Transcript 9-Genel Olarak Devlet Teşkilatı

Devlet Teşkilatı
 Devletin
Ortaya Çıkışı Konusunda
Teoriler

“Toplumsal eşitsizlik” olgusu

“Toplumsal sözleşme” olgusu
1
Devlet Teşkilatı

Devletin unsurları
•
•
•
Ülke
İnsan
İktidar
2
Devlet Teşkilatı
 Devletin
•
•
•
Fonksiyonları
Yasama
Yürütme
Yargı
3
Devlet Teşkilatı (Yasama)







Yasama Fonksiyonu T.B.M.M. tarafından yerine getirilmektedir.
Yasama faaliyeti T.B.M.M. İç Tüzüğüne göre yürütülmektedir.
T.B.M.M. Üye sayısı 550 dir. Seçimler 4 yılda bir yapılmaktadır.
Bakanlar Kurulunun yasa önerilerine “Tasarı”, Milletvekillerinin
önerilerine “Teklif” denmektedir.
Her tasarı ya da teklif Genel Kuruldan önce ilgili Meclis
Komisyonlarında değerlendirilmektedir.
T.B.M.M. nin idari fonksiyonları T.B.M.M. Genel Sekreterliğince
yürütülmektedir.
T.B.M.M. Personeli istisnai memuriyet statüsündedir.
4
Devlet Teşkilatı (Yürütme)
 T.C.
Anayasası iki başlı bir
Yürütme modeli öngörmüştür:
•
•
Cumhurbaşkanı
Bakanlar Kurulu
5
Devlet Teşkilatı (Yürütme)
 Cumhurbaşkanlığı







Cumhurbaşkanları 5 yıllık bir süre için halk tarafından seçilmektedir.
Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanı Yürütmenin sorumsuz kanadını temsil etmektedir.
Cumhurbaşkanının yasamaya, yürütmeye ve yargıya ilişkin görevleri
vardır.
Cumhurbaşkanı Devlet Denetleme Kurulu aracılığıyla Devlet organlarını
denetleyebilmektedir.
Cumhurbaşkanlığının idari fonksiyonları Cumhurbaşkanlığı Genel
Sekreterliğince yerine getirilmektedir.
Cumhurbaşkanlığı personeli istisnai memuriyet statüsündedir.
6
Devlet Teşkilatı (Yürütme)
 Bakanlar





Kurulu
Bakanlar Kurulu halen 1 Başbakan, 3 Devlet
Bakanı ve Başbakan Yardımcısı ve 21
Bakan olmak üzere toplam 25 kişiden
oluşmaktadır.
Başbakan’ın T.B.M.M. Üyesi olması
zorunludur.
İcracı bakanlıkların sayısı 15’ tir.
Devlet Bakanlarının vazifesi Başbakan’a
yardımcı olmak ve bakanlıklar arasında
koordinasyonu sağlamaktır.
Devlet Bakanlarının sayısı 20’yi geçemez.
7
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Anayasamıza
göre İdare;
• Merkezden Yönetim
• Yerinden Yönetim
esaslarına dayanılarak kurulur.
8
Devlet Teşkilatı (İdare)
 5018
sayılı Kanuna Göre
Kurumlar

Genel Yönetim Kapsamındaki
Kamu İdareleri
• Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kamu
İdareleri
• Sosyal Güvenlik Kurumları
• Mahalli İdareler
9
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Merkezi
Yönetim
Kapsamındaki Kamu İdareleri



Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu
İdareleri
Özel Bütçeli Kamu İdareleri
Düzenleyici ve Denetleyici
Kurumlar
10
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Bakanlıklar




Bakanlıklar Kanunla kurulmaktadır.
Bakanlıklar merkez, taşra, yurt dışı ve
döner sermaye teşkilatı ile bağlı ve
ilgili kuruluşlardan meydana gelir.
Bakanlık teşkilatının en üst amiri
bakandır.
Başbakanlıkta ve icracı bakanlıklarda
bakanın en yakın yardımcısı olan bir
Müsteşar bulunur.
11
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Bağlı



ve İlgili Kuruluşlar
Bir bakanlıkça yürütülmesi gereken
hizmetlerden bakanlık çatısı altında
yürütülmesinde güçlük bulunanlar bağlı
kuruluş şeklinde teşkilatlandırılmaktadır.
Bağlı kuruluşlar, Müsteşarlık, Başkanlık,
Genel Müdürlük veya Genel Sekreterlik
şeklinde teşkilatlandırılabilmektedir.
İlgili kuruluşlar, iktisadi devlet teşekkülleri
ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların
müessese ortaklık ve iştirakleri ile hizmet
yerinden yönetim kuruluşlarıdır.
12
Devlet Teşkilatı (İdare)

Düzenleyici ve Denetleyici
Kurumlar

1- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

2- Telekomünikasyon Kurumu

3- Sermaye Piyasası Kurulu

4- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

5- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu

6- Kamu İhale Kurumu

7- Rekabet Kurumu

8- Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası
Düzenleme Kurumu
13
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Merkez
Teşkilatına dahil
birimler üç başlık altında
toplanabilir:



Ana hizmet birimleri
Danışma ve denetim birimleri
Yardımcı birimler
14
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Ana



hizmet birimleri
Bir bakanlık veya kuruluşun varlık sebebi olan
birimlerdir.
Ana hizmet birimleri yürütülen hizmetin
ölçeğine göre Genel Müdürlük veya Daire
Başkanlığı şeklinde olabilir.
Ana hizmet birimleri kanunla kurulur.
15
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Danışma



ve Denetim Birimleri
Bakanlık veya kuruluşa verilen temel
görevlerin gereği gibi yürütülebilmesi için
ihtiyaç duyulan danışma, planlama,
koordinasyon, denetim vb. hizmetleri
yürütmekle vazifeli birimlerdir.
İhtiyaca göre Teftiş Kurulu Başkanlığı, Strateji
Geliştirme (Dairesi) Başkanlığı, Hukuk
Müşavirliği, Basın ve Halkla İlişkiler
Müşavirliği gibi danışma ve denetim birimleri
kurulabilmektedir.
Ayrıca Bakanlıklarda Bakanlık Müşavirleri
görevlendirilmektedir.
16
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Yardımcı



Birimler
Ana hizmet birimleri ile danışma ve denetim
birimlerince yürütülen hizmetlere yardımcı
mahiyetteki hizmetleri yerine getirmekle
vazifeli birimlerdir.
Yardımcı birimler, Personel Genel Müdürlüğü
veya Daire Başkanlığı, Eğitim Dairesi
Başkanlığı, İdari ve Mali İşler Dairesi
Başkanlığı, Savunma Sekreterliği veya
Uzmanlığı, Özel Kalem Müdürlüğü vb. adlarla
kurulabilir.
Yardımcı birimler kanunla kurulur.
17
Devlet Teşkilatı (İdare)

Merkez Teşkilatı Hiyerarşik Kademeleri






Müsteşar
Genel Müdür (Kurul Başkanı, Daire
Bşk.)
Daire Başkanı
Şube Müdürü
Şef
Memur
18
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Taşra




teşkilatının kuruluşu
Bölge Müdürlüğü
İl Müdürlüğü
İlçe Müdürlüğü
Doğrudan merkeze bağlı taşra
teşkilatı
19
Devlet Teşkilatı (İdare)

Taşra Teşkilatı Hiyerarşik Kademeleri




Bölge Müdürü, İl Müdürü, İlçe
Müdürü
Şube Müdürü (veya
Başmühendis)
Şef (veya Mühendis)
Memur
20
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Yurt Dışı Teşkilatı
 Dış Temsilcilikler
• Diplomatik temsilcilikler
• Konsolosluklar

Dış Temsilcilik Niteliği
Taşımayan Yurt Dışı Teşkilatı
21
Devlet Teşkilatı (İdare)


Diplomatik Temsilcilikler (Misyon Şefi)

Büyükelçilik

Daimi temsilcilik

Temsilcilik

Elçilik

Orta Elçilik

Daimi Maslahatgüzarlık vb.
(Dış Temsilcilikler bünyesinde ihtisas birimleri
kurulabilmektedir.)
22
Devlet Teşkilatı (İdare)

Konsolosluklar (Konsolosluk Şefi)




Başkonsolosluk
Konsolosluk
Muavin Konsolosluk
Konsolosluk Ajanlığı
23
Devlet Teşkilatı (İdare)
 İl


İdaresi
Vali
İl İdare Şube Başkanları
(Bakanlıkların İl Teşkilatlarının başında
bulunan idareciler)

İl İdare Kurulu
(Valinin başkanlığında hukuk işleri
müdürü, defterdar, milli eğitim,
bayındırlık, sağlık, tarım ve köyişleri il
müdürlerinden teşekkül eder.)
24
Devlet Teşkilatı (İdare)
 İlçe


İdaresi
Kaymakam
İlçe İdare Şube Başkanları
( İlçede genel idare teşkilatının başında bulunan idareciler)

İlçe İdare Kurulu
25
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Yerinden


Yönetim Kuruluşları
Yer yönünden yerinden yönetim
kuruluşları
Hizmet yönünden yerinden
yönetim kuruluşları
26
Devlet Teşkilatı (İdare)

Yer yönünden yerinden yönetim
kuruluşları



İl Özel İdareleri
Belediyeler
Köyler
27
Devlet Teşkilatı (İdare)
 İl




Özel İdaresinin Organları
İl Genel Meclisi
İl Encümeni
Vali
Ayrıca il özel idaresi için Genel
sekreterlik, mali işler, sağlık, tarım,
imar, insan kaynakları ve hukuk
birimlerinden oluşan bir teşkilat
öngörülmüştür. (5302 sayılı Kanun)
28
Devlet Teşkilatı (İdare)

Belediyenin Organları (5393 s. K.)




Belediye Meclisi
Belediye Encümeni
Belediye Başkanı
Büyükşehir Belediyesinin Organları
(5216 s. K.)



Büyükşehir Belediye Meclisi
Büyükşehir Belediye Encümeni
Büyükşehir Belediye Başkanı
29
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Köy



İdaresinin organları
Köy Derneği
İhtiyar Meclisi
Muhtar
30
Devlet Teşkilatı (İdare)
 Hizmet
Yönünden Yerinden
Yönetim Kuruluşları



Üniversiteler
Türkiye Radyo ve Televizyon
Kurumu
Kamu İktisadi Teşebbüsleri vb.
31
Devlet Teşkilatı (Yükseköğrenim)
 Yükseköğretim


Üst Kuruluşları
Yükseköğretim Kurulu
Üniversitelerarası Kurul
32
Devlet Teşkilatı (Yükseköğrenim)
 Yükseköğretim








Kurumları
Üniversite
Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Fakülte
Enstitü
Yüksekokul
Konservatuar
Meslek Yüksekokulu
Uygulama ve Araştırma Merkezi
33
Devlet Teşkilatı (Yükseköğrenim)
 Üniversite



Organları
Rektör
Senato
Üniversite Yönetim Kurulu
34
Devlet Teşkilatı (Yükseköğrenim)
 Fakülte



Organları
Dekan
Fakülte Kurulu
Fakülte Yönetim Kurulu
35
Devlet Teşkilatı (Yükseköğrenim)
 Enstitü



Organları
Enstitü Müdürü
Enstitü Kurulu
Enstitü Yönetim Kurulu
36
Devlet Teşkilatı (Yükseköğrenim)
 Yüksekokul



Organları
Yüksekokul Müdürü
Yüksekokul Kurulu
Yüksekokul Yönetim Kurulu
37
Devlet Teşkilatı (KİT’ler)


Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)
iki çeşittir:

İktisadi Devlet Teşekkülü (İDT)

Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK)
Kamu İktisadi Teşebbüsleri
Bakanlar Kurulu Kararıyla kurulur.
38
Devlet Teşkilatı (KİT’ler)

İktisadi Devlet Teşekkülü,
sermayesinin tamamı Devlete ait, iktisadi
alanda ticari esaslara göre faaliyette
bulunan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

Kamu İktisadi Kuruluşu,
sermayesinin tamamı Devlete ait olan,
tekel niteliğindeki mallar ile temel mal ve
hizmetleri üretmek üzere, kamu hizmeti
niteliği ağır basan kamu iktisadi
teşebbüsüdür.
39
Devlet Teşkilatı (KİT’ler)



Bağlı Ortaklık: Sermayesinin %
50’sinden fazlası KİT’lere ait işletme
veya işletmeler topluluğundan oluşan
anonim şirketlerdir.
Müessese : Sermayesinin tamamı
KİT’lere ait olup, onlara bağlı işletme
veya işletmeler topluluğudur.
İştirak : KİT’lerin veya bağlı
ortaklıklarının, sermayelerinin en az
yüzde onbeşine, en çok yüzde ellisine
sahip bulundukları anonim şirketlerdir.
40
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 Yargı




sistemleri
Adli Yargı
İdari Yargı
Askeri Yargı
Anayasa Yargısı
41
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 Adli


Yargı Sistemi
İlk derece yargı yerleri (Hukuk,
Ceza, İş Mahkemeleri vb.)
Yargıtay
42
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 İdari



Yargı Sistemi
İdare ve Vergi Mahkemeleri
Bölge İdare Mahkemeleri
Danıştay
43
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 Askeri

Yargı Sistemi
Genel uyuşmazlıklarda
• İlk derece yargı yerleri
• Askeri Yargıtay

İdari eylem ve işlemlerden
kaynaklanan uyuşmazlıklarda
• Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
44
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 Anayasa
Yargısı (Anayasa
Mahkemesi)



Kanunların Anayasaya
aykırılığının yargısal denetimi
Yüce Divan görevi
Siyasi partilerin denetlenmesi
45
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 Uyuşmazlık

Mahkemesi
Yargı sistemleri ve yargı yerleri
arasındaki görev ve hüküm
uyuşmazlıklarını gidermeye
yetkili yüksek mahkemedir.
46
Devlet Teşkilatı (Yargı)

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu



Hakim ve savcıların mesleğe kabul
edilmesi,atanması, nakledilmesi,
yükseltilmesi, birinci sınıfa ayrılması,
görevden uzaklaştırılması, hakimler
ve savcılar hakkında disiplin cezası
verilmesi vb. konularda yetkilidir.
Kurulun başkanı Adalet Bakanıdır.
Kurul kararları aleyhine yargı yoluna
başvurulamaz.
47
Devlet Teşkilatı (Yargı)
 Sayıştay


Anayasamız Sayıştay’ı Yargı
bölümünde düzenlemekle birlikte
yüksek mahkemeler arasında
saymamıştır.
Sayıştay merkezi yönetim bütçesi
kapsamındaki kamu idareleri ile
sosyal güvenlik kurumlarının gelir,
gider, mal ve hesaplarını T.B.M.M.
adına denetlemektedir.
48
TEŞEKKÜRLER.
49