Transcript Lab - สสจ.ชัยภูมิ

การตรวจวินิจฉัยเชือ
้ คอตีบ
ั ก
ิ าร
ทางห้องปฏิบต
9 พฤศจิกายน
2555
อารี
ทัตติยพงศ์
Ph.D.
กรมวิทยาศาสตรการแพทย
์
์
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
[email protected]
โรคคอตีบ
ผู้ป่วยยืนยัน
- ไข้ เจ็บคอ มีแผน
่
ฝ้าสี เทาในคอ
ตรวจพบเชือ
้ C.
diphtheriae สายพันธุ ์ ทีส
่ ราง
้
diphtheria toxin
พาหะ- ไมมี
อ
้ C.
่ อาการ แตพบเชื
่
diphtheriae สายพันธุ ์ ทีส
่ ราง
้
diphtheria toxin
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
เชือ
้ กอโรคคอ
่
ตีบ
1. Corynbacterium diphteriae
2. Corynbacterium ulcerans
3. Corynbacterium
pseudotuberculosis
Genus: Corynebacterium
Family: Corynebacteriaceae
Suborder: Corynebacteriaceae
Order: Actinomycetales
Phylum: Actinobacteria
Kingdom: Bacteria
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
C. diphtheriae
• พบ 1883 โดย Klebs
• เพาะเชือ
้ ได้ 1884 โดย Loffler
(Klebs-Loeffler bacillus)
• พบในเยือ
่ เมือกในจมูก คอ ของ
พาหะ
• aerobic, facultative anaerobic
bacteria
• แกรมบวก รูปแทง่
รูปราง
่
คลายกระบอง
(club shape)
้
เรียงตัวเป็ นอักษร V, L, Chinese
character แถวขนานกัน
(palisade)
• ไมสร
่ างสปอร
้
์
• Catalase บวก
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
C. diphtheriae
• 4 biotypes
-var gravis
-var
intermedius
-var mitis
-var belfanti
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
C. diphtheriae
Disinfectant:
-1% sodium hypochlorite,
-70% ethanol,
-glutaraldehyde,
-formaldehyde,
-iodines,
-hydrogen peroxide,
-peracetic acid,
-quaternary ammonium
compounds
Survive on dry
inanimate surfaces
from 7 days to 6
months
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
ลักษณะ Colony บน BT
C.
diphtheriae
เทา ดา ดาน
้
โคโลนี ดา เยิม
้ วาว
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
ลักษณะโคโลนีบน Sheep blood agar และ
Blood tellurite agar
24 hr.
Sheep blood agar Blood tellurite agar
เทา
ดา
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
ลักษณะโคโลนีบน Sheep blood agar และ
Blood tellurite agar
48 hr.
Sheep blood agar Blood tellurite agar
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
ลักษณะโคโลนี บน Tinsdale
agar
C. diphtheriae
C. ulcerans
C.
pseudotuberculosis
ทดสอบ
cysteinase
Corynebacterium diphtheriae on Tinsdale agar. The dark
halo intensifies after prolonged cultivation. 72 hours, 37 °C in
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
an aerobic atmosphere
C. diphtheriae
 Toxigenic strain vs non-toxigenic
strain
 Bacteriophage carry tox gene
 Diphtheria toxin สรางจาก
tox gene
้
 C. diphtheriae strain ตองถู
ก infect
้
โดย Bacteriophage
 Toxigenic strain can cause
diphtheria
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
Pathogenesis
Toxin
 tox gene (รับมาจาก bacteriophage)
 exotoxin
 A-B subunit
 ขัดขวางการสรางโปรตี
นของเซลล ์ –
้
เซลลตาย
์
 พบแผนฝ
่ ้ าสี เทา
(pseudomembrane) เกาะที่ ตอม
่
ทอนซิล ลิน
้ ไก่ กลองเสี
ยง หลอดลม
่
–> block airway
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
การวินิจฉัยเชือ
้ C.
diphtheriae
1. การเก็บตัวอยาง
และการนาส่ง
่
ตัวอยาง
่
2. การเพาะเชือ
้ จากตัวอยางผู
่
้ป่วย
3. ทดสอบ toxin ดวย
วิธ ี Elek test
้
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
การเก็บตัวอยาง
่
Throat swab
-ใช้ swab
(nylon, rayon,
polyester) ป้าย
ขอบแผนฝ
่ ้ าสี เทา
หรือป้ายใตแผ
้ นฝ
่ ้า
สี เทา (ถาสามารถ
้
ทาได)้
-ใส่ swab ลงใน
อาหารนาส่ง
Amies media
การนาส่งตัวอยาง
่
-
ส่งตัวอยางไปยั
ง
่
ห้องปฏิบต
ั ก
ิ ารภายใน
24 ชม.
-
ถายั
้ งส่งห้อง labไมได
่ ้
เก็บเขาตู
้ เย็
้ น
-
ส่งตัวอยางถึ
งห้อง lab
่
โดยแช่หรือไมแช
่ ่
น้าแข็ง ก็ได้
เก็บตัวอยางก
อนให
่
่
้ antibiotic
-
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
ถาระยะเวลาน
าส่ง
้
ถึงห้อง lab นานกวา่
Transport
medium
คุณสมบัต ิ
1.ทาให้
แบคทีเรียกอโรค
่
เจริญช้าลง
2.แบงตั
่ วช้าลง
3.ไมให
่ ้ตาย
4.ไมให
้
่ ้เชือ
ประจาถิน
่
overgrowth
Amies without charcoal Amies with charcoal
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
Commercial Transport Medium
Amies without charcoal
Stuart transport
media
การเพาะเชือ
้ ในห้องปฏิบต
ั ก
ิ าร
กรมวิทยาศาสตรการแพทย
์
์
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
ตัวอย่าง Throat swab
เพาะเชื้อบน Sheep blood agar และ Blood tellurite agar
บ่ม 18-24 hr
subculture เชื้อที่สงสัย บน Blood Agar
บ่ม 18-24 hr
ย้อมแกรม (+ bacilli, pleomorphic, chinese letter) ทดสอบ catalase
ทดสอบปฏิกิริยาทางชีวเคมี
บ่ม 18-24 hr
อ่านผลปฏิกิริยาชีวเคมี
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
Day 1
1. BT
2. Sheep
BA
Throat swab
Incubate 18-24
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
hr
Day 2
ลักษณะโคโลนี บน
BT
เทา ดา กลม
ไมวาว
ส่วนใหญ่
่
เป็ น pure colony
BT
เลือก
colony แลว
้
subculture
ลงใน
Blood agar
Incubate 18-24 hr, 37OC
โรคคอ ตีบทางห้องปฏิบตัStrep
ิการ เพ. ฤ
Blood agar -- ß-hemolysis
gr. A
Day 3
catalase:+
oxidase: -
Gram + bacilli,
Gram stainingpleomorphic , club shape
Chinese character
Incubate 18-24 hr, 37OC
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
Day 4
K/A - - + - - - + - -
อานผล
่
- -
รายงานผล
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
1. TSI
2. Motile
3. Bile esculin
4. Nitrate
5. Urease
6. Esculin
7. CTA-base
8. CTA-glucose
9. CTA-maltose
10. CTA-sucrose
11. CTAmannitol
12. CTA-xylose
Streptococcus pyogenes
(ß-hemolytic streptococcus gr. A)
- เชือ
้ กอโรคในทางเดิ
นหายใจส่วนบน
่
- gram positive streptococci (cocci
in chain)
- ß-hemolysis on sheep blood agar
-catalase negative, oxidase
negative
-Sensitive ตอ
่ Bacitracin
-Resistant ตอ
่ Optochin
-PYR (L-pyrrolidonyl arylmidase)
positive
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
CAMP test –negative
Bacitra
cinsensitiv
PYR- positive
e
Gram positive cocci
in chain
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
Pure colony
1.
2.
3.
4.
5.
C. amycolatum
C. diphtheriae
C. jeikeium
C. minutissimum
C.
pseudodiphtheriae
6. C. striatum
7. C. ulcerans
8. C. urealyficum
Vitek
2 compact , automated
bacterial identification, Drug
sensitivity test
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
Biochemical patterns of C.
Pattern
diphtheriae
Biochem result
จานวน
n=59
I
Catalase+, nonmotile, nitrate+, glucose+
56
(94.9%)
II
Catalase+, nonmotile, nitrate+, glucose+,
sucrose+
1
III
Catalase+, nonmotile, nitrate+, glucose+
maltose+, sucrose+, esculin+
1
IV
Catalase+, nonmotile, nitrate+, glucose+,bile
esculin+, esculin+
1
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
การทดสอบ diphtheria toxin
(Elek test)
เชือ
้
คอตีบ
Precipitation
band
Immuno diffusion assay
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ
หน่วยงานที่ส่ง
บริ ษทั แลปพลัส วัน จากัด
รพ. หนองบัวลาภู
รพ. โคกสาโรง
รพ. ชนแดน
รพ. นาวัง
รพ. พระนัง่ เกล้า
รพ. พระพุทธบาท
รพ. เพชรบูรณ์
รพ. เลย
รพ. วังโป่ ง
รพ. วังสะพุง
รพ. สกลนคร
รพ. สมเด็จพระยุพราช
รพ. หล่มสัก
รพ. อุดรธานี
ศวก. ที่ 10 เชียงใหม่
ศวก. ที่ 12 สงขลา
ศวก. ที่ 13 เชียงราย
ศวก. ที่ 14 ภูเก็ต
ศวก. ที่ 2 อุดรธานี
ศวก. ที่ 3 ชลบุรี
ศวก. ที่ 4 สมุทรสงคาม
ศวก. ที่ 9 พิษณุโลก
สคร. ที่ 9 พิษณุโลก
สสจ. ฉะเชิงเทรา
สสจ. นนทบุรี
สสจ. พิจิตร
สสจ. เพชรบูรณ์
สสจ. เลย
สสจ. สุ ราษฎร์ธานี
สสจ. หนองบัวลาภู
สานักระบาด
รวม
TS
อื่นๆ
1 (0.07%)
4 (0.28%)
1 (0.07%)
2 (0.14%)
7 (0.48%)
11 (0.76%)
4 (0.28%)
2 (0.14%)
65 (4.5%)
1 (0.07%)
1 (0.07%)
3 (6.93%)
253 (17.52%)
7 (0.48%)
1 (0.07%)
4 (0.28%)
45 (3.12%)
7 (0.48%)
20 (1.39%)
4 (0.28%)
1 (0.07%)
3 (0.21%)
35 (2.42%)
118 (8.17%)
2 (0.14%)
1 (0.07%)
1 (0.07%)
5 (0.35%)
42 (2.91%)
2 (11.11%)
169 (11.70%)
าร (88.89%)
624 โรคคอตี
(43.21%)บทางห้องปฏิบตั ิก16
1444
18
C. diphheriae
Toxin Positive
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
30
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
3
0
0
0
0
2
2
5
13
59
0
30
3
3
2
0
5
9
52 (88.13%)
หน่วยงานทีส
่ ่ง
C.
Toxin Positive S. pyogenes
diphheriae
TS
อืน
่ ๆ
รพ. นาวัง
7 (0.48%)
-
1
0
1
รพ. พระพุทธบาท
4 (0.28%)
-
0
-
1
253 (17.52%)
-
30
30
6
ศวก. ที่ 12 สงขลา
45 (3.12%)
-
0
-
1
ศวก. ที่ 13 เชียงราย
7 (0.48%)
-
0
-
2
ศวก. ที่ 4 สมุทรสงคาม
3 (0.21%)
-
0
-
1
ศวก. ที่ 9 พิษณุ โลก
35 (2.42%)
-
3
3
-
สคร. ที่ 9 พิษณุ โลก
118 (8.17%)
-
3
3
-
สสจ. เลย
42 (2.91%)
-
2
2
2
สสจ. สุราษฎรธานี
์
-
2 (11.11%)
2
0
-
สสจ. หนองบัวลาภู
169 (11.70%)
-
5
5
-
สานักระบาด
624 (43.21%) 16 (88.89%)
13
9
9
59
52 (88.13%)
23
รพ. สมเด็จพระยุพราชดานซ
่
้าย
รวม
1444
18
C. diphtheriae : S. pyogenes =59:23
(2.6:1)
โรคคอตีบทางห้องปฏิบตั ิการ