ПАЗАРОТ НА ОСИГУРУВАЊЕ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА И СИСТЕМОТ НА ФИНАНСИСКО ИЗВЕСТУВАЊЕ НА ДРУШТВАТА НА ОСИГУРУВАЊЕ ВО Р. МАКЕДОНИЈА д-р Климе Попоски, Претседател на Советот на Експерти Институт на овластени ревизори на Р. Македонија Економски факултет Скопје 27.09.2010

Профил на пазарот на осигурување

Регулаторно телo -> Агенција за супервизија на осигурување Основање:

• • Почеток со работа 01.11.2009 година АСО е основана со цел да го промовира и унапреди процесот на супервизија на сите субјекти на пазарот на осигурување

Мисија на АСО:

• Законско, стабилно и ефикасно функционирање на пазарот на осигурување • Заштита на интересите на осигурениците и другите корисници на осигурителни услуги

Министерство за финансии на Р.Македонија –> носење на регулатива

Приоритети на АСО

Доизградување на подзаконската регулатива во областа на осигурувањето и супервизијата Унапредување на процесот на супервизија на субјектите на осигурителниот пазар преку:

● Воспоставување на процеси, процедури, методи и постапки за спроведување супервизија ● Професионална едукација и обука на вработените во АСО за ефикасно спроведување

Учесници на пазарот на осигурување

• • • • • 13 друштва за осигурување (11 неживот; 2 живот) 12 осигурително брокерски друштва

5

друштва за застапување во осигурувањето 115 осигурителни брокери 1787 осигурителни агенти

Капитал –

ЕУР 61,66 милиони (53,9 неживот; 7,76 живот)

Вкупно вработени во осигурителниот сектор: 1.283

• • • •

Показатели од бруто полисираната премија

Бруто полисирана премија:

> 2009: ЕУР 101,06 милиони (96,15 неживот; 4,92 живот) > 2008: ЕУР 105,02 милиони (100,67 неживот; 4,34 живот)

↓

вкупната бруто полисирана премија

09/08: (- 3,38%) ↓

премиите за неживот

09/08: (- 4,09%); ↑

премиите за живот

09/08: (13,18%) Број на продадени полиси > 2009: 1.018.722; 2008: 943 225: ↑

продадените полиси

09/08: (8,00%)

Пенетрација – премија во % од БДП Македонија - 1,53%

од БДП

Свет

7,07%

ЕУ – 27 ЦИ Европа ЕУ – 27 ЦИ Европа

8,28% 2,79%

Густина – премија по жител (во ЕУР) Македонија – 49,44

ЕУР/ жител

Свет

442,11 2135,09 208,67

Сопственичка структура

Пазарна концентрација

• •

Пазарна концентрација: 3 друштва за осигурување учествуваат со повеќе од 10% Херфиндал индекс: 1234,94 (неживот 1352,27, живот 4496,42)

Капитал и потребно ниво на маргина на солвентност

Структура на бруто премии по класи на осигурување

2% 4% 4% 19% 2% 6% 5% 19% 49% 2008 9% 13%

Осигурување на имот Незгода Туристичка помош Животно осигурување

46% 2009 9% 13%

Моторни возила-каско Автомобилска одговорност Останати осигурувања - неживот

Посебно внимание: Осигурувањето од автоодговорност

↓ премијата за осигурување од автомобилска одговорност 09/08: (- 11%) ↑ број на договори за осигурување од автомобилска одговорност 09/08: (+ 5,68%)

Структура на вложувањата од средствата кои ги покриваат техничките резерви

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

2,10% 9,40%

Неживот

0% 19,50% 3,10% 8,20% 43,30% 45,20%

2006

7,50% 72,90%

2007

13,90% 44,00%

2008

3,78% 6,23% 11,89% 46,74%

останато акции државни хартии од вредност банкарски сметки и депозити во банки 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2009

10,70%

Живот

0,80% 7,30% 0,30% 24,70% 89,30%

2006

91,90%

2007

64,20%

2008

0,40%

корпоративни обврзници

51,40%

акции

55,47%

државни хартии од вредност банкарски сметки и депозити во банки 2009

Профитабилност

8.000

8.000

6.000

4.000

5.096

2.000

0 -2.000

-4.000

-6.000

2006 6.634

5.078

-1.538

2007 3.809

4.509

1.269

4.300

4.178

6.000

Не-технички резултат 4.000

2008 209 -1.649

2009

2.000

вкупно 0 Добивка од редовното -2.000

одданочување -4.000

-5.826

-6.000

Коефициенти на штети

120,00% 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00%

69,65% 88,94% 71,02% 83,25% 111,99% 72,42%

2007 Коефициент на штета 2008 2009 Комбиниран коефициент на штета

Технички Резерви

Правила и методи за издвојување на технички резерви

Друштвото е должно во однос на севкупните активности на осигурување кои ги врши да издвојува адекватни технички резерви наменети за трајно обезбедување на извршувањето на обврските по договорите за осигурување и евентуални загуби поради ризици кои произлегуваат од работите на осигурување кои ги извршува Друштвото е должно да ги издвојува следните видови технички резерви: 1. резерви за преносни премии 2. резерви за бонуси и попусти 3. резерви за штети 4. други технички резерви АСО ќе пропише минимални стандарди, правила и методи за издвојување на техники резерви со што ќе се овозможи адекватен и стандардизиран пристап во издвојување на резервите од страна на сите друштва за осигурување.

Регулатива во областа на сметководството и финансиското известување на друштвата за осигурување 1.

2.

3.

4.

5.

6.

КП со упатство за класификација на поединечните сметководствени ставки која произлегува од содржината и функцијата на контата пропишани со КП – како рамка за водење на сметководство; Годишен извештај за друштвата за осигурување Правила за вреднување на одредени позиции (ставки) од билансот на состојба Ревизорскиот извештај и Мислење на овластениот актуар Правилник за начинот и методите за издвојување на технички резерви Планирано е овој пакет на подзаконска регулатива да се донесе до крајот на 2010 година.

Контен план за друштвата за осигурување Новиот КП за друштвата за осигурување е дизајниран во насока на:

• Подобрување на ефикасноста на КП преку исфрлање на непотребните конта (непозврзани со дејноста на друштвата) и внесување на нови конта (онаму каде што недостасуваат пр.

Промени во техничките резерви) • Овозможување лесно и едноставно мапирање на контата и групите на конта на соодветни позиции на финансиските извештаи (БС, БУ) • Овозможување на лесно и едноставно мечирање и усогласување со МСС и МСФИ со цел избегнување на понатамошни рекласификации при подготовка на финансиките извештаи во согласност со истите

Структура на новиот контен план

КЛАСА 0 - НЕМАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА, МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА И ВЛОЖУВАЊА КЛАСА 1 - ПАРИЧНИ СРЕДСТВА, ПОБАРУВАЊА И РАЗГРАНИЧУВАЊА КЛАСА 2 - КРАТКОРОЧНИ И ДОЛГОРОЧНИ ОБВРСКИ И ПРЕСМЕТАНИ РАСХОДИ КЛАСА 3 – ЗАЛИХИ КЛАСА 4 – ТРОШОЦИ И РАСХОДИ КЛАСА 6 – ТЕХНИЧКИ РЕЗЕРВИ КЛАСА 7 – ПРИХОДИ КЛАСА 8 - ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТ ОД РАБОТЕЊЕТО КЛАСА 9 – КАПИТАЛ И РЕЗЕРВИ

Главни карактеристики на новиот контен план (1)

• • • Одвојување на материјалните средства (недвижности, постројки и опрема) кои служат за вршење на дејност од вложувањата во материјални средства во две посебни групи во рамки на класа 0 со оглед на нивниот различен третман согласно МСС Посебна сметководствена евиденција на вложувањата во подружници, придружени друштва и заеднички вложувања – група 03 Вложувања расчленети по типови на портфолија (чувани до доспевање, расположливи за продажба и чувани, затргување, заеми, депозити и побарувања) а внатре во тоа по типови на финансиски инструменти и издавачи на истите

Главни карактеристики на новиот контен план (2)

• • Воведување на соодветни трошковни и приходни конта за евидентирање на промените во техничките резерви Воведување на нова класа 6 за евидентирање на техничките резерви

Годишен извештај за друштвата за осигурување

1. Годишен извештај за друштвата за осигурување кој ќе вклучува 1.1 Финансиски извештаи и тоа : ● Биланс на состојба ● ● ● Биланс на успех Извештај на паричните текови и Извештај за промени во капиталот, вклучувајќи и приказ на распределбата на добивката и покривање на загубата. 1.2 Белешки кон финансиските извештаи 1.3 Извештај за работењето

II.б Биланс на состојба и Биланс на успех

Донесувањето на новите билансни шеми (биланс на состојба и биланс на успех) за друштвата за осигурување треба да овозможи: ► новите форми да бидат што е можно покомпатибилни со барањата за финансиско известување од МСФИ ► новите форми да бидат усогласени со ЕУ директивите (ЕЕЦ 97/674 од 1991 година) ► логично и едноставно мапирање со новиот контен план за друштва за осигурување

Биланс на состојба и Биланс на успех

Основни карактеристики на новите билансни шеми (биланс на состојба и биланс на успех) : ► Посебно обелоденување на вложувањата во материјални средства, издвоено од останатите материјални средства за сопствени активности на друштвото ► Обелоденување на финансиските вложувања во согласност со МСС И МСФИ (чувани до достасување, расположливи за продажба, за тргување (по објективна вредност) и заеми и побарувања.

► Презентирање на техничките резерви на бруто основа на страната на пасивата во Билансот на состојба и презентирање на делот за реосигурување во бруто техничките резерви во активата на Билансот на успех ► Поделба на побарувањата и обврските во согласност со ЕУ директивите, посебно обелоденување на побарувањата и обврските од/спрема подружници, придружени друштва и заеднички контролирани ентитети

● ● ● ● ●

Законски одредби кои се однесуваат на вршење на ревизија врз друштвата за осигурување

Друштвото за осигурување е должно деловните биланси и годишните извештаи да ги поднесе на ревизија.

Извештаите од ревизијата треба да се достават до АСО најдоцна до 1 јуни од тековната година за претходната година.

Друштвото за осигурување е должно до АСО да достави барање за добивање согласност за друштвото за ревизија во рок од 15 дена по одредувањето на друштвото за ревизија АСО во рок од 15 дена или дава согласност или го одбива барање и бара ново друштво за ревизија Друштвото за осигурување е должно да определи друго друштво за ревизија во рок од 30 дена

Давање согласност на друштвото за ревизија

● ● ● ● ● АСО ќе издаде согласност за друштвото за ревизија доколку: има повеќе од три години искуство во вршење на ревизии; не е поврзано лице со друштвото за осигурување; во последните три години не давало консултантски услуги на друштвото за осигурување; не извршило пет последователни ревизии на деловните биланси и годишните извештаи на друштвото за осигурување; и во последните три години не му биле изречени мерки од страна на Институтот на овластени ревизори.

Содржина на ревизорскиот извештај

• Овластениот ревизор врши ревизија и известува за: билансот на состојба; билансот на успех; паричните текови и промените во капиталот; состојбата и промените на техничките резерви; состојбата и структурата на вложувањата на средствата кои ги покриваат техничките резерви; состојбата и структурата на вложувањата на средствата кои ја покриваат математичката резерва; состојбата и структурата на вложувањата на капиталот; спроведување на прописите за управување со ризик; спроведување на внатрешната ревизија; начинот на водење на трговските книги; квалитетот на информатичкиот систем на друштвото за осигурување; точноста и комплетноста на извештаите до Агенцијата за супервизија на осигурување ; вреднување на билансните и вон билансните ставки, и сметководствена политика; и распределбата на добивката.

• АСО детално ќе ја пропише формата и содржината на ревизорскиот извештај, како и минималниот опфат на ревизијата.

• АСО може да побара дополнително појаснување во врска со спроведената ревизија.

Благодарам на вниманието!

АГЕНЦИЈА ЗА СУПЕРВИЗИЈА НА ОСИГУРУВАЊЕ ул. “Васил Главинов” бр. 42, ТЦЦ ПЛАЗА, 2-ри кат 1000 Скопје, Македонија Тел: +389 2 3254 050 Факс: +389 2 3290 240 E-mail: [email protected]

www.aso.mk