Transcript prezentacja

PRZEŻYCIA PO ODEJŚCIU
BLISKICH.
RENESANS

To okres w historii kultury europejskiej zapoczątkowany w XIV
w. we Włoszech ( w Polsce w XVI w. ) , charakteryzujący się
rozwojem myśli racjonalistycznej, przyrodoznawstwa i
techniki, rozkwitem nauki, sztuki, literatury i muzyki,
zainteresowaniami antycznymi, nasileniem się tendencji
humanistycznych i laickich oraz spontanicznym zwrotem ku
człowiekowi, jego życiu i stosunkowi do otaczającego go
świata. To także styl w sztukach plastycznych i architekturze
nawiązujący do dziedzictwa świata antycznego,
charakteryzujący się zanikiem średniowiecznej deformacji i
fantastyki w malarstwie i rzeźbie na rzecz realizmu. W
architekturze zrywający z gotykiem, przejawiający się
dbałością o uwydatnienie piękna.
Jan Kochanowski
(1530-1584)
HUMANSITYCZNE WYKSZTAŁCENIE
KOCHANOWSKIEGO.
Nie zachowały się informacje o początkach edukacji
Jana Kochanowskiego. Pierwsza wzmianka na ten
temat pochodzi z 1544 roku, kiedy to ( w wieku 14 lat
) stał się studentem Akademii Krakowskiej. Zapewne
tu miał wpajane podstawy humanizmu: uczył się
języków starożytnych ( greki, łaciny ), logiki, teologii,
retoryki, historii starożytnej. Badacze przypuszczają,
że zakończył owe studia najpóźniej w 1547 roku, nie
uzyskawszy stopnia akademickiego.
Przyczyną decyzji o zakończeniu nauki mogło być:
zawieszanie wykładów 12 czerwca 1547 roku z
powodu rozprzestrzeniającej się zarazy lub wieść o
postępującej chorobie ojca.
W latach 1551-1552 Jan studiował na słynnym w
owym czasie polskim uniwersytecie w Królewcu.
Jedynymi świadectwami jego pobytu tam są dwa
wpisy w Tragedii Seneki Młodszego z dedykacją dla
przyjaciela Stanisława Grzepskiego. Owy
egzemplarz z wpisem Kochanowskiego
przechowywany jest w Bibliotece Narodowej i
uznawany za pierwsza próbę pisarską przyszłego
poety.
W 1552 roku rozpoczął studia w Padwie. Pierwszy
okres studiów na Wydziale Artium tamtejszego
uniwersytetu trwał do 1555 roku. Kochanowski
przerwał wówczas naukę (z powodu kłopotów
finansowych) i w towarzystwie Jana Krzysztofa
Tarnowskiego i swojego przyjaciela Mikołaja
Mieleckiego wyruszył w podróż do Rzymu i
Neapolu, a następnie powrócił do Polski.
W latach 1555-1556 przebywał ponownie w Królewcu
na dworze arcyksięcia Albrechta Hohenzollerna. Był
to prawdopodobnie mecenas polskiego poety, od
którego otrzymywał pensję. Na owym dworze
Kochanowski kształtował swoją postawę
humanistyczną.
Herb szlachecki Kochanowskiego:
Korwin
TERENCJUSZ ( 195p.n.e – 158p.n.e)
ROZWÓJ MYŚLI LUDZKIEJ W RENESANSIE.
W renesansie w centrum wszechświata i zainteresowań
filozofii, nauki i sztuki znajdował się człowiek, a nie jak
dotychczas Bóg, dlatego w tym okresie funkcjonuje
maksyma rzymskiego komediopisarza Terencjusza,
która brzmiała „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie
nie jest mi obce”. Terencjusz kierujący uwagę myśli
ludzkiej na osobę i sprawy człowieka stał się podstawą
epoki odrodzenia. Słowa te oznaczają, że człowiek to
istota znacznie wyróżniająca się od pozostałych
stworzeń żyjących na ziemi.
Każdy z nas posiada uczucia, ponieważ oprócz
ciała człowiek otrzymał także duszę. To my
jesteśmy zdolni do odróżniania dobra i zła. W
życiu doświadczamy radości, miłości, ale
również napotykamy smutek czy nieszczęście.
Definicją myśli Terencjusza jest więc to, że
każda osoba przechodząc przez życie
powinna doświadczyć wszystkiego, aby mogła
nazwać się prawdziwym człowiekiem, który
wie czym jest człowieczeństwo.
Słowa te uzmysłowiły człowiekowi jego niepowtarzalne
wartości. Humaniści w renesansie znali języki obce,
retorykę, filozofię, poetykę, gramatykę i historię.
Głosili wiarę w potęgę ludzkiego rozumu oraz
uważali, że koniecznym jest poznanie człowieka i
praw rządzących naturą. Prawdziwym humanistą,
który doskonale realizował ludzką myśl przewodnią
w renesansie był wybitny poeta Jan Kochanowski.
Tematyka jego utworów dotyczy głównie człowieka i
jego problemów. Tworzył dzieła odważnie mówiące
o miłości, ale i o smutku, goryczy, żałości.
Cała jego twórczość skupia się na ludzkim życiu,
przeżyciach. Prawdy zawarte w trenach lub
fraszkach czerpał z własnych doświadczeń. Dzieła
Jana Kochanowskiego były więc potwierdzeniem
myśli Terencjusza. W dzisiejszych czasach raczej
małą jednostkę ludzi możemy nazwać prawdziwymi
humanistami realizującymi maksymę Terencjusza.
Dlaczego? Może ze względu na to, że uznając
samego siebie za najwyższą wartość i ciągle
podkreślając tylko swoją godność zapominamy o
innych i stajemy się obojętni i egoistyczni. Każdy z
nas chce w życiu kierować się tą złotą myślą, ale
często są to tylko fałszywe przekonania.
REALIZACJA HASEŁ HUMANISTYCZNYCH
Jednym z wielu haseł renesansu były słowa wypowiedziane
przez Horacego: „ Chwytaj dzień” powiedzenie to mówi o tym,
że powinniśmy brać dzień takim jaki jest i starać się
wychwytywać z niego same dobre chwile. Każdy człowiek
może realizować to hasło przez odpowiednie podejście do
życia, nie poddawanie się i bycie szczęśliwym z tego co
posiada. Człowiek powinien ciągle uczyć się i dążyć do
uzyskania postawionych sobie celów i cenić każdą minutę
życia. To dobra rada jak mamy postępować w codzienności
dla wszystkich ludzi. Horacy opierał się na stwierdzeniu, że
tylko umiejętność dobrego korzystania z sytuacji i omijania
nieszczęść daje możliwość na dobre samopoczucie i
nieszczęśliwym może być ten, kto jest obojętny na to co
dzieje się wokół niego.
Człowiek nie powinien oglądać się w przeszłość ani
patrzeć w przyszłość, ale cieszyć się tym co jest tu i
teraz.
Kolejnym hasłem są słowa , które wypowiedział Andrzej
Frycz Modrzejewski: „ Człowiek nie urodził się dla
siebie” oznacza to że człowiek na pierwszym miejscu
powinien stawiać służbę Bogu, idei, innym ludziom.
Nikt nie żyje sam dla siebie lecz musi pamiętać o
wartościach nadrzędnych i ponadczasowych i nimi
kierować się w życiu by miało ono sens i cel. Hasła te
powinien realizować każdy człowiek w dzisiejszych
czasach, ponieważ są one wskazówkami na dalsze
życie i pokazują jak powinniśmy postępować, aby być
szczęśliwym i by to co robimy miało sens.
Kochanowski nad zwlokami swojej córeczki
Urszuli
Jan Kochanowski stracił córkę Urszulkę, której
poświęcił treny. Stracił ją kiedy była jeszcze
dzieckiem, w swoich utworach przedstawiał,
chwalił i rozpatrywał okoliczności śmierci
Orszulki. Wspomnienia ciągle dręczą i nie dają
zapomnieć o losie dziewczynki. W jego
utworach panuje nastrój smutku, bólu i
rozpaczy za utraconą w tak tragiczny sposób
bliską osobą.
KULT ZMARŁYCH- OBRZĘDOWOŚĆ.
Dawniej Dziady ,czyli święta gdzie oddawano kult zmarłym obchodzone były
dwa razy do roku wiosną i jesienią. Związane z tymi uroczystościami były
różne tradycje które pomagały zmarłym duszom osiągnąć życie wieczne.
Odbywały się one w miejscach uważanych za święte: wzgórzach,
wzniesieniach czy pod świętymi drzewami. Obrzędy te obchodzono także w
literaturze, gdzie nawiązuje do tego Adam Mickiewicz w swoim utworze
,,Dziady”. Opisuje on jak pod przewodnictwem Guślarza i grupy ludzi
wzywano w cmentarnej kaplicy zmarłe dusze czyśćcowe, które nie mogą po
śmierci zaznać wiecznego spoczynku lecz odbywają karę za błędy
popełnione za życia. Podczas tego obrzędu, przybywały kolejno duchy , które
potrzebowały pomocy ludzi, aby mogli wydostać się z czyśćca za swoje winy.
Jedni cierpieli, dlatego że za życia nie zaznali goryczy, inni cierpieli za swoje
grzechy czy obojętność wobec innych.
W poezji są również utwory pisane dla
zmarłych bliskich osób takim przykładem
może być utwór pt. „Anka”, który został
napisany przez Władysława Broniewskiego i
jest poświęcony jego tragicznie zmarłej córce
Joannie. Jest to cykl siedemnastu wierszy,
który stanowi rozważania na temat śmierci i
cierpienia po utracie bliskiej osoby.
Broniewski po śmierci córki stracił wiarę w
sens życia w ludzi i świat.
ZAJĘCIA LUDZI RENESANSU
W epoce renesansu rozwijał się handel. Powodem tego
było ciągłe powiększanie się miast. Kupcy prowadzili
interesy w państwie jak i poza jego granicami. Innym
sposobem, który dawał zajęcie człowiekowi było
drukowanie. Zawdzięczano to wynalezieniu druku.
Książki stały się bardziej popularne, a wydawcy
zajmowali się nie tylko wydawaniem książek, ale także
rozpowszechnianiem prądów renesansowych.
W tych czasach powstała pierwsza w historii
tłocznia, czyli warsztat drukarski Straubego.
Najwybitniejsi drukarze:
-Jan Haller- drukuje na zlecenie Akademii
Krakowskiej
-Florian Ungrot, Hieronim Wietor- wydawca
książek polskich
-Łazarz Andysowic i jego syn Jan, po
habilitowaniu Januszowski- wydawca dzieła
Kochanowskiego
- Bernard Wojewódka
Kolejnym zawodem był zawód pisarza.
Literatura była dwujęzyczna. W języku
polskim tworzono literaturę piękną, a
najwybitniejszymi twórcami byli: Mikołaj Rej i
Jan Kochanowski. Łacina pozostała językiem
nauki i publicystyki. Aby zostać literatem,
trzeba było wyróżniać się biegłą znajomością
sztuki pisarskiej. Nie liczyło się pochodzenie
społeczne i majątek, ale talent i osiągnięcia
artystyczne twórców. Innym zawodem było
również fryzjerstwo, gdyż damy tamtego
okresu miały wysokie wymagania co do
fryzur i potrzebowały pomocy .
POTRAWY RENESANSU
W XVI w. na stołach królowały przede wszystkim mięsiwa.
W postaci pieczonej : głównie kurczęta, kapłony, gęsi,
pieczenie wołowe, cielęce , wieprzowe, baranie. W
postaci gotowanej: drób, wołowina, cielęcina, jagnięcina,
głowy cielęce i ozory. Popularna była również różnego
rodzaju dziczyzna. Przyprawy do mięs były używane w
dużych ilościach. Stosowano: pieprz, rodzynki, kapary,
masło, mleko, cebulę, pietruszkę, suszone jabłka, ocet,
wina, cytryny, goździki, szczaw, migdały, musztardę,
paprykę, smalec, słoninę oraz sól. Mięso spożywano z
sosami, ogórkami, rzepą, krupami, morelami, bułkami,
grochem. Zupy nie były jedzone zbyt często.
Duża rozmaitość panowała wśród sosów zwanych
juchami. Znano: sos szary z tartej cebuli, czerwony z
wiśniowego soku, czarny z powideł śliwkowych, żółty z
szafranu. Ważny składnik to także różnego rodzaju
kasze, potrawy mięsne tj. kluski, łazanki, racuchy,
placki, pirogi. Polacy uwielbiali grzyby np. borowiki,
smardze, rydze, trufle. Na deser podawano
najczęściej: świeży groch w strączkach, poziomki,
czereśnie, gruszki, wiśnie, morele, śliwki, sery ze
słodkiej śmietany. Pijano głównie piwo oraz wina i to w
dużych ilościach.
Stroje.
Osoby bogate wkładały wyszukane szaty, suknie i
ornaty w bardzo jaskrawych kolorach.
Najpopularniejszym materiałem dostępnym tylko
dla wyższych klas był jedwab. Ubrania zdobiono
złotymi czy srebrnymi haftami. Wykorzystywano
motywy przyrodnicze. Ubierano futra oraz dużą
ilość biżuterii. Każda kobieta posiadała suknię
spodnią oraz sukienkę ze spódnicą w kształcie
stożka z długim trenem. Gorset stanowił górną
część kreacji i miał najczęściej kwadratowy dekolt,
który zakończony był koronkami bądź klejnotami.
Wykonywano suknie z takich tkanin jak len, tkana
wełna, a dla bogatych pań z jedwabiu lub aksamitu.
W XVI wieku ubiory zdominowała moda hiszpańska.
Charakterystyczną cechą był brak wygody,
ponieważ opierano się na metalowych stelażach,
fiszbinach oraz fortugałach, czyli stalowych
obręczach. Osobno szyto spódnice i gorsety.
Rękawy stawały się coraz węższe aż w końcu
zaczęto nosić wąskie od nadgarstka do łokcia, a
szerokie na ramionach. Obowiązywało to zarówno u
kobiet jak i u mężczyzn.
Włożenie na siebie stroju zajmowało kilka godzin.
Najmodniejszym kolorem była czerń. Blasku dodawały
bogate ozdoby, czyli perły, rubiny, diamenty, szlachetne
kamienie. W połowie XVI wieku popularna stała się tzw.
kryza, czyli charakterystyczny kołnierz składający się z
fałd. Ten element stroju był zawsze bardzo sztywny dzięki
wcześniejszemu wykrochmaleniu. Kryzy uzyskiwały
niekiedy rozmiary przypominające koło u wozu. Pod
koniec XVI wieku w stylu dominować zaczęła moda
francuska. Znakiem rozpoznawczym kostiumów
kobiecych były bardzo głębokie dekolty i wąskie talie w
kształcie litery „V”. Suknie kończyły się na wysokości
kostek, dzięki temu widać było bogato zdobione
pantofelki. Od tego czasu nakrycie głowy było elementem
koniecznym.
Popularne były kaptury, a szczególnie kaptur
angielski wyglądający jak stożkowaty namiot.
Pod nakryciem głowy znajdowała się
najczęściej mocno upięta fryzura. Nakładano
dodatkowo na włosy delikatne, złote
siateczki. Oprócz kapturów modne były
kapelusze, czepki i inne okrycia obszywane
koronkami.
Kosmetyki.
Kosmetyki cieszyły się również ogromną
popularnością. Kobiety maskowały nimi
ślady po ospie. Malowano twarz białym ,
ołowianym pigmentem. Jako róż i szminka do
ust służył cynober, który potocznie nazywany
był chińską czerwienią. Włosy farbowano za
pomocą jagód czarnego bzu.
FRYZURY
Fryzjerstwo w czasach renesansu rozwijało się w
różnych kierunkach. Tworzono własne style,
które często naśladowały fryzury greckie czy
rzymskie. Dopiero później ukształtował się styl
odpowiadający tej epoce. Podkreślano
wysokość czoła, dlatego kobieto goliły włosy
nad czołem i unikały grzywek. Fryzury były
obszerne, mocno przyozdobione. Wpinano w
nie brożki, druty, wstążki. Popularne stały się
peruki.
PROJEKT WYKONALI
Ewelina Mich
 Paulina Kurpiel
 Aleksandra Warzybok
 Paweł Nowak
 Anna Michajłów

SPIS TREŚCI
-Renesans
-Humanistyczne wykształcenie Kochanowskiego
-Rozwój myśli ludzkiej w renesansie
-Realizacja haseł humanistycznych
-Kult zmarłych obrzędowość
-Zajęcia ludzi renesansu
-Potrawy
-Moda renesansu: stroje, fryzury, kosmetyki