Transcript Βασική καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση

Βασική Υποστήριξη της Ζωής
και Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση
ΜΕΛΕΤΙΑΔΟΥ Ε. ΜΑΡΙΑ
Προϊσταμένη Γ΄ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
«ΤΖΑΝΕΙΟΥ» Γ.Ν.Π
ΣΤΟΧΟΙ

Στο τέλος του σεμιναρίου οι συμμετέχοντες
θα μπορούν να εφαρμόσουν τον τρόπο:




Προσέγγισης ενός θύματος που έχει καταρρεύσει.
Εφαρμογής θωρακικών συμπιέσεων και αναπνοών
διάσωσης.
Ασφαλούς χειρισμού ενός αυτόματου εξωτερικού
απινιδωτή (ΑΕΑ).
Τοποθέτησης στη θέση ανάνηψης ενός αναίσθητου
θύματος που αναπνέει.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ



Τα τελευταία χρόνια
παρατηρείται πολύ μεγάλο
ενδιαφέρον για την ανάνηψη
των βαρέως πασχόντων
ασθενών.
Μελέτες έχουν δείξει ότι
πολλά θύματα θα είχαν
σωθεί, αν είχαν εφαρμοστεί
απλά ανανηπτικά μέτρα.
Οι μελέτες αυτές οδήγησαν
στην ανάγκη εκπαίδευσης
του ιατρικού και
νοσηλευτικού προσωπικού
στις βασικές αρχές ΚΑΡΠΑ
για την εφαρμογή της
ενδονοσοκομειακά ή
εξωνοσοκομειακά.
ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
«Άστα Οδυσσέα τρανέ και ο θάνατος
δεν παίρνει παρηγοριά!
Κάλλιο στη γης να ξενοδούλευα
ξωμάχος, ρογιασμένος
Σε αφέντη που’χασε τον κλήρο του και
είναι το βιός του λίγο, παρά ολωνών
εδώ των άψυχων νεκρών ο ρήγας να
‘μαι »
Μετάφραση Καζαντζάκη - Κακριδή
ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
Από την πρώτη στιγμή που έπληξε
το ανθρώπινο γένος ο θάνατος ήταν
αιφνίδιος. Ήρθε ίσως ένα ηλιόλουστο
πρωινό, ξαφνικά, εκεί που δεν τον
περίμενε κανείς. Μα δεν τον
προκάλεσε το θάνατο του πρώτου
ανθρώπου κανένα προϊστορικό ζώο,
ούτε τα μαμούθ, ούτε οι δεινόσαυροι,
αφού ο ίδιος ο άνθρωπος ιστορικά
δεν συναντήθηκε ποτέ μαζί τους. Ο
ίδιος ο άνθρωπος εισήγαγε το θάνατο
στο γένος του.

Στις σύγχρονες πολιτείες
αλληλεγγύης
πρέπει να
υπάρχουν διαθέσιμες και
επαρκείς
υπηρεσίες
επείγουσας φροντίδας για
κάθε άτομο σε οποιοδήποτε
χώρο
και
οποιαδήποτε
χρονική
στιγμή
και
η
επέμβαση τους πρέπει να
είναι άμεση
Ευρωπαϊκό Μανιφέστο Επείγουσας
Ιατρικής
ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ


Στον ουρανό πεθαίνουν τ’
άστρα, στη γη πεθαίνουν οι
άνθρωποι
« Κανένας άνθρωπος δεν
είναι νησί. Κάθε άνθρωπος
είναι ένα τμήμα της ηπείρου,
ένα κομμάτι του όλου. Αν η
θάλασσα καταπιεί ένα
ακρωτήρι η Ευρώπη θα
μικρύνει. Το ίδιο συμβαίνει
και με το θάνατο κάθε
ανθρώπου. Αφαιρεί κάτι απ΄
όλο το ανθρώπινο γένος από
σένα τον ίδιο. Γι΄αυτό μη
στείλεις ποτέ να ρωτήσεις
για ποιόν κτυπά η καμπάνα.
Πάντα κτυπά και για σένα.»
ΑΝΑΚΟΠΗ

Ανακοπή είναι η αιφνίδια
διακοπή της καρδιακής
παροχής με απουσία
σφυγμού ή της αναπνοής ή
και των δύο με αποτέλεσμα:
1. διακοπή αιμάτωσης του
εγκεφάλου
2. απώλεια των αισθήσεων
ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΑΚΟΠΗΣ





ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
Απουσία σφυγμού
Απουσία καρδιακών
τόνων
Απώλεια συνείδησης
Διακοπή αερισμού
Μυδρίαση
ΧΡΟΝΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
αμέσως
αμέσως
10-20 sec
15-30 sec
50-90 sec
ΣΥΝΗΘΗ ΑΙΤΙΑ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ
ΘΑΝΑΤΟΥ






Καρδιακή ανακοπή
Ηλεκτροπληξία
Πνιγμός
Ασφυξία
Φαρμακευτικές
δηλητηριάσεις
Αλλεργικές αντιδράσεις
ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ
(ΚΑΡΠΑ)


ΚΑΡΠΑ είναι η αλληλουχία
ενεργειών που αποσκοπούν στην
επαναφορά του πάσχοντος στη
ζωή και τη βαθμιαία
αποκατάσταση των βλαβών.
Η ΚΑΡΠΑ έχει σκοπό να
αποκαταστήσει την μεταφορά Ο2
στους ιστούς, να καθορίσει τις
ειδικές αιτίες της
καρδιοαναπνευστικής ανακοπής
και να διατηρήσει όσες
λειτουργίες διασώθηκαν.
Σε ποιόν γίνεται η
αναζωογόνηση

Η αναζωογόνηση γίνεται σε άτομα που :
-
Δεν αντιδρούν
Δεν αναπνέουν
Δεν έχουν σφυγμό
-
δηλαδή σε άτομα με
καρδιοαναπνευστική ανακοπή
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Βίβλος, Ελισαίος, θωρακικές συμπιέσεις και
αναπνοή στόμα με στόμα.
1940, πρώτη εσωτερική απινίδωση.
1950, SAFAR, επανανακάλυψη αναπνοής
στόμα με στόμα.
1956, πρώτη εξωτερική απινίδωση.
1960, Kaouwenhoven, εξωτερικές
συμπιέσεις θώρακα.
2000, AHA, ILKOR, νέες κατευθυντήριες
οδηγίες ΚΑΡΠΑ
2005,2010 νεότερες διεθνείς οδηγίες
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Περίπου 700.000 καρδιακές ανακοπές ανά έτος στην Ευρώπη.

5 - 10% παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο.


Η εφαρμογή ΚΑΡΠΑ από παρευρισκόμενους πριν από την άφιξη
εξειδικευμένης βοήθειας είναι ζωτικής σημασίας.
Η έγκαιρη αναζωογόνηση και άμεση απινίδωση (εντός 1-2
λεπτών) μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα επιβίωση >60%.




Πόσο συχνά θα μας
τύχει;
6 φορές στον καθένα μας
(γενικό πληθυσμό)
Ποιους θα αφορά η
ανακοπή;
80% σε συγγενείς στο
σπίτι ή συνεργάτες στο
εργασιακό μας περιβάλλον
ΤΑ ΛΕΠΤΑ ΜΕΤΡΑΝΕ


Ο χρόνος που
απαιτείται για την
πρόκληση
ανεπανόρθωτων
εγκεφαλικών βλαβών
από τη στιγμή που
θα σταματήσει η
καρδιακή λειτουργία
είναι περίπου 4 min.
Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΟΥ
ΑΤΟΜΟΥ ΘΑ
ΕΞΑΡΤΗΘΕΙ ΑΠΌ
ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
ΔΡΑΣΗΣ
¨Σε μία καρδιακή ανακοπή, το πρώτο
που πρέπει να κάνεις είναι να
ψηλαφήσεις το σφυγμό σου»
SAMUEL SHEM
ΟΡΙΣΜΟΣ BLS





Βασική ΚΑΡδιοΠνευμονική Αναζωογόνηση
(Basic Life Support) είναι η διατήρηση της βατότητας
του αεραγωγού και η υποστήριξη του αερισμού και της
κυκλοφορίας χωρίς εξοπλισμό ή με ελάχιστα απλά,
βοηθητικά μέσα.
Σκοπός της είναι η ελαχιστοποίηση του κρίσιμου
χρόνου με διατήρηση ικανοποιητικής αναπνοής και
κυκλοφορίας, μέχρι την πλήρη αναζωογόνηση.
ΑΜΕΣΗ ΕΝΑΡΞΗ BLS (<4 min) ~ΕΠΙΒΙΩΣΗ 25%
ΕΝΑΡΞΗ BLS (>4 min) ~~~~~~~~ΕΠΙΒΙΩΣΗ 8%
ΌΧΙ BLS ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ΕΠΙΒΙΩΣΗ 0%
ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ



ΕΠΙΒΑΛΕΤΑΙ ΝΑ
ΕΚΤΕΛΕΙΤΑΙ
Άμεσα
Χωρίς διακοπή
Στον τόπο που συμβαίνει η
καρδιοπνευμονική ανακοπή
ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ
Κατάκλιση του πάσχοντος
Σε ύπτια θέση
Σε σκληρή επιφάνεια
ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙ ΤΗ ΧΡΗΣΗ
ΕΡΓΑΛΕΊΩΝ Ή
ΦΑΡΜΑΚΩΝ
Ένα άτομο που υφίσταται καρδιακή
ανακοπή εκτός νοσοκομείου έχει τις
εξής πιθανότητες:
Να είναι τελείως μόνος
Να υπάρχει (-ουν) παριστάμενο
άτομο(α)
Να υπάρχει (-ουν) παριστάμενο (-α)
άτομο(α)
και ταυτόχρονα αυτόματος εξωτερικός
απινιδιστής στο χώρο, που έγινε η
καρδιακή ανακοπή.
Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
Ασφαλής προσέγγιση
Έλεγχος αντίδρασης
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθέρωση αεραγωγού
Έλεγχος αναπνοής
Κλήση Ε.Κ.Α.Β. (166)
30 Θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ!
Τόπος
Διασώστης
Θύμα
Παρευρισκόμενοι
Ασφαλής προσέγγιση
Έλεγχος αντίδρασης
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθέρωση αεραγωγού
Έλεγχος αναπνοής
Κλήση Ε.Κ.Α.Β. (166)
30 Θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
ΚΙΝΔΥΝΟΣ


στον εαυτό σου:
 στους άλλους:
 στον ασθενή:
Έλεγξε την ασφάλεια
- προσοχή σε κινδύνους από ηλεκτρισμό, αέρια,
κυκλοφορία, οικοδομικά υλικά κ.λ.π
ΕΛΕΓΞΤΕ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ
Shake and Shout
«κούνησε και φώναξε»
ΦΩΝΑΞΤΕ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΤΕ TON ΑΕΡΑΓΩΓΟ
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
Head tilt
Chin lift
If cervical spine
injury suspected:
jaw thrust
« υπερέκταση κεφαλής, ανύψωση κάτω γνάθου »
«υπερέκταση κεφαλής, ανύψωση κάτω γνάθου»
ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ
ΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ




HEAD- TILT / CHIN – LIFT
(χειρισμός κατάσπασης
κεφαλής κατάσπασης κεφαλής
/ανύψωσης πώγωνα)
HEAD- TILT/ NECK – LIFT
(χειρισμός κατάσπασης
κεφαλής /ανύψωσης αυχένα)
JAW THRUST (ανύψωση της
κάτω γνάθου)
Χειρισμός χειρισμός
κατάσπασης κεφαλής,
ανύψωσης προς τα άνω και
εμπρός της κάτω γνάθου και
διάνοιξης του στόματος
(τριπλός χειρισμός του Safar)
ΥΠΟΨΙΑ ΒΛΑΒΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ
ΣΤΗΛΗΣ






Τραύματα κεφαλής
Τροχαία ατυχήματα
Πτώσεις από ύψος
Βουτιές σε ρηχά νερά
Αθλητικά ατυχήματα
Πτώσεις ιππασίας
ΕΛΕΓΞΤΕ ΓΙΑ ΑΝΑΠΝΟΗ


Ακούω, βλέπω,
αισθάνομαι εάν το
θύμα αναπνέει
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ
Μη συγχέετε τον
προθανάτιο ρόγχο με
τη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ
αναπνοή
ΑΝΑΠΝΟΗ
κοίταξε να δεις
αν ο θώρακας
ανυψώνεται!
 άκουσε για το
ήχο της
αναπνοής!
 νοιώσε,
βάζοντας το χέρι
σου στο
διάφραγμα!

ΠΡΟΘΑΝΑΤΙΟΣ ΡΟΓΧΟΣ



Εμφανίζεται λίγο μετά το σταμάτημα της
καρδιάς έως και στο 40% των
καρδιακών ανακοπών
Περιγράφεται ως επιφανειακή, βαριά,
θορυβώδης ή gasping αναπνοή
Αναγνωρίστε τον ως σημείο καρδιακής
ανακοπής
ΑΙΤΙΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΑΕΡΙΣΜΟΥ







Θύμα με απώλεια συνείδησης στην ύπτια θέση
Απόφραξη αεραγωγού
Τραύμα κεφαλής
Θωρακικό τραύμα
Δηλητηρίαση από τοξικά αέρια ή υπερβολική
δόση ναρκωτικών
Πνιγμός
Πνιγμονή (ασφυξία από ξένο σώμα)
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
30 ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ
• Τοποθετήστε τη βάση της
παλάμης του ενός χεριού στο
κέντρο του θώρακα
• Τοποθετήστε το άλλο χέρι από
πάνω
• Πλέξτε τα δάκτυλα
• Συμπιέστε το θώρακα με
– Ρυθμό 100/min
– Βάθος 4-5 cm
– Ίσο χρόνο συμπίεσης:χαλάρωσης
• Αντικαταστήστε κάθε 2 λεπτά
το διασώστη που εφαρμόζει
ΚΑΡΠΑ, εφόσον είναι δυνατόν
ΑΝΑΠΝΟΕΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ







Κλείστε τη μύτη
Πάρτε μια κανονική
αναπνοή
Σφραγίστε τα χείλη σας
γύρω από το στόμα του
θύματος
Εκπνεύστε μέχρι να
ανυψωθεί ο θώρακάς του
Διάρκεια περίπου 1
δευτερόλεπτο
Αφήστε το θώρακα να πέσει
Επαναλάβετε
ΤΕΧΝΗΤΗ ΑΝΑΠΝΟΗ ΣΤΟΜΑ ΜΕ ΣΤΟΜΑ
ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΚΑΡΠΑ
30
2
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
2 αναπνοές διάσωσης
Η Αλυσίδα της Επιβίωσης
ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
Συνδέστε τον ΑΕΑ
Ακολουθήστε τις οδηγίες
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΟΝ ΑΕΑ

Μερικοί ΑΕΑ
ενεργοποιούνται
αυτόματα μόλις
ανοιχτούν
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΑ ΣΤΟ
ΔΕΡΜΑ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ
ΤΟ ΘΥΜΑ ΕΧΕΙ ΑΝΑΠΝΟΗ
(ΘΕΣΗ ΑΝΑΝΗΨΗΣ)
ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΥΘΜΟΥ
ΜΗΝ ΑΚΟΥΜΠΑΤΕ ΤΟ ΘΥΜΑ
ΕΝΔΕΙΚΝΥΤΑΙ
ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ


Απομακρυνθείτε
Απινιδώστε
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ
ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΕΑ
30
2
ΕΑΝ ΤΟ ΘΥΜΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΑΝΑΠΝΕΕΙ
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΟ ΣΕ ΘΕΣΗ
ΑΝΑΝΗΨΗΣ
ΚΑΡΠΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ


Η ΚΑΡΠΑ ενηλίκων
μπορεί να εφαρμοστεί
και στα παιδιά
Βάθος συμπιέσεων
στο 1/3 της
προσθοπίσθιας
διαμέτρου του
θώρακα
ΑΕΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ
• Ηλικία > 8 ετών
• χρησιμοποιήστε ΑΕΑ
ενηλίκων
• Ηλικία 1-8 ετών
• χρησιμοποιήστε παιδιατρικά
ηλεκτρόδια / ρυθμίσεις εάν
υπάρχουν (ειδάλλως σε
λειτουργία ενηλίκων)
• Ηλικία < 1 έτους
• μόνο αν προβλέπεται από
τον κατασκευαστή
Πλησιάστε με ασφάλεια
Πλησιάστε με ασφάλεια
Ελέγξτε αντίδραση
Ελέγξτε αντίδραση
Φωνάξτε για βοήθεια
Φωνάξτε για βοήθεια
Απελευθερώστε αεραγωγό
Απελευθερώστε αεραγωγό
Ελέγξτε για αναπνοή
Ελέγξτε για αναπνοή
Καλέστε 112 (166/199)
Καλέστε 112 (166/199)
30 θωρακικές συμπιέσεις
Συνδέστε τον ΑΕΑ
2 αναπνοές διάσωσης
Ακολουθήστε τις οδηγίες
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΚΑΡΠΑ
30
2
Η ΚΑΡΠΑ ΔΙΑΚΟΠΤΕΤΑΙ ΜΟΝΟ:



Επί παρουσίας εξειδικευμένου
προσωπικού που αναλαμβάνει την
συνέχεια
Επί εμφάνισης σημεία ζωής από το θύμα
Επί εξαντλήσεως του διασώστη
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΒΑΣΙΚΗ ΚΑΡΠΑ

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
- γαστρική διάταση
- πνευμοθώρακας
- κατάγματα σκελετού (πλευρών, διαχωρισμός
στερνοπλευρικών αρθρώσεων)
- άλλες επιπλοκές
(αιμοθωραξ, σύνθλιψη ή διάτρηση των
στεφανιαίων αρτηριών ή του μυοκαρδίου, ρήξη
ήπατος ή σπληνός κ.ά)
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΒΑΣΙΚΗ
ΚΑΡΠΑ

ΣΥΝΗΘΗ ΛΑΘΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΚΑΡΠΑ
- λανθασμένη θέση ασθενούς
- ανεπαρκείς τεχνικές εκτίμησης της αναπνοής
και του σφυγμού
- κακή τεχνική των θωρακικών συμπιέσεων
- καθυστερημένη έναρξη ΚΑΡΠΑ
- κόπωση (του ή) των ανανηπτών
«το μεγάλο λάθος»
ΜΑΘΗΤΕΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ
ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΙ
ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ:
ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ
ΕΝΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΟΜΟΙΩΜΑΤΑ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Εύχομαι να μη
χρειαστεί ποτέ να
δώσετε πρώτες
βοήθειες σε κάποιον
συνάνθρωπό μας που
κινδυνεύει, αλλά αν
παρ΄ ελπίδα χρειαστεί
καλό είναι να μην
είστε απλοί μάρτυρες
στο θάνατό του.