Transcript ÇOCUK ve ERGEN PSİKOLOJİSİ

ÇOCUK ve ERGEN
PSİKOLOJİSİ
Yrd.Doç. Dr. Mustafa ÖNDER
AİBÜ Eğitim Fak. Öğr.Üyesi
• ÇOCUK EĞİTİMİ TARİH BOYUNCA
YETİŞKİNLERİ MEŞGUL ETMİŞTİR.
• ÇOCUK HER DÖNEMDE FARKLI
ÖZELLİKLERE SAHİPTİR VE FARKLI
ŞEYLERİ ÖĞRENEBİLİR.
• BİZİM ÖNCELİKLE YAŞ GRUPLARINI,BU
GRUP ÇOCUKLARININ ÖZELLİKLERİNİ
VE BİREYSEL FARKLILIKLARI
BİLMEMİZ GEREKİR.
• Din Eğitiminde de aynı kaide ve kurallar
geçerlidir.
• Peygamberimizin “Yedi yaşına gelince
namazı tavsiye edin, On yaşına gelince
kılmazlarsa ikaz edin ve yataklarını
ayırın”
“Kimin çocuğu varsa
onunla çocuklaşsın”
hadis-i
şerifleri bize çocuk eğitiminde yaşa
göre eğitim yapılması gerektiğini
gösteriyor.
(EBU DAVUD-SALAT/26)
KENZU-L UMMAL,16/457
• Yaz Kurslarında daha önce bazı kaide ve
kuralları öğrenmiş, okuma-yazma bilen ve
okuduğunu dinlediğini anlayan çocuklar
gelmekteydi. İşimiz daha kolaydı.
• Ama şimdi okuma-yazma bilmeyen,
dinlediğini anlayamayan çok sayıda çocuk
gelecek ve biz onları şekillendireceğiz.
• İşimiz daha da zorlaşmış ve kendimizi
özellikle çocuk psikolojisi konusunda
geliştirmemiz zorunlu hale gelmiştir.
• Çocuk ve ergen gelişimine
dair bazı temel bilgilere
sahip olursak,
yapacağımız eğitimöğretim daha verimli ve
faydalı olur.
• KRİTİK DÖNEM:
İlgili davranışın kazanılması gerektiği
dönem demektir.Şayet davranış bu
dönemde kazanılmazsa sonraki
dönemlerde kazanılamaz veya telafi
edilemez.
-Kedilerin Görmeleri.(3-15Hafta- Yatay, Dikey çizgiler)
-Fransa-Aveyron-VİCTOR.(11 yaşında bulundu)
-ABD-Los Angeles-GENİE.(13 yaşında kız)
•
•
•
•
GELİŞİMİ;
FİZİKSEL,
ZİHİNSEL,
PSİKOSOSYAL,
AHLAKİ
olarak dört ana başlık altında inceleyebiliriz.
Biz ZİHİNSEL ve PSİKOSOSYAL GELİŞİM
ÜZERİNDE DURACAĞIZ.
• Piaget’e göre:
ZEKA: Çevreye Uyum Sağlayabilme Yeteneğidir.
İnsanlar doğuştan getirdikleri iki temel eğilime
sahiptirler:
-ÖRGÜTLEME
-UYUM SAĞLAMA
Örgütleme: Karşı karşıya kaldığımız
kavram ve olayları birbirleriyle tutarlı
bütünler haline getirmektir. (yiyecekbilgi)
• UYUM SAĞLAMA:
1-Özümleme 2-Uyma
ŞEMA: Çocuğun Çevresiyle Etkileştikçe
Geliştirdiği Davranış ve Düşünce Kalıpları.
(KEDİ > KAPLAN)
İlk defa kaplan gören çocuk onu önce
zihnindeki kedi şema’sına uyarlamaya
çalışır (ÖZÜMLEME). Eğer bu yeterli
olmazsa yeni bir şema oluşturur (UYMA).
• ***İşte Çocuğun Din Eğitiminde Bizim
en Önemli katkımız bu şemaların doğru
oluşması ve kullanılabilmesidir.***
• Eğer bunu yapamazsak, çocuk dini
yanlış anlar ve bu yanlış anlamanın
üzerine bina edeceği diğer bilgiler
kendisi için sürekli endişeye,sıkıntıya
hatta karşı çıkmaya sebep olabilir.
• Çocuğun zihnindeki bilgiler ve şema’lar
sürekli dengelenme eğilimindedir.
• Yeni edinilen bilgiler dengeyi bozar.
• “Kafam karıştı”,”Biraz düşüneyim”, “Biraz
dinleneyim” gibi ifadeler bu dengenin
bozulmasını gösterir.
• Çocuğun zihninde yeniden denge
sağlayabilmesi için ona fırsat vermeliyiz.
Çünkü yeni öğrendiği dini
bilgiler ve kavramlar henüz yerleşmemiştir.
• Bu kritik dönemde çocuklarımız ALLAH,
CENNET, CEHENNEM, MELEK, ÖLÜM,
PEYGAMBER gibi kavramlarla sık sık
karşılaşmaktadırlar.
• Toplum Kültürümüzde çocuklara ilk
öğrettiğimiz kavramlar bunlardır.
• “ALLAH BİR”, “ALLAH TAŞ YAPAR”,
“ALLAH YAKAR”, “ALLAH SEVMEZ”
gibi ifadeleri çocuklara söyleriz.
• Halbuki bu dönemde henüz SOYUT
düşünemeyen çocuklarımız bu kavramları
anlamakta zorlanmakta ve zihinlerindeki
hiçbir şema’ya uyduramamakta hatta
dengeleri bozulmaktadır.
• Bu gerçeği göz önünde bulundurarak
çocuklarımıza din eğitimi vermeliyiz.
*Allah sever, korur, verir gibi olumlu kavramları
kullanmalıyız. MELEK>Melek gibi..
• Kurslarda sözlü ve yazılı kavramlara
dikkat etmeli, kullandığımız kavramların
çocuklar tarafından anlaşılıp
anlaşılmadığını ve aynı şeyi anlayıp
anlamadığımızı bilmeliyiz.
• Aksi takdirde havanda su döveriz.
• Peygamber-Lamba. Kur’an’ın nüzulüvahiy. Sizin köyde Allah var mı?
•
•
•
•
•
Besmele ve anlamı>Rahman ve Rahim…
Din günü,hesap günü, mükellef vb.
Allahu Ekber > Mukaddes > ilh…
Şiir, hikaye, masal teknikleri kullanılabilir.
Belli bir yaşa kadar duygusal
eğitim,kur’an,kısa dualar, şiir ve ilahi…
• Soyut düşünceye geçince diğer
konular…
• Zihin Gelişimi Dönemleri:
1-Sensori-Motor Dönem (0-2 yaş).
2-İşlem Öncesi Dönem
(2-7 yaş).
3-Somut İşlemler Dönemi (7-12 yaş).
4-Soyut İşlemler Dönemi (12- > yaş).
Bizim muhatap olacağımız çocuklar son
üç guruba dahil çocuklardır. Bunlardan
sadece son guruptakiler her şeyi anlar.
• Sensori-Motor Dönem (İlgi alanımıza girmiyor).
• İşlem Öncesi Dönem (2-7 Yaş):
Bu dönemde çocuklara verilecek eğitimde DİL
ve KAVRAM gelişimine önem verilmeli, nesne
lerle ilgili deneyimleri arttırılmalı. Oyun ve oyuncak zenginliği olmalıdır. Bu dönem eylemin düşünceye dönüştüğü, eylem ve nesnelerin ŞEMA
landırıldığı dönemdir.
• Somut İşlemler Dönemi (7-12 Yaş):
Kavramlar oluşur. KORUNUM kavramı
edinilir. (Madde,Uzunluk,Nitelik
değişmezliği, Sayı korunumu, Alan
korunumu, Ağırlık ve Hacim korunumu)
Diğer çocuklarla ilişki kurulur. Özdeşlik,
Ödünleme, Tersinebilirlik, Sıralama ve
Sınıflama kavramları yerleşir.
* Yoğun bir öğrenci gurubumuz olacaktır.
• Soyut İşlemler Dönemi (12 >):
Somut bağlamlardan sıyrılmış kavramlar
oluşur. (Atom, oran, enerji, melek, ahiret, kader)
*Soyut fikirler analiz, sentez yapılabilir.
İhtimaller düşünülür. Nesne ve olayların
yokluğunda soyut düşünülebilir.
*Bu guruba ait öğrencilerimiz de olacaktır.
*Ama hepsi aynı düzeyde soyut kavramları
anlayamayabilir. Bu öğrencileri dikkate almalı.
• Çocuklar aynı yaş ve sınıfta olsalar dahi
aralarında mutlaka bireysel farklılıklar
vardır. Hatta tek yumurta ikizi kardeşler
bile farklı özellik gösterirler.
• Bunun için sınıfta ortalama bir seviye
ve üslup ile ders yapmamız ve ortalama
seviye’nin altında kalanlara destek
olmamız gerekir.
•
•
•
•
•
Ergenlik Döneminde Çocuklar:
Kendilerinin Dünyanın Merkezi Olduğunu,
Herkesin Onları Gözlediğini,konuştuğunu,
Fiziki Gücün her Şeyi Halledeceğini,
Karşı Cinsin Çok Önemli Olduğunu
DÜŞÜNÜRLER.
• Hassastırlar,Ayrıntılara Dikkat Ederler,
Gururlarına Düşkündürler. Yalnızlık ve
Yabancılaşma hissederler. Hızlı fiziki değişim
yaşarlar. Buna Göre Davranmalıyız ve Dikkatli
olmalıyız.
• Çocuğun hangi zeka türünde yetenekli
olduğunu keşfetmekte önemlidir. Aslında
başarısız ve tembel çocuk yoktur,
keşfedilmemiş çocuk vardır.(Film: Her çocuk özeldir. 3 idiot)
• Sol Ayağım> Christy Brown>Ter: Z.Elif Çakmak.Arıon Yay.
• Bedensel-kinestetik, Kişilerarası-Sosyal,
Benlik Bilgisi, Mantıksal-Matematiksel, MüzikRitmik, Görsel-Uzaysal, Sözel-Dilbilimsel
zeka türlerinden birisinde yetenekli olabilir.
BUNU KEŞFEDERSEK BAŞARI YÜKSELİR.
• İyi giyimli, güler yüzlü, sevecen olun. (
• Çocukların velileri ve DKAB öğretmenleri ile iyi bir
irtibat kurun.
• Öğrencileri kesinlikle başkası ile kıyaslamayın. Moral
verin motive edin.
• Yapacağınız sınavların sonucunu mutlaka paylaşın.
Öğrenci zayıf olduğu hususları bilsin.
• Hataları düzeltirken gururlarını kırmayın.
• Oyun,ibadet,gezi,spor etkinlikleri yapın.
• Yaz Kursu bitince ilişkiniz de bitmesin.
• Kurs bitiminde uygulamaya ait önerilerinizi bildirin.
Z.T.OĞLU)
•
•
AYRINTILI BİLGİ İÇİN
mustafaonder.wordpress.com
sitesini ziyaret ediniz.
BAŞARI DİLEKLERİMLE
TEŞEKKÜRLER !