Transcript Şok ve kardiyak arrest tedavisi

ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
AMAÇ
Şok veya kardiyak arrest durumunda
uygun tedavi yöntemlerini seçebilmek
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
2
ÖĞRENİM HEDEFLERİ;
Şok ve kardiyak arresti tanımlayabilmek,
 Hipovolemik şokta sıvı tedavisinde kullanılan
sıvıları ve tedavi dozlarını sayabilmek,
 Yetersiz kalp debisi tedavisinde kullanılan
ilaçların endikasyonlarını, klinik etkilerini
uygulama dozlarını ve yan etkilerini sayabilmek,
 Yeniden canlandırma uygulamaları sırasında
kullanılan ilaçların endikasyonlarını, klinik
etkilerini, uygulama dozlarını ve yan etkilerini
sayabilmek.

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
3
ŞOKUN TANIMLANMASI
Şok;
Kan akımının azalması sonucu, dokuların
metabolik ihtiyaçlarının karşılanamadığı klinik
bir durumdur.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
4
ŞOK BULGULARI

Taşikardi,

Normal ya da azalmış kan basıncı,

Nabız dolgunluğunda azalma,

Deride renk değişikliği ve soğukluk,

Kapiller geri doluş süresinde uzama,

Bilinç bozukluğu,

İdrar miktarında azalma.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
5
ŞOKUN EVRELERİ

Kompanze şok
Kan basıncı normaldir.

Dekompanze şok
Kan basıncı düşüktür.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
6
ŞOKUN SINIFLANDIRILMASI

Hipovolemik şok (en sık)
İshal, kusma, yanık, kanama

Kardiyojenik şok

Dağılımsal şok
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
7
HİPOVOLEMİK ŞOK
TEDAVİSİ
HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ

İzotonik kristalloid sıvılar,

Kan ve kan ürünleri

Kolloid sıvılar,
(OLUMSUZ ETKİLERİ NEDENİYLE GENELLİKLE TERCİH EDİLMEZ)

Glukoz içeren sıvılar
(HİPOGLİSEMİ DIŞINDA KULLANILMAZ)
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
9
HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ
İzotonik kristalloid sıvılar:
 En ideal sıvıdır


%0.9 NaCl,
Ringer laktat
(Etkili, ucuz, kullanıma hazır, allerjik değil)
Doz: 20 ml/kg (5-20 dakikada).
Gerektiğinde bir saat içinde 2-3 kez
tekrarlanabilir
(Toplam doz:40-60 ml/kg).
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
10
HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ
Kan ve kan ürünleri:
 Travmaya (kanama) bağlı hipovolemik şok
tedavisinde;
 40-60 ml/kg (20 ml/kg dozunda 2-3 kez)
kristalloid sıvı verilmesine rağmen
yeterli doku dolaşımı sağlanamıyorsa
10 ml/kg dozunda eritrosit süspansiyon
verilebilir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
11
HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ
Kolloid sıvılar:

Etkili hacim genişliği sağlarlar,

Alerjik reaksiyonlara yol açabilirler,

Akciğer-kalp hastalığı olan çocuklarda akciğer
ödemine neden olabilirler,

Mortaliteyi arttırabildiği ileri sürülmüştür.
(istenmeyen etkileri nedeniyle pek önerilmez)
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
12
HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ
Şok bulguları düzelen çocukta sürekli
sıvı tedavisi
Sürekli sıvı infüzyonuna 1/2 veya 1/3 SF ile
başlanmalı
 Çocuklarda günlük sıvı ihtiyacı:

İlk 10 kg için 100 ml/kg
 İkinci 10 kg için 50 ml/kg
 Daha sonraki her kilo başına 20 ml

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
13
HİPOVOLEMİK ŞOK TEDAVİSİ
Örnek:
25 kilo ağırlığında bir çocuğun;
 Günlük
sıvı ihtiyacı:
1000+500+100=1600 ml
 İnfüzyon
hızı ise:
 1600/24
 66/3
= 66 ml/st;
= 22 damla/dk
DAMARLAR ÜZERİNE
ETKİLİ İLAÇLAR
DAMARLAR ÜZERİNE ETKİLİ İLAÇLAR

Vazopressörler: Sistemik ve akciğer damar
direncini arttırırlar.

Vazodilatörler: Sistemik ve akciğer damar
basıncını düşürürler

İnotroplar: Kalbin kasılma gücünü ve kalp
hızını arttırırlar.

İnodilatörler: Kalbin kasılma gücünü
arttırırken ard yükü azaltırlar.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
16
DAMARLAR ÜZERİNE ETKİLİ İLAÇLAR

DOPAMİN
İnotrop, vazopressör, düşük dozlarda vazodilatör

DOBUTAMİN
İnotrop

ADRENALİN
İnotrop, vazopressör

SODYUM NİTROPRUSSİD
Vazodilatör
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
17
DOPAMİN
Düşük dozlarda

Dopaminerjik reseptörleri uyarır ve damarlarda
gevşeme yaparak;

Böbrek,

Bağırsak,

Kalp

Beyin kan akımında artışa neden olur.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
18
DOPAMİN
Yüksek dozlarda

İnotrop ve vazopressör etki gösterir.

Beta-adrenerjik reseptörleri doğrudan,
norepinefrin salınımını dolaylı yoldan
uyararak kalbin kasılma gücünü arttırır.

Sistemik damar direncini arttırarak arteriyel
basıncı yükseltir.
DOPAMİN
DOZ: 2-20μg/kg/dk’dır.
Başlangıç dozunu takiben idrar debisi, sistemik
dolaşım ve kan basıncı izlemlerine göre sonraki
dozlar ayarlanır.

0.5-2 μg/kg/dk: Bağırsak ve böbrek kan akımını arttırır.

5-20 μg/kg/dk: Vazopressör ve inotrop etki gösterir.

20 μg/kg/dk’nın üzeri: Şiddetli vazokonstriksiyona sebep
olabilir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
20
DOBUTAMİN

Dobutamin, beta-1 adrenerjik reseptörlere seçici
etkili, inotrop bir katekolamindir.

Kalp debisini artırır, akciğerlerdeki kapiller basınç
ve sistemik damar direncini bir miktar düşürür.

Özellikle kalp kası işlevindeki yetersizliğe ikincil
gelişen düşük kalp debisi tedavisinde kullanılır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
21
DOBUTAMİN
DOZ: 2-20μg/kg/dk’dır.
 İlacın
infüzyon hızı alınan cevaba göre
ayarlanmalıdır.
 Taşikardi,
taşiaritmi, ektopik atımlara neden
olabilir.
 Güvenli
bir damar yolundan verilmelidir.
 NaHCO3
ile birlikte verilmemelidir
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
22
ADRENALİN

Vazopressör ve inotrop etkilidir.

Sistemik dolaşım yetersizliği ve kalbin kasılma
gücünde yetersizlik varsa kullanılabilir.

Kan basıncında düşüklük ya da
hemodinamik bozukluklara neden olan
bradikardi tedavisinde kullanılır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
23
ADRENALİN
Doz: 0.05-1 μg/kg/dk ’dır.
Doz, kalp hızı, kan basıncı ve sistemik dolaşım
izlemlerine göre her beş dakikada bir yeniden
ayarlanmalıdır.
 Güvenli bir damar yolundan verilmelidir.
 NaHCO3 ile birlikte verilmemelidir.

ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
24
DOPAMİN, DOBUTAMİN VE ADRENALİN
İNFÜZYONU İÇİN PRATİK DOZ HESABI

İstenen doz x kg x 1440
formülü ile günlük toplam verilmesi gereken
ilaç miktarı bulunur,

Bulunan miktardaki ilaç 24 ml SF içine konur,

1ml/st hızında infüze edilir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
25
DOPAMİN, DOBUTAMİN VE ADRENALİN
İNFÜZYONU İÇİN PRATİK DOZ HESABI
Örnek:
 10 kg ağırlığında olan bir çocuğa 5 µg/kg/dk
dozunda dopamin infüzyonu yapılmak
isteniyor.
 Bir günde verilecek toplam dopamin miktarı:


5x10x1440=72000 µg (72 mg)'dır.
72 mg dopamin 24 ml SF içine konularak
1ml/st hızında gönderilir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
26
SODYUM NİTROPRUSSİD

Bölgesel nitrik oksit üretimini uyararak tüm
damar yataklarında damar gerginliğini azaltan
bir vazodilatördür.

Tedavi edici dozlarda kalp kası üzerine
doğrudan bir etkisi yoktur.

Sistemik ve akciğer damar direncini düşürerek
kalbin etkili kasılma gücünü ve dolayısıyla
kalp debisini artırır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
27
SODYUM NİTROPRUSSİD

Kalbin ard yükünü azaltmanın yanısıra
venlerde genişleme yaparak, venöz
kapasitenin artmasını ve kalbin ön yükünün
de azalmasını sağlar.
 Sıvı açığı olan hastalarda, ciddi hipotansiyon
gelişme riski nedeniyle verilmesi önerilmez.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
28
SODYUM NİTROPRUSSİD
DOZ: 0.1-1 μg/kg/dk ’dır.
İhtiyaca göre 8 μg/kg/dk’ya kadar çıkarılabilir.

İlaç, uygun dozda dekstroz içeren sıvı içinde
hazırlandıktan sonra, şişenin alüminyum sargı
ya da benzeri bir cisimle örtülerek ve
beraberinde özel serum seti kullanılarak
güneş ışığından korunması sağlanmalıdır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
29
KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ
KARDİYAK ARREST
Kardiyak arrest; kalbin mekanik işlevinin
durduğu klinik bir durumdur.
Uyarılara yanıtsızlık,
 Apne,
 Merkezi nabız yokluğu ile karakterizedir.

Solunum ve dolaşım yetmezliğinin erken tanı
ve tedavisi, kardiyak arresti önler.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
31
KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ
Yeniden canlandırma sırasında kullanılan
ilaçlarının verilme yolları:

Çevresel yada merkezi venöz yol (İV),
Kemik içi yol (Kİ),
 Trakeal yol,

(Pnömotoraks, aritmi, koroner arter yırtılması,
ve kalp tamponadı riski nedeniyle kalp içi
enjeksiyon ÖNERİLMEZ).
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
32
KARDİYAK ARREST TEDAVİSİ
KULLANILAN İLAÇLAR

ADRENALİN

SODYUM BİKARBONAT
(Yeniden canlandırma uygulamalarının uzaması durumunda)

GLİKOZ
(Hipoglisemi durumunda)

KALSİYUM
(Hipokalsemi durumunda)
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
33
ADRENALİN

Alfa-adrenerjik uyarı ile vazokonstriksiyon
yapar.

Aortik diastolik basıncı ve koroner dolaşım
basıncını artırarak kalp masajı sırasında
kalbe daha fazla kan ve oksijen gitmesini
sağlar.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
34
ADRENALİN





Kendiliğinden olan kalp kasılmalarını uyarır,
Kalp hızını artırır,
Kalbin kasılma gücünü artırır,
Kan basıncını artırır,
Ventriküler fibrilasyonu büyük dalgalı hale
getirerek, defibrilasyonun başarı şansını
yükseltir,
Ancak kalp kasının oksijen ihtiyacını da arttırır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
35
ADRENALİN
DOZ:

0.01 mg/kg İV ya da Kİ


0.1 mg/kg trakeal yoldan


(1:10.000’lik çözeltiden 0.1 ml/kg),
(1:1.000’lik çözeltiden 0.1 ml/kg)
Kardiyak arrest devam ettiği sürece doz
her 3-5 dakikada bir tekrarlanır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
36
ADRENALİN
1:10.000’lik Çözelti Hazırlanması:
 1/1 Adrenalin ampül (1 mg)


½ Adrenalin ampül (0.5 mg)


1 ml adrenalin+9 ml SF
1 ml adrenalin+4 ml SF
¼ Adrenalin ampül (0.25 mg)

1 ml adrenalin+1.5 ml SF
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
37
ADRENALİN
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:

Adrenalin güvenli bir damar yolundan
verilmelidir, çünkü ilacın damar dışına kaçması
sonucu bölgesel iskemiye bağlı doku hasarı
ve ülserler ortaya çıkabilir.
 Alkalen sıvılar içinde etkisini yitireceğinden
sodyum bikarbonat ile bir arada
kullanılmamalıdır.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
38
SODYUM BİKARBONAT

Yeniden canlandırma uygulamalarının
uzaması durumunda verilir.

Ayrıca; ciddi metabolik asidoz, hiperkalemi ve
hipermagnezemi durumunda da kullanılır.

Trakeal yoldan verilmemelidir.

Güvenli bir damar yolundan verilmelidir.

Katekolaminler ve kalsiyumla ile birlikte
verilmemelidir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
39
SODYUM BİKARBONAT
DOZ:

1 mEq/kg İV/Kİ
(%8.4’lük NaHCO3: 1ml/kg).

Daha sonraki uygulamalara kan gazı
ölçümleriyle karar verilir.
Kan gazı ölçümü yapılamıyorsa her 10
dakikada bir 0.5-1 mEq/kg sodyum bikarbonat

verilmesi düşünülebilir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
40
GLİKOZ
 Kardiyak
arrest tedavisinde, ancak hipoglisemi
saptandığında glukoz verilir.
0.5-1 gr/kg İV/Kİ
(5-10 ml/kg %10 Dekstroz)
 DOZ:
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
41
KALSİYUM

Hemodinamik bozukluğa neden olan
hipokalsemi ve hiperkalemi tedavisinde
kullanılır.

Ayrıca, hipermagnezemi ve kalsiyum
kanallarını kapatan ilaçların doz aşımı
tedavisinde de kullanılabilir.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
42
KALSİYUM
DOZ: 0.5-1 ml/kg
(10%’luk kalsiyum glukonat İV/Kİ yavaş infüzyon.)

Bu doz, gerektiğinde 10 dakika sonra
tekrarlanabilir. Sonraki dozlar ise kalsiyum
düzeyine göre ayarlanır.

Güvenli bir damar yolundan verilmelidir.
NaHCO3 ile karşılaştığında yapısal değişikliğe
uğrar ve çökelti oluşur.
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
43
ÇİLYAD, ŞOK VE KARDİYAK ARREST
TEDAVİSİ
44