Transcript Obezite Danışma Birimi - Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü

TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ
SAĞLIKLI BESLENME VE OBEZİTE
DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİ BİRİMİ
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR
VE PROGRAMLAR ŞUBESİ
BU EĞİTİMDE NELER
PAYLAŞACAĞIZ?
SAĞLIKLI BESLENME VE OBEZİTE DANIŞMANLIĞI
HİZMETLERİ BİRİMİ
Neden kuruldu?
Ne yapar?
Nasıl yapar?
•
•
•
SAĞLIKLI BESLENME VE OBEZİTE
DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİ BİRİMİ
NEDEN KURULDU?
Ulusal sağlık politikalarının ana hedefi sağlıklı
bireylerden oluşan sağlıklı bir topluma ulaşmaktır. Bu
kapsamda 2010 yılında başlatılan “Türkiye Sağlıklı
Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” obezite ile
mücadelede
yeterli
ve
dengeli
beslenmenin
sağlanmasına yönelik önlemlerin yanı sıra toplumda
düzenli fiziksel aktivitenin teşvik edilmesine dair
hususları da kapsamaktadır.
Obezite küresel boyutta önemli bir halk sağlığı
sorunudur. Hem gelişmiş ülkelerde hem de
gelişmekte olan ülkelerde her geçen gün artış
göstermektedir.
Teknolojinin ilerlemesiyle ortaya çıkan yenilikler
insanlığın hizmetine sunulmakta ve bunun sağladığı
imkânlar sayesinde insanlar daha az hareket
etmektedirler.
Beslenme tarzındaki değişiklikler ve fiziksel
hareket azlığı gibi bir takım olumsuz koşullar bir
araya geldiğinde tüm dünyada obezite (şişmanlık)
görülme sıklığı artmaktadır.
Dünyada her yıl 2,8 milyon insan, fazla kiloluluk ve
obezite (şişmanlık) nedeniyle hayatını kaybederken,
hareketsizlik (fiziksel inaktivite) yüzünden her yıl 3,2
milyon insan hayatını kaybetmektedir.
Fazla kiloluluk ve obezite bulaşıcı olmayan
hastalık oranlarının artmasına, yaşam süresinin
kısalmasına katkıda bulunmakta, yaşam kalitesini
olumsuz yönde etkilemektedir.
DSÖ tarafından Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 ayrı
yöresinde yapılan ve 12 yıl süren MONICA
çalışmasında 10 yılda obezite prevalansında %10-30
arasında bir artış saptandığı bildirilmiştir.
2008
Obezite : 400 Milyon
Fazla Kilolu : 1,4 milyar
2015
Obezite : 700 Milyon
Fazla Kilolu : 2,3 milyar
TÜRKİYE’DE
ERKEKLERİN
%20.5’Sİ
KADINLARIN
%41’İ
OBEZ
ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTE ARAŞTIRMASI (COSI-TR)
Buna göre 7 ve 8 yaş grubunda;
Vücut ağırlığına göre zayıf ve çok zayıf olanların
oranı %2,3’dür.
Boy uzunluğuna göre bodur ve ciddi bodur
olanların oranı %2,4’dür.
Beden kitle indeksine göre hafif şişman %14,2,
şişman %8,3 bulunmuştur.
OBEZİTENİN NEDENLERİ

Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları

Yetersiz fiziksel aktivite
•
Yaş
•
Cinsiyet
•
Eğitim düzeyi
•
Sosyo – kültürel etmenler
•
Gelir durumu
•
Hormonal ve metabolik etmenler
•
Genetik etmenler
•
Psikolojik problemler
•
Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama
•
Sigara- alkol kullanma durumu
•
Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresanlar vb.)
•
Doğum sayısı ve doğumlar arası süre
Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli
Hayat Programı 2013-2017
Sağlık Kuruluşlarında Obezitenin Teşhisi ve Tedavisine
Yönelik Önlemler
Sağlık kuruluşlarına başvuran bireylerin fazla kiloluluk
ve obezite açısından değerlendirilmeleri ve
tedavilerinin sağlanması
Birinci basamak sağlık kuruluşlarında obezite üniteleri
kurulması
Sağlık personelinin obezitenin tanı ve tedavisi
konularında bilgilerinin aktarılmasına ve topluma
yönelik uygulamaların yaygınlaştırılmasına katkı
sağlanması
Obezite Danışma Birimi personelinin eğitimi
Bölgedeki obezite sıklığının azaltılmasına yönelik
programlar geliştirilmesi
TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ SAĞLIKLI
BESLENME VE OBEZİTE DANIŞMANLIĞI
BİRİMİ NE YAPAR?
GÖREV TANIMI:
Sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve kronik
hastalıklara neden olan risk faktörleri konularında
halk eğitimleri yapar, TSM imkanlarına göre
beslenme, fiziksel aktivite ve kronik hastalıklara
neden olan risk faktörleri konularında genel
danışmanlık ve aile hekiminin yönlendirdiği kişilere
danışmanlık hizmetleri verir, bu hizmetleri kaydeder
ve bölgesindeki obezite ve fiziksel aktivite ile ilgili
kayıtları izler, diğer gerekli çalışmaları yürütür.
TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ SAĞLIKLI BESLENME
VE OBEZİTE DANIŞMANLIĞI BİRİMİ PERSONELİ
T1-T7
1. Hekim
2. Diyetisyen
3. Psikolog
4. Hemşire/ Ebe/ Sağlık Memuru
T8-T13
1. Hekim
2. Hemşire/ Ebe/ Sağlık Memuru
GÖRÜŞME ODASI
Fiziki Donanım: En az 10 metrekarelik penceresi olan
müstakil bir oda( masa, sandalye, sehpa, bilgisayar,
yazıcı, telefon, evrak dolabı, kişisel dolap) olmalı.
Araç Gereç: 300 kg kadar ağırlık ölçebilen tartı ve/
veya vücut yağ-kas kütlesini ölçebilen tartı, mezura
ve boy ölçer,özel manşonlu tansiyon aleti olmalı.
HALK EĞİTİMİ KONULARI
1. Obezite nedir?
a) Obezitenin sağlık üzerine etkileri
b) Obezitenin tanısı
c) Obezitenin tedavi yöntemleri
2. Sağlıklı beslenme ilkeleri
a) Yeterli dengeli beslenme
b) Yeterli dengeli beslenme önerileri
3. Fiziksel aktivite ve sağlık
a) Fiziksel aktivite, spor, egzersiz kavramı
b) Fiziksel aktivitenin sağlık üzerine etkileri
4. Davranış tedavisi, psikososyal destek( hasta
motivasyonu)
a)Kilo sorununa yol açan yeme tutum ve alışkanlıkları
5. Besinleri satın alma, hazırlama, pişirme, saklama
ve etiket okuma ilkeleri
DANIŞMANLIK
Hekim: Sağlıklı Beslenme ve Obezite Danışmanlığı
Hizmetleri Birimi sorumlusudur. Halk eğitimleri,
danışmanlık, kayıt, geri bildirim ve birimin tüm
işleyişinde katılımcı ve ekip başıdır.
Diyetisyen: Aile hekimi tarafından birinci basamakta
takip edilmesi uygun görülen hastaların beslenme
planını hazırlar, kayıt ve takibini yapar ve geri
bildirimde
bulunur.
Bu
hizmetleri
kurumca
belirlenecek süreler dahilinde toplum sağlığı merkezi
bölgesinde bulunan aile sağlığı merkezlerinde de
verir.
Psikolog: Aile hekimi tarafından birinci basamakta
takip edilmesi uygun görülen hastalara psikolojik
destek sağlanmasında, toplumun psikolojik ve
sosyal ihtiyaçlarının belirlenmesi ve eğitim
hizmetlerinin planlanmasında görev alır. Bu
hastaların kayıt ve takiplerini yapar, geri bildirimde
bulunur.
Hemşire/ Ebe/ Sağlık Memuru: İlgili konularda genel
danışmanlık hizmeti verir, takip ve kayıt işlemlerini
yapar,geri bildirimde bulunur.
TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ SAĞLIKLI BESLENME VE
OBEZİTE DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİ ALGORİTMASI
AİLE HEKİMİ BKİ DEĞERLENDİRMESİ
Fizik muayene:
-Tam bir fizik muayene
Laboratuvar:
- Glukoz ölçümü (plazma glukozu)
- Total kolesterol, HDL, LDL kolesterol ve Trigliserid
- ALT ve Kreatinin ölçümü
- TSH ölçümü
- Gerekirse eşlik eden hastalıklar için ileri tetkik istenir.
SEVK KRİTERLERİ
Aile hekimi tarafından değerlendirilen obez/fazla kilolu
hastalardan aşağıdaki özelliklere sahip olanlar ileri
değerlendirme ve tedavi için sevk edilir;
1. Yüksek risk grubunda olan obezler: Kardiyovasküler
hastalıklar; koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği,
periferik damar hastalığı, serebrovasküler hastalıklar
- Tip 2 DM - Uyku apnesi
2. Hastalıklara ve genetik sendromlara bağlı olduğu
düşünülen obezler
3. Multiple risk faktörü taşıyan obezler
4. Morbid obezler
5. OSAS (Obstrüktif Uyku Apne Sendromu)
6. Yaşam tarzı değişikliklerine uyum gösteremeyenler
TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ SAĞLIKLI
BESLENME VE OBEZİTE DANIŞMANLIĞI
HİZMETLERİ BİRİMİ
AİLE HEKİMİ TARAFINDAN YÖNLENDİRİLEN
(SEVK KRİTERİ OLMAYAN) HASTALAR
DİYETİSYEN VAR
DİYETİSYEN YOK
BESLENME PLANI
GENEL BESLENME DANIŞMANLIĞI*
EGZERSİZ DANIŞMANLIĞI
EGZERSİZ DANIŞMANLIĞI
(SAĞLIKLI BESLENME BROŞÜRÜNDEN YARARLANILMASI)*
1. Eğer hasta kendiliğinden başvuru yapmışsa; beslenme ve
fiziksel aktiviteyle ilgili temel eğitim verilerek, ölçümleri
alınarak hedef gruptaysa (obez/fazla kilolu) aile hekimine
yönlendirilmesi.
2. Sevk kriteri olmayan hastaya birimin kapasitesine göre
danışmanlık hizmetlerinin verilmesi.
3. Hastanın beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlığının
sorgulanması, genel beslenme ve egzersiz danışmanlığı
hizmetinin verilmesi. Diyetisyen varsa beslenme planı
uygulanması.
4. Danışmanlık hizmetleri için “OBEZİTE İLE MÜCADELE EL
KİTABI”ndan ve www.beslenme.gov.tr den yararlanılması.
5. Okul vb. diğer kurum ve kuruluşların “Sağlıklı Beslenme”
gibi eğitim taleplerine uygun planlama ile yardımcı olunması.
5. Müdürlük kanalı ile birimlere gönderilmiş olan formların
doldurulması, takiplerin ve geri bildirimlerin yapılması.
……………………………….TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ
SAĞLIKLI BESLENME VE OBEZİTE DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİ BİRİMİ
İZLEM FORMU
BOH/FR 1
DOSYA NO:
ADI,SOYADI:
TARİH:
AİLE HEKİMİ:
TC KİMLİK NO:
DANIŞMANLIK HİZMETİ VEREN:
TELEFON NO.:
1. Doktor
( )
2. Diyetisyen:
( )
3. Hemşire/ebe: ( )
VERİLEN HİZMET
(hangi hizmet/hizmetler verildi ise
O yer işaretlenecek)
1.BESLENME PLANI VE DANIŞMANLIK HİZMETİ: ( )
DANIŞMANLIĞI HİZMETİ: ( )
3.FİZİKSEL AKTİVİTE/EGZERSİZ DANIŞMANLIĞI HİZMETİ: ( )
CİNSİYET
1. Kadın :
MEDENİ DURUM
1. Evli
2. Bekar (boşanmış /yalnız yaşayan)
DOĞUM TARİHİ (YIL)
EĞİTİM DURUMU
.....................................................
....................................................
......................................................
2.GENEL BESLENME
2. Erkek:
1. İlkokul( )
4. üniversite( )
2. Ortaokul( )
3. Lise( )
5. Okur Yazar Değil( )
BOY(cm)
VÜCUT AĞIRLIĞI (kg)
BKI (kg/m²)
BEL ÇEVRESİ (cm)
KALÇA ÇEVRESİ (cm)
BEL/KALÇA ORANI
T/A (mm Hg)
HERHANGİ BİR KRONİK RAHATSIZLIĞINIZ VAR MI?
1:Hipertansiyon, 2:Diyabet, 3: KOAH, 4:Astım,
5: Tiroid Fonk. Boz.
6:Kanser
7: Koroner kalp hastalığı
8:Diğer
SÜREKLİ KULLANDIĞI İLAÇLAR (VARSA ):
Besin alerjisi (süt, gluten ve diğerleri )
Var…… Yok……
Belirtiniz:………….
Belirtiniz……………………………………………….
Var ….
Yok…..
Belirtiniz:……………
Anemi
BİRİNCİ DERECE AKRABALARDA OBEZİTE VARLIĞI
(Anne, baba, kardeşler, çocuklar)
Var ….
Yok…..
Var ….
Yok…..
Varsa yakınlık derecesini belirtiniz……
GIDA TAKVİYESİ KULLANIYOR MUSUNUZ?
Evet….
Hayır…..
EVET ise adı / içeriği:
FİZİKSEL AKTİVİTE/EGZERSİZ/SPOR DURUMU?
*ŞİDDETLİ FİZİKSEL AKTİVİTELER: zor fiziksel efor
yapıldığını ve nefes almanın normalden çok daha fazla
olduğu aktiviteleri ifade eder. Sadece herhangi bir
zamanda en az 10 dakika yaptığınız aktiviteler (ağır
kaldırma, kazma, aerobik, basketbol, futbol veya hızlı
bisiklet çevirme)
*ORTA DERECELİ AKTİVİTE: orta derece fiziksel güç
gerektiren ve normalden biraz sık nefes almaya neden
olan aktivitelerdir. Yalnız bir seferde en az 10 dakika
boyunca yaptığınız fiziksel aktiviteler (hafif yük taşıma,
normal hızda bisiklet çevirme, halk oyunları, dans veya
çiftler tenis oyunu gibi )
*YÜRÜYÜŞ; bir seferde en az 10 dakika yürüdünüz mü?
ŞİDDETLİ FİZİKSEL AKTİVİTE
a) Hayır yapmadım
b) Evet:
Haftada:
Gün:……….
Dakika:…………..
ORTA DERECELİ AKTİVİTE
a) Hayır yapmadım
b) Evet:
Haftada:
Gün:……….
Dakika:………….
YÜRÜYÜŞ
a) Hayır yapmadım
b) Evet:
Haftada:
Dakika:………….
Gün:……….
..............................TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ
SAĞLIKLI BESLENME VE OBEZİTE DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİ BİRİMİ
TAKİP FORMU
BOH/FR 2
NOT:
DOSYA NO:
ADI,SOYADI:
CİNSİYET :
DOĞUM TARİHİ:
İZLEM TARİHİ (Gün/Ay/ …../…../
Yıl)
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
TARİH (Gün/Ay/ Yıl)
…../…../ …../…../
……..
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
VÜCUT AĞIRLIĞI (kg)
BOY UZUNLUĞU (cm)
BKİ (kg/m²)
KALÇA ÇEVRESİ (cm)
BEL ÇEVRESİ (cm)
BEL/KALÇA ORANI
İZLEM YAPAN
ADI,SOYADI
TAHLİL
AKŞ:
Hb A1C
KOLESTEROL
HDL
LDL
TRİGLİSERİD
ALT
AST
KREATİNİN
ÜRE
T3 / T4
TSH
Diğer(........................)
..…./.…./
……..
ARA
DEĞERLENDİRME
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
…../…../
……..
SON
DEĞERLENDİRME
BOH/FR 3
AY:
YIL:
...............................................TOPLUM
SAĞLIĞI MERKEZİ
SAĞLIKLI BESLENME VE OBEZİTE DANIŞMA BİRİMİ
AYLIK BEYAN FORMU
AD-SOYAD
DOSYA İLK GELİŞ
NO
TARİHİ
(ay/yıl)
DANIŞMANLIK VERİLEN HİZMET
DOĞUM CİNSİYET
(hangi hizmet/hizmetler TARİHİ
HİZMETİ
1:kadın
verildi ise o yer
1:Doktor
(YIL)
2: erkek
işaretlenecek)
2:Diyetisyen
1.BESLENME PLANI VE
3:Hemşire/ ebe DANIŞMANLIK
2.GENEL BESLENME
DANIŞMANLIĞI
3.FİZİKSEL AKTİVİTE/
EGZERSİZ DANIŞMANLIĞI
MEDENİ
DURUM
1:evli
2: bekar
(boşanmış,
yalnız
yaşayan)
EĞİTİM
DURUMU
1.ilkokul
2. ortaokul
3. lise
4. üniversite
5. eğitimsiz
BOY 1 (cm) AĞIRLIK 1
(ilk geliş (kg)
tarihindeki
boy)
(ilk geliş
tarihindeki
ağırlık)
BKİ 1
BOY 2
(cm)
(6. aydaki
boy)
AĞIRLIK 2
(kg)
(6.
aydaki
ağırlık)
ARA
DEĞERLENDİRME
BKİ 2
(6. ay)
BOY 3
(cm)
(12.
aydaki
boy)
Ağırlık 3
(kg)
(12. aydaki
ağırlık)
SON
DEĞERLENDİRMEDEKİ
BKİ 3
(12. ay)
*Açıklama: Form kodlama yapılarak (1,2,3 vs...)her ay doldurularak Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şubesi'ne gönderilmelidir.
Formu Düzenleyen
Adı-soyadı
Obezite Danışma Birim Sorumlusu
Adı-soyadı
Toplum Sağlığı Merkezi Sorumlu Hekimi
Adı-soyadı
Sağlıklı Beslenme ve Obezite
Danışmanlığı Birimi gerekli bilgi ve
dökümanlarına
Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan
Hastalıklar ve Programlar Şubesi gerekli
dökümanlar sekmesinden ve
www.beslenme.gov.tr adresinden
ulaşabilirsiniz.
SAĞLIKLA İLGİLİ ÖNEMLİ GÜN VE HAFTALAR
OCAK
BEYAZ BASTON KÖRLER HAFTASI
07-14 OCAK
ŞUBAT
TUZA DİKKAT HAFTASI
1-7
MART
YAŞLILAR HAFTASI
18-24 MART
NİSAN
KALP HAFTASI
12-18 NİSAN
MAYIS
MART
DÜNYA ASTIM GÜNÜ
7 MAYIS
DÜNYA SAĞLIK İÇİN HAREKET ET GÜNÜ
10 MAYIS
DÜNYA İNMEYİ ÖNLEME GÜNÜ
10 MAYIS
ENGELLİLER HAFTSI
10-16 MAYIS
DÜNYA HİPERTANSİYON GÜNÜ
17 MAYIS
AVRUPA OBEZİTE GÜNÜ
22 MAYIS
HAZİRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKİM
KASIM
ARALIK
HALK SAĞLIĞI HAFTASI
3-9 EYLÜL
DÜNYA ALZHEMER GÜNÜ
14
EYLÜL
DÜNYA KALP GÜNÜ
29
EYLÜL
DÜNYA YAŞLILAR GÜNÜ
1
EKİM
DÜNYA YÜRÜYÜŞ GÜNÜ
3
EKİM
DÜNYA OSTEOPOROZ GÜNÜ
20 EKİM
DÜNYA DİYABET GÜNÜ
14 KASIM
DÜNYA KOAH GÜNÜ
20 KASIM
DÜNYA ENGELLİLER GÜNÜ
3
ARALIK
TEŞEKKÜRLER