Transcript üretim_planlama
Slide 1
ÜRETİM VE PLANLAMA
Üretim, girdilerin, topluma bir fayda
sağlaması amacıyla mal ve hizmet
şekline dönüştürülmesi sürecidir.
Slide 2
ÜRETİM SİSTEMİ
Genel bir üretim sistemi şu şekilde gösterilebilir;
Girdi
Dönüşüm
Çıktı
Toprak
Bilgi ve
İnsan Gücü
Sermaye
Dönüşüm
süreci
Yönetim
Geri Besleme
Mal ve
Hizmet
Slide 3
Toprak (Hammadde):
Bulunulan ülkenin maden yatakları,
ormanları, suyu, enerji kaynakları v.b.
unsurlarını içerir. Bunlar bilindikleri, ve
yarar sağladıklarında bir üretim
kaynağı olabilir.
Slide 4
İşçilik (İnsan Gücü Kaynakları):
Her ülkedeki yaşayan insanların
fiziksel ve düşünsel yeteneğini içerir.
Yetenek doğal olarak veya tecrübe ve
eğitim ile kazanılır. Dolayısıyla bir
ülkenin geçmişi ve eğitim imkanları
insan gücü faktörünün içinde gizlidir.
Slide 5
Sermaye:
İnsan gücünden türeyen bir üretim
kaynağıdır. Sermaye, biriktirilmiş
emeğin para, alet, makine veya
teknoloji şekline dönüşmesi ile oluşan
bir üretim kaynağıdır.
Slide 6
Yönetim:
Üretim amacı ile bir araya getirilen
faktörlerin yönetilmesi, koordinasyonu
ve kontrolü fonksiyonudur ve
insangücü kaynağı içinde gizlidir.
Slide 7
Üretim Yönetiminin
Kısa Tarihi
İşin bölümlendirilmesi (Adam Smith 1776 & Charles
Babbage 1852)
Parçaların standardizasyonu (Whitney 1800)
Bilimsel Yönetim (Taylor 1881)
Düzenlenmiş Montaj Hatları (Ford, Sorenson/Avery 1913)
Gantt şemaları (Gantt 1916)
Hareket etüdü (Frank & Lillian Gilbreth 1922
Kalite Kontrol (Shewhart 1924; Deming 1950)
Bilgisayar (Atanasoff 1938)
CPM/PERT (DuPont 1957)
Slide 8
Üretim Yönetiminin
Kısa Tarihi - Devamı
Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) (Orlicky 1960)
Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD 1970)
Esnek Üretim Sistemleri (FMS 1975)
Baldrige Kalite Ödülleri (1980)
Bilgisayarla Bütünleşik İmalat (1990)
Küreselleşme(1992)
Internet (1995)
Slide 9
Frederick W. Taylor
Doğumu 1856; ölümü 1915
‘Bilimsel Yönetimin Babası’ olarak
tanınmaktadır.
1881’de, Midvale Steel firmasında
başmühendis olarak, görevlerin nasıl
yapıldığı konusunda çalışmalar
yapmıştır.
İlk hareket-zaman etüdü çalışmalarını
başlatmıştır.
Verimlilik prensiplerini oluşturmuştur.
Slide 10
Taylor: Yönetim Şu Konularda
Daha Fazla Sorumluluk
Almalıdır
Çalışanları doğru işle birleştirmek
Gerekli eğitimleri sağlamak
Gerekli iş metotlarını ve aletlerini
sağlamak
İşin yapılabilmesi için yasal
özendiricilerin sağlanması
Slide 11
Eli Whitney
Doğumu 1765; Ölümü 1825
1798’de, 10000 tüfeklik bir imalat anlaşması yaptı.
İstenilen özelliklere ulaşmak için standartlaştırılmış
parçaların oluşturulması gereğini göstermiştir.
Tüfek parçaları Herhangi bir başka tüfekte
kullanılabilmelidir.
Slide 12
Frank & Lillian Gilbreth
Frank (1868-1924); Lillian (1878-1972)
Karı-koca mühendislik takımı
İleri seviyede geliştirilmiş iş ölçümü sistemleri
Evde ve 12 çocuklarına! Verimlilik ilkelerini
uygulamışlardır.
(Kitap & Filmleri: “Cheaper by the Dozen,” Kitapları:
“Bells on Their Toes”
Slide 13
Henry Ford
Doğumu 1863; ölümü 1947
1903’de, Ford Motor
Şirketini kurmuştur.
1913’de, Model T’yi
üretmek amacıyla ilk defa
hareketli montaj hattını
kullanmıştır.
Ara ürün bir önceki istasyondan konveyör
yardımı ile hareket eder.
1911 için çok iyi maaş ödemiştir. ($5/gün!)
Slide 14
W. Edwards Deming
Doğumu 1900; ölümü 1993
Mühendis & fizikçi
Posta idaresinde Japon kalite
kontrol metotlarının
öğretilmesinden dolayı
ödüllendirilmiştir.-WW2
Süreç analizi için istatistik
kullanımı
Metotları karar sürecine işçiyi
de katmıştır.
Slide 15
Slide 16
Üretim Planlama Bölümü Ne
Yapar?
Planlama
Organize etme
Kadro oluşturma
Liderlik
Kontrol
Slide 17
Üretim Planlama ve Kontrol
Üretim planlaması ve kontrolü,
üretimden sorumlu yöneticinin gereken
zamanda, üretim hedeflerine verimli bir
şekilde ulaşabilmesi için ona yol
gösteren önemli bir üretim yönetim
aracıdır.
Slide 18
Ürün Özellikleri
Somut ürün
Tutarlı ürün tanımı
Üretim genellikle
tüketimden ayrılmıştır.
Depolanabilir.
Müşteri etkileşimi
düşüktür.
© 1995 Corel Corp.
Slide 19
Hizmetin Özellikleri
Soyut ürün
Üretim ve tüketim aynı
zamanda
Genellikle tek
Yüksek müşteri etkileşimi
Belirsiz ürün tanımı
Genellikle bilgi tabanlı
Sıklıkla dağınık
Slide 20
Hizmet ve Malların Kıyası
Mallar
Tekrar
satılabilir
Depolanabilir
Bazı kalite
kıstasları
ölçülebilir
Satış üretimden
ayrıdır.
Hizmet
Tekrar satış yoktur.
Depolanması zordur
Kalitenin ölçümü
olanaksızdır
Satış servisin bir
parçasıdır.
Slide 21
Üretim Planlama
Üretim planlamasının amacı;
Bir mamul veya hizmetin üretimi için gerekli olan
işgücü, makine, hammadde, sermaye ve bilgiyi en
ekonomik şekilde kullanarak istenilen miktar, kalite
ve zamanda en düşük fiyatla üretimi sağlamaktır.
Slide 22
Üretim Planlama
Üretim planlamasının ilk aşamasında, talep
tahmini yapılır.
Yapılan talep tahminlerine uygun olarak üretim
planlama faaliyetiyle, sıralama ve programlama
işlemleri sistematik olarak uygulanır.
Üretim planlama işlem akış diyagramı izleyen
şekilde sunulmuştur.
Slide 23
Kapasite
Üretim
Stratejisi
Talep
(Sipariş)
Bütünleşik
Planlama
Ana üretim
Planlama
Kapasite
Analizi
Malzeme
İhtiyaç
Planlaması
Sipariş
Verme
Satın alma
İstekleri
İş Emri
Hazırlama
İmalat
-İş Çizelgeleme
-Tezgah Yükleme
-İşleme
-Kontrol
Üretim Planlama İşlem Akış Diyagramı (Yenersoy,1994)
Slide 24
TALEP TAHMİNİ
Slide 25
TALEP TAHMİNİ
Talep tahmini, bir veya daha fazla mamul için, gelecek
dönemlerdeki talep seviyelerini geçmiş veriler yardımıyla tespit
etmek demektir.
Bir imalat işletmesinde yapılması söz konusu olabilecek talep
tahmin çalışmaları konularına göre şöyle gruplandırılabilir:
Slide 26
TALEP TAHMİNİ
Yeni mamul talep araştırmaları,
Endüstri dalına ait talep araştırmaları,
Fabrika grubuna ait talep araştırmaları,
İşletmenin geleceğine ait toplam talep tahminleri,
Bir mamul grubuna ait talep tahminleri,
Belirli bir mamul için yapılan talep araştırmaları.
Slide 27
TALEP TAHMİN PRENSİPLERİ
Bilgi (Data) Toplanması
Talep Tahmin Periyodunun Tespiti
Tahmin Yönteminin Seçimi Ve Hata
Hesabının Yapılması
Tahmin Sonuçlarının Geçerliğinin Araştırılması
Slide 28
TALEP ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
Tecrübe Ve Sezgiye Dayanan Talep Araştırmaları,
Ekonomik Göstergelere Dayanan Talep Araştırmaları,
İstatistiksel Yöntemlerle Yapılan Talep Araştırmaları .
Slide 29
TALEP TAHMİN
YÖNTEMLERİNİN SEÇİMİ
Talep tahmininde kullanılacak yöntemin seçimi duyarlık,
maliyet ve zaman tasarrufu açısından önem taşır.
Seçimde öncelikle tahmin prosesinin amacının iyi
belirlenmesi gerekir.
Bundan sonra aşağıda açıklanan faktörlerin
değerlenmesi gerekir:
Slide 30
TALEP TAHMİN
YÖNTEMLERİNİN SEÇİMİ
Bilimsellik Derecesi,
Zaman,
Kararların Niteliği,
Bilgi Kaynakları,
Değişmelerde İstikrar,
Karar Vericinin Niteliği.
Slide 31
TALEP TAHMİNLERİNİN
KULLANILMASI
Talep tahmin araştırması sonunda bulunan rakamların ÜPK
tarafından doğrudan sipariş olarak imalata aktarılması
düşünülemez.
Çünkü bu rakamlar birer tahminden ibarettir. Talep tahminleri
ile gerçek değerler arasındaki farkları karşılamak için stok
bulundurma yoluna gidilir.
Diğer taraftan makine ve depolama olanakları gibi sınırlayıcı
şartlar imalat departmanına verilecek iş programlarının
hazırlanmasını daha karmaşık hale getirir.
Slide 32
BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM
PLANLAMA
Slide 33
Üretim Planlama
Planlama faaliyetleri, zaman aralıklarına göre üç farklı
kategoride değerlendirilir.
Bunlar;
Uzun dönem planlama (1-5 yıl)
Orta dönem planlama (3 ay- 1 yıl)
Kısa dönem planlama (1-2 hf.)
Slide 34
Uzun
Dönem
Stratejik Planlama
Bütünleşik Üretim Planlama
Ana Üretim Çizelgesi (MPS)
Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP)
Detaylı Çizelgeleme
Yukarıdan Aşağıya Planlama
Piramidi
Kısa
Dönem
Slide 35
Uzun Dönem Planlama
o
o
o
Bu planlama sürecinde; araştırma ve geliştirme yolu
ile uygun ürün hattı ve diğer şirket faaliyetleri
planlaması yapılır.
Bu faaliyetler; fabrika kuruluşu ve/veya geliştirilmesi,
modernizasyonu, ürün tasarımı, Pazar seçimi, üretim
teknolojisi tespiti v.b. işlemlerden oluşur.
Uzun dönem planlama genellikle 5 yıldan 20 yıla
kadar bir süreyi kapsar.
Slide 36
Orta Dönem Planlama
o
o
o
o
Orta vadeli planlama; sermaye tedariki, yeni
ürünler için pilot fabrikaların veya üretim
hatlarının kurulması, gibi firma ihtiyaçları için
finansal kaynakların oluşturulması,
Üretim seviyelerinin, üretimde kullanılacak
işgücü miktarının belirlenmesi,
Gerekli stok politikaları ve miktarlarının
kararlaştırılması ile ilgili işlemlerden oluşur
Genellikle 1-5 yıllık bir süreyi kapsar .
Slide 37
Kısa Dönem Planlama
»
»
»
Kısa dönem planlama genellikle yürürlükteki üretim
faaliyetlerinin ihtiyaçlarının ve kaynaklarının atanmasını
sağlayan üretim programlarından oluşur.
Bir günden bir yıla kadar uzanan bir zaman sürecini
içerir.
Bu planlama; vardiya sayısı, işgücü miktarı, ek donatım
ihtiyaçları, hammadde ve yardımcı malzeme ihtiyaçları
ve fason imalat sözleşmeleri gibi faaliyetlerden oluşur.
Slide 38
Üretim Planlama
Üretim planlama faaliyetleri şu şekilde özetlenebilir;
i.
ii.
iii.
iv.
v.
Satın alma kararları,
Üretim,
Kalite kontrol,
İşgücü planlaması,
Üretim süreci planlama
faaliyetlerinden oluşur.
Slide 39
Üretim Planlamanın Amaçları
Hammadde ve yardımcı malzemeleri üretim
yapabilmek üzere istenilen miktar, zaman ve
yerde hazır bulundurmak,
Mevcut makine, araç-gereç ve teçhizatı verimli bir
şekilde kullanarak iş akışı ve iş sıralamasını
gerçekleştirmek,
Pazarlama bilgilerine göre istenilen miktar ve
kalitede üretim yapmak,
Slide 40
Slide 41
Üretim Planlamanın Amaçları
İşgücü kullanım verimliliği arttırmak,
Üretim sistemi ve alt sistemleri arasındaki bilgi
alışverişini sağlamak,
Siparişleri karşılayabilmek amacıyla zamanında
yeterli üretim yapmak,
Mamul ve hammadde stoklarını pazarın ihtiyacını
bağlı olarak minimum düzeyde tutmaktır.
Slide 42
Üretim Planlamada
Kullanılabilecek Politikalar
Firmalar üretim planlama faaliyetlerini
yerine getirirken çok çeşitli politikalar
kullanabilirler. Bu politikalardan bazıları
şunlardır:
Talebin belirsiz olduğu durumlarda
müşteri siparişlerini karşılamak için stok
bulundurmak sabit işgücü ve üretim
hızı sağlamak,
Slide 43
Üretim Planlamada
Kullanılabilecek Politikalar
Talep dalgalanmalarına cevap
verecek şekilde işgücünü değiştirerek,
çok küçük miktarlarda stok
bulundurmak,
Sabit işgücü ve az miktarda stok
tutmak; üretim oranını fazla mesai
yardımı ile artırmak,
Slide 44
Üretim Planlamada
Kullanılabilecek Politikalar
Sabit işgücü ve az miktarda stok
tutmak, talebin yoğun olduğu
dönemlerde fason imalat yaptırarak
siparişleri karşılamak,
Sabit işgücü ve az miktarda stok
bulundurmak, karşılanamayan
talepten vazgeçmek şeklinde olabilir.
Slide 45
DETAYLI ÇİZELGELEME
Slide 46
Çizelgeleme
Yapılacak işler ve kaynaklar
verildiğinde kaynak kapasitelerine
göre, işlerin başlama ve tamamlanma
zamanlarının belirlenmesidir.
Slide 47
Çizelgeleme ortamına göre çizelgeleme problemleri
ikiye ayrılır.
Statik(durağan): Statik Ortamda çizelgelenecek tüm
işlemler miktar ve nitelik olarak bilinir. Sonra da
değişmesi mümkün değildir.
Dinamik (değişken): Dinamik ortamda iş listesi
sürekli değişebilir.
Slide 48
İşlem karmaşıklığına göre
çizelgeleme
Tek aşamalı-tek makineli işlemler
Tek aşamalı- paralel makineli işlemler
Çok aşamalı- seri iş akışı
Çok aşamalı-karmaşık iş akışı
Slide 49
Statik çizelgelemede şu varsayımlar vardır;
Her iş bir varlıktır. Bir iş değişik işlemlerden
oluşmasına rağmen iki ayrı iş aynı anda yapılamaz.
Her iş m tane farklı işleme sahiptir ve her bir işin ayrı
bir makinede yapıldığı varsayılıyor
İş kesintisine izin verilmemektedir.
Verilen her iş tamamlanmak üzere işlem görür. İptal
edilmesi söz konusu değildir.
İşlem zamanları sıralamadan bağımsızdır.
Slide 50
Her makinedeki hazırlık zamanları sıralamadan
bağımsızdır.İşlem sırasına göre hazırlık zamanları
değişebilir.
Bir makineden diğer makineye geçiş zamanı sıfırdır.
İşlemler arasında stoklara izin veriliyor.
Her makine tipinden sadece 1 tane vardır.
Çizelgeleme peryodu süresince makineler sürekli
mevcuttur.
Teknolojik kısıtların önceden biliniyor olması
gereklidir.
Slide 51
İşlerin atanmasındaki öncelik
kuralları
FCFS
İlk gelen ilk çıkar
İş merkezine ilk gelen iş öncelikli olarak işlenir.
EDD
En erken teslim tarihi
Teslim tarihi en erken olan iş öncelikli olarak işlenir.
SPT
LPT
En kısa işlem zamanı
En kısa işlem zamanına sahip iş öncelikle işlenir.
En uzun işlem zamanı
En uzun işlem zamanına sahip olan iş öncelikli
olarak işlenir.
Slide 52
Tesekkur Ederim!
ÜRETİM VE PLANLAMA
Üretim, girdilerin, topluma bir fayda
sağlaması amacıyla mal ve hizmet
şekline dönüştürülmesi sürecidir.
Slide 2
ÜRETİM SİSTEMİ
Genel bir üretim sistemi şu şekilde gösterilebilir;
Girdi
Dönüşüm
Çıktı
Toprak
Bilgi ve
İnsan Gücü
Sermaye
Dönüşüm
süreci
Yönetim
Geri Besleme
Mal ve
Hizmet
Slide 3
Toprak (Hammadde):
Bulunulan ülkenin maden yatakları,
ormanları, suyu, enerji kaynakları v.b.
unsurlarını içerir. Bunlar bilindikleri, ve
yarar sağladıklarında bir üretim
kaynağı olabilir.
Slide 4
İşçilik (İnsan Gücü Kaynakları):
Her ülkedeki yaşayan insanların
fiziksel ve düşünsel yeteneğini içerir.
Yetenek doğal olarak veya tecrübe ve
eğitim ile kazanılır. Dolayısıyla bir
ülkenin geçmişi ve eğitim imkanları
insan gücü faktörünün içinde gizlidir.
Slide 5
Sermaye:
İnsan gücünden türeyen bir üretim
kaynağıdır. Sermaye, biriktirilmiş
emeğin para, alet, makine veya
teknoloji şekline dönüşmesi ile oluşan
bir üretim kaynağıdır.
Slide 6
Yönetim:
Üretim amacı ile bir araya getirilen
faktörlerin yönetilmesi, koordinasyonu
ve kontrolü fonksiyonudur ve
insangücü kaynağı içinde gizlidir.
Slide 7
Üretim Yönetiminin
Kısa Tarihi
İşin bölümlendirilmesi (Adam Smith 1776 & Charles
Babbage 1852)
Parçaların standardizasyonu (Whitney 1800)
Bilimsel Yönetim (Taylor 1881)
Düzenlenmiş Montaj Hatları (Ford, Sorenson/Avery 1913)
Gantt şemaları (Gantt 1916)
Hareket etüdü (Frank & Lillian Gilbreth 1922
Kalite Kontrol (Shewhart 1924; Deming 1950)
Bilgisayar (Atanasoff 1938)
CPM/PERT (DuPont 1957)
Slide 8
Üretim Yönetiminin
Kısa Tarihi - Devamı
Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) (Orlicky 1960)
Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD 1970)
Esnek Üretim Sistemleri (FMS 1975)
Baldrige Kalite Ödülleri (1980)
Bilgisayarla Bütünleşik İmalat (1990)
Küreselleşme(1992)
Internet (1995)
Slide 9
Frederick W. Taylor
Doğumu 1856; ölümü 1915
‘Bilimsel Yönetimin Babası’ olarak
tanınmaktadır.
1881’de, Midvale Steel firmasında
başmühendis olarak, görevlerin nasıl
yapıldığı konusunda çalışmalar
yapmıştır.
İlk hareket-zaman etüdü çalışmalarını
başlatmıştır.
Verimlilik prensiplerini oluşturmuştur.
Slide 10
Taylor: Yönetim Şu Konularda
Daha Fazla Sorumluluk
Almalıdır
Çalışanları doğru işle birleştirmek
Gerekli eğitimleri sağlamak
Gerekli iş metotlarını ve aletlerini
sağlamak
İşin yapılabilmesi için yasal
özendiricilerin sağlanması
Slide 11
Eli Whitney
Doğumu 1765; Ölümü 1825
1798’de, 10000 tüfeklik bir imalat anlaşması yaptı.
İstenilen özelliklere ulaşmak için standartlaştırılmış
parçaların oluşturulması gereğini göstermiştir.
Tüfek parçaları Herhangi bir başka tüfekte
kullanılabilmelidir.
Slide 12
Frank & Lillian Gilbreth
Frank (1868-1924); Lillian (1878-1972)
Karı-koca mühendislik takımı
İleri seviyede geliştirilmiş iş ölçümü sistemleri
Evde ve 12 çocuklarına! Verimlilik ilkelerini
uygulamışlardır.
(Kitap & Filmleri: “Cheaper by the Dozen,” Kitapları:
“Bells on Their Toes”
Slide 13
Henry Ford
Doğumu 1863; ölümü 1947
1903’de, Ford Motor
Şirketini kurmuştur.
1913’de, Model T’yi
üretmek amacıyla ilk defa
hareketli montaj hattını
kullanmıştır.
Ara ürün bir önceki istasyondan konveyör
yardımı ile hareket eder.
1911 için çok iyi maaş ödemiştir. ($5/gün!)
Slide 14
W. Edwards Deming
Doğumu 1900; ölümü 1993
Mühendis & fizikçi
Posta idaresinde Japon kalite
kontrol metotlarının
öğretilmesinden dolayı
ödüllendirilmiştir.-WW2
Süreç analizi için istatistik
kullanımı
Metotları karar sürecine işçiyi
de katmıştır.
Slide 15
Slide 16
Üretim Planlama Bölümü Ne
Yapar?
Planlama
Organize etme
Kadro oluşturma
Liderlik
Kontrol
Slide 17
Üretim Planlama ve Kontrol
Üretim planlaması ve kontrolü,
üretimden sorumlu yöneticinin gereken
zamanda, üretim hedeflerine verimli bir
şekilde ulaşabilmesi için ona yol
gösteren önemli bir üretim yönetim
aracıdır.
Slide 18
Ürün Özellikleri
Somut ürün
Tutarlı ürün tanımı
Üretim genellikle
tüketimden ayrılmıştır.
Depolanabilir.
Müşteri etkileşimi
düşüktür.
© 1995 Corel Corp.
Slide 19
Hizmetin Özellikleri
Soyut ürün
Üretim ve tüketim aynı
zamanda
Genellikle tek
Yüksek müşteri etkileşimi
Belirsiz ürün tanımı
Genellikle bilgi tabanlı
Sıklıkla dağınık
Slide 20
Hizmet ve Malların Kıyası
Mallar
Tekrar
satılabilir
Depolanabilir
Bazı kalite
kıstasları
ölçülebilir
Satış üretimden
ayrıdır.
Hizmet
Tekrar satış yoktur.
Depolanması zordur
Kalitenin ölçümü
olanaksızdır
Satış servisin bir
parçasıdır.
Slide 21
Üretim Planlama
Üretim planlamasının amacı;
Bir mamul veya hizmetin üretimi için gerekli olan
işgücü, makine, hammadde, sermaye ve bilgiyi en
ekonomik şekilde kullanarak istenilen miktar, kalite
ve zamanda en düşük fiyatla üretimi sağlamaktır.
Slide 22
Üretim Planlama
Üretim planlamasının ilk aşamasında, talep
tahmini yapılır.
Yapılan talep tahminlerine uygun olarak üretim
planlama faaliyetiyle, sıralama ve programlama
işlemleri sistematik olarak uygulanır.
Üretim planlama işlem akış diyagramı izleyen
şekilde sunulmuştur.
Slide 23
Kapasite
Üretim
Stratejisi
Talep
(Sipariş)
Bütünleşik
Planlama
Ana üretim
Planlama
Kapasite
Analizi
Malzeme
İhtiyaç
Planlaması
Sipariş
Verme
Satın alma
İstekleri
İş Emri
Hazırlama
İmalat
-İş Çizelgeleme
-Tezgah Yükleme
-İşleme
-Kontrol
Üretim Planlama İşlem Akış Diyagramı (Yenersoy,1994)
Slide 24
TALEP TAHMİNİ
Slide 25
TALEP TAHMİNİ
Talep tahmini, bir veya daha fazla mamul için, gelecek
dönemlerdeki talep seviyelerini geçmiş veriler yardımıyla tespit
etmek demektir.
Bir imalat işletmesinde yapılması söz konusu olabilecek talep
tahmin çalışmaları konularına göre şöyle gruplandırılabilir:
Slide 26
TALEP TAHMİNİ
Yeni mamul talep araştırmaları,
Endüstri dalına ait talep araştırmaları,
Fabrika grubuna ait talep araştırmaları,
İşletmenin geleceğine ait toplam talep tahminleri,
Bir mamul grubuna ait talep tahminleri,
Belirli bir mamul için yapılan talep araştırmaları.
Slide 27
TALEP TAHMİN PRENSİPLERİ
Bilgi (Data) Toplanması
Talep Tahmin Periyodunun Tespiti
Tahmin Yönteminin Seçimi Ve Hata
Hesabının Yapılması
Tahmin Sonuçlarının Geçerliğinin Araştırılması
Slide 28
TALEP ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
Tecrübe Ve Sezgiye Dayanan Talep Araştırmaları,
Ekonomik Göstergelere Dayanan Talep Araştırmaları,
İstatistiksel Yöntemlerle Yapılan Talep Araştırmaları .
Slide 29
TALEP TAHMİN
YÖNTEMLERİNİN SEÇİMİ
Talep tahmininde kullanılacak yöntemin seçimi duyarlık,
maliyet ve zaman tasarrufu açısından önem taşır.
Seçimde öncelikle tahmin prosesinin amacının iyi
belirlenmesi gerekir.
Bundan sonra aşağıda açıklanan faktörlerin
değerlenmesi gerekir:
Slide 30
TALEP TAHMİN
YÖNTEMLERİNİN SEÇİMİ
Bilimsellik Derecesi,
Zaman,
Kararların Niteliği,
Bilgi Kaynakları,
Değişmelerde İstikrar,
Karar Vericinin Niteliği.
Slide 31
TALEP TAHMİNLERİNİN
KULLANILMASI
Talep tahmin araştırması sonunda bulunan rakamların ÜPK
tarafından doğrudan sipariş olarak imalata aktarılması
düşünülemez.
Çünkü bu rakamlar birer tahminden ibarettir. Talep tahminleri
ile gerçek değerler arasındaki farkları karşılamak için stok
bulundurma yoluna gidilir.
Diğer taraftan makine ve depolama olanakları gibi sınırlayıcı
şartlar imalat departmanına verilecek iş programlarının
hazırlanmasını daha karmaşık hale getirir.
Slide 32
BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM
PLANLAMA
Slide 33
Üretim Planlama
Planlama faaliyetleri, zaman aralıklarına göre üç farklı
kategoride değerlendirilir.
Bunlar;
Uzun dönem planlama (1-5 yıl)
Orta dönem planlama (3 ay- 1 yıl)
Kısa dönem planlama (1-2 hf.)
Slide 34
Uzun
Dönem
Stratejik Planlama
Bütünleşik Üretim Planlama
Ana Üretim Çizelgesi (MPS)
Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP)
Detaylı Çizelgeleme
Yukarıdan Aşağıya Planlama
Piramidi
Kısa
Dönem
Slide 35
Uzun Dönem Planlama
o
o
o
Bu planlama sürecinde; araştırma ve geliştirme yolu
ile uygun ürün hattı ve diğer şirket faaliyetleri
planlaması yapılır.
Bu faaliyetler; fabrika kuruluşu ve/veya geliştirilmesi,
modernizasyonu, ürün tasarımı, Pazar seçimi, üretim
teknolojisi tespiti v.b. işlemlerden oluşur.
Uzun dönem planlama genellikle 5 yıldan 20 yıla
kadar bir süreyi kapsar.
Slide 36
Orta Dönem Planlama
o
o
o
o
Orta vadeli planlama; sermaye tedariki, yeni
ürünler için pilot fabrikaların veya üretim
hatlarının kurulması, gibi firma ihtiyaçları için
finansal kaynakların oluşturulması,
Üretim seviyelerinin, üretimde kullanılacak
işgücü miktarının belirlenmesi,
Gerekli stok politikaları ve miktarlarının
kararlaştırılması ile ilgili işlemlerden oluşur
Genellikle 1-5 yıllık bir süreyi kapsar .
Slide 37
Kısa Dönem Planlama
»
»
»
Kısa dönem planlama genellikle yürürlükteki üretim
faaliyetlerinin ihtiyaçlarının ve kaynaklarının atanmasını
sağlayan üretim programlarından oluşur.
Bir günden bir yıla kadar uzanan bir zaman sürecini
içerir.
Bu planlama; vardiya sayısı, işgücü miktarı, ek donatım
ihtiyaçları, hammadde ve yardımcı malzeme ihtiyaçları
ve fason imalat sözleşmeleri gibi faaliyetlerden oluşur.
Slide 38
Üretim Planlama
Üretim planlama faaliyetleri şu şekilde özetlenebilir;
i.
ii.
iii.
iv.
v.
Satın alma kararları,
Üretim,
Kalite kontrol,
İşgücü planlaması,
Üretim süreci planlama
faaliyetlerinden oluşur.
Slide 39
Üretim Planlamanın Amaçları
Hammadde ve yardımcı malzemeleri üretim
yapabilmek üzere istenilen miktar, zaman ve
yerde hazır bulundurmak,
Mevcut makine, araç-gereç ve teçhizatı verimli bir
şekilde kullanarak iş akışı ve iş sıralamasını
gerçekleştirmek,
Pazarlama bilgilerine göre istenilen miktar ve
kalitede üretim yapmak,
Slide 40
Slide 41
Üretim Planlamanın Amaçları
İşgücü kullanım verimliliği arttırmak,
Üretim sistemi ve alt sistemleri arasındaki bilgi
alışverişini sağlamak,
Siparişleri karşılayabilmek amacıyla zamanında
yeterli üretim yapmak,
Mamul ve hammadde stoklarını pazarın ihtiyacını
bağlı olarak minimum düzeyde tutmaktır.
Slide 42
Üretim Planlamada
Kullanılabilecek Politikalar
Firmalar üretim planlama faaliyetlerini
yerine getirirken çok çeşitli politikalar
kullanabilirler. Bu politikalardan bazıları
şunlardır:
Talebin belirsiz olduğu durumlarda
müşteri siparişlerini karşılamak için stok
bulundurmak sabit işgücü ve üretim
hızı sağlamak,
Slide 43
Üretim Planlamada
Kullanılabilecek Politikalar
Talep dalgalanmalarına cevap
verecek şekilde işgücünü değiştirerek,
çok küçük miktarlarda stok
bulundurmak,
Sabit işgücü ve az miktarda stok
tutmak; üretim oranını fazla mesai
yardımı ile artırmak,
Slide 44
Üretim Planlamada
Kullanılabilecek Politikalar
Sabit işgücü ve az miktarda stok
tutmak, talebin yoğun olduğu
dönemlerde fason imalat yaptırarak
siparişleri karşılamak,
Sabit işgücü ve az miktarda stok
bulundurmak, karşılanamayan
talepten vazgeçmek şeklinde olabilir.
Slide 45
DETAYLI ÇİZELGELEME
Slide 46
Çizelgeleme
Yapılacak işler ve kaynaklar
verildiğinde kaynak kapasitelerine
göre, işlerin başlama ve tamamlanma
zamanlarının belirlenmesidir.
Slide 47
Çizelgeleme ortamına göre çizelgeleme problemleri
ikiye ayrılır.
Statik(durağan): Statik Ortamda çizelgelenecek tüm
işlemler miktar ve nitelik olarak bilinir. Sonra da
değişmesi mümkün değildir.
Dinamik (değişken): Dinamik ortamda iş listesi
sürekli değişebilir.
Slide 48
İşlem karmaşıklığına göre
çizelgeleme
Tek aşamalı-tek makineli işlemler
Tek aşamalı- paralel makineli işlemler
Çok aşamalı- seri iş akışı
Çok aşamalı-karmaşık iş akışı
Slide 49
Statik çizelgelemede şu varsayımlar vardır;
Her iş bir varlıktır. Bir iş değişik işlemlerden
oluşmasına rağmen iki ayrı iş aynı anda yapılamaz.
Her iş m tane farklı işleme sahiptir ve her bir işin ayrı
bir makinede yapıldığı varsayılıyor
İş kesintisine izin verilmemektedir.
Verilen her iş tamamlanmak üzere işlem görür. İptal
edilmesi söz konusu değildir.
İşlem zamanları sıralamadan bağımsızdır.
Slide 50
Her makinedeki hazırlık zamanları sıralamadan
bağımsızdır.İşlem sırasına göre hazırlık zamanları
değişebilir.
Bir makineden diğer makineye geçiş zamanı sıfırdır.
İşlemler arasında stoklara izin veriliyor.
Her makine tipinden sadece 1 tane vardır.
Çizelgeleme peryodu süresince makineler sürekli
mevcuttur.
Teknolojik kısıtların önceden biliniyor olması
gereklidir.
Slide 51
İşlerin atanmasındaki öncelik
kuralları
FCFS
İlk gelen ilk çıkar
İş merkezine ilk gelen iş öncelikli olarak işlenir.
EDD
En erken teslim tarihi
Teslim tarihi en erken olan iş öncelikli olarak işlenir.
SPT
LPT
En kısa işlem zamanı
En kısa işlem zamanına sahip iş öncelikle işlenir.
En uzun işlem zamanı
En uzun işlem zamanına sahip olan iş öncelikli
olarak işlenir.
Slide 52
Tesekkur Ederim!