Transcript Vücudumuzda Sistemler

Vücudumuzda
Sistemler
Destek ve Hareket
Dolaşım
Mikroplarla Savaş
Solunum Sistemi
DESTEK ve
HAREKET
SİSTEMİMİZ
Destek ve Hareket Sistemi
KEMİKLERİMİZ
Kemiklerimiz çok sert olmalarına rağmen
esnek bir yapıya sahiptir.
Kalsiyum ve Fosfor mineralleri kemiğe sertlik
kazandırır.
Sirke kalsiyumu uzaklaştırdığı için kemik
bükülebilir hale gelmiştir.
Kemikler kan damarları,sinirler ve kemik
hücresinden oluşan canlı bir dokudur.
•
İskeletin başlıca görevleri;
•
•
•
•
•
•
Kas ve eklemler yardımıyla hareketi sağlamak.
Vücuda genel şeklini vermek.
İç organları korumak ve onlara dayanak olmak.
Kan hücresi üretmek (alyuvar - akyuvar).
Kaslara tutunma yüzeyi sağlamak.
Mineral depolamak
Doğduğunuzdan itibaren tüm kemikler
orantılı bir şekilde gelişmeye devam eder.
Bu orantılı büyüme sayesinde yaşımız
ilerledikçe boyumuz da uzar.
• İnsan iskeleti üç kısımdan oluşur;
• a.Baş iskeleti
• b.Gövde iskeleti
• c.Kol ve bacaklar
• -Üyeler iskeleti
a. Baş iskeleti:
Kafatası ve yüz kemiklerinden
oluşur.
Beyin ve beyinciği dış
etkilerden korur.
Çene kemikleriyle çiğnemede
rol oynar.
Yapısında yüz, elmacık, burun, çene ve şakak
kemikleri bulunur.
Alın kemiği
Burun
Üst çene kemiği
Alt çene kemiği
Yan kafa kemiği
Şakak kemiği
Arka kafa kemiği
Elmacık kemiği
• b. Gövde iskeleti:
• Omurga, kaburga kemikleri, göğüs kemiği, omuz
ve kalça kemiklerinden oluşur.
• Göğüs kafesi iç organları,
• kalp ve akciğeri korur.
•
köprücük kemiği
kürek kemiği
kaburga
omurga
göğüs
kemiği
c. Üyeler iskeleti:
Kol ve bacaklardan oluşur.
Aktif hareketi sağlar.
Uyluk, kaval, baldır, pazu,
dirsek, parmak kemikleri
üyeler iskeletinde bulunur
Kalça kemiği
Kürek kemiği
Pazu kemiği
Uyluk kemiği
Diz kapağı kemiği
Kaval kemiği
Baldır kemiği
Dirsek kemiği
Ön kol kemiği
Bilek kemikleri
Tarak kemikleri
Parmak kemikleri
• Kemiklerimiz uzun, kısa ve yassı olmak üzere üç çeşittir.
Vücudumuzdaki kemikler
Şekillerine göre
Uzun kemik
Kısa kemik
Yassı kemik
Süngerimsi kemik dokusu: Düzensiz
Kırmızı
kemik iliği
boşluklar olduğu için gözenekli bir yapısı
vardır.
Bu boşluklarda kırmızı kemik iliği bulunur.
Kırmızı kemik iliğinde kan hücresi üretilir.
Kan
damarları
Sarı
kemik
iliği
Sert kemik dokusu: Kemiğin güçlü ve
sağlam olan bölümüdür. Sert kemiğin
ortasında sarı kemik iliği bulunur. Asıl
görevi yağ depolamak olan sarı kemik
iliği,kırmızı kemik iliğinin yetersiz kaldığı
durumlarda kan hücreleri üretir.
Kemik zarı: Kemiğin en dış kısmında
yer alır.Kemiğin enine büyümesi ve
beslenmesinde rol oynar. Ayrıca kırılan
kemiğin onarılmasında görevlidir.
Kıkırdak
• Yassı ve kısa
kemiklerin
ortasında sarı
kemik iliği
bulunmaz.
• Kemik zarının
hemen altında sert
kemik dokusu
bulunur.
Hangileri kısa, hangileri uzun, hangileri
yassı kemiklerdir?
Uzun kemik :
Boyları uzun, silindire
benzeyen kemiklerdir.
Örnek- Kol ve
bacaklardaki kemikler
Kısa kemik :
Eni boyuna yakın olan kemiklerdir.
Örnek- El ve ayaklardaki parmak ve bilek
kemikleri
Yassı kemikler : Yüzeyi geniş, levha şeklindeki
kemiklerdir.
Örnek- Kafatası, kaburga, kalça ve kürek kemikleri
kafatası
kalça
kürek
Kemiklerimizin görevleri
• İskeletimizi oluşturan kemikler
vücudumuzun dik durmasını sağlar.
• Kaslara ve diğer organlara tutunma görevi
yapar
• Kan yapımında görevlidir.
• Vücudumuz için gerekli
kalsiyum,magnezyum ve fosfor gibi
mineraller kemiklerde depo edilir.
Kıkırdaklar
• Kemiklerin birleşme
noktalarında kıkırdak adı
verilen kemik kadar sert
olmayan yapılar bulunur.
Kıkırdak doku burnumuza ve kulağımıza
şekil verir.
Eklem yüzeylerinde bulundukları için
kemiklerin hareketi kolaylaştırır.
Uzun kemiklerde kemiğin büyümesini
sağlayarak boyca uzamaya yardımcı olur
Yemek ve Soluk borumuz da kıkırdaktan
oluşmuştur.
Etkinlik 2:
Eklemler
• Bir kağıt üzerine bir eğri çizelim
• Pipeti çizdiğimiz eğri üzerinde hareket ettirelim.
• Elimizdeki pipeti makasla birkaç parçaya
bölüp,parçaları ipe geçirelim .Bu şekli ile tekrar
aynı eğri üzerinde hareket ettirelim.
Sonuca varalım:
• Pipet hangi durumda daha kolay hareket etti.
• Kesilmiş pipet arasındaki boşluğu iskeletimizdeki hangi
yapılara benzetebiliriz?
• Bu yapıların hareketimizdeki etkisi hakkında ne
söyleyebiliriz.
Eklemler
• Kemiklerin birleştiği noktalardır
• Kemiklerimizi o noktalardan hareket
ettirmemize yardımcı olur.
• Oynar , yarı oynar, oynamaz olmak üzere
üç farklı eklemimiz vardır.
Eklemler
Oynar Eklem: Vücudun
hareketini sağlayan ,kol ve
bacaklardaki eklemlerdir.
Bu eklemlerde eklemler
arası boşluk bulunur ve bu
boşluk eklem sıvısı ile
doludur.
Eklem sıvısı kıkırdak
kemiklerin aşınmasını
önler.
Yarı Oynar Eklem:
Oynamaz eklem:
Bu eklemlerde eklem
yapan iki kemik arasında
kıkırdak bulunur.
Bu kemikler birbirine çok
sıkı bağlandığı için
aralarında boşluk yoktur.
Aradaki yapının esnekliği
oranında kemikler
hareket edebilir.
Bu tür eklemler hareket
etmezler.
Kafatası ve kuyruk
omurları arasınndaki
eklemler bu tür
eklemlerdir.
Etkinlik 3: Kaslarımız
• Kolumuzu dirseğimizi bükerek tekrar
eski haline getirdiğimizde kaslarımız kasılıp
gevşeyerek hareketlerimizi kolaylaştırır.
Kaslarımızın çalışmasını gösteren bir model
oluşturabilir miyiz?
(http://www.fenokulu.net/deneyler )
Sonuca varalım:
Modelimizde kullanılan malzemelerin hangi
yapıları temsil ettiğini açıklayın.
Balonda nasıl bir değişiklik oldu?
Kol Kaslarımız nasıl çalışır?
Kaslarımız
İskeletin üzerini sararak
vücuda şekil veren, kasılıp
gevşeme
özelliğiyle hareketi
sağlayan yapıya kas
denir.
Kas dokunun hücreleri demet
şeklinde bulunur.
Kol ve bacaklardaki kemiklerin çalışması sırasında ön ve
arkada birbirine zıt çalışan kaslar bulunur.
Bu kasların kasılıp
gevşemesiyle kol ve
bacaklardaki bükülme
ve gerilmeler
gerçekleşir.
1. Kırmızı kaslar (çizgili kaslar)
• Kırmızı renkli kaslardır
• İsteğimizle çalışır ve
kasılmaları güçlüdür.
• Hızlı çalışır, çabuk
yorulur.
• İskelet kaslarıdır.
2. Beyaz Kaslar (Düz kaslar)
• Beyaz renkli, isteğimiz
dışında çalışan kaslardır.
• Yavaş ve düzenli çalışır,
geç yorulur.
• Mide, bağırsaklar ve
yemek borusu düz
kaslardan oluşur.
3. Kalp Kası
• Kalp, çizgili (kırmızı)
kaslardan oluşur
• Hücreleri çok
çekirdeklidir.
• Hızlı ve güçlü kasılır.
• İsteğimiz dışında çalışır.
• İsteğimizle ya da istem dışı olarak çalışan
kaslarımız vardır:
1)Çizgili kaslar:İsteğimizle çalışır.
İskelete bağlı kasların yapısında bulunur.
2)Düz kaslar:İsteğimiz dışında çalışır.
İç organların yapısında bulunur.
3)Kalp kası:İsteğimiz dışında çalışır.
Çizgili kas görünümünde olmasına rağmen
düz kas gibi istemsiz çalışır.
• Kolumuzu dirsekten büktüğümüzde;
*Öndeki kaslar kasılır
*Arkadaki kaslar gevşer
• Kolumuzu eski haline getirdiğimizde;
*Öndeki kaslar gevşer
*Arkadaki kaslar kasılır
İSKELETİMİZİN GELİŞİMİNİ NASIL
SAĞLARIZ?
•
•
•
İskeletimizin gelişimi için
dengeli beslenmeli,
düzenli egzersiz yapmalı,
süt ve süt ürünlerini çok tüketmeliyiz.
İSKELET SAĞLIĞIMIZA DİKKAT
EDELİM!...
• İskelet yapısını bozacak hareketlerden kaçınalım.
• Kemiklerin sağlıklı gelişmesi için oturuş ve duruşa dikkat
edelim.
• Ağır eşyaları sürekli aynı elimizde taşımayalım.
• Okul çantaları çok ağır olmasın.