Transcript Bolum 4 Ekonomik Ilkeler

BİR
BALIKÇILIK
YÖNETİCİSİNİN
ELKİTABI
KISIM I: Balıkçılığın
Temel Boyutları
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
4.1 Balıkçılığa ekonomik bir yaklaşım
2/47


Balıkçılık mevcut balık stok kaynaklarına dayanan
ekonomik bir aktivitedir.
Balıkçılık yönetiminin ifade edilmesindeki


temel fikir balıkçılık çabasını kontrol etmek,
arzu edilen ise gelecekteki stok gelişmesinin sağlanması olasılığını
artırmak ve sürdürülebilir bir balıkçılığı teşvik etmektir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
3/47
Balıkçılık birtakım kritere göre şöyle sınıflandırılabilir:
Ekonomik kategori (endüstriyel, küçük balıkçı, geçim)
Mekânsal boyut (tatlı su: göl, nehir; deniz: kıyı, okyanus, yabancı
sular)
3. Mevsimsel profil (doğal farklılıklar için dinamik adaptasyonlar
içerebilir)
4. Menşe limanı (geminin bağlı olduğu liman)
5. Karaya çıkış limanları (hangi limandan filonun işlettildiği)
6. Av araçları ( değişen mevsimler)
7. Gemi boyutu (gemi uzunluğu, tonajı, motor büyüklüğü)
8. Hedef türler (çok türlü balıkçılık, değişen mevsimler)
9. Ürün çeşitleri (taze, dondurulmuş, konserve, tuzlanmış vb.)
10. Pazarlar (açık artırma, tüccarlar, dikey entegrasyon, satış
organizasyonları, işleme sanayi vb.)
1.
2.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
4/47
Bu kriterler birbirleriyle ilişkili olup balıkçılıkta tek bir
karar vericinin nasıl çok boyutlu bir çevrede çalıştığını
göstermektedir.
Kategori
Ürün
Pazar
Tür
Coğrafya
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
Mevsim
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
5/47

Balıkçının tekne seçim kararı av aracı seçimine
bağlıdır.
 Bazı
tekneler birkaç av aracını barındırabilir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
6/47

Balıkçının tekne seçim kararı av aracı seçimine
bağlıdır.
 Bazı
tekneler birkaç av aracını barındırabilir.
 Bazı tekneler av aracına ve türe özeldir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
7/47

Balıkçının tekne seçim kararı av aracı seçimine
bağlıdır.
 Bazı
tekneler birkaç av aracını barındırabilir.
 Bazı tekneler av aracına ve türe özeldir.
 Tekne olmadan da (örneğin Iğrıp) avcılık yapılabilir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
8/47

Balıkçının tekne seçim kararı av aracı seçimine
bağlıdır.
 Bazı
tekneler birkaç av aracını barındırabilir.
 Bazıları av aracı ve türe özeldir.
 Tekne olmadan (Iğrıp) da av yapılabilir.
 Hatta av aracı olmadan bile av yapılabilir.
 (Dalarak
midye toplamak gibi)
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
9/47
Balıkçının gelirini maksimize edebilmesi için hangi
balıkçılık av aracını kullanma seçimi;
a) Su ürünleri için Pazar fiyatı bilgisi (Piyasa Bilgisi)
b) Farklı araçları işletme ve kullanma kapasitesi
(ekipmanları işletebilme becerisi)
c) Araçların alım ve kullanım maliyetleri (yatırım ve
işletme maliyetleri)
içermektedir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
10/47
800
160
600
120
400
80
Av Miktarı (1000 ton)
Fiyat (TL)
200
0
2001
2003
2005
2007
Yıl
2009
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
Fiyat (TL)
Av Miktarı (1000 Ton)
Miktar ve Fiyat ilişkisi, av miktarlarındaki değişikliğin
fiyata nasıl yansıyacağını gösterebilir. Ancak maliyet bilgisini
izlemek fiyat ve miktar kadar kolay değildir.
40
0
2011
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
11/47
Maliyet verileri üç maliyet bileşenine ayrılabilir:
1. Sabit maliyetler (prensipte fırsat maliyetleri de
dahil olmak üzere aktivite seviyesi ile ilişkili
olmayan uzun vadeli yatırımlar ve maliyetler)
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
12/47
Maliyet verileri üç maliyet bileşenine ayrılabilir:
1. Sabit maliyetler (prensipte fırsat maliyetleri de
dahil olmak üzere aktivite seviyesi ile ilişkili
olmayan uzun vadeli yatırımlar ve maliyetler)
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
13/47
Maliyet verileri üç maliyet bileşenine ayrılabilir:
1. Sabit maliyetler (prensipte fırsat maliyetleri de
dahil olmak üzere aktivite seviyesi ile ilişkili
olmayan uzun vadeli yatırımlar ve maliyetler)
2. Çabaya bağlı maliyetler (yapılan balıkçılık
çabasının miktarı ile doğrudan ilişkili işletme
maliyetleri)
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.1 Bir balıkçılığın farklı bileşenleri
14/47
Maliyet verileri üç maliyet bileşenine ayrılabilir:
1. Sabit maliyetler (prensipte fırsat maliyetleri de
dahil olmak üzere aktivite seviyesi ile ilişkili
olmayan uzun vadeli yatırımlar ve maliyetler)
2. Çabaya bağlı maliyetler (yapılan balıkçılık
çabasının miktarı ile doğrudan ilişkili işletme
maliyetleri)
3. Av miktarı ile değişen maliyetler (taşıma
maliyetleri, avın nakliyesi ve korunması)
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.2 Balıkçılığın fırsat maliyetleri nelerdir?
15/47

Maliyetler, yatırımlar (batık maliyet) ve işletme maliyetlerini kapsar.

Balıkçılık maliyeti, balıkçılık çabası üretmek ve avın taşınması için
emek ve sermaye olmak üzere iki girdi faktörüne harcanan
değerdir.

Bu emek ve sermayenin kullanılmamasıyla feragat edilen fırsatlar,
fırsat maliyeti olarak bilinen başka bir maliyet oluşturmaktadır. Bu
yüzden fırsat maliyetleri yıllık hesapların incelenmesiyle normal bir
şekilde bulunmazlar.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.2 Balıkçılığın fırsat maliyetleri nelerdir?
16/47

Emeğin fırsat maliyeti, başka bir işgücü
kullanılarak elde edilebilen en yüksek getiridir.
maliyet bölgedeki benzer grupların kazançları ile tahmin
edilebilir.
 Bu

Benzer şekilde sermayenin fırsat maliyeti de aynı
sermayeyi başka bir yere yatırım yaparak elde
edilebilen en yüksek getiridir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.3 Balıkçılıkta temel piyasa başarısızlıkları
17/47

Ekonomistler genellikle, pazar piyasasının eşya ve
malların
dağılım
meselesini
halledeceğini
savunmaktadırlar.
Çünkü, sosyal refah standart ekonomik teorisine göre
mükemmel piyasalarda verimli bir şekilde maksimize edilir
(«Görünmez el» Adam Smith).
 Piyasa kusurları her zaman bir ölçüde vardır, fakat
normalde piyasalar sosyal optimumlara yakın çözümler
bulmak eğilimindedir.

Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
Görünmez El (Adam Smith)
18/47

Her birey kendi çıkarı peşinde koşarken, sıklıkla, katkıda
bulunmaya niyetleneceğinden çok daha etkin olarak topluma
katkıda bulunur.

Buna göre, herkesin bencil olduğu bir toplumda bile uyum
kendiliğinden oluşacaktır. Bu kendiliğindenliği sağlayan
görünmez el, piyasa ilişkileridir.

Görünmez el ve piyasayı düzenleyen fiyatlar seviyesi,
kaynakların en verimli şekilde kullanılmasına imkân sağlar.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.3 Balıkçılıkta temel piyasa başarısızlıkları
19/47



Piyasa kusurları her zaman bir ölçüde vardır, fakat
normalde piyasalar sosyal optimumlara yakın
çözümler bulmak eğilimindedir.
Ancak bazı piyasalar, ciddi başarısızlıklarından
dolayı, sistematik olarak gerçek sosyal değerleri
yansıtamamaktadır.
Ortak-havuz balık stok kaynaklarının sömürüsüne
ücretsiz erişim böyle bir durumdur.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.3 Balıkçılıkta temel piyasa başarısızlıkları
20/47
Kısaca, balıkçılıkta piyasa başarısızlıklarının iki sebebi
vardır:
1. Kaynak kullanıcılarından sıfır ödeme (kaynağa
ücretsiz erişim durumu) ve gerçek değeri (nispi
kıtlığı yansıtan değer) arasındaki uyuşmazlık
2. Balık hasat üretiminin iki temel girdi faktörleri
arasındaki uzun dönemli ilişki: balıkçılık çabası ve
stok biyokütlesi
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.4 Filo çeşitliliği, maliyetler, piyasalar ve
borsa dalgalanmaları
21/47

Biyoekonomi teorisi yöneticiye iki dinamik sistemin (kaynak
ve
balıkçılık)
nasıl
bir
etkileşim
içinde
olduğunun
anlaşılmasını sağlar.

Balıkçı, balıkçılığın maliyeti ile yönetim kararları ve stok
değişimlerinden dolayı oluşan maliyetteki değişim hakkındaki
tüm bilgiye sahip olmasına rağmen,

Yöneticilerin sorunu ise bu bilgilere sahip olmaması ve
balıkçının
bu
maliyetleri
yöneticiden
büyük
gizlemesidir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
ölçüde
4.1.4 Filo çeşitliliği, maliyetler, piyasalar ve
borsa dalgalanmaları
22/47

Farklı gemi gruplarının kazançlarının
maliyetlerinin sistematik çalışmaları
ve
yönetim amaçlarına ulaşılmasını kontrol etmek
 filonun performansını tahmin etmek
 gelecekteki yönetim araçlarına davranışsal tepkileri tahmin
etmek

için faydalıdır.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.5 Ekonomik kalkınmanın temeli
olarak balık stok kaynakları
23/47

Balıkçılık, halen parası, arazisi ve bir işi olmayan insanlar için
son çare olan bir iş kapısıdır.

Balık stok kaynaklarına ücretsiz ve açık-erişim, balıkçının
işgücü (emeği) dışında hemen hemen hiçbir maliyeti olmayan
basit teknoloji ile elde edilebilen günlük besine erişimdir.

Ortak-havuz kaynaklarına ücretsiz erişim çoğu fakir balıkçı ve
ailesinin yaşamını devam ettirebilmesi için zorunludur.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.6 Hasat üretiminin ekonomisi
24/47

Balıkçılık ekonomik olarak, girdi faktörleri balıkçılık aktivitesi ve
balık stok kaynakları olan ve sonucunda balık hasatı yapılan bir
üretim sürecidir.

Hasat üretimi ekonomi (girdi) ve ekosistem (çıktı) dinamikleri ile iç
içedir.

Yönetim önlemleri hasat üretiminde çıktıların olduğu gibi
girdilerin de kontrolünü amaçlamaktadır. Bu yüzden hasat üretimi
her iki sistem dinamiklerini de etkileme potansiyeline sahiptir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.1.6 Hasat üretiminin ekonomisi
25/47


Zamanla işgücü sermayeye oranla daha pahalı hale
gelir. Bu durum hasat üretimindeki girdi/çıktı
dinamiklerini etkiler.
Yönetim
önlemleri,
sağlayabilmek için
girdi/çıktı
dengesini
vadede toplam balıkçılık maliyetini korumaya ihtiyaç
duyar.
 kısa vadede ise işletme maliyetlerini en düşük seviyede
korumaya ihtiyaç duyar.
 uzun
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2 Biyoekonomik düşünce ve referans
dengeleri
26/47
Dört referans noktalarının kısa tanımları yapılacak:
1. Biyoekonomik denge (açık erişim çözümleri)
2. Kaynak Rantını (Kira) Maksimumlaştırma
(Maksimum Ekonomik Verim MEV; MEY)
3. Maksimum Sürdürebilir Verim (MSV; MSY)
4. Sosyo-ekonomik optimum çözüm
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.1 Biyoekonomik denge –
düzenlenmemiş bir balıkçılığın sonucu
27/47
Referans noktası (referans değeri):
1. İstenilen  HRN: Hedef Referans Noktası
(TRP: Target
Reference Point)
2. Tehlikeli  ERN: Eşik Referans Noktası (ThRP: Threshold
Reference Point)
3. İstenmeyen  LRN: Limit Referans Noktası (LRP: Limit
Reference Point)
olarak kabul edilen bir duruma karşılık gelen bir balıkçılık
göstergesinin özel bir durumudur (değeridir). Hem ERN hem de
LRN acil önlem gerektirir ve aciliyet derecesi farklıdır.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.1 Biyoekonomik denge –
düzenlenmemiş bir balıkçılığın sonucu
28/47
Referans noktası (referans değeri):
Diğer bir tanımı ise:
Balıkçılığın ve kaynağın özel bir durumuna karşılık gelen
bilimsel bir prosedürden ve/veya modelden elde edilmiş olan ve
balıkçılık yönetimi için kılavuz olarak kullanılabilen tahmini bir
değerdir.
Referans noktaları genel olabilir (çoğu stok için geçerlidir) veya
stoka özel olabilir (Garcia, 1997).
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.1 Biyoekonomik denge –
düzenlenmemiş bir balıkçılığın sonucu
29/47

Tüm balıkçılar aynı stok kaynağını hasat ettiği için kaynağın durumu tüm
balıkçıların avını etkilemektedir. Kaynak rantı, değerli doğal kaynaklara
erişimin ücretsiz olmasından kaynaklanmaktadır.

Balıkçılığa ücretsiz erişim oldukça av baskısı artar, stok azalır ve birim
çaba başına gelir olur.

Kaynak rantı, aşırı çabaya dönüştüğü için kaybolur (kapasite fazlası).
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.2 Maksimum sürdürülebilir
verimin (MSV) ekonomisi
30/47

Balıkçılığın biyoekonomik dengesi (açık-erişim dengesi)
ekonomik denge ile bir arada olan biyolojik dengeyi
içermektedir.

MSV uzun vadeli biyolojik dengeyi işaret eder, fakat
ekonomik denge için aynı durum geçerli değildir.

Biyoekonomik denge stokun üreyebilirliğine ve birim
çaba başına düşen balıkçılığın maliyetine dayanır.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.3 Kaynak rantını en üst düzeye
çıkarma (maksimizasyon) nedir?
32/47

Yönetim hedefi, uzun vadede balıkçılıktan sürdürülebilir kazancı en
üst düzeye çıkarmak ise av çabasının her zaman MSV çabasının
altında olması gerekmektedir.

Kaynak rantı normal kazancın üstündeki kazançtır ve marjinal gelir
ile marjinal maliyet birbirine eşit olduğunda en üst düzeye
çıkarılmış olur.

Kaynak rantının maksimizasyonu her zaman stok durumuna göre
MSV’in yaptığından daha fazla korumacı bir yaklaşımı temsil
etmektedir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.4 Bir sermaye teorik yaklaşımı
33/47





Balık stok kaynakları farklı
yenilenebilir bir sermayedir.
yollarla
kullanılabilen
doğal
Yenilenebilir doğal sermayenin tamamen tükendiği yerde kaynaklar
bir noktaya kadar sömürülmüş olsa da yenilenmesi mümkün
olmayacaktır.
Ekonomik açıdan bakıldığında, balıkçılıkta hasat yoluyla çekilen
stok veya kayıtlı sermayeye eklenen değer olan biyolojik büyüme
oranı doğal sermaye faiz oranına karşılık gelir.
Gelecekteki balıkçılığın kazancının günümüzdeki değeri
balıkçılığın daha az veya daha fazla yapılmasıyla artırılamaz.
Sermaye teorik yaklaşımı istikrarlı bir dengeye doğru dinamik bir
süreci anlatmaktadır.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.2.5 Daha fazla boyutların kapsanması
34/47

Referans dengeleri farklı kavramları temsil eder ve idealleştirilmiş bu
durumlara uymayan durumlar göz önüne alındığında da hiçbir istikrarlı
denge olmasa bile yararlı olduğunu kanıtlayabilir.
Dahil edilebilecek diğer boyutlar şunlar olabilir:
1. Seçim – yönetim hususlarındaki yıl sınıflarının (kohort) dahil edilmesi
2. By-catch (Hedef dışı) düzenlemesi ve ekosistem hususları
3. Çok türlü balıkçılık
4. Av aracı kullanımındaki ve hedeflenen türlerdeki mevsimsel değişimler
5. Filo çeşitliliği
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3 Balıkçılık düzenlemelerine
ekonomik bir bakış açısı
35/47
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3.1 Ekonomi ile politika nasıl
çatışır?
36/47

Ekonomik açıdan bakıldığında yönetim, politik önceliklere dayanan
piyasanın düzenlenmesi olarak değerlendirilebilir.

Balıkçılık yönetimi kesin öncelikleriyle belirtilen politik hedeflere dayalı
olmalıdır.

Politik hedefler ekonomik kazancı artırabilir, güvenceli bir istihdam
sağlayabilir ve kaynakları koruyabilir.

Balıkçlık yönetiminin amacı genellikle piyasa başarısızlıklarının etkisini
ortadan kaldırmaktır. Buna ulaşmak için de hükümet müdahaleleri normal
olarak gereklidir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3.3 Teknik önlemler
37/47

Av aracı düzenlemeleri biyolojik kaynakları korumayı amaçlayan
düzenleme sistemlerinin ilkidir.

Daha fazla seçici olan av aracı geliştirme düşüncesi belirli hedef
türler veya yaş sınıflarını amaçlamaktadır.

Teknik önlemleri etkili bir ekonomik düzenleme aracı yapan
geliştirilmiş bir avcılık modeli ve artmış çaba maliyetidir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3.4 Vergilendirme
38/47

Kanadalı ekonomist H. Scott Gordon, 1954’te çabayı azaltmak ve
geliri geri almak için çaba vergisi (girdi) veya hasat vergisi (çıktı)
kullanılmasını önermişti.

Vergilendirme balıkçılık yönetiminin etki alanı dışında da olmak
üzere, ekonomide çeşitli düzeylerde çalışan ekonomik teşvik
türüdür.

Eğer vergiler haklı olarak görülmeseydi vergi otoritesinin hile
yapması için meşru bir ekonomik teşvik olurdu.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3.5 Giriş kısıtlaması
39/47

Dolaylı yönetim araçlarının genellikle balıkçılık yönetimi
sorunlarını çözmek için yetersiz olduğu kanıtlanmıştır.

Eğer amaç çabayı azaltmak ise bunu yapmanın basit yolu
doğrudan balıkçılık çabasını kontrol etmektir.

Balıkçılığa kısıtlı girişe dayalı yönetim, düzenlenecek
sistemin başlangıç koşulları ile ilgili sorunları da kapsar.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3.6 Kota düzenlemeleri
40/47

Kota düzenlemeleri birçok tür için yönetim sistemini oluşturmaktadır.

Temel ilkesi basittir: yönetim, girdileri doğrudan kontrol etmek yerine çıktıları
kontrol ederek dolaylı olarak uygulanmış olur.

En iyi bilinen kavram Toplam İzin Verilen Av’dır. (TAC: total allowable catch)

En basit TAC-tabanlı yönetim şekli bireysel olarak balıkçılar arasında kotayı
paylaştırmadan tüm endüstriyi kapsayan ortak toplam kotayı korumaktır.

TAC’in paylaştırılması balıkçılık haklarının paylaştırılmasıdır.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.3.7 Gelecekteki bakış açıları
41/47

Son yıllara kadar modern balıkçılık yönetimi prensipte balıkçılıktaki
biyolojik ve ekolojik dinamikler hakkındaki tam bilgi varsayımına
dayanmaktaydı.

Yeni yaklaşımlar tam bilginin elde edilemeyeceğini ve belirsizlikler ile baş
etmenin yönetim için zorluk olduğunu kabul etmektir.

Bu düşünce balıkçılık yönetimi için bazı yeni fikirler tanımlamaktadır.

Hasat kontrol kuralları (HCR:
Harvest Control Rules)
tedbirli bir yaklaşım
içerir ve ekonomik düşünceye bağlıdır.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.4 Balıkçılık gelişimi
42/47

Biyoekonomik
teori
ve
mevcut
yönetim
önlemlerinin
ekonomik özellikleri,

yöneticiye
farklı
yönetim
kararlarının
performans
analizlerinin
uygulanmasını ve

verilen politik hedeflere ulaşmak için etkili düzenlemelerin tahmin
edilmesini sağlar.

Balıkçılık yönetimi konuları genellikle kaynak temelinin
yapısına odaklanır ve önlemler stoku aşırı avcılıktan korumayı
amaçlar.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.4.1 Piyasa başarısızlıkları ve
yoksulluk
43/47

Piyasa başarısızlıkları olmadan ortak-havuz stok kaynakları saf kamu malı,
rakipsiz veya toplu tüketim malı olabilir.

Dış maliyetler (piyasa başarısızlığı) kaynak rantının kaybolmasıdır.

Eğer büyük bir ortak-havuz kaynağı, stok kaynağı üzerinde herhangi bir
önemli etkisi olmaksızın sadece toplumdaki birkaç aile için besin olarak
kullanıldıysa saf kamu malı olarak kabul edilebilir ve balıkçılıkta dış maliyet
pratik olarak bulunmayabilir.

Dış maliyetler besin tedariğini azaltmak için gerekçe değildir, fakat artan
balıkçılık çabası sayesinde tedarikteki artış artık azalan oranda gerçekleşebilir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.4.2 Balıkçılığın geliştirilmesi ile
ilgili bağlamsal konular
44/47

Teknolojik gelişim dinamikleri birçok faktörün karışımı olan
bir komplekstir.

Piyasa dinamiklerinin bakış açısı anlaşılmış olmalıdır.

Piyasa başarısızlıkları engel olmadıkça piyasa en etkili
çözümü arar.

Balıkçılık çabasını üretimindeki artımlar piyasa gelişiminin
bir fonksiyonudur.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.4.2 Balıkçılığın geliştirilmesi ile
ilgili bağlamsal konular
45/47
Piyasa gelişimi
Şekil 4.3 Balıkçılık gelişimi ve piyasa arasındaki ilişki
Kaynak tabanlı yönetim alanı
Balıkçılık gelişimi
Teknolojik gelişim
(balıkçılık çabası üretimindeki artan verimlilik)
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
4.4.3 Gelişim aşamaları – yönetmek
için ne zaman uygundur?
46/47

Diğer
sektörlerdeki
ekonomik
gelişmeler
balıkçılık
aktivitelerinde azalmaya yol açabilir.

Açık erişim olan bir balıkçılıkta kaynak rantı, pozitif
seviyenin üstündeki balıkçılık çabasının desteklenmesinde
boşa harcanmıştır.

Sürdürülebilir bir temele dayanan kaynak rantını toplamak
için,
balıkçılık
çabası
açık
erişim
seviyesinin
düşürülmelidir.
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN
altına
Sorular
47/47
Bölüm 4. Ekonomik İlkeler: Balıkçılığa Ekonomik Bir Bakış Açısı
--
Özcan ÖZEN