Transcript yıllık beyanname verilmesinin usul ve esasları

YILLIK BEYANNAME
VERİLMESİNİN
USUL VE ESASLARI
İbrahim Değirmenci
Yeminli Mali Müşavir
A- BEYANNAME VERİLME ESASI:
1- Mükellefiyet Türleri:
a) Tam Mükellefiyet:
b) Dar Mükellefiyet:
2- Gelirin Elde Edilmesi:
a) Tahakkuk Esası (Ticari, Zirai Kazanç)
b) Tahsil Esası ( SMK, GMSİ)
c) Hukuki Tasarruf Esası (MSİ, Ücret)
3- Beyanname Verilmesi:
a) Gelir Vergisi Beyannamesinin Verilmesi:
Mükellefler, ikinci maddede yazılı kaynaklardan
bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve
iratları için bu kanunda aksine hüküm olmadıkça
yıllık beyanname verirler. (G.V.K. Mad: 85 )
Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça belirtilen
kazanç ve iratlar, gelirin tespitinde gerçek ve safi
miktarları ile nazara alınır (G.V.K. Mad: 2)
b) Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Verilmesi:
Kurumlar
vergisi,
mükellefin
veya
vergi
sorumlusunun
beyanı
üzerine
tarh
olunur.
Beyanname, ilgili bulunduğu hesap döneminin
sonuçlarını içerir. (K.V.K. Mad:14)
Her mükellef vergiye tâbi kazancının tamamı için bir
beyanname verir. (K.V.K. Mad:14/2)
Kurumlar Vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi
içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden
hesaplanır. Safi kurum kazancının tespitinde
G.V.K.’nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri
uygulanır. (K.V.K. Mad: 6)
4- Beyannamelerin Verilme Zamanı:
a) Gelir Vergisi Beyannamesinin Verilme Zamanı
(Mad: 92):
Bir Takvim Yılına Ait Yıllık
Beyanname, İzleyen Yılın
Mart Ayının Başından 25.
Günü Akşamına Kadar,
Gelirin Sadece Basit Usulde
Tespit Edilen Ticarî
Kazançlardan İbaret Olması
Halinde,
Şubat Ayının Başından 25.
Günü Akşamına Kadar,
Takvim Yılı İçinde Memleketi
Terk Edenlerin Yıllık
Beyannameleri,
Memleketi Terke
Takaddüm Eden 15 Gün
İçinde,
Yıllık Beyanname Ölüm Halinde,
Ölüm Tarihinden İtibaren
Dört (4) Ay İçinde,
b) Kurumlar Vergisi Beyannamesinin
Verilme Zamanı (K.V.K. Mad:14/3):
Kurumlar Vergisi
Beyannamesi Hesap
Döneminin Kapandığı,
Dördüncü ayın
1. Gününden
25. Günü Akşamına Kadar,
mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine verilir.
5- Beyannamenin Verileceği Yer:
a) Gelir Vergisi Beyannamesinin Verileceği Yer
(Mad:106):
 Gelir
Vergisi,
bulunduğu,
mükellefin
 İşyeri
ikametgahının
ve ikametgahı ayrı vergi
bölgesinde ise iş yerinin bulunduğu,
mahal vergi dairesince tarh edilir.
daireleri
b) Kurumlar Vergisi Beyannamesinin
Verileceği Yer:
Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi,
kurumun kanuni veya iş merkezinin
bulunduğu yerin vergi dairesince tarh
edilir. (K.V.K. Mad:14/6)
6- Beyanname Verilme Şekilleri:
a) Elektronik Ortamda Verilecek Beyannameler:
 Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, Kurumlar Vergisi
Beyannameleri ve Geçici Vergi Beyannameleri
 Ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı
gerçek usulde vergilendirilen gelir vergisi
mükelleflerinin Yıllık Gelir Vergisi Beyannameleri
ve Geçici Vergi Beyannameleri,
 5362 Sayılı Kanuna göre kurulan meslek odalarının
ve birliklerinin, işletme hesabı esasına göre defter
tutan üyelerine ait beyannameleri,
b) Kağıt Ortamında Verilecek Beyannameler:
 Ücretler
için
Beyannamesi
verilen
Yıllık
Gelir
Vergisi
 Gayrimenkul ve Menkul Sermaye İradı için verilen
Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi
 Sair Kazanç ve İratlar için verilen Yıllık Gelir
Vergisi Beyannamesi
7- Beyanname Verilmemesinin Sonuçları:
* Kesilecek Cezaların Türü:
PARASAL CEZALAR
Vergi Aslına Bağlı
Olmayanlar
Usulsüzlük ve Özel
Usulsüzlük Cezaları
Vergi Aslına Bağlı Olanlar
Vergi Ziyaı Cezası
B- G.V.K.’NA GÖRE BEYAN EDİLECEK
GELİR UNSURLARI:
Gelire giren kazanç ve iratlar şunlardır: (G.V.K. Mad:2)
a) Ticari kazançlar,
b) Zirai kazançlar,
c) Serbest meslek kazançları,
d) Ücretler,
e) Gayrimenkul sermaye iratları,
f) Menkul sermaye iratları,
g) Diğer kazanç ve iratlar,
1- Ticari Kazanç:
a) Beyan Zorunluluğu:
Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı;
ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç
temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname
verirler. (GVK. Mad: 85)
b) Kazancın Tespit Usulü:
Vergiye Tabi
Ticari Kazanç
Gerçek Usul
Bilanço Esası
Basit Usul
İşletme Hesabı
Esası
c) Ticari Kazançlarda Vergi Matrahının Hesabı:
Ticari
Kardan
Oluşturulmalıdır.
Mali
Kara
Geçiş
Tablosu
Vergi Matrahı
=
Ticari Kar + KKEG – Vergi İstisna/ İndirimi
51
d) Matraha Eklenecek Unsurlar (KKEG):
 Bağış ve Yardımlar
 Vadesinde Ödenmemiş SGK Primleri
 Ayrılan Kıdem Tazminatı Karşılıkları
 Binek Oto Motorlu Taşıt Vergileri
 Her Türlü Para Cezaları, Vergi Cezaları, Gecikme Zamları,
Gecikme Faizleri
 Özel İletişim Vergileri
 Örtülü Sermaye Üzerinden Hesaplanan Faiz, Kur Farkı ve
Benzeri Giderler
 Örtülü Kazanç Dağıtımı
e) Vergiden İstisna Kazançlar:
i. Yatırım İndirimi İstisnası:
193 sayılı Kanun’un geçici 69. maddesinin birinci fıkrasına
eklenen “Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım
indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili
kazancın % 25’ini aşamaz.” biçimindeki cümle, Anayasa
Mahkemesinin 9.2.2012 günlü, E.2010/93, K.2012/20 sayılı
kararıyla iptal edilmiştir.
Dolayısıyla GVK’nun 69’uncu maddesine göre; 31.12.2005 tarihi
itibariyle mevcut olup kazanç yetersizliği nedeniyle indirim
konusu yapılamamış yatırım indirimi tutarları herhangi bir
sınırlamaya tabi tutulmaksızın o tarihteki mevzuat hükümlerine
göre gelir/kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
ii. İndirimli Kurumlar Vergisi İstisnası:
Vergi İndirimine ilişkin yasal düzenleme 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesinde yer almaktadır. Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesiyle düzenlenen vergi
indiriminden kimlerin yararlanabileceği konusunda Bakanlar
Kurulu’na yetki verilmiştir. Bakanlar Kurulunca yayımlanan
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karara göre; Ekonomi
Bakanlığı tarafından yatırım teşvik belgesine bağlanmış; büyük
ölçekli ve stratejik yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları
kapsamında gerçekleştirilecek yatırım sahibi gelir ve kurumlar
vergisi
mükellefleri
vergi
indirimi
uygulamasından
yararlanabileceklerdir.
Ancak aynı maddenin 8’inci fıkrasında “bu madde gelir vergisi
mükellefleri hakkında da uygulanır” hükmü yer aldığından gelir
vergisi mükellefleri de vergi indiriminden yararlanabileceklerdir.
iii. İştirak Kazançları İstisnası:
Kurumların;
Tam
mükellefiyete tabi başka bir kurumun
sermayesine katılımlarından elde ettikleri kazançlar,
Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun kârına
katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer intifa
senetlerinden elde ettikleri kâr payları,
Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım
fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım
ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettikleri kâr
payları.
Kurumlar vergisinden istisnadır. (K.V.K. Mad:5/1-a)
iv. Emisyon Primi Kazancı İstisnası:
Anonim şirketlerin kuruluşlarında veya
sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları
payların bedelinin itibarî değeri aşan kısmı
Kurumlar vergisinden istisnadır. (K.V.K. Mad:
5/1-ç)
v. Yatırım Fonu ve Ortaklık Portföy İşletmecilik
Kazancı İstisnası:
Türkiye'de kurulu;
 Menkul
kıymetler yatırım fonları
işletmeciliğinden doğan kazançları,
veya
ortaklıklarının
portföy
 Portföyü Türkiye'de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli
madenlere dayalı yatırım fonları
işletmeciliğinden doğan kazançları,
veya
ortaklıklarının
portföy
 Girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
 Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
 Emeklilik yatırım fonlarının kazançları,
 Konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları,
Kurumlar vergisinden istisnadır. (K.V.K. Mad: 5/1-d)
vi. Taşınmaz ve İştirak Hisseleri Satış Kazancı:
Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan
taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları
kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından
doğan kazançların % 75'lik kısmı Kurumlar vergisinden
istisnadır. (K.V.K. Mad: 5/1-e)
Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış
kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı
izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında
tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci
takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre
içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna
nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa
uğramış sayılır. (Taşınmazların kaynak kuruluşlarca kira
sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine satışı ile bu
varlıkların varlık kiralama şirketlerince taşınmazın devralındığı
kuruma satışından doğan kazançlar için bu oran %100 olarak
uygulanır ve bu taşınmazlar için en az iki tam yıl süreyle aktifte
bulunma şartı aranmaz.)
vii. Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası:
Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimî temsilcileri
aracılığıyla elde ettikleri aşağıdaki şartları taşıyan kurum
kazançları Kurumlar vergisinden istisnadır. (K.V.K. Mad: 5/1-g)
Bu kazançların, doğduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %
15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü
taşıması,
Kazançların elde edildiği hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar
vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar
Türkiye'ye transfer edilmiş olması,
Ana faaliyet konusu, finansal kiralama dahil finansman temini,
sigorta hizmetlerinin sunulması veya menkul kıymet yatırımı
olan kurumlarda, bu kazançların doğduğu ülke vergi kanunları
uyarınca en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında
gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması.
viii. Yurtdışı İnşaat ve Onarma İşlerinden
Sağlanan Kazanç İstisnası:
Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj
işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak
Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilen kazançlar Kurumlar vergisinden
istisnadır. (K.V.K. Mad: 5/1-h)
ix. Eğitim Öğretim Kurumları ile Rehabilitasyon
Merkezi Kazançları İstisnası:
Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta
öğretim özel okulları ile Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına
çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin
işletilmesinden, ilgili Bakanlığın görüşü alınmak
suretiyle Maliye Bakanlığının belirleyeceği usûller
çerçevesinde beş hesap dönemi itibarıyla elde edilen
kazançlar Kurumlar vergisinden istisnadır. İstisna,
belirtilen okulların ve rehabilitasyon merkezlerinin
faaliyete geçtiği hesap döneminden itibaren başlar.
(K.V.K. Mad: 5/1-ı)
x. Serbest Bölgelerde Elde Edilen
Kazanç İstisnası:
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun 6.
maddesine göre, serbest bölgeler gümrük bölgesi
dışında sayılır. Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo
mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz.
Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, 06.02.2004
tarihine kadar bu tarih dahil serbest bölgelerde
faaliyette bulunmak üzere faaliyet ruhsatı almış
mükelleflerin, ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı
olmak üzere bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetler
dolayısı ile elde ettikleri kazançlar gelir veya kurumlar
vergisinden istisnadır.
xi. Ar-Ge İndirimi (G.V.K. Mad:89/9),
(K.V.K. Mad: 10/1-a), (5746 sayılı Kanun):
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesinin (a) bendinde
“Mükelleflerin,
işletmeleri
bünyesinde
gerçekleştirdikleri
münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve
geliştirme harcamaları tutarının % 100'ü oranında hesaplanacak
Ar-Ge indirimi, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca
gösterilmek şartıyla, kurumlar vergisi matrahından indirilir.
Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu
yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devreder.
TÜBİTAK tarafından incelenerek desteklenmesi uygun bulunmuş
Ar-Ge projesi bulunan mükelleflerin bu projeler hakkında ayrıca bir
inceleme yapılması için Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat
etmelerine gerek olmayıp, desteklenmesi uygun bulunmuş
projelere ilişkin Ar-Ge değerlendirme raporları veya TÜBİTAK'dan
alınan destek karar yazısının bir örneğinin YMM tasdik raporuna
eklenmesi yeterli olacaktır.” hükmü bulunmaktadır.
xii. Sponsorluk Harcamaları:
3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile
17.06.1992 tarihli Türkiye Futbol Federasyonu
Kuruluş
ve
Görevleri
Hakkında
Kanun
kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının
sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen
amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor
dalları için % 50'si kurumlar vergisi beyannamesi
üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, matrahın
tespitinde beyanname üzerinde indirim konusu
yapılır. (G.V.K. Mad:89/8), (K.V.K. Mad: 10/1-b)
xiii. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde
Elde Edilen Kazançlar:
Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması
kapsamında elde ettikleri kazançlar ile
Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar
vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu
Bölgedeki yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden
elde ettikleri kazançları 31.12.2023 tarihine
kadar
gelir
ve
kurumlar
vergisinden
müstesnadır. (6170 Sayılı Kanun Mad:7)
xiv. Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı
Gemilerin İşletilmesi ve Devrinden
Sağlanan Kazançlar:
1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin
5.12.1.1 bölümünde belirtildiği üzere 4490 sayılı
Kanun’la oluşturulan Türk Uluslararası Gemi Sicili’ne
kayıtlı gemilerin ve yatların işletilmesinden elde
edilen
kazançlar,
faaliyetin
gelir
vergisi
mükelleflerince (dar mükellefler dahil) yapılması
halinde
gelir
vergisinden,
kurumlar
vergisi
mükelleflerince (dar mükellefler dahil) yapılması
halinde kurumlar vergisinden; Türk Uluslararası Gemi
Sicili’ne kayıtlı gemilerin devrinden elde edilecek
kazançlar da gelir ve kurumlar vergisinden istisna
olacaktır hükmü yer almaktadır.
xv. Türkiye’den Yurtdışı Mukimi Kişi ve
Kurumlara Verilen Hizmetler:
6322 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu
maddesine eklenen (ğ) bendi ile 15.06.2012 tarihinden
itibaren uygulanmak üzere Türkiye'de yerleşmiş olmayan
kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında
bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında
yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi
raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri
saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet
işletmeleriyle ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi
olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve
Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren
işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri
kazancın %50'sinin beyan edilen kurum kazancından
indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
xvi. Risturnlar:
Kooperatif
ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak
ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar ile
aşağıda belirtilen kooperatiflerin ortakları için;
Tüketim kooperatiflerinde, ortakların kişisel ve ailevî gıda ve
giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların
değerine,
Üretim kooperatiflerinde,
ortakların üreterek kooperatife
sattıkları veya kooperatiften üretim faaliyetinde kullanmak üzere
satın aldıkları malların değerine,
Kredi kooperatiflerinde, ortakların kullandıkları kredilere,
göre hesapladıkları risturnlar kurumlar vergisinden istisnadır.
(K.V.K. Mad: 5/1-i)
2- Zirai Kazançlar:
3- Serbest Meslek Kazancı:
4- Ücretlerin Beyanı:
G.V.K’nun 61-64’üncü maddelerinde ücretlerin vergilendirme
esasları belirtilmiştir.
a) Beyan Edilecek Ücret Gelirleri:
 Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret
geliri elde eden ve birden sonraki işverenden aldığı ücretlerin
toplamı 25.000 TL’yi aşanlar,
 Ücretlerini Yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan
doğruya alan hizmet erbabı,
 İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk
memur ve hizmetleri,
 Maliye Bakanlığınca yıllık beyanname ile bildirilmesi gerekli
görülen ücret ödemesi yapılanlar,
 Ücreti kesinti yoluyla vergilendirilmeyen yukarıda sayılanlar
dışında kalan ücretliler.
b) Beyan Edilmeyecek Ücret Gelirleri:
 Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş
ücret geliri elde eden ve birden sonraki işverenden aldığı
ücretlerin toplamı 25.000 TL’yi aşmayan ücretler,
 31.12.2012 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ücret
sayılan ödemeler. (G.V.K. Geçici 72)
 31.12.2012 tarihine kadar TJK tarafından organize edilen
yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve
antrenörlerine ödenen ücretler. (G.V.K. Geçici 68)
 Ücret Gelirinin istisna edilen kısmı (Gelir Vergisi Kanununun
23’üncü
maddesinde sayılan ücret gelirlerinin gelir
vergisinden istisna olması nedeniyle, bu gelirler için
beyanname verilmez.)
ÖRNEK :
Bayan (F), üç ayrı şirkette yönetim kurulu üyesi olup,
2012 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir. Ücret gelirlerinin
tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret
35.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret
20.000 TL
Üçüncü işverenden alınan ücret
6.000 TL
Bayan (F), birden fazla işverenden ücret geliri elde
etmiştir.
Ücret gelirleri ile ilgili olarak birinci işverenden alınan
ücret hariç, ikinci ve üçüncü işverenden alınan
ücretlerin toplamı (20.000 TL+6.000 TL) 26.000 TL,
25.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci
işverenden alınan ücret de dâhil olmak üzere ücret
gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
5- Gayrimenkul Sermaye İratlarının Beyanı:
G.V.K’nun 70-74’üncü maddelerinde Gayrimenkul
İratlarının vergilendirme esasları belirtilmiştir.
Sermaye
a) Beyanname Verilecek Gelirler:
 Tevkifata tabi tutulmamış gayrimenkul sermaye iratlarının yıllık
toplamının 1.290,00 TL’yi aşması halinde yıllık gelir vergisi
beyannamesi verilecektir.
 2012 yılı içinde elde ettiği konut (mesken) kira gelirinin 3.000 TL’yi
aşması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi verilecektir.
 İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira
gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını (2012 yılı için
25.000 TL) aşanlar, bu gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesi
ile beyan edecektir.( Beyanname verme sınırı olan 25.000 TL’yi
aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi tevkifatına tabi kira
gelirleri(işyeri) ile konut(mesken) kira gelirinin gelir vergisinden
istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır.)
b) Beyanname Verilmeyecek Gelirler:
Tevkifata tabi tutulmamış gayrimenkul sermaye
iratları yıllık toplamının 1.290,00 TL’yi aşmaması.
Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir
takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 3.000,00 TL’sı
gelir vergisinden müstesnadır. (Mad:21)
Yıllık toplamı 25.000,00 TL’yi aşmayan ve Türkiye’de
tevkifata tabi tutulmuş olan; gayrimenkul sermaye
iratları.
Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir
süre yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları,
Türkiye’de elde ettikleri vergi kesintisine tabi
menkul sermaye iratları için tutarı ne olursa olsun
beyanname vermeyeceklerdir.
c) Emsal Kira Bedeli:
Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal
kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak
başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların
emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır.
Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel
mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit
edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş
kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre
belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Diğer mal ve
haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının
maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul
Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki
hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur.
Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası
uygulanmaz:
Boş
kalan
gayrimenkullerin
muhafazaları
maksadiyle bedelsiz olarak başkalarının ikametine
bırakılması;
Binaların
mal sahiplerinin usul, füru veya
kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru
ve kardeşlerden herbirinin ikametine birden fazla
konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi
hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler
evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli
hesaplanmaz.);
Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya
dairede ikamet etmesi.
6- Menkul Sermaye İratlarının Beyanı:
G.V.K ’nun 75-79 üncü maddelerinde Menkul
Sermaye
İratlarının
vergilendirme
esasları
belirtilmiştir.
a) Beyanname Verilecek Gelirler:
 Tevkifata tabi tutulmamış menkul sermaye iratları
yıllık toplamının 1.290,00 TL’lik tutarı geçmesi
halinde,
 Yıllık toplamı 25.000,00 TL’lik beyan haddini aşması
halinde ve Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan;
menkul sermaye iratları,
b) Beyanname Verilmeyecek Gelirler:
G.V.K.’nun 75/15 belirtilen menkul sermaye iratları.
G.V.K.’nun Geçici 67. maddesi kapsamındaki menkul
sermaye iratları.(Mevduat Faizi, Repo, Hazine Bonosu,
Fon Geliri vb)
Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süre
yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde
ettikleri vergi kesintisine tabi menkul sermaye iratları
için tutarı ne olursa olsun beyanname vermeyeceklerdir.
Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının
yarısı gelir vergisinden müstesnadır. (G.V.K. mad:22)
7- Diğer Kazanç ve İratların Beyanı:
G.V.K ’nun 80-82’nci maddelerinde Diğer Kazanç ve
İratların vergilendirme esasları belirtilmiştir.
Bir takvim yılında elde edilen değer artış kazancının
8.800,00 TL’si gelir vergisinden istisnadır. (G.V.K.
mükerrer 80. madde)
(Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının
elden çıkarılmasından sağlananlar hariç.)
Bir takvim yılında elde edilen arızi kazançların
20.000,00 TL’lik kısmı gelir vergisinden müstesnadır.
(G.V.K. mad:82)
C- BEYANNAME ÜZERİNDE YAPILACAK
İNDİRİMLER:
1- Mahsup Edilecek Geçmiş Yıl Zararları:
Beş Yıl Geçmemek,
Beyannamede Gösterilmek Koşuluyla,
beyannamede indirim konusu yapılabilir.
2- Şahıs ve Bireysel Emeklilik Sigorta Primleri:
Beyan edilen gelirin %15'ini ve asgari ücretin yıllık
tutarını aşmamak şartıyla mükellefin şahsına, eşine
ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen
primlerin %50'si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık,
sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta
primleri, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim
konusu yapılabilir. (G.V.K. Mad:89/1)
3- Eğitim ve Sağlık Harcamaları:
Beyan edilen gelirin % 10'unu aşmaması, Türkiye'de
yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti
bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak
belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi,
eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim
ve sağlık harcamaları gelir vergisi matrahının
tespitinde indirim konusu yapılabilir. (G.V.K.
Mad:89/2)
4- Bağış ve Yardımlar:
Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler,
köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan
edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için %
10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve
yardımlar gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu
yapılabilir. (G.V.K. Mad:89/4)
Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine,
belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti
tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel
araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve
kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların
toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı
kurum kazancından indirilir. (K.V.K. Mad:10/1-c)
Eğitim, Sağlık Tesisleri ile Dini Tesislere İlişkin
Bağış ve Yardımlar (G.V.K. Mad:89/5), (K.V.K. Mad.
10/1-ç)
Gıda Bankacılığı Kapsamındaki Bağış ve Yardımlar
(G.V.K. Mad:89/6),
Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar (G.V.K.
Mad:89/7), (K.V.K. Mad. 10/1-d)
BKK. Uyarınca Başbakanlık Aracılığıyla Yapılan
Bağış ve Yardımlar (G.V.K. Mad:89/10), (K.V.K. Mad.
10/1-e)
Türkiye
Kızılay Derneği ile Türkiye Yeşilay
Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar (G.V.K.
Mad:89/11), (K.V.K. Mad. 10/1-f)
5- Girişim Sermayesi Fonu:
Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre
girişim sermayesi fonu olarak ayrılan
tutarların beyan edilen gelirin %10'unu
aşmayan kısmı gelir vergisi matrahının
tespitinde indirim konusu yapılabilir. (G.V.K.
Mad:89/12)
6- Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi:
31.12.2017 tarihine kadar, 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun ek 5’inci maddesi
kapsamına giren bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek
kişiler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra iktisap
ettikleri tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en
az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, 213 sayılı Vergi Usul
Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları
hisselerin tutarlarının %75'ini yıllık beyannamelerine konu
kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde
indirebilirler.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik
programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş
kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için bu
oran %100 olarak uygulanır. (G.V.K. Geçici Mad:82)
Uygulama esaslarına ilişkin yönetmelik 15.02.2013 tarihli Resmi
Gazetede yayımlanmıştır.
7- Diğer İndirimler:
Ödenen Kıdem Tazminatı Karşılıkları:
Ödenen Geçmiş Yıllar SGK Primleri:
D- BEYANNAMEYE EKLENECEK
BİLDİRİM VE BELGELER:
1- Finansal Tablolar:
Tacirlerin çıkarmak zorunda oldukları “açılış bilançosu” ile
“Yılsonu Finansal Tabloları”nın tabi oldukları özel hükümler yeni
TTK’nun 68-82’nci maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ancak bu
bölümde düzenlenen hükümler asgari hükümler olup, Kanunun
514’üncü maddesinde; “Türkiye muhasebe standartlarında
öngörülmüş bulunan finansal tablolara” atıf yapılmıştır.
Diğer taraftan TTK.’nun 88’inci maddesiyle Kamu Gözetim
Kurumu’na değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kar amacı
gütmeyen kuruluşlar için özel ve istisnai standartlar koyma
yetkisi verilmiş olduğundan, Kamu Gözetim Kurumunca bu
kapsamda belirlenecek standartlara göre farklı finansal tablo
düzenleme yükümlülüğü de olabilecektir.
Ancak KGK. farklı standart belirleme yerine,
yayınladığı bir kararla; “660 sayılı KHK’da belirtilen
kamu yararını ilgilendiren kuruluşların, 6102 sayılı
Kanunun 397’nci maddesi çerçevesinde Bakanlar
Kurulu kararıyla bağımsız denetime tabi olacakların
ve aynı Kanunun 1534’üncü maddesinin ikinci
fıkrasında
sayılan
şirketlerin
münferit
ve
konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında
Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulamasına,
Yukarıdaki kapsama dâhil olmayanlar için Kurumca
bir
belirleme
yapılıncaya
kadar
yürürlükteki
mevzuatın
uygulanmasının
devamına,”
karar vermiştir. Bu durumda “YÜRÜRLÜKTEKİ
MEVZUAT”
nedir
sorusunun
cevaplanması
gerekmektedir.
“Bu Kanuna tabi gerçek ve tüzel kişiler, VUK.’nun
175’inci maddesinde yer alan yetkiye istinaden
yapılan düzenlemelere uymak zorundadır.” (TTK
Mad:64/5)
“Maliye Bakanlığı; muhasebe standartları, tek düzen
hesap planı ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin
usul ve esasları tespit etmeye, bunları mükellef, şirket
ve işletme türleri itibariyle uygulatmaya ve buna
ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
(VUK. Mad:175)
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre;
aşağıdaki
mali
tabloların
düzenlenmesi
gerekmektedir.
a) Temel Mali Tablolar ve Dipnotları:
Gelir Tablosu (Ayrıntılı ve Mukayeseli)
Bilanço
Satışların Maliyeti Tablosu
Dipnotlar
b) Ek Mali Tablolar:
Nakit Akım Tablosu
Özvarlıklar Değişim Tablosu
Kar Dağıtım Tablosu
c) Ek Mali Tabloları Düzenlemek Zorunda Olanlar:
2012 yılı Aktif Toplamı 11.377.000 TL’nin ve Net
Satışlar Toplamı 25.285.000 TL’nin altında kalan
işletmeler yukarıda belirtilen ek mali tabloları
düzenlemek zorunda değildir.
Ancak ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan
mükellefler, verecekleri yıllık gelir veya kurumlar
vergisi beyannamesine söz konusu tablolardan
sadece “Kar Dağıtım Tablosu”nu ekleyeceklerdir.
2- Kesin Mizan:
Bilanço esasına göre defter tutan gelir
vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi
mükellefleri elektronik ortamda kesin
mizan bildirimi vermek zorundadırlar.
(403 Sıra Nolu V.U.K. Genel Tebliği)
E- MALİ TABLOLARA İLİŞKİN
ANALİZ HÜKÜMLERİ:
1- Borca Batıklık Durumu:
Son yıllık bilançodan, sermaye ile kanuni yedek
akçeler
toplamının
yarısının
zarar
sebebiyle
karşılıksız kaldığı anlaşılırsa, yönetim kurulu, genel
kurulu hemen toplantıya çağırır ve bu genel kurula
uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar. (TTK Mad:
376/1)
(Sermaye + Kanuni Yedek Akçeler) / 2 < Zararlar Toplamı
Son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek
akçeler toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle
karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde, derhâl toplantıya
çağrılan genel kurul, sermayenin üçte biri ile yetinme
veya sermayenin tamamlanmasına karar vermediği
takdirde şirket kendiliğinden sona erer. (TTK Mad:
376/2)
(Sermaye + Kanuni Yedek Akçeler) / 3 < Zararlar Toplamı
Şirket
aktiflerinin,
şirket
alacaklılarının
alacaklarını
karşılamaya
yetmediğinin
anlaşılması halinde, yönetim kurulu, bu
durumu şirket merkezinin bulunduğu yer,
Asliye Ticaret Mahkemesi’ne bildirir ve
şirketin iflasını ister. (TTK Mad:376/3)
Esas sermayenin kaybı ya da borca batık
olma hâllerinde anonim şirketlere ilişkin ilgili
hükümler kıyas yoluyla Ltd. Şti.’ye de
uygulanır. (TTK Mad: 633)
2- Kamu İhale Kurumu Rasyoları:
a) Cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en
az 0,75 olması,
b) Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en
az 0,15 olması,
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara
oranının 0,50’den küçük olması,
gerekir.
F- ÖDENEN VERGİLERİN
MAHSUP VE İADESİ:
1- Yurtiçinde Ödenen Vergilerin Mahsup ve İadesi:
Yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan
bu kanuna göre kesilmiş bulunan vergiler, beyanname
üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi'nden mahsup edilir.
Mahsubu yapılan miktar Gelir Vergisi'nden fazla olduğu takdirde
aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilir ve mükellefin
tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine
kendisine red ve iade olunur.
Maliye Bakanlığı; iadeyi mahsuben veya nakden yaptırmaya,
inceleme raporuna, yeminli mali müşavir raporuna veya
teminata bağlamaya ve iade için aranılacak belgeleri belirlemeye
yetkilidir.
2- Nakden İade İçin Eklenecek Belgeler:
 Ücretlere ilişkin olması halinde işveren tarafından verilen ve
kesintinin yapıldığını gösteren yazının,
 Gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olması halinde kira
kontratının,
 Menkul sermaye iradına ilişkin olarak kesintiyi yapan bankalar,
özel finans kurumları, aracı kurumlar ve diğer kurumlar
tarafından düzenlenen ve vergi kesintisinin yapıldığını
gösteren belgenin,
 Serbest meslek kazancına ilişkin olarak vergilerin sorumlu
adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının,
 Ticari kazançlar ve zirai kazançlara ilişkin olarak tevkif yoluyla
kesilen vergilerin vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi
dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin
belgenin, ilgili
kurumca onaylanan bir örneğinin dilekçeye eklenmesi
koşuluyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine
getirilir.
3- Yabancı Memleketlerde Ödenen
Vergilerin Mahsup ve İadesi (Mad:123):
Tam mükellefiyete tabi mükelleflerin yabancı memleketlerde elde
ettikleri kazanç ve iratlardan mahallinde ödedikleri benzeri vergiler,
Türkiye'de tarh edilen Gelir Vergisi'nin yabancı memleketlerde elde
edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından indirilir.
Birinci fıkra hükmünce indirilecek miktar Gelir Vergisi'nin yabancı
memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından
fazla olduğu takdirde, aradaki fark nazara alınmaz.
Gelir Vergisi'nin yabancı memlekette elde edilen kazanç ve iratlara
isabet eden kısmı, bunların gelire olan nispeti üzerinden hesaplanır.
Yabancı memlekette ödenen vergilerin gelir üzerinden alınan şahsi bir
vergi olması;
Yabancı memlekette vergi ödendiğinin yetkili makamlardan alınan ve
mahallindeki Türk elçilik veya konsoloslukları, yoksa orada Türk
menfaatlerini koruyan memleketin aynı mahiyetteki temsilcileri
tarafından tasdik olunan vesikalarla tevsik edilmesi; şarttır.
BENİ DİNLEDİĞİNİZ
İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM