Slide 1

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 2

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 3

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 4

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 5

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 6

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 7

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 8

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 9

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 10

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 11

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 12

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 13

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 14

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 15

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 16

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 17

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 18

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 19

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 20

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 21

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 22

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 23

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 24

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 25

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 26

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 27

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 28

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 29

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 30

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 31

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 32

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 33

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 34

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 35

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 36

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 37

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 38

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 39

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 40

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 41

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 42

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 43

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 44

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 45

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 46

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 47

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 48

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 49

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 50

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 51

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 52

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 53

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 54

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 55

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 56

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 57

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 58

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 59

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 60

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 61

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 62

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 63

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 64

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 65

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 66

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 67

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 68

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 69

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 70

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 71

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 72

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 73

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 74

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.


Slide 75

• İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara
Denizi'ni birleştiren su yoluna verilen isim.
• İstanbul'un Rumeli (Avrupa) ve Anadolu (Asya)
yakalarını birbirinden ayırır.
• Uzunluğu düz olarak 32 kilometredir.

Boğazı'nın en geniş
yeri Anadolu Feneri ile
Rumeli Feneri
arasında 3600
metre’dir.

Boğazın en derin yeri
Bebek ile Kandilli
arasında 120
metredir.

En dar yeri Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarı
arasında 760 metredir.

>

• İstanbul Boğazı'nda su yüzünde
Karadeniz'den Marmara'ya,

>

• Su altında Marmara'dan
Karadeniz'e akıntılar vardır.

>

• Su yüzeyinde yer yer ters
akıntılar da görülür.

• Çanakkale Boğazı, Marmara'yı Ege'ye bağlayan
boğazlardan birisidir.

• Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda
köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla
sağlanır.
• Çanakkale Boğazı I. Dünya Savaşı'nda tarihte ender
rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş
sonucunda toplam 150,000 kişi hayatını kaybetmiştir.

En derin noktasının
derinliği 167 metre
olan boğazın
ortalama derinliği
65 metredir.

Boğazın en geniş
yeri 7 km, uzunluğu
60 km'dir.

Çanakkale Boğazı,
İstanbul Boğazı'nın iki
katıdır ve en dar yeri
orta tarafında 1300
m'dir.

Çanakkale Boğazı,
Balkanları(Avrupa)
Gelibolu yarımadası
boyunca Önasya'dan
ayıran uzun dar bir
boğazdır.

• Akdeniz’in batısında Avrupa kıtası ile Afrika kıtası
arasındaki boğaz.
• Akdeniz’in batı ucunu Atlantik Okyanusuyla
birleştirir. Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle
ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan
biridir.
• Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması
ile daha da artmıştır.

En dar noktası ise Cires
Burnu ile Tarija
Burnunun doğusunda
14,2 km’dir.

En geniş noktası
Trafalgar Burnu ile
Spartel Burnu
arasında 44 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en
sığ noktası olup
derinliği 324 m’dir.

>

>

>

• Dünyânın çeşitli devletlerince boğaz altından bir
tünelin geçirilmesi düşünülmüş ve plânı
hazırlanmış ise de, tatbik sahasına konulmamıştır.

• Boğaz’da; yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli
bir akıntı vardır.Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı
Akdeniz’den Atlantik Okyanusuna akar.

• Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp
kayalıklarla çevrilidir. Bitki örtüsü bakımından
Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür.

• Hürmüz Boğazı İran ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında
kalan, Basra Körfezi'nin bitimindeki boğaza verilen ad.
• Fars Körfezini Umman Denizi kanalıyla dünyanın serbest
sularına bağlar.
• Ortadoğu petrollerinin %40'ını bu boğazdan transit geçen
gemiler taşır.
• 1980 ile 1988 arasında süren İran-Irak Savaşı'nın odak
noktasıdır. 1991 yılında Körfez Savaşı'nda temel olmuştur.

Bu boğazın ana su
yolu derinliğinin 115
metre,

Genişliğinin ise en
dar yerde 56 km
olması büyük
okyanus gemilerinin
boğazdan geçmesine
imkan tanımaktadır.

Şattülarab (Ervend)
ırmağı ağzından
başlayan ve
Güneydoğuda Hürmüz
Boğazı'na kadar uzanan
Basra Körfezi'nin
uzunluğu yaklaşık olarak
805 km’dir.

• Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki
Calabria bölgesinde ayıran boğazdır.
• Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman
şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada
bulunan Reggio di Calabria'dır.
• İtalya’nın güney ucu ile Sicilya Adası’nın kuzeydoğu
kıyıları arasında 4-20 km genişlikte, güneybatıdan
kuzeydoğuya 35 km uzunlukta boğaz.

En dar
noktasında
genişliği 3,3
kilometredir.

• Bering Boğazı, Asya'nın en doğu noktası (169° 44' W) ile
Amerika 'nın en batı noktası (168° 05' W) arasında bir
boğazdır.

• Buzul çağı sırasında boğazın bir kara köprüsü vazifesi
gördüğü bilinmektedir.
• Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir
sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya
kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

En derin yeri 4115
m olup, Aleut
Adalarının
batısındadır.

Boğazın en dar yeri
100 km
genişliğindedir.

Boğaz yaklaşık 92
km genişliğinde,
30 - 50 m
derinliğindedir.

Kuzeyden
güneye 1500 km,
doğudan batıya
2000 km
uzunluğundadır.

>

• Kışın, güneyindeki bazı yerler, Matther Adası
ve Alaska kıyılarından Bristol Körfezine kadar
olan kısımlarında buz kütleleri meydana gelir.

>

• Kış ve sonbahar mevsimlerinde genellikle kar
yağar. Deniz, sonbaharın başlangıcında, yaz
ve ilkbahar aylarında sürekli sislidir.

>

• Alaska sahilinde bulunan bol miktardaki balık
ile Pribineo Adasındaki ayı balığı, boğazın
önemli besin kaynaklarıdır.

• Macellan Boğazı, Güney
Amerika'nın en
güneyinde Atlas
Okyanusu'nu Büyük
Okyanus'una bağlayan
boğaz.

• Ana kıta ile Tierra del
Fuego Takımadaları'nı
ayırır.
• Bu takımadalar, Arjantin
ve Şili arasında
paylaşılmıştır.

Macellan
Boğazı'nın uzunluğu
686 km, genişliği 4
ila 37 km'dir.

Boğaz üzerindeki
en büyük liman,
Punta Arenas'tır.

Boğaz, 1520 yılında
Magellan tarafından
keşfedildiği için bu
isimle anılmaktadır.

>

>

>

• Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın
inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa
da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır.

• Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz,
tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir.

• Su seviyesindeki gelgitten oluşan oluşan
farklılıklar, Patagonya'da hüküm süren kuvvetli
rüzgârlar, kuvvetli akıntı ve dalgalara yol açar.

• Dover Boğazı Manş Denizinin en dar yeri.
İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında
Calais şehri vardır.
• Bu boğaz Manş Deniziyle Kuzey Denizini
birleştirir.
• Dover Boğazının her iki kıyısı aralarındaki
bağlantı ancak buzul devrinden sonra
bozulmuş olan yüksek tebeşir kayalarıyla
çevrelenmiştir.

Uzunluğu 185, en
dar yeri 31
kilometredir.

72 m derinliğindedir.

>

>

>

• Dover Boğazında kuvvetli gel-git akımları görülür.
• Bu akımların dalga boyu 5-6 metreyi, hızı saatte 5 deniz
milini bulur.

• Dover Boğazı, Kuzey Denizi ile Atlantik Okyanusu arasındaki
ulaştırmanın hemen bütün yükünü çeker.

• Dover Boğazı Doğu Avrupa’yı, Batı Avrupa kıyılarıyla,
Afrika’yla birleştiren önemli bir geçittir.
• Bu bakımdan dünyanın en hareketli boğazlarından biridir.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğazı yüzerek ilk defa 1875
senesinde Mattew Webb adlı bir
İngiliz geçmişti.

2

• 1926 senesinde ise Amerikalı
Gertrude Ederle adındaki bir
kadın geçti.

3

• Balonla ise 1785’te Jean Pierre
Blanhard ve John Jefferies geçti.

• Panama Kanalı'nda bir yük gemisi

• Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi
Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu
ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlayan su
yoludur.
• Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000
geminin geçtiği tahmin edilen Panama
Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi
geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon
tonu bulmaktadır.

İnşaat ABD
tarafından
tamamlanmış ve
kanal 1914'te
hizmete açılmıştır.

Kanal boyunca
yolculuk
yaklaşık 9 saat
sürmektedir.

>

>

• Bu kanal güney amerika ve kuzey
amerika'yı birbirinden ayırır.

• Kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç
sayesinde aşılması zor olan
noktalarda gemiler ilerleyebilme ve
ivmasyon kazanabilmektedir.

GENEL KÜLTÜR

1

• 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında,
sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak
kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır.

2

• Yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu
süreçte can vermiştir.

3

• Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin,
Panama kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn
Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki
22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.

• Baltık Denizinde ulaşım açısından önem taşır.
• Kuzey Denizinde Elbe Irmağı ağzındaki
Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi
kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya
kadar 98 km uzanır.
• İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz
ulaşım yoludur.

Genişliği 103 m,
derinliği 11 m olan
kanalın üzerinde
yaklaşık 42 m
yükseklikte yedi köprü
bulunur.

• Malakka Boğazı, Malezya Yarımadası (Batı
Malezya) ve Endonezya'ya bağlı Sumatra adası
arasında bir boğazdır.
• Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında
Malakka Boğazı dünyanın en önemli deniz
yollarından biri olup, Süveyş Kanalı ve Panama
Kanalı'nın bir eşdeğeridir.

Boğazda halen 34
adet batık gemi
vardır ve bazıları
1880´lerden
kalmadır.

805 km
uzunluğunda
dar bir
boğazdır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana
denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en
kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin'i
deniz yoluyla bağlılığını sağlamaktadır.

2

• Bununla kalmayıp yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini;
Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete
bağlar.

3

•Her sene yaklaşık 50.000 gemi bu boğazı kullanarak, 1/5
ile 1/4´lik oranla dünya deniz ticaretine katkı sağlar.

• Uluslararası ulaşıma 17 Kasım 1869'da açılmıştır.
• Süveyş Kanalı Hint Okyanusu ve ötesine bağlantıyı
sağladığı gibi karadan da Afrika ile Asya'yı
birbirine bağlar.
• Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı ile Karadeniz’deki
Köstence Limanı arasındaki mesafe Ümit Burnu
üzerinden 11.771 mildir. Süveyş Kanalı üzerinden
ise 1698 mildir.

Diğer su yolları ile
karşılaştırıldığında kaza
oranı neredeyse sıfırdır.
Gece ve gündüz
geçiş yapılabilir.

Mısır topraklarında bulunan ve
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştiren 161 km
uzunluğunda
yapay su yoludur. Kanalın genişliği
70-125 m
arasında değişmektedir.

Dünyada kapakları
olmayan en uzun
kanaldır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Süveyş kıstağında sefere elverişli bir su yolu kurmak için ilk denemeler Eski çağda yapıldı.
M.Ö. 2000 yılından sonra Nil Deltası'nı Acı Göl aracılığıyla Kızıldeniz'e bağlamak için planlar
yapılmıştır.

2

• Osmanlılar 16. ve 18. yüzyıllarda Kızıldeniz ile Akdeniz arasında bir kanal açılması üzerinde
durdular, fakat bu düşünceler gerçekleşmedi. Napolyon seferine katılan Lepére,
İskenderiye-Süveyş arasında açılacak bir kanal tasarladı. Bu kanalı Kavalalı Mehmet Ali
Paşa'nın hizmetindeki Fransız mühendisi Limand de Bellefonds daha düz bir hat haline
getirdi ve Fransa'nın iskenderiye konsolosu Lesseps planı onayladı.

3

• Saint-Simon'cuların (Talabot, Stephenson, Negrelli von Mpldebbe) kurduğu inceleme
kurulu 1848 devrimiyle ortadan kalktı. Mısır hıdivliğine Lesseps'in dostu olan Said Paşa'nın
çıkması (1854) tasarıyı kesinleştirdi. Said Paşa, kanalın açılmasına izin verdi. 200 milyon
frank sermayeli Evrensel Süveyş Deniz Kanalı Şirketi kuruldu ve önce 30 Kasım 1854, sonra
da 5 Ocak 1856 fermanlarıyla açılıştan itibaren 99 yıllık imtiyaz aldı.

Korint Kıstağı

• Korint Kanalı, Yunanistan´ın kuzey kara
topraklarını Mora Yarımadası´ndan ayıran
tümüyle yapay kanalın ismidir.
• Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en
ince yeri seçilmiştir.
• Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır.
• Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi
ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar.

Kanalın genişliği
bugün yalnızca
küçük boyuttaki
gemilere göredir.
Güçlü ve hızlı gemi
motorları sayesinde
kazanılan zaman,
kanalı değersiz
kılmaktadır.
114 yıllık bu kanalın
büyük çapta bakım ve
onarım işleri, finans
sorunları nedeniyle
gerekli biçimde
gerçekleştirilemiyor.

•Otranto Boğazı, Adriyatik
Denizini Yanya Denizi'ne bağlayan
boğazdır.
•Boğaz ismini İtalya'nın Otranto
şehrinden almıştır.

GENEL KÜLTÜR

1

• Otranto Boğazı, I. Dünya Savaşı sırasında stratejik
bir öneme sahipti.

2

• İtalya, Fransa ve İngiltere donanması bu boğazı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun
donanmasına kapatarak onların Akdeniz'e girişini
engelledi.

3

• Böylece Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun
donanması savaş dışı kaldı.

• Bonifacio Boğazı Akdeniz'de Korsika
ve Sardunya adaları arasından geçen
boğazdır.
• Genişliği 11 kilometre kadardır ve
doğuda Tiren Denizi'ne açılır.

• Sicilya Boğazı Akdeniz'de Sicilya ile
Tunus arasındaki boğaza verilen
addır.
• Genişliği yaklaşık 160 kilometredir.
• Boğazın derinlerinde akıntı doğudan
batıya doğrudur. Yüzeye yakın
seviyelerde ise ters yöndedir.

EK BİLGİLER

Korsika Kanalı;
İtalya ve Korsika
arasında, 80 km
genişliğindedir.