Transcript erİşkİnlerde DİŞ Çürüğü epİdemİyolojİsİ ve İndeksler

Prof. Dr. Perihan Özyurt
EPİDEMİYOLOJİ

Hastalık ve sağlığı ilgilendiren olayların
dağılımını, sıklığını, nedenlerini ve olası
çözüm yollarını araştırmak için yapılacak
olan araştırmaların yöntem bilimidir.
Çürük Epidemiyolojisi
Çalışmalarının Amacı
1.
2.
Gözleme dayalı çalışmalar
Deneylere dayalı çalışmalar

Her ülkenin durumunu ortaya çıkarmak için
yapılması gereken işlemler 5 bölümde
toplanır.
1- Ağız sağlığı epidemiyolojisi verilen
2- Ağız sağlığındaki insan gücü verileri
3- Ağız sağlığındaki hizmet verileri
4- Ağız sağlığındaki preventif programlar
5- Ağız sağlığından sorumlu kişinin ad ve
adresi
Klinik muayene
-Sondla
-Gözle
D1: Klinik olarak diş dokusunda bir
bozulma ya da mine çürüğü yoktur.
 D2: Pit ve fissürlerde ya da düz
yüzeylerde bozulmalar vardır ancak
tabanda yumuşama ya da desteksiz
duvarlar yoktur.
 D3: DMFT(decay/missing/filling teeth)’
de işaretlenen geleneksel D karşılığıdır,
kavitasyon oluşmuş bir dentin
çürüğüdür.
 D4: Olası pulpal exspozlarla birlikte
gidebilen derin çürüklerdir.

İleri çürük teşhis yöntemleri
 Diagnodent
 FOTİ (fiber optik transillüminatör)
Çürük Araştırmalarında Klinik
İnceleme Yöntemleri İle İlgili Görüşler

DMF indeksleri ile ilgili zorluklar
 Klinik inceleme yöntemleri: gözleme dayalı
yöntemlere karşılık gözlem – dokunma
kriterlerinin kullanılması
 Gizli çürük
 Epidemiyoloji araştırmalarına kavitasyon
göstermeyen çürükler eklenmeli midir?
Gizli çürük; okluzal yüzeylerde pit ve
fissürlerin altında bulunan ve üstü sağlam
mineyle kaplı çürük.
ANKET FORMUNDA İŞARET
EDİLMESİ GEREKLİ ÖZELLİKLER
Yaş
 Cinsiyet
 Etnik grup
 Meslek
 Coğrafi bölge
 İdari bölünme

YAŞ
WHO özel yaş gupları seçmiştir. İlk yaş
grubu 5 yaştır ama Türkiye’de 6 yaştır
çünkü bu yaş okul çağıdır.
 64-75 yaş grubu için WHO bir indeks
yapmıştır. Genelde emekli insanlardır.

EĞİTİM

Kişinin mental ve manuel becerilerini
geliştirme işlemidir.
Epidemiyoloji: Evrendeki hastalıkların
prevelans ve insidansını inceleyen bilim
dalıdır.
Prevelans: Belirtilen zamanda evrende
var olan bir hastalığın gerçek miktarı
İnsidans: Belirli zaman periyodu için
oluşan hastalıklarla hastalığın
ortalamasıdır.
Çürük ve periodontal hastalıkların her ikisi de toplumlarda yüksek
orandadır. Çürük geriye dönüşsüz aşamada olduğunda çürük tespiti
yaptığımızda hem o andaki hem de daha önceki zamandaki tespiti
yapmış oluyoruz.
Periodontal durum (CPITN)
0: sağlıklı
1: kanama
2: diş taşı
3: 4-5 mm cep
4: 6 mm ya da daha derin cep
Daimi dişler
0: sağlıklı
1: çürük
2: dolgulu çürük
3: dolgulu çürük yok
4: çürüğe bağlı kayıp
5: diğer nedenlerle kayıp
6: örtücü cila
7: kron köprü
8: sürmemiş diş
9: katılmayan diş

ÇÜRÜK AKTİVİTE TESTLERİ
Diş çürüğünün oluşumunu pek çok
araştırıcı inceleyerek çeşitli teoriler öne
sürmüşlerdir. Bu teorilerden kimyasal
teori, parazitik teori, kimyasal
bakteriyolojik teori, proteolitik teori,
proteoliz şelasyon teorisi, sülfataz,
fosfataz teorisi rezistans teorisi belirli
periyotlarda ilgi görmüştür.


Lezyonların asit kaynağı plak metabolizması
sonucu üretilen organik asitleridir. Minenin erirlik
derecesi her zaman tayin edilemez, çürüğün
kimyasal yapısı sabit değildir.
Dental çürük etiyolojisinde çürük gelişimi üç
çember içindeki terimle belirtilmiştir.
Konak
Mikroflora
Diyet
Tükürüğün akış oranını şunlar etkiler:
1- Stimulasyon tipi, derecesi ve süresi
2- Günün zamanı
3- Diyet
4- Yaş
5- Seks
6- Hastalık
7- Farmakolojik ajanlar(ilaçlar)
Tamponlama Kapasitesi
Newburn diş çürüğünün gelişimi ile
kesin olarak ilgisi olan tek tükürük
faktörünün tamponlama kapasitesi
olduğunu bildirmiştir. Bu esas olarak
karbonik asit-bikarbonat sisteminden, az
olarak da fosfat ve proteinlerden köken
alır. Tükürükteki amonyak ve üre miktarı
ve yine tükürük peptitleri tükürüğün
tamponlama aktivitelerinde rol
oynamaktadır.
Diyet: Diyette çürük ciddiyetini
saptarken göze alınacak noktalar;
1- Karbonhidrat alım sıklığı
2- Diyetin şeker içeriği
3- Ağız içerisinde şekerin kalma süresi
Çürük Aktivite Tayini
 Çürüğün şiddetinin tayininde mikrobiyal koloni türü
ve mikropların asit oluşturma kapasitesinin tespiti
çok önemlidir.
 Çürük etiyolojisinde plak formasyon hızı, plağın
miktarı önemlidir. Fakat küçük miktardaki plak
altında da çürük gelişebilir. Oral hijyen alışkanlığı
olan çocuklarda, kötü alışkanlığı olan çocuklara
oranla daha az çürük görülür.


Laktobasil miktarı: Çürük aktivite testi olarak
laktobasil sayımı kullanıldığında açık
lezyonları, defektli dolgu marjinleri ortodontik
bantlar gibi restoratif alanları göz önünde
tutmak gerekir. Sayım öncesi bu sahalar
kaldırılmalı veya restore edilmelidir. Bundan
sonra yapılan sayımlar diyet alışkanlığını
özellikle de karbonhidrat alımını yansıtır.
Streptokok mutans miktarı: Yeni çürük
lezyonlarının oluşumunda tükürüğün içindeki
Str. Mutansın prevelansı göze çarpmaktadır.
Yüksek oranda Str. Mutans içeren çocuklar,
düşük oranda Str. Mutans içerenlerden üç
misli fazla oranda çürük gelişimi sergilemiştir.
Str. Mutanslar:
1- İnsandan insana, dişten dişe kolayca
yayılmaz.
2- Sıkça kullanılan sükroz Str. mutans
yayılımını ve gelişimini hızlandırır.
3- Str. Mutans asit karakterlidir.
Snyder Deneyi:
Şekerden Asit Oluşturma Kapasitesi:
Tükürüğün şeker ile karıştırılıp asit oluşturduğu
yolunda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bunlar
arasında en çok bilineni Snyder testidir.
Laktobasil sayımı ile Synder testi sonuçları
arasında oldukça güçlü korelasyon vardır.
İçinde bromkrezol bulunan asitli bir besi
yerine tükürük aşılandığında asit yapım
derecesine bakılır. 24 saat içinde besi yerinin
renginde değişiklik olursa o tükürüğün yüksek
çürük aktivitesi vardır. Renk 48saat-3gün
arasında değişiyorsa çürük aktivitesi daha azdır.
4 gün içinde renk değişmiyorsa tükürüğün çürük
yapma özelliği yoktur.
Dip-Slide Kültürü:
Bu mikrobiyolojik teknik diş
hekimlerinin hangi çemberin çürük
gelişimini oluşturduğunu objektif olarak
ayırt etmesini yardımcı olmak için ortaya
çıkarılmıştır.
Aynı zamanda tükürükteki asit ürik
mikroorganizmaların tayini için basit, pratik
ve tanımlanan diagnoza yardımcı olarak
da hizmet görür. Ek olarak hastanın
motivasyonu ve remotivasyonunda
öğretici malzeme olarak yararlanılır.
Oral maya konsantrasyonu:
Mantar varlığı tükürüğün azalmasına
işaret olabilmektedir. Hareketli protez
veya sistemik antibiyotik medikasyonu,
oral kavitede mantarların önemi
değerlendirilirken göz önüne alınmalıdır.
SONUÇ
Populasyonlardaki hastalığın ciddiyetini
araştırırken kişi güçlü koruma programlarına
ihtiyacı olan bireyleri belirleyebilmek için basit
ekran prosedürlerine gereksinim duyar. Bu
amaçla çürük aktivite testleri kullanıldığında
yüksek duyarlılık ve yüksek tahmin değerlerine
sahip olmalıdır. Aksi takdirde birçok kişi gözden
kaçar ve profilaktik programa dahil edilemez.
Buna ilaveten hasta olmayan bireyler üzerinde
önemli profilaktik kaynaklar harcanmış olacaktır.
Güvenilir ekran prosedürlerinin yararlanımından
bu yana iyi çürük aktivite testlerinin gelişimi
gelecek araştırmalar için önemli bir görevdir.