Transcript Prof. Dr. Selahattin KURU, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi

MÜHENDİSLİK PROGRAMLARI:
GÖZLEMLER-SORULAR
Prof. Dr. Selahattin Kuru
İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi
İçerik
• 20. Yüzyılda mühendislik programlarında
paradigma değişimi
• 21. Yüzyıla projeksiyon
• Sorular ve görüşler
Tarihten bir not
20. yüzyılın ilk çeyreğindeki anlayış değişimi: 1930
yılı MIT açılış konuşması, MIT Rektörü Karl Taylor
Compton
“Umuyorum ki bundan böyle üniversitemizde temel
bilimlere daha çok ağırlık verilir, araştırmanın
ruhunu ve sonuçlarını onlar (temel bilimler)
belirler. Umuyorum ki tüm dersler dikkatlice
gözden geçirilir ve bilimin temel ilkelerinin güçlü
bir biçimde öğretilmesi pahasına önemsiz
ayrıntılar üzerinde durulmasından vazgeçilir.
Ancak, amaçta ve yöntemde böyle bir köklü
değişiklik yapıldığı takdirde anlamlı bir gelişme
sağlanabilir.”
Sonuçlar
• Mühendislik eğitiminde “temel bilim devrimi”
• “Mühendislik Bilimleri”nin doğuşu
• Formel, nicel ve öğretilebilir bir kavram
olmadığı düşüncesiyle Tasarım öğesinin
müfredattan çıkarılması
Sonuçlar
• 20. yüzyılın başına kadar bilimsel gelişim ile
sanayinin gelişimi farklı toplumsal katmanlar
tarafından ve farklı tarih dilimlerinde
yürütüldü.
• Oysa 20. yüzyılın sonunda bu iki kavram bir
bütün haline geldi ve “Bilim-Teknoloji Devrimi”
gerçekleşti.
Sonuçlar
“Bilim-Teknoloji Devrimi”nin sonuçları:
• Temel araştırma ve uygulamalı araştırma
arasındaki fark belirginliğini kaybetti.
• Doğrusal inovasyon modeli (temel araştırma
sonuçlarının doğrudan sanayi uygulamasına
dönüşeceği varsayımı) ortadan kalktı.
• İcat ile uygulama arasındaki süre kısaldı.
• İleri düzey araştırmalarda multidisipliner olmak
zorunluluğu ortaya çıktı.
21. Yüzyıla Projeksiyon
• Bilim ile Mühendislik arasındaki ayrım zayıfladı
mı?
• Bilimsel yöntemleri mühendisliğe
uygulamaktan söz etmeye devam edecek
miyiz?
• Yoksa temel bilimler ile mühendisliğin tek bir
vücutta buluştuğu müfredatlar mı
geliştireceğiz?
21. Yüzyıla Projeksiyon
• 21. yüzyılın “fenci mühendisi”ni nasıl
tanımlayacağız?
• 21. yüzyılın fenci-mühendisini yetiştirmek için
müfredatları nasıl şekillendireceğiz?
Örnek 1: Moleküler Mühendislik
• Polimer Mühendisliği mi, yoksa
Makromoleküler Bilimi ve Mühendisliği mi?





Moleküler biyoloji
Kompleks akışkanlar
Polimer kimyası
Polimer fiziği
Kimya mühendisliği
Örnek 1: Moleküler Mühendislik
• 3. sınıftan itibaren üç ayrı branş:
 Kimyasal Moleküler Mühendislik (Kimya
Mühendisliği)
 Makromoleküler Mühendislik (Polimer Bilimi ve
Mühendisliği)
 Biyomakromoleküler Mühendislik (Biyoteknoloji)
Örnek 2: Yarıiletken Mühendisliği
•
•
•
•
•
•
Kimya Mühendisliği
Fizik (Plazma fiziği)
Kimya (Fizikokimya)
Elektrik Mühendisliği
Makine Mühendisliği
Malzeme Mühendisliği
Türkiye ve Dünya
• 2011 ÖSYM kılavuz bilgilerine göre 61 farklı
isimde mühendislik programı:




Makine
Elektrik-Elektronik
İnşaat
Kimya
Türkiye ve Dünya






Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği
Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği
Cevher Hazırlama Mühendisliği
Deri Mühendisliği
Geomatik Mühendisliği
Raylı Sistemler Mühendisliği
Türkiye ve Dünya
• MÜDEK tarafından değerlendirme kriteri
tanımlanan mühendislik programı sayısı: 20
• İsim yakınlıkları nedeniyle bu 20 kriterin kapsadığı
program sayısı: 39/61
• ABET tarafından değerlendirme kriteri tanımlanan
mühendislik programı sayısı: 28 (mimari
mühendislik ve ziraat mühendisliği dahil)
Türkiye ve Dünya
• Makine Mühendisliği programındaki ME kodlu
ders adedi: 24
• MIT’de aynı isimli programdaki ME kodlu ders
adedi: 8
Türkiye ve Dünya
• Türkiye’de Makine Mühendisliği derecesi veren en yetkin bir
üniversitede mezunun uzmanlaşma alan(lar)ı:
 Makine Mühendisliği
• MIT’de Makine Mühendisliği uzmanlaşma alanları:









Biomedical Engineering (Kimya, Biyoloji, Elektrik) %10
Energy Conversion Engineering (Elektrik) %6
Engineering Management (İşletme, Endüstri) %12
Nano/Micro Engineering (Elektrik, Fizik, Malzeme) %2
Sustainable Development (Çevre, Biyoloji) %6
Precision Engineering (Fizik)
Product Development (Endüstri, Malzeme) %15
Control, Instrumentation, and Robotics (Elektrik, Bilgisayar) %23
Mechanics (Makine Mühendisliği) %2
Sorular
• Kalın duvarlı kompartmanlar mı, iç içe geçmiş
odalar mı?
• Temel mühendislik alanları mı, çekici isimlerle
süslenmiş arakesit programlar mı?
Sorular
• Çok sayıda öğretim üyesiyle kalın duvarlı
kompartmanlarda mühendislik eğitimi
sürdüren devlet okulları mı?
• Üç öğretim üyesini bir araya getirdikten sonra
arakesit alanlarda mühendislik eğitimi
verdiğini iddia eden vakıf okulları mı?
Sorular
• Kimya Mühendisliğini Gıda Mühendisliğinden,
Makine Mühendisliğini Malzeme
Mühendisliğinden ayrıştıran yapılar mı?
• Biyosistem Mühendisliği veya Kimya
Mühendisliği ve Uygulamalı Kimya türü
programlar mı?
Sorular
• Fen bilimlerini, bilemediniz, birinci sınıfa
hapseden, mühendisliği idolleştiren zihniyet
mi?
• Temel bilimleri uygulama seviyesine indirmeye
tenezzül etmek istemeyen anlayış mı?
Sorular
• Öğrencilere fiks menüler sunan, öğrencilerin
hepsinin birden ne yiyeceklerine öğretim
üyelerinin karar verdiği yaklaşımlar mı?
• Arakesitlerin “a la carte” bir anlayışla
oluşmasına imkan verecek özgürlükçü
denemeler mi?
Görüşler
• Kimya, elektrik, inşaat, makine gibi
konvansiyonel mühendislik eğitimleri
sürmelidir.
• Ancak araştırma üniversiteleri “fencimühendisler” yetiştirmek üzere müfredatlarını
şekillendirmelidir.
Görüşler
• Öğretim üyesi sayısı bakımından sorun
yaşamayan büyük üniversiteler fiks menü
servis sunulan programları yıkmalı, bilgi ve
teknoloji çağının gereksinimlerine göre
kendilerini farklı biçimlerde şekillendirmiş
mühendislerin yetişmesine ortam yaratmalıdır.
Görüşler
• Bunlar gerçekleşinceye kadar mühendislik
öğrencilerinin eğitimleri sırasında, en azından
mezuniyet projesi aşamasında diğer
mühendislik disiplinlerinden öğrencilerle bir
araya gelerek çalışmalarına imkan sağlayacak
düzenlemeler yapılmalıdır.
Görüşler
• Ancak bu şekilde 21. yüzyılda sanayinin talep
ettiği araştırmacı mühendisler
yetiştirilebilecektir.
• Birçok mühendislik alanının, temel bilimlerin
ve konusuna göre sosyal bilimlerin gerçek bir
işbirliği ve eşgüdüm içerisinde bir araya
gelmedikleri bir mühendislik eğitimi
düşünülemez.
Teşekkürler…