Transcript MODELET DHE METODAT E VENDOSJES SHKENCORE

MODELET DHE METODAT E VENDOSJES SHKENCORE
(PARAQET ABSTRAHIMI I BOTËS REALE-PREZANTIM PËRKATËS I NDONJË OBJEKTI KËRKIMOR,QË)
PËRMES TIJ TË PËRCAKTOHEN FAKTET E RËNDËSISHME SI DHE LIDHSHMËRIA KAUZALE BRENDA
MODELIT
LLOJET E MODELEVE
NË TEORINË KLASIKE TË VENDOSJES, MOD.PARAQITEN SI“BASHKËSI
E VEKTORËVE,TË ALTERNATIVAVE DHE KUSHTEVE TË MUNDSHME
SIPAS MËNYRËS SË PREZENTIMIT TË PROBLEMITM.FIZIKE,ANALOGE,SIMBOLIKE(MATEMATIKE)
MODELET FIZIKE
PARAQESIN REALITETIN E OBJEKTIT, QË NËNKUPTON SE AI NUK DUHET T,I PËRMBAJ TË GJITHA
KARAKTER.E OBJEKTIT.ATO KARAKT.JANË TË RRITURA OSE TË ZVOGËLUARA.(VETURATLOJE,GLOBUSI,PULLAT E NDËRTESAVE,AEROPLANEVE ETJ.ZAKONISHT,M.FIZIKE PËRDOREN PËR
SITUATA STATIKE-POR JO EDHE DINAMIKE(SHKEN.TEKNIKE DHE NATYRORE)
MODELET ANALOGE
NËNKUPTON MODELIN I CILI SHFRYTËZON VETITË E NJËJTA TË OBJEKTIT REAL, ME
Ç,RAST RRITE GJASAT PËR TË NDIKOHET MBI NDRYSHIMET E CAKTUARA.ZAKONISHT-PËR
SITUATA DINAMIKE
MODELET SIMBOLIKE(MATEMATIKE)
MODEL I CILI PËR PREZANTIMIN E REALITETIT PËRDOR SIMBOLE (NOTA,SHENJA ETJ.)
NDAHEN NË: VERBALE dhe MATEMATIKORE
i VARSHMËRISË KOHORE- STATIKE DHE DINAMIKE
NGA ASPEKTI I NATYRËS SË RELACIONEVE mes NDRYSHOREVE-DETERMINISTIKE
(lidhja e ndryshor. është-funksionale)dhe STOHASTIKE(ekonometri-probabilit.)
NGA ASPEKTET E -FUNKSIONIMIT,STRUKTURËS, KUANTIFIKIMIT, DIMENSIONIT etj.
NGA ASPEKTI
PARIMET PËR FORMULIMIN E MODELIT
M.EKONOMIKE-
PARAQESIN BASHKËSINË E RELACIONEVE QË SHPREHIN NDËRLIDHSHMËRINË E
BASHKËSISË SË NDRYSHOREVE
DALLOJMË KËTO
FAZAT
GJATË
FORMULIMIT
TË MODELIT:
SPECIFIKIMI I NDRYSHOREVE; GJETJA E FORMËS ANALITIKE TË NDËRVARSHMËRISË;
PËRKUFIZIMI I MODELIT NË GJENDJE FILLESTARE; dhe ZGJIDHJA E MODELIT
SPECIFIKIMI I NDRYSHOREVE NË MODEL- NË DY GRUPE: NDRYSH.E PAVARURA DHE ND.E VARURA
GJETJA e formës analitike të ndërvarshmërisë-duhet bërë analizë matematiko-statist. e të
dhënave empirike përmes funksioneve lineare
PËRKUFIZIMI i modelit-PËRCAKTIMI i funksionit-CAK(qëllimi)-rezultatet max.ose min.
ZGHIDHJA e modelit-Paraqet mjetin përmes cilit zghidhet problemi në mënyrë të suksesshme
PËRKUFIZIMI, ZGJIDHJA DHE ZBATIMI I MODELIT TË VENDOSJES
(NË BAZË TË SPECIFIKAVE TË PROBLEMEVE -SHQYRTIMET DO TË BËHEN PËRMES MODELIT TË-)
PROGRAMIMIT-LINEAR =PROBL.ME TË CILËT MENAXHERËT BALLAFAQ.ÇDO DITË E QË KANË TË BËJNË
ME ALOKACIONIN E RESURSEVE QË ZAKONISHT NUK JANË TË MJAFTUESHME
MODELI I PROGRAMIMIT LINEAR
(KUSHT për ZBATIMIN E KËTIJ MODELI ËSHTË QË RAPORTET NDËRMJET AKTIVITETEVE TË JENË-LINEARE)
KUSHTET QË DUHET PLOTËSOHEN PËR ZGJIDHJEN E PROBLEM. ME-PROGRAMIM-LINEAR
-VARSHMËRIA LINEARE (NDËRMJET VARIABLAVE DUHET EKZISTOJ LIDHJA LINEARE)
-QËLLIMI I PËRKUFIZUAR- PA DEFINIMIN E CAKUT(QËLLIMIT)ËSHTË E PAMUNDURREALIZ.KONKRET
-KUFIZIMET E RESURSEVE- PROBLEMI DUHET PËRKUFIZ. ME FAKTORË LIMITUES-PËR ZGJIDH.OPTIMA
-EKZISTIMI I ALTERNATIVAVE- PËR KËTË METODË DUHET NJË NUMËR I MADH I ALTERNATIVAVE
STRUKTURA E PËRGJITHSHME E PROGRAMIMIT LINEAR
Z=C1X1+C2X2+...........+CnXn;
Xn-variabla të vendosjes, C-konstanta(koefic.i fitimit ose shpenzimeve)
Ky model ka: dy variabla x1 dhe x2, dy kufizime të materialit dhe të qepjes; koefic.e fitimit-C1=10 dhe C2=15;
resurset disponibile: b1=50 dhe b2=36; dhe koefic.e shfrytëzimit të resurseve: a11=2, a12=5, a21=4 dhe a22=2;
NË MODEL.LINEAR TË PROGRAMIMIT-DUHET TË EKZISTOJ NJË RENDITJE E CAKTUAR
KY MODEL ËSHTË MARRË SI REPREZENTENT I MIRË NGA NJË NUMËR I MADH TË MODELEVE EKZISTUESE
DHE TË CILIN GJITHNJË DUHET TA ADAPTOJM SIPAS SITUATËS REALE!
METODAT PËR ZGJIDHJEN E PROBLEMIT
(M.ANALITIKE,SIMULUESE DHE HEURISTIKE)
METODAT ANALITIKE
ZGJIDHJA E PROBLEM.MUND TË BËHET NË 2-MËNYRA: GRAFIKE dhe KOMPJUTERISTIKE
METODA E SIMULIMIT
KY MODEL PËRDORËT PËR TË HULUMTUAR FUNKSIONIMIN E SISTEM. REALE NË KUSHTE TË CAKTUARA
PËRMES PROGRAMEVE KOMPJUTERISTIKE, KU NDRYSHOJNË KUSHTET OSE KUFIZIMET DHE SISTEMI
KALON PREJ NJË GJENDJE NË GJENDJE TJETËR.
SIMULIMI PËRBËHET NGA DY-PJESË: E PARA,DUHET TË EKZISTOJ MODELI I ASAJ QË DUHET TË
SIMULOHET, E DYTA-KALIMI I MODELIT NËPËR KOHË”DHËNIA E JETËS MODELIT”
FAZAT E SIMULIMIT:FILLIMI,DEFINIMI I PROBL.,KONSTRUKT.I MOD,SPECIFIK.I VARIABLAVE,VLERËSIMI I
REZULTATEVE DHE PROPOZIMI I EKSPERIMENTIT TË RI,
METODAT HEURISTIKE TË VENDOSJES
APLIKOHEN PËR PROBLEMET E VENDOSJES KUR TEKNIKAT E OPTIMALIZ.JANË TË SHTRENJTA
TESTIMI I MODELIT
PËRDORET NË SITUATA KUR PARASHTROHET PËRSHTATSHMËRIA E MODELIT
(ZAKONISHT, KUR NË VETË MODELIN KA VARIABLA TË AKTIVIZUARA QË NUK KANË FARE LIDHSHMËRI
FUNKSIONALE,KUR NUK KA VARIABLA ME NDIKIM TË RËNDËSISHËM MBI EFIKASITETIN E SISTEMIT,
KUR NË MËNYRË TË PASAKTË SHPREHË LIDHJEN NË MES MATËSVE,KUR DISA PARAMETRA NUK JANË TË VLERËSUARA ADEKUATE ETJ.
TESTIMI MUND TË BËHET NË TËRËSI OSE TË FILLOHET ME TË METAT E CAKTUARA
IMPLEMENTIMI I MODELIT
KUSH DUHET TA BËJË ATË, KUR DUHET TË BËHET, CILAT INFO.DHE MJETE DUHEN!