü ve ürün
örneklerini kullanmaktadır. İhracatçı firma ticarete konu olan malları
satış temsilcisine değil, temsilci tarafından bulunan müşteriye sevk
eder; faturayı müşteri adına keser.
 3 Görevi vardır:
1. Müşteriyi bilgilendirerek sipariş alma ve ihracatı gerçekleştirme,
2. Üretici firmayı uluslar arası pazarlarda tanıtma ve marka imajı
oluşturma
3. Uluslar arası pazarla ilgili bilgi toplama
Doğrudan (direkt) ihracat
 İthalatçılar ve Toptancılar
 İhracatçılar satışlarını doğrudan doğruya hedef pazarındaki bir
ithalatçıya ya da toptancıya da yapabilmektedir.
 Ancak böyle hallerde dağıtım kanalının kontrolü ihracatçı için çok zor
olmaktadır. Ancak ithalatçılar ve toptancılar ile etkin ilişkiler
geliştirilerek dış pazara ilişkin bilgi akışı sağlanabilmektedir.
Doğrudan (direkt) ihracat
 Son Kullanıcılar
 Dış pazarlardaki son kullanıcılar kamu kuruluşları, hastaneler, bankalar,
okullar, belediyeler, işletmeler ya da diğer kurumlar olabilmektedir.
Bu tür alıcılara fuarlar, uluslararası yayınlar, kataloglar üzerinden
ulaşılabilmektedir.
 Son kullanıcıya doğrudan satışın seçildiği hallerde firmalar nakliye,
yükleme, mal bedelinin tahsilatı, hizmetler gibi sorumlulukları da
üstlenmektedir. Bu hizmetler ihraç fiyatına eklenmediği takdirde
firmanın karlılığı da olumsuz yönde etkilenmektedir.
Doğrudan (direkt) ihracat
 Büyük Perakendeciler
 İhracatçı firmalar dış pazarlardaki perakendecilere de doğrudan
ihracat gerçekleştirebilmektedir.
 Gelişmiş ülkelerdeki pazarlarda büyüyen perakende zincirleri bu
doğrudan ihracat yöntemi ile ilgili yeni olanaklar yaratmıştır.
 Perakende kuruluşları çok sayıda satış noktasına ve büyük satış
hacimlerine sahiptir. Bu nedenle tüketicilere sundukları malları
üreticilerden herhangi bir aracı kullanmadan satın alabilmektedirler.
Doğrudan (direkt) ihracat
 Elektronik Ticaret:
 Dünyada son yıllarda gerçekleşen değişimler sonucunda internetin hızla
yaygınlaşması elektronik ticareti ticari işlemlerin yürütülmesinde yeni
ve etkin bir araç haline getirmiştir.
 Elektronik ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta,
dağıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır.
Doğrudan (direkt) ihracat
Distribütörler (Bayiler)
 Dış pazardaki distribütörler (bayiler), malı ihracatçıdan satın alarak kar
elde etmek üzere yeniden satan işletmelerdir.
 Distribütörler, genellikle rakip olmayan ancak tamamlayıcı malların
satışını üstlenmektedir. Son kullanıcılar genellikle distribütörlerden mal
satın almamakta, distribütörlerin satışta bulunduğu perakendeci ya da
dağıtımcılardan satın almaktadır.
Dolaylı (endirekt) ihracat
Dolaylı (Endirekt) İhracat
 Üretici işletmenin kendisinden bağımsız bir veya daha fazla aracı
kurumla ihracatı gerçekleştirir.
 Bu yöntem genellikle ihracat yapmak isteyen ancak bunun için yeterli
kaynağa (bilgi, işgücü, varlıklar v.b.) ve deneyime sahip olmayan
firmalar tarafından tercih edilmektedir.
Dolaylı (endirekt) ihracat
 Dolaylı (Endirekt) İhracat
 Dolaylı ihracatta aracı şirket ihracat işleminin gerçekleştirilmesinden
sorumlu olmakta ve üretici firmanın dış pazardaki alıcılar ile hiçbir
teması bulunmamaktadır. Ayrıca ürünlerin hedef pazara
ulaştırılmasında herhangi bir sorumluluk da üstlenmemektedir.
 İşletmeler genellikle ihracat hacmi arttıkça dolaylı ihracattan dolaysız
(doğrudan) ihracata yönelmektedir.
Dolaylı (endirekt) ihracat
 Dolaylı ihracatın çeşitli avantajları vardır. Bunlar:
a) Bir firma ihracatın teknik ve hukuki yönlerini öğrenme yerine üretim konusunda
yoğunlaşabilmektedir.
b) Firma, hiçbir ihracat bilgisine sahip olmadan ihracat yapabilmektedir. Firma,
aracının bu alandaki deneyimlerinden faydalanmaktadır.
c) Pazar, politik vb. riskleri üstlenmiyor, bu nedenle düşük riskli bir tercihtir.
 Dolaylı ihracatın dezavantajları ise:
a) Dağıtım kanalı daha uzundur. Üretici ve tüketici arasında doğrudan bir ilişki
kurulamamaktadır.
b) Pazarlama üzerindeki kontrol zayıftır.
c) Kar marjı düşüktür.
Dolaylı (endirekt) ihracat
 Dolaylı ihracattaki Aracılar:
1.
2.
3.
4.
5.
Komisyoncular (Brokerlar)
İhracatçı ve İthalatçı Tüccarlar
Üretici Firma İhracatçı Şirketleri
İhracat Yönetim Şirketleri
Genel İhracat Şirketleri
Dolaylı (endirekt) ihracat
1. Komisyoncular (Brokerlar)

Bağımsız olarak çalışan, genellikle belirli bir komisyon karşılığında temsilciliklerini
yaptıkları yabancı müşterileri adına eylemde bulunurlar.

2 şekilde olur:
1. Üretici ile ithalatçıyı karşı karşıya getirerek
2. Üretici ile ithalatçıyı karşı karşıya getirmeden

Alıcı ve satıcıları hiç karşılaştırmamak Brokerın lehinedir.
Dolaylı (endirekt) ihracat
2. İhracatçı ve İthalatçı Tüccarlar
Genellikle belirli bir sektör ya da pazar üzerinde uzmanlaşmış olan şirketlerdir.
İhracat yapan ülkenin vatandaşı olup bağımsız olarak çalışan kişi ve
kuruluşlardır.
Üretici firma sanki yurtiçindeki bir firmaya malını teslim eder gibi satış yapar.
Yurtiçinde ve yabancı pazarlarda ihtiyaçları araştırırlar, Uluslar arası pazarlardan
gelen talepleri kendi yerli üreticilerinin karşılayabileceklerini düşündüklerinde
harekete geçerler ve ihracata yönelirler.
Bunun yanında iç pazarda gördükleri bir ihtiyacı ithalat yoluyla
karşılayabilirler. Hatta ithal ettikleri bir ürünü 3.ncü bir ülkeye ihraç edebilirler..
Dolaylı (endirekt) ihracat
3. Üretici Firma İhracatçı Şirketleri
 İhracatın çok büyük boyutlara ulaştığı firmalarda üretici firma
tarafından kurulan ve sadece bu firmanın ihracat işlemlerini yapan
şirketlerdir.
 Ürünlerin yabancı ülkelere pazarlanmasında ikinci bir şirketin
kullanılmasından dolayı bu ihracatı da dolaylı ihracat olarak kabul
etmeliyiz.
 Örnek: YATSAN – İNCİ Mobilya
Dolaylı (endirekt) ihracat
4. İhracat Yönetim Şirketleri
Aynı sektördeki birden fazla üretici işletmenin kurduğu ve bu üretici
işletmelerin ihracat departmanı gibi çalışan ve kendi adına faaliyette
bulunan bağımsız şirketlerdir.
Üreticilerin mallarını kendileri için alarak ihracat yaparlar. Türkiye’de
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri bu şirketlere benzetilebilir. Örnek: EGS
Dolaylı (endirekt) ihracat
5. Genel İhracat Şirketleri
 İhracat Yönetim Şirketleri’ne benzemelerine rağmen farklı
sektörlerdeki çok sayıda üretici firma tarafından kurulurlar. Belirli bir
alanda uzmanlaşmaları yoktur.