Transcript Íslensk stjórnskipun og réttarfar

Íslensk stjórnskipun og
réttarfar
2. Kafli
Grundvallarreglur
Stjórnskipun ríkis:
“ átt við grundvallarreglum um stjórn,
skipulag og hverjir fara með æðsta vald í
málefnum ríkisins”
Réttarreglur >> ríkisvald
Einkenni laga
Vald
Ríkisvaldið
Í fyrirsvari fyrir ríkið
Handhafar ríkisvaldsins
– Embætti og stofnanir
Ekki persónur
Stjórnarskráin
Stjórnarskráin
1874 um hin sérstaklegum málefni Íslands
– Alþingi og danmörk = löggjafarvald
1903 heimastjórn
– Íslenskur ráðherra – búsettur í Reykjavík
– Hannes Hafstein 31. janúar 1904
1920 Ný stjórnarskrá
– Sambandslögin
Stjórnarskráin frh.
1944 fullveldi
Efni stjórnarskrárinnar
Þrígreining ríkisvaldsins
Hlutverk og skipan hvers ríkisvalds fyrir si
Mannréttindi
Þrígreining ríkisvaldsins
Löggjafarvald
– Alþingi + forseti Íslands
Framkvæmdarvald
– Stjórnvöld + forseti Íslands
Dómsvald
– dómendur
Þrígreining frh.
Tilgangur þrígreiningar:
– Dreifa valdi
– Montesquieu “Andi laganna”
– Mismunandi sjálfstæði valdþáttanna
– USA og Sviss
Þingræðisreglan
Þingræði sbr. 2. gr. Stj.skr.
Stuðningur við emætti
Meirihluti
Mögulegt að minnihlutastjórn sitji.
Forseti Íslands
Þjóðkjörinn
Beinar, leynilegar kosningar
Kjörgengi
Íslenskur ríkisborgari
35 ára
Meðmæli 1500 kosningabærra manna og
mest 3000
Einn frambjóðandi
Einfaldur meirihluti
4 ára kjörtímabil
– 1. ágúst til 31. júlí
Forseti frh.
Embættistakan:
– Drengskapareiður
– Vinna sjálfur
Forseti frh.
Handhafi framkvæmdarvaldsins og
löggjafarvaldsins
Ber ekki ábyrgð á stjórnarathöfnum
Staðfestir lagafrumvörp
Ekki valdamikill
Synjunarvald forseta
– Þjóðaratkvæði
– Ekki neitunarvald í neinni mynd
Löggafarvald
Alþingi og Forseti Íslands
Hlutverk
– Að setja almennar réttareglur, lögin og leggja
grundvöllin að starfi framkvæmdarvaldsins og
dómstóla.
Alþingi
Starfar í einni málstofu
63 alþingismenn
Leynileg hlutbundin kosning
4 ára kjörtími
Skilyrði fyrir kosningarrétti
18 ára
Íslenskur ríkisborgari
Lögheimili á Íslandi
– Fellur niður ef Íslendingur gerist erlendur
ríkisborgari
Kjörgengi til Alþingis
Íslenskur ríkisborgari sem hefur
kosningarétt