Transcript Yargı Fonksiyonu

1. YARGI
• Yargı fonksiyonunun amacı,hukuk düzeninin korunması ve
gerçekleştirilmesidir.
• Yargı,bir uyuşmazlık dolayısıyla kanunun uygulanmasından
başka bir şey değildir.
• Yargı, yasalara göre mahkemece bir olay veya olgunun
doğuşuna etken olan sebeplerin de göz önünde bulundurularak
değerlendirilmesi sonucu verilen karardır.
• Yargılama da, yasama ve yürütme gibi bir devlet işidir. Başta
bağımsız mahkemeler olmak üzere devletin diğer yargılama
makamlarınca, egemenliğin sahibi olan “Türk Ulusu” adına
yerine getirilir.
Yargıyı 2 şekilde ele alırsak:
YARGI
a. Yargı Organı b. Yargı Fonksiyonu
Yargı Organı: Anayasamıza göre yargı organını bağımsız
mahkemeler olarak tanımlayabiliriz. Yargı organı, yasama
organının tersine tek bir organ olmayıp, organlar topluluğudur.
Bir mahkemeden değil, birçok mahkemeden oluşmuştur.
Yargı organının birinci ayırt edici özelliği:
•mahkemelerden oluşmuş olmasıdır.
Yargı organının ikinci ayırt edici özelliği:
*Bu organı oluşturan mahkemelerin bağımsız olmalarıdır.
Yargı Fonksiyonu: Yargı fonksiyonun tanımı ve diğer devlet
fonksiyonlarından ayrılması için iki ölçüt önerilmiştir: Maddî
ölçüt ve şeklî ölçüt.
*Maddî Ölçüt: Maddî ölçüte göre, yargı fonksiyonu, hukuki
uyuşmazlıkları ve hukuka aykırılık iddialarını çözümleyen ve
karara bağlayan bir devlet fonksiyonudur.
*Şeklî Ölçüt: Şekli ölçüte göre yargı fonksiyonu, yargı
organlarının yaptığı işlemlerden oluşur.
Bu iki ölçütü birleştirerek yargı fonksiyonu şu şekilde
tanımlayabiliriz:
Yargı fonksiyonu, bağımsız mahkemelerin hukukî
uyuşmazlıkları ve hukuka aykırılık iddialarını kesin olarak
çözme ve karara bağlama fonksiyonudur.
1.1.GENEL HÜKÜMLER
A.Mahkemelerin Bağımsızlığı
B.Hakimlik ve Savcılık Teminatı
C.Hakimlik ve Savcılık Mesleği
D.Duruşmaların Açık ve Kararların Gerekçeli
Olması
E.Mahkemelerin Kuruluşu
F.Devlet Güvenlik Mahkemeleri
G.Hakim ve Savcıların Denetimi
H.Askeri Yargı
1.1.1. Mahkemelerin Bağımsızlığı
MADDE 138.- Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar.
Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani
kanaatlerine göre hüküm verirler.
 Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin
kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat
veremez; genelge gönderemez; tavsiye telkinde bulunamaz
 Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde
yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz; görüşme
yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.
 Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme
kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme
kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine
getirilmesini geciktiremez.
 Hâkimlerin bağımsızlığı, hâkimlerin gerek yürütme,
gerekse yasama organlarına bağlı olmadıkları, onlardan
bağımsız oldukları, bu iki organın hâkimlere emir ve talimat
veremeyeceği ve tavsiyelerde bulunamayacağı anlamına
gelir.
 Başka bir ifadeyle hâkimlerin bağımsızlığı; kararlarını
verirken hür olmaları, hiçbir dış baskı ve tesir altında
bulunmamaları demektir. Hâkimlerin bağımsızlığını dörde
ayırırsak:
1) Yasama Organına Karşı Bağımsızlık
2) Yürütme Organına Karşı Bağımsızlık
3)Yargı Organına Karşı Bağımsızlık
4) Çevreye Karşı Bağımsızlık
1.1.2. Hâkimlik ve Savcılık Teminatı
MADDE 139.- Hâkimler ve savcılar azlolunamazlar, kendileri
istemedikçe Anayasada gösterilen yaştan önce emekliye
ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması
sebebiylede olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından
yoksun kılınamaz.
Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm
giymiş olanlar, görevini sağlık bakımından yerine
getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar veya meslekte
kalmalarının uygun olmadığına karar verilenler hakkında
kanundaki istisnalar saklıdır.
1.1.3. Hâkimlik ve Savcılık Mesleği
MADDE 140.- Hâkimler ve savcılar adli ve idari yargı hâkim
ve savcıları olarak görev yaparlar. Bu görevler meslekten
hâkim ve savcılar eliyle yürütülür.
 Hâkimler, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik
teminatı esaslarına göre görev ifa ederler.
 Hâkim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve
ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri,
görevlerinin ve görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak
değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve
disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri
sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma yapılması
ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarmayı
gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri ve meslek içi
eğitimleri ile diğer özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve
hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.
.
Hâkimler ve savcılar altmış beş yaşını bitirinceye
kadar hizmet görürler; Askeri hâkimlerin yaş haddi,
yükselme ve emeklilikleri kanunda gösterilir.
 Hâkimler ve savcılar, kanunda belirtilenlerden
başka, resmi ve özel hiç bir görev
alamazlar. Hâkimler ve savcılar idari görevleri
yönünden Adalet Bakanlığına bağlıdırlar.
 Hâkim ve savcı olup da adalet hizmetindeki idari
görevlerde çalışanlar, hâkimler ve savcılar
hakkındaki hükümlere tabidirler. Bunlar, hâkimler
ve savcılara ait esaslar dairesinde sınıflandırılır ve
derecelendirilir, hâkimlere ve savcılara tanınan her
türlü haklardan yararlanırlar
1.1.4. Duruşmaların Açık ve Kararların Gerekçeli
Olması
MADDE 141.- Mahkemelerde duruşmalar herkese
açıktır.
 Duruşmaların bir kısmının veya tamamının
kapalı yapılmasına ancak genel ahlakın veya kamu
güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde
karar verilebilir.
 Küçüklerin yargılanması hakkında kanunla özel
hükümler konulur.
 Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli
olarak yazılır.
 Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle
sonuçlandırılması, yargının görevidir.
GEREKÇE: Duruşmaların açık olması ilgililerinin gönüllerinde
huzur ve güven yaratır. İlgililerin inanması gerekli hatta
zorunludur. Bununla beraber duruşmanın açıklığının doğru
olmadığı haller de mevcuttur. Örneğin bir çocuğun
duruşmasının açıklığı ona kötü etki yapabilir, tutumunun
herkesçe bilinmesinin moral hayatında zararlı etkileri olabilir.
Yetişmekte olan bir kimsenin bu gibi hallere maruz bırakılması
kamu için zararlı olabilir. Bundan başka genel ahlakın ve kamu
güvenliğinin zorunluluğu kıldığı durumlarda da gizliliğe değer
vermekte kamu yararı vardır. Bu nedenlerle de duruşmalar
kural olarak açık yapılır, istisna gerektiren durumlarda gizli de
olabilir.
1.1.5. Mahkemelerin Kuruluşu
MADDE 142.- Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri,
işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.
GEREKÇE: Kanuna dayanmayan ve kuruluşunu
kanundan almayan hiçbir kimse veya organ görevi
yapamaz. Burada üzerinde durulacak önemli nokta
mahkemelerin derecesi noktası veya sorunudur. Yargıtay
yükünün çok artmış olması kendisinden beklenen içtihat
mahkemesi olma vasfını koruyabilmesinde zorluk
çıkarmaktadır. Hem hükümetlerdeki isabet ve hem
Yargıtay’ın daha çok kanunları yorumlayıcı uygulamada
yol göstericilik görevini yapabilmesi için mahkemelerin iki
dereceye çıkarılması yararlı görülmüştür. Bunun da güç
ve imkân ölçüsünde yapılabilmesi işaret edilmiştir.
1.1.6. Devlet Güvenlik Mahkemeleri
MADDE 143.- ( Mülga: 7.5.2004–5170/9 md)
Mülga: İptal olunmuş, kaldırılmış, feshedilmiş
demektir.
2004 yılında anayasada yapılan değişiklikle
Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırılmıştır.
1.1.7. Hâkim ve Savcıların Denetimi
MADDE 144.- Adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden
Adalet Bakanlığınca denetimi,adalet müfettişleri ile hakim ve savcı
mesleğinden olan iç denetçiler;araştırma,inceleme ve soruşturma
işlemleri ise adalet müfettişleri eli ile yapılır.Buna ilişkin usul ve esaslar
kanun ile düzenlenir.
Bu madde 12 Eylül 2010 referandumundan önce şu şekilde idi;
Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve
genelgelere (Hâkimler için idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak
yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya görevleri
sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve
görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde
haklarında inceleme ve soruşturma, Adalet Bakanlığının izni ile
adalet müfettişleri tarafından yapılır.
Adalet Bakanı soruşturma ve inceleme işlemlerini, hakkında
soruşturma ve inceleme yapılacak olandan daha kıdemli hâkim veya
savcı eliyle de yaptırabilir.
1.1.8. Askeri Yargı
MADDE 145:Askeri yargı,askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri
tarafından yürütülür.Bu mahkemeler;asker kişiler tarafından işlenen
askeri suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve
görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla
görevlidir.Devletin güvenliğine,anayasal düzene ve düzenin işleyişine
karşı suçlara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde görülür.
o Savaş hali haricinde,asker olmayan kişiler askeri mahkemelerde
yargılanamaz.
o Askeri mahkemelerin savaş halinde hangi suçlar ve hangi kişiler
bakımından yetkili oldukları;kuruluşları ve gerektiğinde bu mahkemede
adli yargı hakim ve savcılarının görevlendirmeleri kanunla düzenlenir.
o Askeri yargı organlarının kuruluşu,işleyişi,askeri hakimlerin özlük
işleri,askeri savcılık görevlerini yapan askeri hakimlerin görevli
bulundukları komutanlıkla ilişkileri,mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik
teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.
Bu madde 12 Eylül 2010 Referandumundan önce şu
şekilde idi;
MADDE 145.- Askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin
mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler, asker
kişilerin; askeri olan suçları ile bunların asker kişiler
aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve
görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara
bakmakla görevlidirler.
o Askeri mahkemeler, asker olmayan kişilerin özel
kanunda belirtilen askeri suçları ile kanunda gösterilen
görevlerini ifa ettikleri sırada veya kanunda gösterilen
askeri mahallerde askerlere karşı işledikleri suçlara da
bakmakla görevlidirler.
oAskeri mahkemelerin savaş veya sıkıyönetim hallerinde
hangi suçlar ve hangi kişiler bakımından yetkili oldukları;
kuruluşları ve gerektiğinde bu mahkemelerde adli yargı
hâkim ve savcılarının görevlendirilmeleri kanunla
düzenlenir.
oAskeri yargı organlarının kuruluşu, işleyişi, askeri
hâkimlerin özlük işleri askeri savcılık görevlerini yapan
askeri hâkimlerin mahkemesinde görevli bulundukları
komutanlık ile ilişkileri, mahkemelerin bağımsızlığı, hâkimlik
teminatı, askerlik hizmetinin gereklerine göre kanunla
düzenlenir. Kanun, ayrıca askeri hâkimlerin yargı hizmeti
dışındaki askeri hizmetler yönünden askeri hizmetlerin
gereklerine göre teşkilatında görevli bulundukları
komutanlık ile olan ilişkilerini de gösterir.
Askerî ceza yargısının ilk derece mahkemeleri “askerî mahkemeler” ve
“disiplin mahkemeleri” olmak üzere ikiye ayrılır:
1-Askerî Mahkemeler:
* Askerî mahkemeler Anayasamız tarafından öngörülmüşlerdir.
* Askerî mahkemelerin kuruluşu, 25 Ekim 1963 tarih ve 353 sayılı
Askerî Mahkemelerin Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu ile
düzenlenmiştir.
*Askerî mahkemeler, iki askerî hâkim ve bir subay üyeden oluşurlar.
* Subay üyeyi nezdinde askerî mahkeme kurulan komutan seçer
* Bu mahkemelerde başkanlık görevini en kıdemli üye yapar. Başkan
hâkim üye olabileceği gibi, subay üye de olabilir.
*Askerî mahkemelerin bu kuruluşunun Anayasamızın ilkeleriyle
bağdaştığını söylemek pek kolay değildir. Subay üyenin herhangi bir
bağımsızlığı yoktur. Birlik komutanının etkisi altında bulunması pek
muhtemeldir.
*Askerî hâkimlerin atanmasını Millî Savunma Bakanlığı yapmaktadır.
2-Disiplin Mahkemeleri:
* Disiplin Mahkemeleri bizzat Anayasa tarafından
öngörülmüşlerdir.
* Bu mahkemeler, 16 Haziran 1964 tarih ve 477 sayılı
Disiplin Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama usulü ve Disiplin
Suç ve Cezaları hakkında Kanun ile kurulmuştur.
* Disiplin mahkemeleri biri başkan ikisi üye olmak üzere üç
subaydan kurulur.
* Disiplin mahkemesinin üyeleri hâkim değildir.
* Disiplin mahkemesinde görev yapan subaylar aynı
zamanda normal kıta görevlerini de sürdürürler.
* Üyelerinin bağımsız nitelikte hâkim olmaması, bu
mahkemelerin kuruluşunun Anayasamıza aykırı olduğu
izlenimi vermektedir.
1.2. YÜKSEK MAHKEMELER
A.Anayasa Mahkemesi
B.Yargıtay
C.Danıştay
D.Askeri Yargıtay
E.Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
F.Uyuşmazlık Mahkemesi
1.2.1.ANAYASA MAHKEMESİ
Anayasa mahkemesi 1961 Anayasasıyla
kurulmuştur.
1982 Anayasasına göre yeniden düzenlenmiştir.
Anayasa mahkemesi, sadece yargı hakkını
kullanan bir yargı yeri değil, aynı zamanda
Anayasanın bütünlüğünü koruyan, işlerliğini
sağlayan, hukuk devletinin, temel hak ve
özgürlüklerin koruyucusu olan bir organdır.
1.2.1.1.Kuruluşu
MADDE 146-Anayasa Mahkemesi on yedi üyeden kurulur.
 Türkiye Büyük Millet Meclisi;iki üyeyi Sayıştay Genel
Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından,her boş yer
için gösterecekleri üçer aday içinden,bir üyeyi ise baro
başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri
üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer.Türkiye
Büyük Millet Meclisinde yapılacak bu seçimde,her boş
üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci
oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır.İkinci
oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa,bu oylamada en çok
oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır;üçüncü
oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur.

Cumhurbaşkanı;üç üyeyi Yargıtay,iki üyeyi Danıştay,bir
üyeyi Askeri Yargıtay,bir üyeyi Askeri idare Mahkemesi genel
kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için
gösterecekleri üçer aday içinden;en az ikisi hukukçu olmak
üzere üç üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan
yükseköğretim kurumlarının hukuk,iktisat ve siyasal bilimler
dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği
üçer aday içinden;dört üyeyi üst kademe yöneticileri,serbest
avukatlar,birinci sınıf hakim ve savcılar ile en az beş yıl
raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından
seçer.
 Yargıtay,Danıştay,Askeri Yargıtay,Askeri Yüksek İdare
Mahkemesi ve Sayıştay Genel Kurulları ile
Yükseköğretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi
üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerden en
fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.Baro
Başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri
üç aday için yapılacak seçimde de en fazla oy alan üç kişi
aday gösterilmiş sayılır.
 Anayasa Mahkemesine üye seçebilmek için,kırk beş
yaşın doldurulmuş olması kaydıyla;yükseköğretim
kurumları öğretim üyelerinin profesör veya doçent
ünvanını kazanmış,avukatların en az yirmi yıl fiilen
avukatlık yapmış,üst kademe yöneticilerinin
yükseköğretim görmüş ve en az yirmi yıl kamu
hizmetinde fiilen çalışmış,birinci sınıf hakim ve savcıların
adaylık dahil en az yirmi yıl çalışmış olması şarttır.
 Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının
salt çoğunluğu ile dört yıl için bir Başkan ve iki Başkanvekili seçilir.Süresi
bitenler yeniden seçilebilirler.

Anayasa Mahkemesi üyeleri asli görevleri dışında resmi veya
özel hiçbir görev alamazlar.
Bu madde 12 Eylül 2010 Referandumundan önce şu şekilde idi;
Madde 146.- Anayasa Mahkemesi on bir asıl ve dört yedek üyeden
kurulur.
 Cumhurbaşkanı, iki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay, iki asıl ve bir
yedek üyeyi Danıştay, birer asıl üyeyi Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek
İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurullarınca kendi Başkan ve üyeleri
arasından üye tamsayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için
gösterecekleri üçer aday içinden; bir asıl üyeyi ise Yükseköğretim
Kurulunun kendi üyesi olmayan Yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri
içinde göstereceği üç aday arasından; üç asıl ve bir yedek üyeyi üst
kademe yöneticileri ile avukatlar arasından seçer.
Yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri ile üst kademe
yöneticileri ve avukatların Anayasa Mahkemesine asıl ve
yedek üye seçilebilmeleri için, kırk yaşını doldurmuş,
yükseköğrenim görmüş veya öğrenim kurumlarında en az on
beş yıl öğretim üyeliği veya kamu hizmetinde en az on beş yıl
fiilen çalışmış veya en az on beş yıl avukatlık yapmış olmak
şarttır.
 Anayasa Mahkemesi, asıl üyeleri arasından gizli oyla ve
üye tamsayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir Başkan ve
bir Başkanvekili seçer. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
 Anayasa Mahkemesi üyeleri, asli görevleri dışında resmi
veya özel hiçbir görev alamazlar.
1.2.1.2.Üyeliğin Sona Ermesi
MADDE 147-Anayasa Mahkemesi üyeleri on iki yıl için
seçilirler.
Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez.
Anayasa Mahkemesi üyeleri altmış beş yaşını
doldurunca emekliye ayrılırlar.Zorunlu emeklilik yaşından
önce görev süresi dolan üyelerin başka bir görevde
çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir.
 Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik
mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı
hüküm giymesi halinde kendiliğinden; görevini sağlık
bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak
anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye
tamsayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erer.
Bu Madde 12 Eylül Referandumundan önce şu
şekilde idi;
MADDE 147- Anayasa Mahkemesine seçilen üye,
emekliye ayrılıncaya kadar görevde kalır.Anayasa
Mahkemesi üyeleri altmış beş yaşını doldurunca
emekliye ayrılırlar. Dolayısıyla 40 yaşında seçilen bir
üyenin yıl üyelik yapma ihtimali vardır.Genellikle
üyeler 60 yaş civarında Anayasa Mahkemesi
üyeliğine seçilirler ve 3–5 yıl görev yaptıktan sonra
emekliye ayrılırlar.
KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR
Soru: 2004 yılında yapılan değişiklikle, aşağıdakilerden
hangisi, Anayasa’da düzenlenen yargı kurumları arasından
çıkarılmıştır?(2005)
A.Askeri Yüksek İdari Mahkemesi
B.Devlet Güvenlik Mahkemeleri
C.Sayıştay
D.Danıştay
E.Yargıtay
Cevap B
Soru:1982 Anayasasına göre, Anayasa Mahkemesi’nin
görevleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?(2008)
A.Uyuşmazlık Mahkemesinin Başkanını seçmek.
B.Yüksek Seçim Kuruluna üye seçmek.
C.Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna üye seçmek.
D.Vatandaşların, anayasa şikâyeti yoluyla yaptıkları
başvuruları inceleyip karara bağlamak.
E.Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun
tasarıları hakkında düşüncesini bildirmek.
Cevap A
Soru:
I. Başbakan
II. Bakanlar
III. TBMM Başkanlık Divan Üyeleri
IV. Bakanlıkların müsteşar ve müsteşar yardımcıları
V. Sayıştay başkanı ve üyeleri
Yukarıdaki kişilerden hangileri, görevleriyle ilgili
suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla Anaya
Mahkemesince yargılanır?
A) 1,2 ve 3
B) 1,2 ve 5
C) 1,4 ve 5
D) 2,3 ve
4
E) 2,3 ve 4
Cevap B
KAYNAKÇA
•Prof.Dr.Ergun Özbudun,Türk Anayasa Hukuku,Yetkin
Yayınları,Ankara:2005
•Prof. Dr. Şeref Gözübüyük, Anayasa Hukuku Anayasa Metni ve Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi, Turhan Kitapevi, Ankara: 2006
•Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Yayınları, Bursa: 2000
•Prof. Dr. Mehmet Akad & Prof. Dr. Abdullah Dinçkol, 1982 Anayasası ve
Anayasa Mahkemesi Kararları, Der Yayıncılık, İstanbul: 2007
•Dr. İsmet Polatcan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Gerekçeler Anayasa
Mahkemesi Kararları Bilimsel Görüşler, Bayrak Yayıncılık, İstanbul:1989
•Kpss Vatandaşlık, İhtiyaç Yayıncılık, Ankara: 2010
•Prof. Dr.A. Şeref Gözübüyük, Anayasa Hukuku, Turhan Kitapevi,
Ankara:1986
•Engin Polat, Kpss Genel Kültür-Genel Yetenek Vatandaşlık Bilgisi, Yargı
Yayınevi, Ankara: 2009
•Kpss Genel Kültür-Genel Yetenek 2001–2007 Çıkmış Sorular ve
Çözümleri, İhtiyaç Yayıncılık, Ankara:2008
•Resmi Gazete,Sayı:27708,23 Eylül 2010 Perşembe
• Av.Celal Ülgen,T.C Anayasası Cep Kanunları,Beta yayıncılık
İstanbul,2010