Transcript Kimlik - Uluslararası İlişkilere Giriş

KİMLİK
Bahar Rumelili
Uluslararası İlişkilere Giriş: Tarih, Teori, Kavram, Konu, Der.
Şaban Kardaş ve Ali Balcı, [İstanbul: Küre Yayınları, 2014]
Özet / İçindekiler
•
•
•
•
•
GİRİŞ
KİMLİĞE ÖZCÜ/İNŞACI/ARAÇSAL YAKLAŞIMLAR
ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE DEVLET KİMLİĞİ
KİMLİK/FARKLILIK VE ULUSLARASI İLİŞKİLER
ÖRNEK OLAY
Giriş
• Kimliğe farklı yaklaşımlar özcü, inşacı ve araçsal olarak üç
kategoride incelenebilir.
• Uluslararası ilişkilerde kimlik, birey, toplum ve devlete
atfedilebilen ve etkileri bu farklı düzeylerde incelenebilen
bir kavramdır.
• Devlet kimliği, kimlik ve devlet davranışları arasındaki
kuramsal bağ da Uluslarası İlişkiler teorilerinin ilgi alanı
içerisindedir.
• Kimliğin Uluslarası İlişkiler’e bir diğer etkisi de
kimlik/farklılık ilişkisi üzerindendir.
Kimliğe Özcü Yaklaşım
• Siyasi kimlikler kültürel bir temele
dayanır ve bu temelden bağımsız
gelişemezler.
• Devlet kimlikleri barındırdıkları halkların
din, etnisite vb. özelliklerine dayanır.
• Kimlikler verili ve sabittir; değişim ancak
bu verili parametrelerin
sınırları içerisinde mümkündür.
• Özcü yaklaşımın en bilinen örneği
Samuel Huntington’ın “Medeniyetler
Çatışması” (1996) eseridir.
Kimliğe İnşacı Yaklaşım
• Kimlikler verili değildir; aktörlerin kendilerini nasıl
tanımladığına ve diğerleri tarafından nasıl
tanımlanındıklarına göre şekillenir.
• Farklı kimlikler arasında çatışma kaçınılmaz bir sonuç
değildir; çatışan kimlikler, siyasal ve sosyal süreçler
sonucunda inşa edilir.
• Kimlik inşası tek bir özneye indirgenemeyen, karşılıklı
tanımaya dayanan sosyal bir süreçtir.
Kimliğe Araçsal Yaklaşım
• Kimlikler, siyasi elitler tarafından siyasi amaçlarına destek ve
meşruiyet kazandırmak için şekillendirilir.
• Kimlikler verili ve sabit değildir; inşa süreçleri, siyasi elitler
tarafından çeşitli araçlarla stratejik olarak manipüle edilebilir.
• Çatışan kimlikler, özde farklılıkların değil, siyasi gruplar
arasındaki çıkar çatışmalarının sonucudur.
Uluslararası İlişkilerde Devlet
Kimliği
• Devlet kimliği kavramı, Uluslarası İlişkiler literatürüne inşacı
kuram üzerinden girmiştir
• Devlet kimliği, tüzel bir varlık olan devletin kendini nasıl
tanımlayıp temsil ettiğine ve bu tanımların diğer devletler
tarafından kabul görüp görmediğine bağlı olarak şekillenir.
• Kimlikler, devletlerin çıkar tanımlarını, tehdit algılarını ve dış
politika tercihlerini şekillendirir.
Uluslarası İlişkiler’de Kimliğe Farklı
Yaklaşımlar
Realist/
Neorealist Teori
Liberal/
Neoliberal Teori
İnşacı Teori
Devlet kimliği,
bağımsız olarak
belirleyici bir etken
olarak değil, devletler
arası güç dengelerinin
ve iç siyasetteki çıkar
dengelerinin bir
yansıması olarak
görülür.
İç siyasetteki çıkar
dengeleri, devletlerin
kimliği üzerinde
belirleyicidir ve devlet
kimlikleri bu çıkar
dengelerindeki
değişikliklere paralel
olarak değişir.
Devletin kendini nasıl
tanımlayıp temsil
ettiğine ve bu
tanımların diğer
devletler tarafından
kabul görüp
görmediğine bağlı
olarak şekillenen
devlet kimlikleri,
devletlerin çıkar
tanımlarını ve tehdit
algılarını şekillendirir.
Örnek Olay: Türkiye’nin Nato’ya Katılımının
Kimlik Üzerinden Açıklanması
Türkiye’nin Batılı kimliğini tescil etme gayreti güvenlik çıkar tanımını
şekillendirmiş ve bu çıkarlar doğrultusunda NATO’ya katılmayı tercih
etmiştir.
Kimlik/Farklılık Ve Uluslararası
İlişkiler
• İnşacı yaklaşımlar, kimliğin sosyal olarak inşa edildiğinde
hemfikir olsalar da, kimlik/farklılık ilişkisi üzerinde farklı
varsayımlar barındırırlar:
• Alexander Wendt (1994): Kimliğin sosyal olarak inşa edildiğini
ama farklılık üzerinden inşa edilmesinin gerekmediğini
savunur.
• Jonathan Mercer (1995): Kimlik oluşumu, hep bir dış-grupla
arasındaki farklılıkları üretme ve abartma eğilimini
beraberinde getirir.
• David Campbell (1992): Anlam ikili zıtlıklar içinde inşa edilir;
dolayısıyla uluslararası ilişkilerde kimlikler hep bir “Öteki”ni
farklı, aşağı ve tehlikeli olarak tanımlayarak inşa edilir.