Transcript İslam ve Estetik

Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi
Dersi 11. Sınıf 7. Ünite
İslam ve Estetik
pedagojiformasyon.com
1
11.7. Ünite: İslam ve Estetik / Konular
1. Evrendeki Ölçü ve
Ahenk
2. İnsan ve Estetik
3. Kur’an ve Güzellik
4. Hz. Muhammed ve
Güzellik
5. Yaşamda Güzellik
5.1. Sözde Güzellik
5.2. Davranışta Güzellik
5.3. İş ve Üründe
Güzellik
6. İslam Medeniyetinde
Estetik
6.1. Mimarî
6.2. Edebiyat
6.3. Musikî
6.4. Hat, Tezhip, Ebru ve
Minyatür
Okuma Metni: Mimar
Sinan
11.7. Ünite: İslam ve Estetik / Kazanımlar
1. Evrende varlıklar arasındaki uyum
ve ahengi gözlemler.
2. Evrendeki varlıkların belli bir ölçü,
denge ve düzende yaratıldığını
örneklerle açıklar.
3. İnsandaki estetik duygusunun
hayata yansıyan somut
özelliklerine ilişkin örnekler verir.
4. Kur'an'daki güzellik vurgusunu,
estetiğin bir değer olarak
önemsendiğini ayetlerden
yararlanarak açıklar.
5. Hz. Muhammed’in her durumda
estetik olanı hayatına taşıma
çabasına örnekler verir.
6. Güzel sözlerle iletişim kurmanın
İslam'ın temel amaçlarından biri
olduğunu ayet ve hadislerle
açıklar.
7. Güzel davranışta bulunanların ve
güzel iş yapanların
ödüllendirileceğine ilişkin ayet
meallerini yorumlar.
8. Söz ve davranışlarında güzel ve
estetik olmaya özen gösterir.
9. İslam medeniyetinde, mimari,
edebiyat, musikî, hat, tezhip,
minyatür ve ebru sanatlarından,
hayatın çeşitli alanlarına
yansıyan güzelliklere örnekler
verir.
3
1. Evrendeki Ölçü ve Ahenk
Evrende mükemmel
bir denge ve düzen
vardır.
En küçük parçacıktan
en büyük yıldıza kadar
canlı ve cansız bütün
varlıklar bu düzenin bir
parçasıdır.
4
Atomdaki ölçü ve ahenk yıldız sistemlerinde de vardır.
5
Bütün evren mükemmel bir ölçü ve ahenk
içinde hareket eder.
“Yedi göğü birbiriyle tam bir uyum içinde
yaratan O, (ne yüce)dir! Rahman'ın
yaratışında hiçbir aksaklık göremezsin.
Gözünü bir kez daha (ona) çevir! Hiç kusur
görüyor musun?” (Mülk 3)
Evrendeki ölçü ve ahenk canlı ve
cansız her varlıkta izlenebilir
Evrende seyahat
Yıldızlar alemi
Suyun altındaki
ihtişam
Kar taneleri
Bir Yaratılış Harikası: Arılar
“Ve bir de, Rabbinin arıya: "Dağlarda,
ağaçlarda ve (insanların) hazırladıkları
kovanlarda kendine yuva edin" diye
vahyetti(ğini) ve (ona) "sonra her türlü
üründen ye; ve Rabbinin senin için
öngördüğü yolları mutlak bir boyun
eğmişlikle izle" (diye buyurduğunu
düşünün!) (İşte bunun içindir ki,) onların
karınlarından, içinde insan sağlığına
yarayışlı unsurlar bulunan değişik
renklerde/tadlarda bir sıvı çıkar.
Şüphesiz bunda da, düşünen kimseler
için mutlaka bir ders vardır!” (Nahl 68-69)
2. İnsan ve Estetik
İnsan en güzel bir biçimde yaratılmıştır.
“Biz, gerçekten
insanı en güzel bir
biçimde yarattık.”
(Tın 4)
11
Yaradılıştaki bedensel
güzellikler
İnsan bedeninde her
şey yerli yerindedir.
Her organ en uygun
özelliklerle donatılmıştır.
İnsanın bedensel
görünüşü çok güzel bir
şekilde yaratılmıştır.
Yaradılıştaki ruhsal
güzellikler
Aklı kullanabilmek
Düşünebilmek
Bilgi üretebilmek
Bilgiyi kullanıp
geliştirebilmek
Teknoloji ve sanat
üretebilmek
İman ve ibadet
edebilmek
3. Kur’an ve Güzellik
“Allah sözün en güzelini,
birbiriyle uyumlu ve bıkılmadan
tekrar tekrar okunan bir kitap
olarak indirdi. Rablerinden
korkanların, bu Kitab'ın
etkisinden tüyleri ürperir, derken
hem bedenleri ve hem de
gönülleri Allah'ın zikrine ısınıp
yumuşar. …” (Zümer 23)
Kur’an her yönüyle güzeldir, mükemmeldir.
Edebi açıdan mükemmel bir sanat eseridir.
3. Kur’an ve Güzellik
“Güneşe ve kuşluk vaktindeki
aydınlığına, Güneşi takip ettiğinde
Ay'a, Onu açığa çıkarttığında
gündüze, Onu örttüğünde geceye,
Gökyüzüne ve onu bina edene, Yere
ve onu yapıp döşeyene, Nefse ve ona
birtakım kabiliyetler verene, Sonra da
ona iyilik ve kötülükleri ilham edene
yemin ederim ki,
Nefsini kötülüklerden arındıran
kurtuluşa ermiştir, Onu kötülüklere
gömen de ziyan etmiştir.”
(Şems Suresi 1-10)
14
Kur’an İnsana Cennetteki Güzellikleri Müjdeler…
“Onlar, altın işlemeli mutluluk tahtlarına (kurulacaklar), (ve)
birbirlerine (sevgi ile) bakarak uzanacaklar. Onları ölümsüz
gençlikler bekleyecek, tertemiz kaynakların suyundan doldurulmuş
kaseler, ibrikler ve fincanlarla, ne kafalarını dumanlayan ne de
onları sarhoş eden (bir su) ve seçebilecekleri her çeşit
meyveyle, ve canlarının çekebileceği her çeşit kuş etiyle. Ve en
güzel gözlü saf ve temiz eşler (yanlarında olacak), kabuklarının
içinde saklı bulunan inciler gibi. (Hayatta iken) yaptıklarının bir
ödülü (olacak bu). Orada ne boş konuşmalar duyacaklar, ne de
günaha yönelten bir çağrı, ama sadece iç sükuneti ve barış
müjdesi.” (Vakıa 15-26)
Kur’an İnsana Cennetteki Güzellikleri Müjdeler…
Çok daha mükemmel ve güzelleri
cennette olan dünya bahçeleri
16
4. Hz. Muhammed ve Güzellik
Hadisler…
“Ben kendisine güzellik
sevdirilmiş bir kimseyim…”
“Saçı olan kimse (bakımını
yaparak) onu güzelleştirsin.”
“Allah temizdir, temizliği sever; güzeldir, güzelliği
sever; merhametlidir, merhameti sever; cömerttir,
cömertliği sever; öyleyse avlularınızı ve çevrenizi
temiz tutun...”
17
5. Yaşamda Güzellik
5.1. Sözde Güzellik
“Kullarıma söyle, sözün en
güzelini söylesinler. Sonra
şeytan aralarını bozar. Çünkü
şeytan, insanın apaçık
düşmanıdır!” (İsra 53)
“Güzel söz sadakadır…”
(Hadis)
“Allah’a ve ahiret gününe
inanan kimse ya hayır konuşsun
ya da sussun” (Hadis)
18
Yorumlayınız…
“Tatlı dilli olanların dostları, her gün
biraz daha artar.” (Hz. Ali)
“Söz ola kese savaşı
Söz ola kestire başı
Söz ola ağula aşı
Yağ ile bal ede bir söz…”
19
5. Yaşamda Güzellik
5.2. Davranışta Güzellik
“Hareketler kelimelerden
daha fazla konuşur, daha
çok şey ifade eder.”
Oscar Wilde
“Ey iman edenler! Yapmayacağınız
şeyleri niçin söylüyorsunuz?
Yapmayacağınız şeyleri söylemeniz,
Allah katında büyük bir nefretle
karşılanır. (Saf 2-3)
“Şüphesiz doğruluk iyiliğe götürür,
iyilik de cennete götürür. Bir kimse
doğru hareket ederse, sonunda çok
doğru olanlarla beraber olur…”
(Hadis / Buhari, Edep, 69)
“Şüphesiz sizin en hayırlınız ahlak
bakımından en iyi olanınızdır.”
(Hadis / Buhari, Menakıb, 23)
Vahiy
Hz. Muhammed
Vahyin Ezberlenmesi
Tebliğ
İnsanlar
Vahyin
Açıklanması
Sözlü
Uygulayarak
Örneklik
İman
Ve
Davranış
5. Yaşamda Güzellik
5.3. İş ve Ürünlerde Güzellik
İslam, çalışma ve iş
ahlakına önem verir. İslam
insanlara işlerini güzel ve
temiz yapmalarını öğütler.
5. Yaşamda Güzellik
5.3. İş ve Ürünlerde Güzellik
“Allah'a yemin olsun ki
sizden birinizin eline
ipini alıp sırtında odun
taşıması, birisine varıp
dilenmesinden çok
daha iyidir.” (Hadis)
"...Siz işinizi düzgün ve güzel yapınız. Çünkü Allah
güzeldir, güzelliği sever.“ (Hadis)
6. İslam Medeniyetinde Estetik
Medeniyet:
Bir ülkenin, bir
toplumun, maddi ve
manevi varlıklarının,
fikir, sanat
çalışmalarıyla ilgili
niteliklerinin tümü.
İslam bir din ve aynı
zamanda bir
medeniyetin kurucu
unsurudur.
İslam Eserlerinin Genel Özellikleri
 Tevhid inancı etkilidir. (Çokluktan tekliğe doğru bir tarz
vardır.)
 Süslemelerde somut şekiller yerine soyut şekil ve
kavramlar kullanılmıştır.
 Dış görünüşte sadelik ve sağlamlık, ,iç görünüşte ise
süsleme kullanılmıştır.
 Kullanılan malzemelerin doğal olmasına dikkat edilmiş,
tabii dengeyi bozacak çalışmalardan kaçınılmıştır.
 Camilerin iç mekanlarının parçalı değil tek bölüm
olmasına ve gün ışığının olabildiğince içeri taşınmasına
dikkat edilmiştir.
 İslam eserleri Allah, kainat ve insan ekseninde
şekillenmiştir.
6.1. Mimari
6.2. Edebiyat
İslam kültüründe okumak,
yazmak değerlidir.
Hz. Peygamber sözün
güzel olanını teşvik etmiştir.
Güzel ve yararlı olanı şiir
ve hikâyeleri dinlemiş ve bu
amaçla şair ve yazarları
övmüştür.
İlk dönemlerden itibaren
kütüphaneler açılmıştır.
Başka dillerden kitaplar
tercüme edilmiştir.
İslamî Türk Edebiyatı Örnekleri
"Kutadgu Bilig"
(Mutluluk Bilgisi)
Yusuf Has Hacip
“Divanü Lügati't-Türk”
(Ansiklopedik sözlük)
Kaşgarlı Mahmud
İslamî Türk Edebiyatı Örnekleri
"Atabetü'l Hakayık“
(Din ve ahlak
konularında öğütler)
Edip Ahmet
Divan-ı Hikmet
Ahmet Yesevî
13. Yüzyıldan İtibaren Edebiyatımız
Divan
Edebiyatı
Kaside
Münacat
Tevhit
Nat
Gazel
Mesnevi
Mersiye
Şeyhî, Nedim,
Bakî, Fuzulî,
Nabî, Şeyh
Galip
Tasavvuf
Edebiyatı
İlahi
Gazel
Devriye
Mevlit
Naat
Nefes
Ahmet Yesevi,
Mevlana, Hacı
Bayram Veli
Halk
Edebiyatı
Türküler
Maniler
Hoyratlar
Koşmalar
Masallar
Hikâyeler
Bilmeceler
Atasözleri
Köroğlu,
Karacaoğlan,
Pir Sultan Abdal
Elif okuduk ötürü
Pazar eyledik götürü
Yaratılanı hoş gör
Yaradandan ötürü
Yunus Emre dinin güzelliklerini
ilahilerle anlatmıştır.
Mevlid-i Şerif
["Vesiletü'n-Necat (Kurtuluş Sebebi)”]
Amine hatun Muhammed annesi
Ol sadeften doğdu ol dür danesi
…
Ol gice kim doğdu ol hayrûl beşer
Anesi anda neler gördü neler
Süleyman Çelebi
Dedi gördüm ol Habibin ânesi
Bir acep nur kim güneş pervanesi
Mevlid-i Şerifte Peygamberimize övgüler vardır.
www.muhammetyilmaz.com
6.3. Musiki
Kur’an’ın anlaşılır ve güzel bir
sesle okunması tavsiye edilir.
Hz. Muhammed düğün ve
bayramlarda tef çalıp şarkı
söylenmesine karşı çıkmamıştır.
Musiki ile psikolojik hastalıkların
tedavisi sağlanmıştır.
Cami ve tekke musikisi vardır.
Cami Musikisi
Ezan
Tekbir
Salavat
Mevlit
Tekke Musikisi
İlahi
Naat
Nefes
Mersiye
Başlıca Musikişinas ve Bestecilerimiz
Dede Efendi
III. Selim
Itrî
Hafız Post
Hacı Arif Bey
Başlıca Musiki Aletleri
Ney
Ney
Bendir
Kanun
Tef
Ud
Musiki Örnekleri
Ezan
Salavat
İlahi
Mehter
Ebru
6.3. Hat, Tezhip Ebru ve Minyatür