Transcript Mahalli İdarelerin Borç ve Harcama Yapısındaki Son Gelişmeler
Merkezi Yönetimden Yerel Yönetimlere Aktarılan Gelirler ve Yapılan Yardımlar
Ahmet ARSLAN CPA, MBA, SMMM Denetçi
Sunum İçeriği
• • • • • • Mahalli idarelerin bütçe, muhasebe ve finansman yapıları Mahalli idare gelirlerinin yapısı Mahalli idarelere merkezi yönetimden aktarılan paylar Mahalli idarelerin mali yükümlülük dengeleri Mahalli idarelerin hazine ile borç ilişkisi Sonuç ve öneriler
Veriler
• • Maliye Bakanlığı Kamu Hesapları Bülteni Hazine Müsteşarlığı Kamu Borç Yönetimi Raporu başta olmak üzere çeşitli kaynaklardan elde edilmiştir.
Mahalli İdare Türleri
• • • • Belediyeler (Büyükşehir, il, ilçe ve belde) Belediye Bağlı İdareleri İl Özel İdareleri Mahalli İdare Birlikleri
Yerel Yönetimlerde Finans
• • • • Yerel yönetimler mali özerkliğe sahip olduklarından kendi giderlerini kendi gelirlerinden sağlanan nakit ile karşılamaları ve aradaki negatif fark için ise borçlanma yoluna başvurmaları söz konusudur. Bununla birlikte, gelir/tahsilat ile gider/ödeme durumları birbirinden ayrıştığından yerel yönetimler gelir fazlası verdikleri halde ödemelerini yapmaya yetecek kadar nakit mevcuduna sahip olamayabilirler.
Bunun başlıca nedeni: tahakkuk ettiği halde tahsil edilmemiş gelirler gelir hesaplarında izlenirken avans şeklinde ödeme yapıldığı halde gider hesaplarında kaydedilmeyip sadece nakit çıkışı olarak kaydedilen durumların olması.
Bu durumda iyi bir finansman programına sahip olmak mahalli idareler açısından faaliyetlerini yürütmeleri için büyük bir önem taşımaktadır.
Yerel Yönetimlerde Borçlanma
• • Yerel yönetimler merkezi yönetimden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip bulunduklarından diğer bir deyişle kendi adlarına hak ve borç sahibi olabildiklerinden dolayı kendi iradeleriyle borçlanma yoluna gidebilmektedir.
Bununla birlikte, borçlanma yolları, borçlanma sınırı ve borçlanmaya ilişkin koşullar ülkeden ülkeye farklılıklar arz edebilmektedir.
• • • • •
Yerel Yönetimlerde Bütçe
Yerel yönetimlerde bütçe izleyen yıl veya yılların tahmini gelir ve giderlerini gösteren ve yönetime gelir toplama ve gider yapma iznini veren hukuki ve mali bir metindir.
Bütçenin gelir kısmında yerel yönetimlerin kendi kaynaklarından sağlayacağı gelirler ile diğer kurum ve bireylerden elde edeceği transferler; gider kısmında ise kendi harcamaları veya diğer kurumlara yapacağı transferlerin toplam tutarları ayrıntıları ile gösterilir.
Yerel yönetimler anayasal özerkliğe sahip bulunduklarından bütçeleri kendi yasama meclislerinde kabul edilerek nihai şeklini almaktadır.
Bununla birlikte, merkezi yönetimden kaynak aktarıldığından merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerinde mali vesayeti söz konusu olmaktadır.
Yerel kaynakların merkezi yönetimle yerel yönetimler arasında dağılımı birçok faktöre bağlı olarak ülkeden ülkeye önemli farklılıklar gösterir.
Yerel Yönetim Kaynaklarının Dağılımı (%)
Bölge
Üniter Avrupa Ülkeleri Türkiye
Yerel Gelirler
47 44 Federal Avrupa Ülkeleri Kaynak: OECD, Revenue Statistics, 2009 65
Merkezden Yapılan Transferler
53 56 35
• • • •
Yasal dayanaklarına göre mahalli idare gelirleri
1- Mahalli idarelere münhasır vergi ve harçlardan sağlanan tahsilat 2- Mahalli idarelerin mal ve hizmet bedeli olarak vatandaşlardan tahsil ettiği gelirler 3- Merkezi yönetim bütçesinden mahalli idarelere aktarılan pay ve hazine yardımları 4- Alınan bağış ve yardımlar
• • • • •
Ekonomik Sınıflandırma Bazında Bütçe Gelirleri
A. Vergi Gelirleri B. Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri C. Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler D. Faizler, Paylar ve Cezalar E. Sermaye Gelirleri • Bu gelirlerden, A, B ve E mahalli idarelerin “öz gelirler”ini oluşturur.
Mahalli İdarelerin 2011 Yılı Bütçe Gelirleri
Kodu Gelirin Türü
01 Vergi Gelirleri 03 04 05 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler Faizler, Paylar ve Cezalar 06 Sermaye Gelirleri
BÜTÇE GELİRLERİ TOPLAM 1000 TL
6.901.489
13.868.818
10.261.712
28.852.081
3.483.632
63.415.789
Gelirlerin Yıllar İtibariyle Seyri (
1000 TL
)
Yıllar 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006-2011 Dönemi Değişim Vergi Gelirleri 3.377.516
3.690.832
Teşebbüs ve Bağış, Mülkiyet Gelirleri Yardım, Özel Glr.
8.060.244
8.992.899
Faizler Paylar ve Cezalar Sermaye Gelirleri Toplam 4.304.960 13.621.545 2.002.846 31.724.905
4.589.299 16.012.989 1.948.766 35.474.232
Öz Glr./ Toplam Glr.
43% 42% 4.190.482
75 % 9.187.821
3.776.080 10.558.298
5.904.388 11.922.406
48 % 5.208.655 18.404.010 1.731.648 38.841.851
6.150.040 19.885.113 1.333.119 42.477.177
8.876.235 24.172.266 2.690.268 53.582.118
6.901.489 13.868.818 10.261.712 28.852.081 3.483.632 63.415.789
106 % 77 % 34 % 69 % 39% 39% 38% 38% -12 % Vergi Glr./Topl am Glr. 11% 10% 11% 9% 11% 11% 4 %
05 Faizler, Paylar ve Cezalar
05 1 0 0 05 2 0 0 05 2 2 0 05 2 2 51 05 2 2 52 05 2 4 0 05 2 8 0 05 2 9 0 05 3 0 0 05 3 2 0 05 3 4 0 05 3 9 0 05 9 0 0
Türü
Faiz Gelirleri Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar Vergi ve Harç Gelirlerinden Alınan Paylar Merkezi İdare Vergi Gelirlerinden Alınan Paylar Çevre Temizlik Vergisinden Alınan Paylar Kamu Harcamalarına Katılma Payları Mahalli İdarelere Ait Paylar Diğer Paylar Para Cezaları İdari Para Cezaları Vergi Cezaları Diğer Para Cezaları Diğer Çeşitli Gelirler
TOPLAM 1000 TL
590.837
25.674.766
24.357.878
24.138.733
219.145
669.962
408.643
165.701
783.118
177.238
450.034
155.846
1.803.360
28.852.081
Paylar
• • Merkezi yönetim tarafından toplanan genel bütçe vergi (gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV gibi) gelirleri üzerinden belli bir oranın toplam bazda mahalli idarelere tahsis edilmesi yani aktarılmasıdır.
Bu tahsisin yasal dayanağı 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanundur.
Söz konusu kanuna göre;
• • • • • Genel bütçe toplamının; vergi gelirleri tahsilâtı % 2,85'i büyükşehir dışındaki belediyelere, % 2,50'si büyükşehir ilçe belediyelerine ve % 1,15'i il özel idarelerine, ayrılır Dolayısıyla söz konusu oranlar toplandığında büyükşehir belediyeleri dışındaki belediyeler ile il özel idarelerine ayrılacak toplam pay genel bütçe vergi gelirlerinin yüzde 6,5’ne tekabül etmektedir.
Büyükşehir Belediye Payı
• Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 5'i ile • Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30'u büyükşehir belediye payı olarak ayrılır.
Payın Hesaplanması
• • Ayrılan belediye payının; yüzde 80'lik kısmı belediyelerin nüfusuna ve yüzde 20'lik kısmı gelişmişlik endeksine göre İller Bankası tarafından belediyelere dağıtılır.
Gelişmişlik endeksine göre dağıtılacak miktar için DPT tarafından tespit edilen en son veriler esas alınır.
Büyükşehir ilçe belediyeleri payı, nüfus esasına göre dağıtılır. Hesaplanan tutardan yüzde 30'luk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra kalan miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına İller Bankası tarafından aktarılır.
Payların Hesaplanması
• • • Paylar, Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanır.
Bakanlık, büyükşehir belediye paylarını yukarıda belirtilen esaslara göre paylaştırarak bu belediyelere doğrudan, il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ise ilgili idarelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankasına aktarır.
İller Bankası, yukarıda belirtilen esaslara göre müteakip ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere gönderir.
Yaptırım
•
Belediye ve il özel idare paylarını, Kanunda belirtilen süreler içinde ilgili idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumlular hakkında beş maaş tutarı kadar aylıktan kesme cezası uygulanır.
Tespitler
• • • Genel bütçe vergi gelirlerinden alınan payların mahalli idarelerin toplam gelirleri içindeki oranı 2011 yılında yaklaşık % 40’dır.
Genel bütçe vergi gelirlerinden alınan payın toplam gelirlere oranı belediyelerde en yüksek (% 51) belediye bağlı idarelerinde en düşüktür.
Belediye türleri açısından ise büyükşehir belediyelerinde en yüksek, ilçe ve belde belediyelerinde ise en düşüktür.
• • •
Tespitler
Tablonun “D. Faizler, Paylar ve Cezalar- Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar” kısmında yer alan ve genel bütçe vergi gelirlerinden mahalli idarelere ayrılan pay belli standart bir formüle göre hesaplandığı için bunda merkezi yönetimin herhangi bir takdir yetkisi ve tasarrufu bulunmamaktadır.
Dolayısıyla merkezi yönetimin belli bir belediyeye daha fazla veya daha az pay aktarma konusunda tercihi ve takdiri söz konusu değildir.
Böyle bir tercih ve takdirin kullanılabileceği gelir kalemi tablonun “Merkezi Yönetim Bütçesine Dâhil İdarelerden Alınan Bağış ve Yardımlar” kısmında yer almaktadır. Bu kalemin 2011 yılında gerçekleşme tutarı yaklaşık 6 Milyar TL’dir.
Bu rakamın hangi mahalli idarelere hangi kriterlere göre tahsis edildiğine ilişkin elimizde şu anda derlanmiş herhangi bir veri bulunmamaktadır.
Hazine yardımı
Mahalli idarelerin belli bazı yatırımları veya projelerinin finansmanına yapılan parasal transferdir.
destek olmak amacıyla spesifik olarak bazı belediyelere Bu yardımların başlıca dayanakları merkezi yönetim bütçe kanunu ile ilgili bakanlıklara ilişkin mevzuat hükümleridir. Proje veya yatırımın kabulü merkezi yönetim tarafından takdir yetkisi gerektirdiği için bu yardımların yapılmasında bazı mahalli idareler lehine tercih söz konusu olabilmektedir.
Mahalli idarelere yapılacak Hazine yardımları
• • Maliye Bakanlığı 2012 bütçesine göre yardımlar; a) Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi (KÖYDES) kapsamında hizmet götürme birliklerine, köylerin altyapı ihtiyaçları için il özel idareleri ve/veya köylere • b) Su Kanalizasyon ve Altyapı Projesi (SUKAP) kapsamında belediyelerin içme suyu ve atıksu projelerini gerçekleştirmek üzere İller Bankası A.Ş.’ye tahakkuk ettirilmek suretiyle kullandırılır.
Kaynağın kullandırılması
• Bu ödenekleri, Programında 2012 belirlenmesini Yılı Kurulu tarafından karara bağlanır.
Yatırım müteakip, KÖYDES Projesi için iller bazında; SUKAP için ise belediyeler bazında dağılımı, kullandırılması, izlenmesi ve denetimine ilişkin usul ve esaslar Yüksek Planlama
04 Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler
Türü 1000 TL
04 2 1 04 2 2 Cari Sermaye 04 5 0 Proje Yardımları 04 5 1 Cari 04 5 2 Sermaye
TOPLAM
5.857.212
2.431.898
3.425.314
364.124
694.012
3.340.157
1.266.801
2.073.356
10.261.712
Mahalli İdarelere Proje Yardımlarının Yıllar İtibariyle Seyri (1000 TL)
2011
3.340.157
2010
3.336.188
2009
1.652.078
2008
1.413.683
2007 2006
1.070.571 3.527.246
04 5 Proje Yardımları (2011 yılı)
04 5 1 0
04 5 1 01 04 5 1 02 04 5 1 03 04 5 1 04 04 5 1 05 04 5 1 09
04 5 2 0
04 5 2 01 04 5 2 02 04 5 2 03 04 5 2 04 04 5 2 05 04 5 2 09
Türü Cari
Genel Bütçeli İdarelerden Alınan Proje Yardımları Özel Bütçeli İdarelerden Alınan Proje Yardımları Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlardan Alınan Proje Yardımları Sosyal Güvenlik Kurumlarından Alınan Proje Yardımları Mahalli İdarelerden Alınan Proje Yardımları Diğerlerinden Alınan Proje Yardımları
Sermaye
Genel Bütçeli İdarelerden Alınan Proje Yardımları Özel Bütçeli İdarelerden Alınan Proje Yardımları Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlardan Alınan Proje Yardımları Sosyal Güvenlik Kurumlarından Alınan Proje Yardımları Mahalli İdarelerden Alınan Proje Yardımları Diğerlerinden Alınan Proje Yardımları
TOPLAM 1000 TL 1.266.801
871.255
165.178
31.084
2.876
196.408
2.073.356
1.261.351
78.166
92 4.841
728.906
3.340.157
Mahalli İdarelerin Merkezi Yönetimden Fon Kullanımı
Mahalli İdarelerin Mali Varlık ve Yükümlülük Tutarları (Milyon TL)
2006 2007 2008 2009 2010 Kısa Vadeli Yükümlülükler Toplamı Uzun Vadeli Yükümlülükler Toplamı Yükümlülükler Toplamı
16.520
19.778 25.222 27.801 32.434
14.357 19.894,3 19.363 23.409 32.348
30.877
39.673 44.585 51.210 64.782
Mali Varlıklar Net Mali Değer
19.075
-11.802
22.575 27.483 30.496 41.223
-17.098 -17.102 -20.713 -23.559
Mahalli İdarelerin Mali Varlık ve Yükümlülüklerinin Seyri (Milyon TL)
2011/Haziran Dönemi İtibariyle Yükümlülüklerin Dağılımı (1000 TL)
Banka Kredileri Kamu İdarelerine Mali Borçlar Dış Mali Borçlar Vadesi Geçmiş Ert. veya Tak. Vergi ve SGK 9.016.996
17.073.547
7.796.734
3.863.187
İller Bankası (İLBANK)
• • • • A.Ş. statüsünde bir kamu bankası.
Kalkınma ve yatırım bankası.
Bankanın amacı; il özel idareleri ve belediyelerin finansman ihtiyacını karşılamak, projeler geliştirmek, idarelere danışmanlık hizmeti vermektir.
bu Uluslararası kuruluşlardan temin edilen kredilere aracılık eder.
İLBANK
• • • • Bankanın kredi faiz oranları kredinin türüne göre yıllık % 6-9 arasında değişmekte.
Bankanın ortakları belediyeler ve il özel idareleridir.
Sermayesi: 9 Milyar TL.
2011 yılı sonu itibariyle belediye ve il özel idarelerinden kredili alacak stoku toplamı:
7.8 Milyar TL.
Kamu İdarelerine Borçlar
• • • • 2010 yılı sonu itibariyle kamu idarelerine borçların (kısa ve uzun vadeli) toplam tutarı yaklaşık 24 Milyar TL’dir.
Bu tutarın yaklaşık 15 Milyar TL’sini hazineye olan borçlar oluşturmaktadır.
Söz konusu tutara (24 Milyar TL) vergi ve sosyal güvenlik prim borçları dahil değildir.
Vadesi geçmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borçları yaklaşık 3,8 Milyar TL’dir.
Mahalli İdarelerin Hazine'ye Borç Stoku (Milyon TL)
Toplam tutar Hazinenin toplam alacağı içindeki oranı 14.494
63,8% Vadesi geçmiş alacak stoku 7.903
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kamu Borç Yönetimi Raporu (Eylül 2012)
Hazine’nin Mahalli İdarelerden Vadesi Geçmiş Alacak Stoku
BORÇLU KURULUŞ ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BANDIRMA BELEDİYESİ DİDİM BELEDİYESİ EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) İSKENDERUN BELEDİYESİ İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ MARİÇ-MARMARİS-İÇMELER-ARMUTALAN BELEDİYE BİRLİĞİ MİLAS BELEDİYESİ SİİRT BELEDİYESİ ŞANLIURFA BELEDİYESİ
MAHALLİ İDARELER TOPLAM
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 30.09.2012 tarihi itibariyle GARANTİ GERİ ÖDEME GARANTİSİ YATIRIM İKRAZ GARANTİSİ DIŞ BORÇ İÇ BORÇ 108.081
90.063
0 0 0 21.946
0 0 2.232.629
64.209
48.863
1.149.007
0 0 0 0 37.093
0 187.994 1.943.868
81.045
15.135
101.810
9.286
0 0 0 0 0 0 0 0 572.813
2.422
0 0 0 0 0 0 768.925
0 510 28.996
4.493.174 1.943.868 1.027.653
0 0 0 0
0
VERİLEN DIŞ KREDİLER 0 TOPLAM 0 108.081
112.009
0 2.313.674
0 0 79.344
150.673
0 1.158.293
0 37.093
0 2.131.862
0 1.341.738
0 0 0 2.422
510 28.996
0 7.464.695
Hazinenin Mahalli İdarelerden Vadesi Gelmemiş Alacak Stoku
BORÇLU KURULUŞ ADANA BÜYÜKSEHIR BELEDIYESI ADAPAZARI BÜYÜKSEHIR BELEDIYESI ANKARA BÜYÜKSEHIR BELEDIYESI ASKI - ANKARA SU VE KANALIZASYON IDARESI BAFRA BELEDIYESI BURSA BÜYÜKSEHIR BELEDIYESI DIDIM BELEDIYESI EGO GENEL MÜDÜRLÜGÜ (ANKARA) GASKI - GAZIANTEP BÜYÜKSEHIR BEL.SU VE KAN. ID.GN.MD.
KOCAELI BÜYÜKSEHIR BELEDIYESI
TOPLAM MAHALLI IDARELER
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 30.09.2012 tarihi itibarıyla GARANTİ GERİ ÖDEME GARANTİSİ YATIRIM İKRAZ GARANTİSİ DIŞ BORÇ İÇ BORÇ 526.125
0 6.264
0 204.268
76 9.329
101.415
0 107.724
5.007
357.297
0 0 0 0 0 651.921 2.593.916
53.675
146.739
344.727
0 0 233.675
40.755
0 353.578
0 172.031
0
2.271.808 2.593.9162.219.234
0 0 0 0
0
0 0 0 0 0 VERİLEN DIŞ KREDİLER 0 0 0 0 0 0 0 0 (Bin TL) TOPLAM 532.389
257.943
146.815
354.056
101.415
233.675
148.479
358.585
0 529.328
0 3.245.837
0 7.084.959
Mahalli İdarelerin Hazine Garantili Dış Borç Stoku
Yıllar Tutar (Milyon $) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 1.420 1.250 1.086 832 *30.06.2012 itibarıyla.
774 818 1.079 1.189 1.280 1.199 1.157
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kamu Borç Yönetimi Raporu (Eylül 2011)
2002-2012 Dönemi Hazine Garantili Kredilerin Geri Ödemeleri (Milyon $)
TOPLAM Hazinece 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 528 390 355 275 237 187 458 308 243 194 138 85 Üstlenilen Kuruluşça 69 83 111 81 99 101 Ödenen *31.08.2012 tarihi itibarıyla. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kamu Borç Yönetimi Raporu (Eylül 2012) 137 54 83 130 143 138 50 80 57 86 47 92 2012 73 TOPLAM 2.658
33 40 1.666
992
Tespitler
• • • Dış mali borç stokunun yaklaşık 1,3 Milyar $ tutarındaki kısmı hazine garantisi kapsamında.
2002-2012 dönemi içinde Hazine garantileri nedeniyle üstlenilen ödemelerin yarattığı borç yükü yaklaşık 1,7 Milyar $’dir.
1992-2001 dönemi içinde Hazine garantileri nedeniyle üstlenilen ödemelerin yarattığı borç yükü yaklaşık 4,1 Milyar $’dir
Hazineye Borçlar
• • Hazine alacağı: Hazine tarafından üstlenilen her türlü ödemeye ve/veya Hazine tarafından ikrazen ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerine ilişkin olarak ortaya çıkan alacak (Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a Md.3) Ekim/2011 itibariyle mahalli idarelerin hazineye borcu yaklaşık 15 Milyar TL, olup bunun yaklaşık % 50’si vadesi geçmiş tutarlardan oluşmaktadır.
Tespitler
• • • Yaklaşık 15 Milyar TL tutarındaki borcun çok büyük bir kısmı 5 mahalli idareye aittir.
Toplam borcun 1,6 Milyar Doları 2002 yılından itibaren hazine garantilerinden kaynaklanan üstlenimlerden oluşmaktadır.
Garantiden kaynaklanan ikrazen üstlenim borçlanma oluşmaktadır.
dışındaki ve borçlar devirlerden Hazine garantilerden kaynaklanan üstlenmeler son yıllarda düşme eğilimindedir.
Haziran/2011 Dönemi İtibariyle Mahalli İdarelerin Alacakları (1000 TL)
Gelirlerden Alacaklar Gelirlerden Takipli Alacaklar Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar 5.304.852
6.846.240
2.192.361
Mahalli İdarelerin Alacaklarının Yıllar İtibariyle Seyri (1000 TL)
• • •
Büyükşehir Kanunu’ndaki Son Değişiklikler
Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından büyükşehir belediyelerine ayrılacak yüzde 5’lik pay yüzde 6‘ya yükseltilmekte, Bu tahsilatın toplamı üzerinden büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ayrılan paylardan büyükşehir belediye payı olarak ayrılacak kısım yüzde değişmeden 30 olarak belirlenmekte.
Maden ruhsatları için il özel idareleri ve köylere hizmet götürme birliklerine verilen devlet hakkı, madenler için alınan harçlar, maden ihalelerinden elde edilen gelirler, genel bütçeye gelir kaydedilecektir.
Sonuç
• • • • Mahalli idarelerin bütçe giderleri içinde sermaye harcamalarının yüksekliği bütçe dengesini ciddi anlamda zorlamaktadır.
Mali varlıklar ile mali yükümlülükler arasında negatif fark her geçen yıl artmaktadır.
Mahalli idarelerin öz gelirlerinde arzulanan artış meydana gelmemiştir.
Mahalli idarelerin alacaklarının tahsilindeki zorluklar nedeniyle alacak miktarı ve finansman sorunu her geçen gün artmaktadır.
• • •
Sonuç…
Mahalli idarelerin merkezi yönetime olan vergi ve sosyal güvenlik borçları önemli bir tutar teşkil etmekte ve bu yönüyle mahalli idarelerce finansman kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Mahalli idarelerin hazineye önemli tutarda borçları bulunmakta ve vadesi geçmiş borçlar için hesaplanan gecikme zamları bu idareler için ciddi bir yük oluşturmaktadır.
Büyükşehir bir etkendir.
belediyelerinin öz gelirlerinin düşüklüğü ve borç seviyelerinin yüksekliği mahalli idarelerin mali dengesizliklerine önemli
Öneriler
Mahalli idarelerin mali dengelerinin düzeltilebilmesi için: • Alacakların tahsilinde daha ciddi ve disiplinli olunması, • Sosyal yardımların belli bir disiplin ve program dâhilinde yapılması, • Kaynakların daha etkin kullanılması özellikle taşıt kullanımında ve temsil ağırlama giderlerinde önemli ölçüde tasarrufa gidilmesi,
Öneriler (devamı)
• • • • Kentsel rantların vergilendirilmesi, Etkili bir iç kontrol sisteminin kurulması, Daha efektif bir finansman yönetimiyle borçlanma ihtiyacının dolayısıyla faiz maliyetlerinin azaltılması, Proje üretiminde daha üretken olunarak özellikle uluslararası kuruluşların proje yardımlarından faydalanılması,
Öneriler (devamı)
• • • Mali hizmetler artırılması biriminin kalitesinin Mali sistemin daha etkin işleyişi için iç denetim biriminin tespit ve önerilerinden istifade edilmesi, Öz gelir sisteminin daha efektif bir yapıya kavuşturulması,
En önemlisi…
• • Mali kaynak kullanımında daha fazla imkan verilmesi için mahalli idarelerin mali yönetimde güven telkin etmesi şart.
Bu amaçla performans mahalli gösteren idarelerin yönetiminde performansın artırılması ve iyi idarelerin mali diğer idarelerden ayrıştırılması için mahalli