Transcript ünite:3 yaşadığımız yer
Slide 1
ÜNİTE:3 YAŞADIĞIMIZ
YER
Slide 2
NELER ÖĞRENECEĞİZ?
YAŞADIĞIMIZ YERİ NASIL TARİF EDERİZ?
YÖN NEDİR?
ANA YÖNLER
ARA YÖNLER
YÖN BULMA YÖNTEMLERİ
HAVA NASIL OLACAK?
YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE
DOĞA OLAYLARININ DOĞAL ÇEVREYE
ETKİLERİ
Slide 3
YAŞADIĞIMIZ YERİ NASIL TARİF
EDERİZ?
Günlük yaşantımızda;
• Burası neresi?
• Hastane nerede?
• Okula nasıl gidilir?
• Bu adresi nasıl bulabilirim?
Gibi sorularla karşılaşabiliriz.
Bir yerin hangi tarafta olduğunun tarifini
yaparken yönlerden yararlanırız.
Slide 4
YÖN NEDİR?
Yön,
bulunduğumuz noktaya göre bir
yerin bulunduğu taraftır.
Slide 5
Yönlerden;
Yerleşim
merkezlerinin,
İlimizin,
Bölgemizin,
Yurdumuzun
ve
Diğer ülkelerin yerlerini belirtirken de
yararlanırız.
Slide 6
Yönler,
Güneş’in doğuşuna ve
batışına göre belirlenir.
Yönler, ana yönler ve ara yönler
olmak üzere ikiye ayrılır.
Slide 7
Ana Yönler
Doğu
(D)
Batı (B)
Kuzey (K)
Güney (G)
Slide 8
Ara Yönler
Kuzeybatı
(KB)
Kuzeydoğu (KD)
Güneydoğu (GD)
Güneybatı (GB)
Slide 9
ANA YÖNLER DÖRT TANEDİR.
BUNLAR;
Doğu:Güneş’in
yalnız 21 Mart ve 23
Eylül günlerinde doğduğu noktaya
doğu denir.
Batı:Güneş’in yalnız 21 Mart ve 23
Eylül günlerinde battığı noktaya batı
denir.
Kuzey ve güney: Güneş’in doğduğu
noktayı sağımıza alınca, önümüz
kuzey, arkamız güney olur.
Slide 10
ARA YÖNLER: Dört
ana yön arasındaki
açının tam
ortasından
bölünmesiyle
belirlenir.
Slide 11
Ara yönler dört tanedir. Bunlar;
Kuzeydoğu:
Kuzey ile doğu
arasındaki yön.
Kuzeybatı: Kuzey ile batı arasındaki
yön.
Güneydoğu: Güney ile doğu
arasındaki yön.
Güneybatı: Güney ile batı arasındaki
yön.
Slide 12
Yönleri bilerek;
Bir
yerin konumunu daha kolay
söyleyebiliriz.
Örneğin; İstanbul, Ankara’nın
batısındadır. Karadeniz, yurdumuzun
kuzeyindedir.
Yeniköy, Yeşilbayır’ın kuzeyindedir.
Slide 13
YÖN BULMA YÖNTEMLERİ
Yönlerimizi bulmada çeşitli araç ve
yöntemlerden faydalanırız.
Bunlar;
• Pusula,
• Güneş,
• Çubuk yöntemi,
• Kutup yıldızı,
• Karınca yuvaları,
• Yosunlar ve cami minareleridir.
Slide 14
PUSULA İLE YÖN BULMA
Pusula ile;
• En güvenilir,
• En kolay,
• Her durumda ve hava koşulunda
yönümüzü bulabiliriz.
Pusulanın ortasında sağa sola hareket
eden bir ibre vardır. Bu ibrenin koyu
renkli ucu daima kuzeyi gösterir.
Slide 15
GÜNEŞ İLE YÖN BULMA
Sabahleyin bahçede,
sağ kolumuz güneşin
doğduğu tarafa
gelecek şekilde
kollarımızı açalım. Bu
durumda;
Sağımız : doğu,
Solumuz : batı,
Önümüz : kuzey,
Arkamız : güney olur.
Slide 16
ÇUBUK YÖNTEMİ İLE YÖN
BULMA
•
•
•
Bahçeye 1 metre
uzunluğunda bir çubuk
dikelim. Gölgenin, en
kısa olduğu öğle
vaktindeki yönü,
kuzeyi gösterir.
Yüzümüzü kuzeye
çevirirsek;
Arkamız : güney,
Sağımız : doğu,
Solumuz : batı olur.
Slide 17
KUTUP YILDIZI İLE YÖN BULMA
Bulutsuz
gecelerde, yönümüzü
bulmak için Kutup Yıldızı’ndan
yararlanabiliriz. Kutup Yıldızı daima
kuzeyi gösterir. Yeri hiç değişmediği
için ona Demirkazık da denilmektedir.
Kutup Yıldızı, eğik duran kahve
cezvesini andıran Küçük Ayı takım
yıldızının sağ ucunda yer alır.
Slide 18
KARINCA YUVASI İLE YÖN
BULMA
Karıncalar
yuvalarından
çıkardıkları toprağı,
yuvanın ağzının
kuzeyine yığarlar.
Yuvanın ağzı ise
güneye bakar.
Bu toprak yığınına
bakarak yönleri
bulabiliriz.
Slide 19
YOSUNLAR VE CAMİ
MİNARELERİNE GÖRE YÖN
BULMA
Kuzey
yarım küredeki bazı ağaçların
ve büyük kayaların yosun tutan
yanları daha serin ve nemli olan
kuzeydedir.
Yurdumuzda yön bulma
yöntemlerinden biri de cami
minareleridir. Minarelerin
şerefelerindeki kapılar daima güneyi
gösterir.
Slide 20
KROKİ
Ev, okul, sokak,
cadde ve mahalle
veya semtimizi
kâğıt üzerinde
çizerek
gösterebiliriz.
Slide 21
Yüksek
bir yerden aşağı doğru
baktığımızda caddeleri, sokakları,
evleri açık seçik görebiliriz. Bir yerin
böyle yüksekten görülmesine kuş
bakışı denir.
Bir yerin kuş bakışı görünümünün,
göz kararı ile kabataslak kâğıt
üzerine çizilmiş şekline kroki denir.
Slide 22
Hava Durumu;
Belirli
bir yerde belirli ve kısa süre
içinde etkin olan sıcaklık, basınç,
rüzgâr, nem ve yağış gibi hava
olaylarının gösterdiği duruma denir.
Hava durumunu önceden bilmek
günlük yaşantımızı planlamada çok
önemlidir.
Slide 23
İKLİM
Geniş
bir alanda ve uzun yıllar
boyunca değişmeyen ortalama hava
koşullarına iklim denir.
Yurdumuzda üç çeşit iklim vardır.
1-Akdeniz iklimi,
2-Karadeniz iklimi,
3-Karasal iklim.
Slide 24
HAVA DURUMUNU ETKİLEYEN
ATMOSFER OLAYLARI
Sıcaklık.
Basınç,
Rüzgâr,
Nem,
Yağıştır.
Bu olayların aletle ölçülmesi ya da
aletsiz gözlenmesi sonucu tutulan
kayıtlara gözlem (rasat) denir.
Slide 25
Sıcaklık:
Sıcaklığın kaynağı Güneş’tir.
Bir yerin sıcaklığı denize uzaklıkyakınlık, mevsimler, yükseklikalçaklık gibi nedenlere bağlı olarak
azalır yada artar.
Basınç: Atmosfer ağırlığının
yeryüzüne yaptığı etkidir.
Rüzgâr: Sıcak hava ile soğuk havanın
yer değiştirmesi ile rüzgâr oluşur.
Slide 26
Su, ısı etkisiyle;
Nem,
Sis,
Bulut,
Yağmur,
Kar,
Sulu sepken,
Dolu,
Çiy,
Kırağı gibi hava olaylarını oluşturur.
Slide 27
Nem: Yeryüzündeki su kaynaklarından
buharlaşarak atmosfere karışan suya nem
denir.
Bulut: Nemli havanın yükselmesiyle
oluşan, su buharı, su zerrecikleri, ya da
bunların karışımına bulut denir.
Sis: Bol su buharı taşıyan havanın,
yeryüzüne yakın yerlerde
yoğunlaşmasından meydana gelen
bulutlara sis denir.
Slide 28
Yağmur: Su buharı yüklü bulutlar, soğuk
hava tabakalarına rastlayınca, su buharı
yoğuşur, damlalar halinde yeryüzüne
düşer. Buna yağmur denir.
Kar: Bulutlar, 0 (sıfır) derecenin altında
soğuk bir hava katmanına girince, küçük
su damlaları birden bire donarak,
tanecikler şeklinde yeryüzüne düşer.
Slide 29
Sulu
sepken: Yağmurla karışık kara,
sulu sepken denir.
Dolu: Yağmur damlaları yere
düşerken, kuvvetli rüzgârlar, bunları
yukarılardaki daha soğuk hava
katmanlarına iter. Damlalar donar.
Buna dolu denir.
Slide 30
Çiy: Yeryüzü gündüz ısınır, gece soğur.
Nemli havadaki su buharı, bitkiler ve taşlar
üzerinde yoğuşarak su damlacıkları
oluşturur. Buna çiy denir.
Kırağı: Çok soğuk gecelerde, havadaki su
buharı, sıvı hale gelmeden donarak
bitkiler, taş ve toprak üzerinde ince bir kar
tabakası oluşturur. Buna kırağı denir.
Slide 31
METEOROLOJİ NEDİR?
Günlük
hava koşullarını bütün
ayrıntılarıyla inceleyen ve bulduğu
sonuçları çeşitli rakam ve formüllerle
ortaya koyan bilim dalına meteoroloji
denir.
Ülkemizde hava hareketlerini
inceleyen ve hava durumunu bildiren
kurum Devlet Meteoroloji İşleri Genel
Müdürlüğü’dür.
Slide 32
Sıcaklık ölçmede termometre,
Basınç ölçmede barometre,
Nem ölçmede higrografi,
Yağış ölçmede plüviyometre gibi aletler kullanılır.
Günlük, üç günlük ve haftalık tahminler yapılır.
Bu tahminler;
Basın yayın kuruluşları,
Silahlı kuvvetler,
Hava yolu şirketleri ve
Tarımla ilgilenen kuruluşlar tarafından düzenli
olarak istenir.
Slide 33
YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE
Yaşadığımız
yerde insan yapısı
unsurlar çoğunluktaysa bu gibi
yerlere beşeri çevre,
Tam aksine doğal unsurlar
çoğunluktaysa bu gibi yerlere de
doğal çevre diyoruz.
Slide 34
BEŞERİ ÇEVRE
Ankara’da yaşadığımızı varsayalım.
Çevremize baktığımızda en çok;
Binalar,
Çeşitli dükkanlar, alışveriş merkezleri
Yollar, okullar, üniversiteler,
Bankalar, sinemalar, tiyatrolar,
İrili ufaklı parklar gözümüze çarpar.
Bunların hepsi insan yapısı unsurlara örnek
gösterilebilir.
Slide 35
DOĞAL ÇEVREMİZ
•
•
•
•
İçinde insanlarında yaşadığı doğal
çevrede;
Dağlar, ovalar, platolar,
Vadiler, denizler, göller, akarsular,
Ormanlar, böcekler, kuşlar,
Evcil hayvan gibi unsurlar mevcuttur.
Slide 36
DOĞA OLAYLARININ DOĞAL
ÇEVREYE ETKİLERİ
Rüzgar,
Sel
baskını,
Toprak kayması,
Çığ,
Erozyon,
Yer altı suları ve
Deprem gibi doğa olayları yer
kabuğunu değiştirir.
Slide 37
•
•
•
•
•
Doğa olaylarının zararlı etkilerinden
korunmak için önlem almalıyız.
Rüzgar ve yağmurun etkisiyle çeşitli yer
şekilleri oluşur.
Ülkemizde Peri Bacaları, Damla Taş
Mağarası ve Pamukkale buna örnek olarak
verilebilir.
Peri Bacalarına, Nevşehir, Ürgüp, Göreme,
Avanos yörelerinde rastlanır.
Bu yöremiz aynı zamanda Kapadokya
adıyla da tanınır.
Slide 38
Rüzgarın Etkisi
Çıplak
arazilerde toprak aşınır.
Tarım alanlarında verim azalır,
çölleşmeye neden olur.
Ekili arazilerde bitkilere zarar verir.
Fırtına ve hortum evlerin bacalarını
uçurur, mal ve can kaybına neden
olur.
Slide 39
Sel Baskınları
Ani,
şiddetli ve uzun süreli yağan
yağmur sularından,
Hızla eriyen kar sularından meydana
gelir.
Toprak Kayması (heyelan),
• Yağmur suları,
• Eriyen kar suları,
• Bazen de kaynak sularının etkisiyle
toprağın kayarak sürüklenmesidir.
Slide 40
ÇIĞ
Çığ, dağın bir bölgesinden kopup yuvarlanan ve
yuvarlandıkça büyüyen kar kümesidir.
Çığ;
* Önüne gelen her şeyi beraberinde götürür.
* Can ve mal kaybına neden olur.
EROZYON
* Verimli toprakların; kuvvetli rüzgarlar, uzun süreli
yağışlar, akarsular ve sel suları gibi etkilerle
aşınması ve taşınıp yok olmasına erozyon denir.
Slide 41
Deprem ve Korunma Yolları
Yeryüzünün
kısa süreli sarsılmasına
deprem denir.
Depremin süresi ve büyüklüğünü
ölçen alete sismograf denir.
Yurdumuzun büyük bir bölümü
deprem bölgesinde bulunmaktadır.
Slide 42
Deprem Öncesi Yapılması
Gerekenler
Evler, sağlam zeminler üzerine ve aralıklı
yapılmalıdır.
Depremin sık olduğu yörelerde, yapılar çok
katlı olmamalıdır.
Yapılarda kerpiç, çamur ve yuvarlak taş
kullanılmamalıdır.
Toprak damlar yerine çatılı evler
yapılmalıdır.
Deprem sırasında telaş ve heyecandan
kaçınılmalıdır.
Slide 43
•
•
•
•
Evimizdeki eşyaları, deprem sırasında bize
zarar vermeyecek şekilde yerleştirmeliyiz.
Deprem çantası hazırlamalıyız. Bunun
içine;
İlk yardım çantası,
Pilli radyo,
El feneri,
Düdük, plastik şişelerde su, bisküvi gibi
kuru yiyecekler koymalıyız.
Slide 44
Deprem Sırasında Yapılması
Gerekenler
Deprem sırasında bina içindeyseniz;
• Korkmayınız, sakin olunuz.
• Sağa sola koşmayınız.
• Merdiven ve asansörü kullanmayınız.
• Pencere ve balkonlara yaklaşmayınız.
• Dolap ve raf gibi devrilebilecek eşyalardan
uzak durunuz.
• Başınızı kitap, yastık gibi eşyalarla
koruyunuz.
• Yer sarsıntısı duruncaya kadar
bulunduğunuz yerden çıkmayınız.
Slide 45
Deprem sırasında bina dışındaysanız;
• Binalardan uzak durunuz.
• Enerji hatlarından ve ağaçlardan
uzak durunuz.
• Güvenli bir yerde, sarsıntının
durmasını bekleyiniz.
Slide 46
Deprem Sonrası Yapılması
Gerekenler
Depremde enkaz altında kalırsanız;
• Yüksek sesle bağırarak,
• Çeşitli cisimlere vurarak,
bulunduğunuz yeri belli ediniz.
• Sesinizi duyan yardım ekipleri sizi
kurtarabilir.
Slide 47
Deprem sonrası;
• Yetkililerin ve kurtarıcıların uyarılarına uyunuz.
• Cadde ve sokaklarda dolaşmayınız.
• Hasarlı binalara girmeyiniz.
• Enkazlardan uzak durunuz.
• Dağıtılan yiyecek ve giyeceklerden kendinize
yetecek kadar alınız.
• Çok acil durumlar dışında telefonları
kullanmayınız.
• Kurtarma ve ilk yardım çalışmalarına katılınız.
ÜNİTE:3 YAŞADIĞIMIZ
YER
Slide 2
NELER ÖĞRENECEĞİZ?
YAŞADIĞIMIZ YERİ NASIL TARİF EDERİZ?
YÖN NEDİR?
ANA YÖNLER
ARA YÖNLER
YÖN BULMA YÖNTEMLERİ
HAVA NASIL OLACAK?
YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE
DOĞA OLAYLARININ DOĞAL ÇEVREYE
ETKİLERİ
Slide 3
YAŞADIĞIMIZ YERİ NASIL TARİF
EDERİZ?
Günlük yaşantımızda;
• Burası neresi?
• Hastane nerede?
• Okula nasıl gidilir?
• Bu adresi nasıl bulabilirim?
Gibi sorularla karşılaşabiliriz.
Bir yerin hangi tarafta olduğunun tarifini
yaparken yönlerden yararlanırız.
Slide 4
YÖN NEDİR?
Yön,
bulunduğumuz noktaya göre bir
yerin bulunduğu taraftır.
Slide 5
Yönlerden;
Yerleşim
merkezlerinin,
İlimizin,
Bölgemizin,
Yurdumuzun
ve
Diğer ülkelerin yerlerini belirtirken de
yararlanırız.
Slide 6
Yönler,
Güneş’in doğuşuna ve
batışına göre belirlenir.
Yönler, ana yönler ve ara yönler
olmak üzere ikiye ayrılır.
Slide 7
Ana Yönler
Doğu
(D)
Batı (B)
Kuzey (K)
Güney (G)
Slide 8
Ara Yönler
Kuzeybatı
(KB)
Kuzeydoğu (KD)
Güneydoğu (GD)
Güneybatı (GB)
Slide 9
ANA YÖNLER DÖRT TANEDİR.
BUNLAR;
Doğu:Güneş’in
yalnız 21 Mart ve 23
Eylül günlerinde doğduğu noktaya
doğu denir.
Batı:Güneş’in yalnız 21 Mart ve 23
Eylül günlerinde battığı noktaya batı
denir.
Kuzey ve güney: Güneş’in doğduğu
noktayı sağımıza alınca, önümüz
kuzey, arkamız güney olur.
Slide 10
ARA YÖNLER: Dört
ana yön arasındaki
açının tam
ortasından
bölünmesiyle
belirlenir.
Slide 11
Ara yönler dört tanedir. Bunlar;
Kuzeydoğu:
Kuzey ile doğu
arasındaki yön.
Kuzeybatı: Kuzey ile batı arasındaki
yön.
Güneydoğu: Güney ile doğu
arasındaki yön.
Güneybatı: Güney ile batı arasındaki
yön.
Slide 12
Yönleri bilerek;
Bir
yerin konumunu daha kolay
söyleyebiliriz.
Örneğin; İstanbul, Ankara’nın
batısındadır. Karadeniz, yurdumuzun
kuzeyindedir.
Yeniköy, Yeşilbayır’ın kuzeyindedir.
Slide 13
YÖN BULMA YÖNTEMLERİ
Yönlerimizi bulmada çeşitli araç ve
yöntemlerden faydalanırız.
Bunlar;
• Pusula,
• Güneş,
• Çubuk yöntemi,
• Kutup yıldızı,
• Karınca yuvaları,
• Yosunlar ve cami minareleridir.
Slide 14
PUSULA İLE YÖN BULMA
Pusula ile;
• En güvenilir,
• En kolay,
• Her durumda ve hava koşulunda
yönümüzü bulabiliriz.
Pusulanın ortasında sağa sola hareket
eden bir ibre vardır. Bu ibrenin koyu
renkli ucu daima kuzeyi gösterir.
Slide 15
GÜNEŞ İLE YÖN BULMA
Sabahleyin bahçede,
sağ kolumuz güneşin
doğduğu tarafa
gelecek şekilde
kollarımızı açalım. Bu
durumda;
Sağımız : doğu,
Solumuz : batı,
Önümüz : kuzey,
Arkamız : güney olur.
Slide 16
ÇUBUK YÖNTEMİ İLE YÖN
BULMA
•
•
•
Bahçeye 1 metre
uzunluğunda bir çubuk
dikelim. Gölgenin, en
kısa olduğu öğle
vaktindeki yönü,
kuzeyi gösterir.
Yüzümüzü kuzeye
çevirirsek;
Arkamız : güney,
Sağımız : doğu,
Solumuz : batı olur.
Slide 17
KUTUP YILDIZI İLE YÖN BULMA
Bulutsuz
gecelerde, yönümüzü
bulmak için Kutup Yıldızı’ndan
yararlanabiliriz. Kutup Yıldızı daima
kuzeyi gösterir. Yeri hiç değişmediği
için ona Demirkazık da denilmektedir.
Kutup Yıldızı, eğik duran kahve
cezvesini andıran Küçük Ayı takım
yıldızının sağ ucunda yer alır.
Slide 18
KARINCA YUVASI İLE YÖN
BULMA
Karıncalar
yuvalarından
çıkardıkları toprağı,
yuvanın ağzının
kuzeyine yığarlar.
Yuvanın ağzı ise
güneye bakar.
Bu toprak yığınına
bakarak yönleri
bulabiliriz.
Slide 19
YOSUNLAR VE CAMİ
MİNARELERİNE GÖRE YÖN
BULMA
Kuzey
yarım küredeki bazı ağaçların
ve büyük kayaların yosun tutan
yanları daha serin ve nemli olan
kuzeydedir.
Yurdumuzda yön bulma
yöntemlerinden biri de cami
minareleridir. Minarelerin
şerefelerindeki kapılar daima güneyi
gösterir.
Slide 20
KROKİ
Ev, okul, sokak,
cadde ve mahalle
veya semtimizi
kâğıt üzerinde
çizerek
gösterebiliriz.
Slide 21
Yüksek
bir yerden aşağı doğru
baktığımızda caddeleri, sokakları,
evleri açık seçik görebiliriz. Bir yerin
böyle yüksekten görülmesine kuş
bakışı denir.
Bir yerin kuş bakışı görünümünün,
göz kararı ile kabataslak kâğıt
üzerine çizilmiş şekline kroki denir.
Slide 22
Hava Durumu;
Belirli
bir yerde belirli ve kısa süre
içinde etkin olan sıcaklık, basınç,
rüzgâr, nem ve yağış gibi hava
olaylarının gösterdiği duruma denir.
Hava durumunu önceden bilmek
günlük yaşantımızı planlamada çok
önemlidir.
Slide 23
İKLİM
Geniş
bir alanda ve uzun yıllar
boyunca değişmeyen ortalama hava
koşullarına iklim denir.
Yurdumuzda üç çeşit iklim vardır.
1-Akdeniz iklimi,
2-Karadeniz iklimi,
3-Karasal iklim.
Slide 24
HAVA DURUMUNU ETKİLEYEN
ATMOSFER OLAYLARI
Sıcaklık.
Basınç,
Rüzgâr,
Nem,
Yağıştır.
Bu olayların aletle ölçülmesi ya da
aletsiz gözlenmesi sonucu tutulan
kayıtlara gözlem (rasat) denir.
Slide 25
Sıcaklık:
Sıcaklığın kaynağı Güneş’tir.
Bir yerin sıcaklığı denize uzaklıkyakınlık, mevsimler, yükseklikalçaklık gibi nedenlere bağlı olarak
azalır yada artar.
Basınç: Atmosfer ağırlığının
yeryüzüne yaptığı etkidir.
Rüzgâr: Sıcak hava ile soğuk havanın
yer değiştirmesi ile rüzgâr oluşur.
Slide 26
Su, ısı etkisiyle;
Nem,
Sis,
Bulut,
Yağmur,
Kar,
Sulu sepken,
Dolu,
Çiy,
Kırağı gibi hava olaylarını oluşturur.
Slide 27
Nem: Yeryüzündeki su kaynaklarından
buharlaşarak atmosfere karışan suya nem
denir.
Bulut: Nemli havanın yükselmesiyle
oluşan, su buharı, su zerrecikleri, ya da
bunların karışımına bulut denir.
Sis: Bol su buharı taşıyan havanın,
yeryüzüne yakın yerlerde
yoğunlaşmasından meydana gelen
bulutlara sis denir.
Slide 28
Yağmur: Su buharı yüklü bulutlar, soğuk
hava tabakalarına rastlayınca, su buharı
yoğuşur, damlalar halinde yeryüzüne
düşer. Buna yağmur denir.
Kar: Bulutlar, 0 (sıfır) derecenin altında
soğuk bir hava katmanına girince, küçük
su damlaları birden bire donarak,
tanecikler şeklinde yeryüzüne düşer.
Slide 29
Sulu
sepken: Yağmurla karışık kara,
sulu sepken denir.
Dolu: Yağmur damlaları yere
düşerken, kuvvetli rüzgârlar, bunları
yukarılardaki daha soğuk hava
katmanlarına iter. Damlalar donar.
Buna dolu denir.
Slide 30
Çiy: Yeryüzü gündüz ısınır, gece soğur.
Nemli havadaki su buharı, bitkiler ve taşlar
üzerinde yoğuşarak su damlacıkları
oluşturur. Buna çiy denir.
Kırağı: Çok soğuk gecelerde, havadaki su
buharı, sıvı hale gelmeden donarak
bitkiler, taş ve toprak üzerinde ince bir kar
tabakası oluşturur. Buna kırağı denir.
Slide 31
METEOROLOJİ NEDİR?
Günlük
hava koşullarını bütün
ayrıntılarıyla inceleyen ve bulduğu
sonuçları çeşitli rakam ve formüllerle
ortaya koyan bilim dalına meteoroloji
denir.
Ülkemizde hava hareketlerini
inceleyen ve hava durumunu bildiren
kurum Devlet Meteoroloji İşleri Genel
Müdürlüğü’dür.
Slide 32
Sıcaklık ölçmede termometre,
Basınç ölçmede barometre,
Nem ölçmede higrografi,
Yağış ölçmede plüviyometre gibi aletler kullanılır.
Günlük, üç günlük ve haftalık tahminler yapılır.
Bu tahminler;
Basın yayın kuruluşları,
Silahlı kuvvetler,
Hava yolu şirketleri ve
Tarımla ilgilenen kuruluşlar tarafından düzenli
olarak istenir.
Slide 33
YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE
Yaşadığımız
yerde insan yapısı
unsurlar çoğunluktaysa bu gibi
yerlere beşeri çevre,
Tam aksine doğal unsurlar
çoğunluktaysa bu gibi yerlere de
doğal çevre diyoruz.
Slide 34
BEŞERİ ÇEVRE
Ankara’da yaşadığımızı varsayalım.
Çevremize baktığımızda en çok;
Binalar,
Çeşitli dükkanlar, alışveriş merkezleri
Yollar, okullar, üniversiteler,
Bankalar, sinemalar, tiyatrolar,
İrili ufaklı parklar gözümüze çarpar.
Bunların hepsi insan yapısı unsurlara örnek
gösterilebilir.
Slide 35
DOĞAL ÇEVREMİZ
•
•
•
•
İçinde insanlarında yaşadığı doğal
çevrede;
Dağlar, ovalar, platolar,
Vadiler, denizler, göller, akarsular,
Ormanlar, böcekler, kuşlar,
Evcil hayvan gibi unsurlar mevcuttur.
Slide 36
DOĞA OLAYLARININ DOĞAL
ÇEVREYE ETKİLERİ
Rüzgar,
Sel
baskını,
Toprak kayması,
Çığ,
Erozyon,
Yer altı suları ve
Deprem gibi doğa olayları yer
kabuğunu değiştirir.
Slide 37
•
•
•
•
•
Doğa olaylarının zararlı etkilerinden
korunmak için önlem almalıyız.
Rüzgar ve yağmurun etkisiyle çeşitli yer
şekilleri oluşur.
Ülkemizde Peri Bacaları, Damla Taş
Mağarası ve Pamukkale buna örnek olarak
verilebilir.
Peri Bacalarına, Nevşehir, Ürgüp, Göreme,
Avanos yörelerinde rastlanır.
Bu yöremiz aynı zamanda Kapadokya
adıyla da tanınır.
Slide 38
Rüzgarın Etkisi
Çıplak
arazilerde toprak aşınır.
Tarım alanlarında verim azalır,
çölleşmeye neden olur.
Ekili arazilerde bitkilere zarar verir.
Fırtına ve hortum evlerin bacalarını
uçurur, mal ve can kaybına neden
olur.
Slide 39
Sel Baskınları
Ani,
şiddetli ve uzun süreli yağan
yağmur sularından,
Hızla eriyen kar sularından meydana
gelir.
Toprak Kayması (heyelan),
• Yağmur suları,
• Eriyen kar suları,
• Bazen de kaynak sularının etkisiyle
toprağın kayarak sürüklenmesidir.
Slide 40
ÇIĞ
Çığ, dağın bir bölgesinden kopup yuvarlanan ve
yuvarlandıkça büyüyen kar kümesidir.
Çığ;
* Önüne gelen her şeyi beraberinde götürür.
* Can ve mal kaybına neden olur.
EROZYON
* Verimli toprakların; kuvvetli rüzgarlar, uzun süreli
yağışlar, akarsular ve sel suları gibi etkilerle
aşınması ve taşınıp yok olmasına erozyon denir.
Slide 41
Deprem ve Korunma Yolları
Yeryüzünün
kısa süreli sarsılmasına
deprem denir.
Depremin süresi ve büyüklüğünü
ölçen alete sismograf denir.
Yurdumuzun büyük bir bölümü
deprem bölgesinde bulunmaktadır.
Slide 42
Deprem Öncesi Yapılması
Gerekenler
Evler, sağlam zeminler üzerine ve aralıklı
yapılmalıdır.
Depremin sık olduğu yörelerde, yapılar çok
katlı olmamalıdır.
Yapılarda kerpiç, çamur ve yuvarlak taş
kullanılmamalıdır.
Toprak damlar yerine çatılı evler
yapılmalıdır.
Deprem sırasında telaş ve heyecandan
kaçınılmalıdır.
Slide 43
•
•
•
•
Evimizdeki eşyaları, deprem sırasında bize
zarar vermeyecek şekilde yerleştirmeliyiz.
Deprem çantası hazırlamalıyız. Bunun
içine;
İlk yardım çantası,
Pilli radyo,
El feneri,
Düdük, plastik şişelerde su, bisküvi gibi
kuru yiyecekler koymalıyız.
Slide 44
Deprem Sırasında Yapılması
Gerekenler
Deprem sırasında bina içindeyseniz;
• Korkmayınız, sakin olunuz.
• Sağa sola koşmayınız.
• Merdiven ve asansörü kullanmayınız.
• Pencere ve balkonlara yaklaşmayınız.
• Dolap ve raf gibi devrilebilecek eşyalardan
uzak durunuz.
• Başınızı kitap, yastık gibi eşyalarla
koruyunuz.
• Yer sarsıntısı duruncaya kadar
bulunduğunuz yerden çıkmayınız.
Slide 45
Deprem sırasında bina dışındaysanız;
• Binalardan uzak durunuz.
• Enerji hatlarından ve ağaçlardan
uzak durunuz.
• Güvenli bir yerde, sarsıntının
durmasını bekleyiniz.
Slide 46
Deprem Sonrası Yapılması
Gerekenler
Depremde enkaz altında kalırsanız;
• Yüksek sesle bağırarak,
• Çeşitli cisimlere vurarak,
bulunduğunuz yeri belli ediniz.
• Sesinizi duyan yardım ekipleri sizi
kurtarabilir.
Slide 47
Deprem sonrası;
• Yetkililerin ve kurtarıcıların uyarılarına uyunuz.
• Cadde ve sokaklarda dolaşmayınız.
• Hasarlı binalara girmeyiniz.
• Enkazlardan uzak durunuz.
• Dağıtılan yiyecek ve giyeceklerden kendinize
yetecek kadar alınız.
• Çok acil durumlar dışında telefonları
kullanmayınız.
• Kurtarma ve ilk yardım çalışmalarına katılınız.