Transcript Sytuacja bezrobocia

Sposoby radzenia sobie w sytuacji
bezrobocia
Mariusz Michna
Formy radzenia w trudnej sytuacji
Odczuwanie zagrożenia przez osoby bezrobotne
wiąże się z wyborem konkretnych form radzenia
sobie w takiej sytuacji.
Celem radzenia sobie z problemem jest walka lub
adaptacja do zmian, jakie zaszły, przywrócenie
utraconej harmonii i ochrona zasobów jednostki”, ale
również obniżenie stanu napięcia emocjonalnego
związanego z problemem.
Czynniki wpływające na sposoby radzenia
sobie w sytuacji bezrobocia
Tomaszewski wskazuje, że działanie to
zależy od takich czynników jak możliwości
osobiste, do których należy: płeć osoby,
wiek, wykształcenie, cechy osobowości, stan
zdrowia, zdolności, umiejętności zawodowe,
staż pracy oraz okres pozostawania bez
pracy, poziom motywacji.
Warunki pozaosobiste
Drugim rodzajem czynników są warunki
pozaosobiste, do których zaliczył: możliwości
zatrudnienia w danym regionie, działalność
ośrodków aktywnej pomocy bezrobotnym,
możliwości zmiany kwalifikacji, warunki życia
i możliwość wsparcia finansowego,
materialnego przez państwo i jego instytucje.
Sposoby radzenia sobie z sytuacją
bezrobocia
Wpływ na wybór sposobu radzenia sobie
z sytuacją bezrobocia mają motywacje,
samoocena, zachowanie człowieka, zależne
od tego, co jednostka czuje, czy potrafi nad
problemem zapanować, ocena własnej
sytuacji, swojego położenia.
Wsparcie
Ważne jest to czy osoba czuje wsparcie ze
strony otoczenia czy raczej wrogość,
niezrozumienie lub odepchnięcie, dlatego
duże znaczenie mają wszelkiego rodzaju
grupy wsparcia, ale również reakcje bliskich,
znajomych powinny być wspierające,
mobilizujące.
Trzy strategie radzenia sobie
z problemem
J. Amirkhan przedstawił trzy uniwersalne
strategie radzenia sobie z problemem:
strategia, która polega na rozwiązaniu
problemu, strategia ucieczkowa- polegająca
na odsuwaniu od siebie problemu i
dystansowaniu się do ludzi, oraz strategia,
która ma na celu poszukiwanie wsparcia
społecznego.
Typ konstruktywny i nie konstruktywny
Z. Ratajczak proponuje dwa typy sposobów radzenia sobie z
trudnościami: konstruktywny i niekonstruktywny.
Działanie konstruktywne oparte jest na aktywności
bezrobotnego. Wymaga odpowiedzialności, właściwej oceny
swojego położenia. Zachowanie konstruktywne w przypadku
osoby bezrobotnej charakteryzuje się wyszukiwaniem ofert
pracy, aktywnym poszukiwaniem, zdobywaniem nowych
umiejętności. Bardzo często osoby poszukujące postępujące w
ten sposób nie są identyfikowane z grupą bezrobotnych.
Strategie niekonstruktywne
Nie konstruktywne, niewłaściwe działania
prowadzą do agresji, rezygnacji z działania,
obwiniania siebie, alkoholizmu, lub innych
zachowań obronnych. Sprzyjająca podczas
pokonywania problemów jest świadomość,
że okres bezrobocia może być czasem, który
można owocnie wykorzystać np. na
samokształcenie, podnoszenie swoich
kwalifikacji, rozwój własny,
Czynniki wzmagające poczucie zagrożenia
Poczucie zagrożenia wzmaga:
nieoczekiwane zwolnienie, brak
odpowiedniego wykształcenia, przekroczenie
określonej granicy wieku, świadomość, że
większość ofert pracy skierowana jest do
konkretnej z płci, zły stan zdrowia, brak
zasobów finansowych potrzebnych do
zaspakajania bieżących potrzeb.
Reakcje
Osoby o obniżonej samoocenie, bezrobotne
długotrwale, którym trudniej poradzić sobie z
zaistniałą sytuacją wykorzystują takie sposoby jak:
- uparte powtarzanie wcześniejszych reakcji
(przekonane są, że jeżeli coś pomogło im wcześniej
to i w tym przypadku się sprawdzi). Nie analizują
swojej sytuacji, która może być zupełnie odmienna
od wcześniejszych, tylko wykorzystują wyuczone
sposoby, jak rozżalenie, płacz, pretensje
Reakcje
Odreagowanie - polega na rozładowaniu napięcia
emocjonalnego poprzez znane i dostępne sposoby
takie jak: agresja, alkohol i inne nałogi
Zaprzestanie myślenia- w psychologii znane jako
wyparcie; bezrobotny unika zachowań, które
wywołują napięcie emocjonalne i poczucie winy. Nie
rozmawia o swojej sytuacji, stara się zapomnieć.
Reakcje
Racjonalizacja - jest próbą pozornie
racjonalnego wytłumaczenia swoich
niepowodzeń np. niesprawiedliwością świata,
nieuczciwością pracodawców
Projekcja – podobna jest do racjonalizacji,
polega na przerzucaniu winy za brak pracy
na innych ludzi.
Reakcje i ich konsekwencje
Przemieszczenie- jest próbą rozładowania swoich
emocji na innym obiekcie nie będącym przyczyną
napięcia; np. na bliskich
Te formy ucieczki dla wielu osób wydają się być
jedynym możliwym środkiem przezwyciężenia
trudności. Niestety przynoszą odwrotne skutki
wprowadzając osobę bezrobotną w jeszcze większe
problemy .
Definicja radzenia sobie z problemami
Dla sytuacji postrzegania i oceny osób
bezrobotnych przez innych ludzi ważna jest
definicja radzenia sobie z problemami W.
Schönpfluga iW. Battmanna, wg których
kryterium skuteczności stanowi fakt, czy
podjęte środki zaradcze nie dodają nowych
kosztów, w przypadku bezrobotnych:
Strategie radzenia sobie z problemami
Osoby bezrobotne zadają sobie pytanie: czy stres w
związku z poszukiwaniem pracy nie przewyższa
tego wywołanego stanem bezrobocia. Jeśli
poszukiwanie pracy wymaga większego nakładu
finansowego, albo stanowi źródło dodatkowych
negatywnych doświadczeń, wtedy w mniemaniu
osoby bezrobotnej bardziej opłaca się zachować
bierność. Koncepcja kosztów wyjaśnia mechanizm
działania osób bezrobotnych, oraz ich bierność.
Zespół wyuczonej bezradności




Skutkiem procesu zaradczego, który podnosi koszty,
jest wg M. Seligmana zespół wyuczonej
bezradności, który wywołuje:
negatywne stany emocjonalne, obniżenie
samooceny
Zniechęcenie, apatię, brak motywacji do działania
Niedostrzeganie związku przyczynowo- skutkowego
własnego zachowania
Zespół wyuczonej bezradności
Zespół wyuczonej bezradności powiązany jest ze stanami
aktywności. Jeśli osoba jakiś czas aktywnie poszukuje
rozwiązania (w tym przypadku pracy) nadaremno,
doświadczając licznych niepowodzeń, nabierając przekonania,
że nie jest w stanie zmienić rzeczywistości, ponosi koszty
swojej aktywności, a w rozliczeniu decyduje się na bierność.
Stąd u osób bezrobotnych duży pesymizm, lęk, zagubienie i
niepewność, poczucie niesprawiedliwości, bo podjęte działania
są nieskuteczne, a dodatkowo nakładają nowe koszty
psychiczne oraz finansowe.
Formy pomocy
Jedną z form pomocy jest wspieranie w dążeniach,
pomoc w zaplanowaniu konstruktywnych działań,
wytworzenie gotowości do zmian (w sposobie
myślenia, zachowania), pomoc w sprecyzowaniu
celów, wartości i powrotu do grupy społecznej,
pomoc w odzyskaniu wiary we własne siły,
podniesienie samooceny i motywacji do inicjowania
działań, nauka planowania, poznanie własnych
możliwości,
Formy pomocy cd.
Sprecyzowanie obszarów poszukiwań, pomoc w
uświadomieniu korzyści wynikających z roli
pracownika (kontakt z ludźmi, planowanie dnia,
organizacja czasu, realizacja określonych zadań),
nauczenie sposobów radzenia sobie ze stresem i
własnymi emocjami. Celem dla osoby wykluczonej
społecznie i zawodowo będzie uszczegółowienie
oczekiwań, związanych z uzyskaniem pomocy, oraz
zwerbalizowanie swoich problemów, wpływających
na przyjętą postawę w poszukiwaniu pracy.
Cele osób pomagających
Dla osób pracujących z osobami
wykluczonymi celem spotkań jest
identyfikacja rzeczywistych potrzeb danej
osoby, która pozwoli na zastosowanie
działań przygotowanych do indywidualnego
przypadku. Wyjątkowość sytuacji każdej z
osób wykluczonych sprawia że pomoc jest za
każdym razem niepowtarzalnym procesem.
Formy pomocy
Zajęcia aktywizacyjne oraz z zakresu
poruszania się po rynku pracy wraz z
badaniami preferencji zawodowych –
budowanie indywidualnych planów działania,
nauczenie umiejętności autoprezentacji i
poszukiwania pracy (pisanie CV i listu
motywacyjnego), organizacja różnego
rodzaju kursów zawodowych i podnoszących
kwalifikacje.
Formy pomocy
Diagnozowanie potencjału
osobowościowego, budowanie
samopomocowych grup wsparcia,
prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych,
prowadzenie zajęć samoedukacyjnych,
prowadzenie zajęć propagujących
alternatywne spędzanie czasu wolnego.
Zajęcia z zakresu reintegracji
społecznej i zawodowej
Pierwszym celem zajęć z zakresu reintegracji
społecznej i zawodowej jest
dowartościowanie człowieka, który tracąc
pracę zarobkową i stając się osobą
długotrwale bezrobotną traci poczucie
własnej godności i wartości, odczuwa
kompleks niższości, czuje się
bezużytecznym dla bliskich, staje się
wyrzuconym poza margines społeczeństwa.
Zajęcia z zakresu reintegracji
społecznej i zawodowej
Celem zajęć jest udzielanie pomocy osobie w
odzyskaniu zaufania do samej siebie,
wydobycie wszystkiego, co zostało
zagłuszone przez poczucie własnej
bezużyteczności, podtrzymywanie nadziei,
utraconej w trakcie długoletniego
pozostawania bez pracy, brakiem
zrozumienia wśród najbliższych i w
społeczeństwie, a także bezskutecznym
poszukiwaniem zatrudnienia
Efekty programu
Efektem realizacji projektu będzie stworzenie
szansy tym, którzy chcą wejść ponownie w
obieg społeczny i zawodowy, lecz ze
względu na różnego rodzaju trudności nie są
w stanie tego sami uczynić. Osoby
wykluczone społecznie i zawodowo
potrzebuje aby poświęcić mu czas,
wysłuchać go zrozumieć jego sytuację (min.
psychiczną), mieć czas na indywidualną
diagnozę.
Efekty programu
Pierwszym celem zajęć z zakresu reintegracji
społecznej i zawodowej jest dowartościowanie.
Uczestnictwo w zajęciach z zakresu budowania
samopomocowych grup wsparcia, zajęć
psychoedukacyjnych, zajęć samoedukacyjnych
sprawi że wykluczeni najpierw poczują się
bezpiecznie (bo ktoś ich wysłuchuje) a potem
pewniej (ktoś wydobywa ich pozytywne strony).