Transcript Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave

Shqipëria
Trajnimi për Statistikat
Prokuroria/ Gjykatat
Seanca 2, 31 Janar 10.30 – 12.00
Pamje e Përgjithshme e Sistemit të
Drejtësisë Penale dhe Statistikat – Hyrje
With funding from the
European Union
DEVELOPMENT OF MONITORING INSTRUMENTS FOR
JUDICIAL AND LAW ENFORCEMENT INSTITUTIONS IN
THE WESTERN BALKANS 2009-2011
Phase three – Training
Konteksti
Hapi i parë në organizimin e statistikave është të
identifikohet struktura organizative (e sistemit
të Drejtësisë Penale dhe e Statistikave) dhe të
identifikohen përdorimi dhe përdoruesit e
statistikave
Roli dhe organizimi i Prokurorise
dhe Gjykatave
• Ka një ndikim të madh në statistikat.
• Bëhet shume i qartë kur vërehen
jurisdiksione të ndryshme
• Dy shembuj:
Gjermani dhe Hollandë
Të
Autorë të
regjistruar dyshuar
Vendime të
prokurorisë
‘Të dënuar’
Gjermani
7976 (100)
1067 (13)
Hollandë
7663 (100)
960 (13)
• Viti 2003, per 100,000 banorë
• ‘I dënuar’ përfshin të gjitha çështjet që mbarojnë me vendime kur
autori merr një dënim (e.g. Strafbefehl, Dutch ‘transactie’)
Gjermani dhe Hollandë
Të
Autorë të
regjistruar dyshuar
Vendime të
prokurorisë
‘Të dënuar’
Gjermani
7976 (100)
2858 (36)
5784 (73)
1067 (13)
Hollandë
7663 (100)
1797 (23)
1280 (17)
960 (13)
• Viti 2003, per 100,000 banorë
• ‘I dënuar’ përfshin të gjitha çështjet që mbarojnë me vendime kur
autori merr një dënim (e.g. Strafbefehl, Dutch ‘transactie’)
6000
USA
5000
4000
Greece
3000
North/West
Turkey
South
Monaco
Central
Finland
England & Wales
East
az
ak
hs
ta
Be
n
la
ru
U s
kr
ai
ne
Li
th
ua
ni
a
2000
1000
K
Prosecutions per 100,000
Belgium
Russia
Latvia
Moldova
Georgia
0
0
5
10
15
20
Prosecutors per 100,000
25
30
35
1800
Canada
Sweden
1500
the Netherlands
Prosecutions per 100,000
Scotland
Poland
1200
Croatia
Northern Ireland
Hungary
Macedonia, FYR
Portugal
Luxembourg
Slovenia
Czech Republic
North/West
South
Italy
900
Estonia
Germany
Iceland
Ireland
600
Central
Slovakia
East
Denmark
Kyrgyzstan
Bulgaria
Romania
300
Albania
Cyprus
Malta
Azerbaijan
0
0
3
6
9
Prosecutors per 100,000
12
15
Roli dhe organizimi i Prokurorise
dhe Gjykatave
• Funksioni/roli mund të jetë i ndryshëm për
lloje të ndryshme veprash penale
• Si pasojë organizimi i statistikave mund të
jetë i ndryshëm.
• Hollandë: tre tipe: kundravajtje
administrative / kundravajtje penale/ krime
• Po në Shqipëri? (diskutim)
Llojet e veprave penale - Hollande
• Ligji: Veprat Penale ndahen në krime
(misdrijven) dhe shkelje/kundravajtje
penale (overtredingen)
• Kodi procedurial dhe praktikat e regjistrimit
sugjerojnë një tjetër kategorizim:
Kategoria A
Kundravajtje
Kategoria B
Krime
Kategoria C
Pothuajse te gjitha
kundravajtjet rrugore:
shpejtesia e larte, kalimi
kunder semaforit,etj.
Keto merren
administrativisht
Kundravajtje (admin)
Wet Mulderzaken
Kategori A
Kundravajtje
Kategori B
Krime
Kategori C
Kundravajtje
(admin)
Kundravajtje
Kundravajtjet
ekonomike dhe
te mjedisit
Krime
Te gjitha krimet: vjedhjet,
krimet me dhunes, etj. dhe
disa kundravajtje rrugore
(drejtimi i automjetit nen
ndikimin e substancave DUI)
Kategori B
‘Krimet’
Rechtbankzaken
Kategori C
Te gjitha
kundravajtjet e
tjera (drejtim
automjeti pa
siguracion, duke
qëne i dehur dhe
jo ne rregull etj.)
Kundravajtje
(admin)
Kundravajtje
Kategori B
Krime
Kundravajtje
(te tjera)
Kantonzaken
‘Krime’
Kundravajtje
(admin)
Kundravajtje
Kundravajtje
(të tjera)
Krime
‘Krime’
12000000
10000000
8000000
C: Crimes
6000000
B: Misdemeanors (other)
A: Misdemeanors (admin)
4000000
2000000
0
Police input
Offenders
Prosecution
input
Courts
Roli dhe organizimi i Prokurorisë
dhe Gjykatave
• Funksioni/roli mund të jetë i ndryshëm për
të rritur dhe të mitur
• Si pasojë organizimi i statistikave mund të
jetë i ndryshëm.
• Hollandë: S’ka ndryshim
• Po në Shqipëri? (diskutim)
Roli dhe organizimi i Prokurorisë
dhe Gjykatave
• A i merr Prokuroria çështjet gjithmonë dhe
vetëm nga policia?
• A ka prokuroria monopol në ndjekjen
penale të çështjeve?
• Hollandë: Ka edhe agjensi të tjera hetimi.
Prokuroria ka monopolin
• Po në Shqipëri? (diskutim)
Roli dhe organizimi i Prokurorisë
dhe Gjykatave
• A i merr Prokuroria çështjet gjithmonë dhe
vetem nga policia?
• A ka prokuroria monopol në ndjekjen penale të
çështjeve?
• Në përgjithësi cila është rrjedha e ‘çështjes’
nëpër sistem
• Hollandë: Ka edhe agjensi të tjera hetimi.
Prokuroria ka monopolin
• Po në Shqipëri? (diskutim)
Roli dhe organizimi i Prokurorisë
dhe Gjykatave
• A mundet policia/Prokuroria të vendosin
dënime? Apo vetem gjykatat? Në teori apo
në praktikë?
• Hollandë: Policia vetëm në praktikë,
Prokuroria mund dhe bën në një numër të
madh çështjesh
• Po në Shqiperi? (diskutim)
Roli dhe organizimi i Prokurorisë
dhe Gjykatave
• A jane çështjet ku nuk ka autor të veprës
penale pjesë e ngarkesës së prokurorit?
• Hollandë: Jo
• Po në Shqipëri? (diskutim)
• A ka vetem një juridiksion?
• Hollandë: po; US, Germany: Jo
• Shqipëria?
Roli dhe organizimi i Prokurorisë
dhe Gjykatave
• A ekziston vetëm një regjistër i
centralizuar i të dhënave penale?
• Hollandë: Po.
• Shqipëria? (diskutim)
Organizimi i Statistikave
• ‘Monitorimi i të dhënave’ ka tre aspekte:
• Informacioni Operacional
Të dhënat aktuale për përpunimin e një krimi/çështjeje
specifike
• Informacioni Manaxhues
Të dhëna për të monitoruar përformancën nga ana e
organizatës.
• Statistikat
Të dhëna për kërkim dhe politika
• Megjithëse, idealisht, burimi i të dhënave është i njëjtë,
përdorimi dhe përdoruesit janë krejt të ndryshëm
• Do të flas për statistikat, përveç kur e specifikoj që nuk
është fjala për to
Organizimi i Statistikave
• Për të përmirësuar vlerën e statistikave të krimit dhe drejtësisë,
është e nevojshme që mbledhja, analiza dhe botimi të
koordinohen midis agjensive.
• Nëse bëhet kjo atëhere mund të përdoren të njëjtat klasifikime,
proçedura të mbledhjes së të dhënave dhe sistemeve të TI
• Praktika të mira statistikore mund të përdoren nga të gjithë
• Mesazhet që japin statistikat mund të shkembehen midis
agjensive
• Ka një qëndrim të përbashkët për analizat
• Mund të ketë një qëndrim të përbashkët për botimet, që do të
përmirësojë dobishmërinë e statistikave dhe ekzistenca e tyre
mund t’i bëhet e njohur më gjërësisht publikut.
Roli i mundshëm i Zyrës Qëndrore
të Statistikave (ZQS)
• Zyra Qëndrore e Statistikave (ZQS) është vendi ku
përqëndrohet përvoja statistikore në shumë vende.
• Në këtë rast do të merrte një rol qëndror në zhvillimin dhe
mbledhjen e statistikave të krimit dhe drejtësisë
• ZQS mund të ndihmojë
– Të lehtësojë diskutimet për çështje të përbashkëta
– Të shkëmbejë praktikat e mira midis agjensive të drejtësisë
– Të zhvillojë kapacitete statistikore në agjensi të ndryshme të drejtësisë
• Nëse ZQS nuk e ndërmerr këtë rol, atëhere një prej agjensive
duhet të marrë drejtimin, p.sh. departamenti i statistikave në
Ministrinë e Drejtësisë.
Avantazhet dhe disavantazhet e
Zyrës Qëndrore të Statistikave
(ZQS)
• Avantazhet:
–
–
–
–
–
Uniformiteti
Efiçenca
Shihet si më e pavarur
Statistikat janë biznesi i tyre primar
Lidhja me statistikat e tjera
• Disavantazhet:
– Koha
– Niveli i detajeve
– Njohuritë në fushën e Drejtësisë Penale
Nevoja për Ligjin për Statistikat
• Ligji për statistikat i jep ZQS dhe/ose agjensive të tjera të
drejtën për të mbledhur të dhëna për krimin dhe drejtësinë:
– Përmes studimeve të individëve dhe organizatave
– Përmes regjistrave që mbahen nga agjensitë
– Nga sistemet e informimit të agjensive
• Shumë vende e kanë një ligj të tillë
• Nëse mungon duhet autoriteti parlamentar dhe të negociohet
përmes ZQS.
• Ligji do të siguronte mbledhjen, analizën, dhe botimin e
statistikave të dobishme dhe të domosdoshme për krimin dhe
drejtësinë.
• Një nga avantazhet kryesore është se çështja e privatësisë
mund të rregullohet nga ky ligj.
Nevoja për një Komitet të
Statistikave të Krimit dhe Drejtësisë
• Diskutimet për çështjet e njëjta të statistikave duhet të
mbahen në një komitet ose forum të ngjashëm
• Të gjitha agjensitë përkatëse të krimit dhe drejtësisë
duhet të paraqiten në këtë forum
• Komiteti duhet të ketë mjetet e nevojshme dhe
drejtimin e duhur e në nivel të lartë në mënyrë që
konkluzionet e tij të merren seriozisht nga drejtuesit e
lartë në agjensitë e krimit dhe drejtësisë
• Roli i tij duhet të jetë i përcaktuar qartë dhe progresi i
menaxhuar nga drejtues të lartë
Sugjerimet për punën rutinë të
komitetit të statistikave
• Komiteti duhet të takohet të paktën tre herë në vit
• Çështjet e përhershme duhet të përfshijnë raporte nga çdo
agjensi për:
o
o
o
o
o
Përparimin e zhvillimeve në mbledhjen e statistikave
Përparimin drejt konsistencës së klasifikimeve
Përparimin mbi analizat e reja dhe publikimet
Si i përdor politika përfundimet e statistikave
Zhvillimet në infrastructure, përfshirë antarët e rinj të personelit,
trajnimin e përmirësuar, analizat e reja, IT e re.
• Proces-verbalet dhe dokumentat e takimeve duhen vendosur në
faqen në internet të statistikave që të inkurajojnë transparencën
Sugjerime për aktivitete më pak të
shpeshta të komitetit të statistikave
• Studim me manaxherët e lartë për të parë se cilat statistika do
të ishin të dobishme për zhvillimin e politikave por që nuk janë
ende të disponueshme.
• Publikimi i kodeve që përdoren nga agjensi të ndryshme për të
treguar ndryshimet dhe për të inkurajuar harmonizimin.
• Takime me zyrtarë të lartë në nivel Gjyqtari ose Komisioneri
për t’i shprehur komitetit të statistikave pikëpamjet e tyre mbi
statistikat.
• Të shqyrtohen statistikat mbi krimin dhe drejtësinë nga vendet
e tjera me qëllim që të inkurajohen zhvillimet e praktikave të
mira.
• Bashkëpunimi me vendet e tjera të rajonit që kanë probleme të
ngjashme.
Integriteti i Statistikave
Statistikat duhet të jenë në përputhje me qëllimin: Integriteti i
Statistikave arrihet nëse plotësohen sa vijon:
•
•
•
•
•
të mblidhen me shpeshtësi të përshtatshme: p.sh çdo muaj
të përgatiten shpejt, përndryshe u bie vlera shpejt
të jenë konsistente në vetvete dhe konsistente me të dhënat e
mëparshme. (p.sh. rezultatet e prokurorisë duhet të jenë
konsistente me të dhënat që hyjnë në gjykata)
Procedurat e mbledhjes së të dhënave dhe rishikimi i tyre
ose i shifrave të mëparshme duhet të jenë transparentë
Publiku dhe media të kenë qasje.
Shmangia e ndikimit politik
• Statistikat e Drejtësisë duhet të jenë të lira nga ndërhyrjet
politike, që do të thotë:
o Statistikat duhet tu shperndahen të gjithëve në të njëjtën kohë për të
shmangur keqpërdorimin politik të shifrave ose shtypjen e tyre
o Duhet të jepet një listë kontaktesh ku njerëzit mund të bëjnë pyetje të
tjera mbi statistikat
o Duhet hartuar një politikë për dhënien e të dhënave më të detajuara
sipas kërkesave: p.sh. Akademikëve për kërkime përfshirë edhe
fshehjen e burimit të të dhënave.
• Nëse kjo nuk është arritur ende, është e rëndesishme të
punohet dhe të bëhen marrëveshje që sigurojnë pavarësinë e
statistikave.
Përdorimi dhe përdoruesit e
statistikave
Të dhënat mbi krimin mund të përdoren për
qëllime të ndryshme: zgjidhja e krimit (e
dimë që është gjithmonë bashkëshorti),
parandalimi i krimeve (brenda vendit e më
gjerë), hartimi i politikave, buxheti,
informimi i publikut të gjerë etj.
Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave
Informimi i manaxhimit:
• Ngarkesa dhe burimet me qëllim që të
optimizohen proceset
• P.sh.:
– numri i çështjeve për personelin
– (Pritet) inputet, rreth kohës së procesimit
Përdoruesit: Manaxherët
Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave
Statistikat (1), llogaridhënia:
• Informacion i përgjithshëm mbi numrin e
çështjeve/autorëve të veprave
• P.sh.:
– Dënimet sipas llojit të krimit
– Numri i prokurorëve/dënimet sipas llojit të krimit
Përdoruesit: parlamenti, media, trupat
ndërkombëtarë, publiku i përgjithshëm
Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave
Statistikat (2), kerkimi:
• Informacion specifik per kerkimin kriminal
dhe zhvillimin e politikave
• p.sh.:
– Perseritja e vepres penale
– Zhvillimi i krimit, sipas tipit te krimit
Perdorues: keshilltare politike, kerkues
Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave
Disa shembuj:
• Monitorimi i raporteve të përsëritjes së
veprave penale sipas grupeve të autorëve
• Parashikimi i kapacitetit të burgjeve
• Vlerësimi i masave politike
Shqipëria
Trajnimi për Statistikat
Prokuroria/ Gjykatat
Seanca 2, 31 Janar 10.30 – 12.00
Pamje e Përgjithshme e Sistemit të
Drejtësisë Penale dhe Statistikat – Hyrje
With funding from the
European Union
DEVELOPMENT OF MONITORING INSTRUMENTS FOR
JUDICIAL AND LAW ENFORCEMENT INSTITUTIONS IN
THE WESTERN BALKANS 2009-2011
Phase three – Training
Arkitektura e statistikave
Nga vijnë të dhënat?
• Disa mundësi:
– Të dhëna të përmbledhura / të dhëna të detajuara
– (Pjesërisht) manuale /plotësisht të automatizuara
– Qasje e drejtpërdrejtë në sistemin administrativ /
qasje periodike ose indirekte
– Ekstrakte / Ndryshim i mesazheve
Rrjedha e të dhënave,
Hollandë
COMPAS:
Administrative system used in 19 PS offices
Information from appeal
courts
Special interface for CBS
Mgmt Info System
for 19 PS offices
Interface for
Criminal Record Register
CBS Statistics
Mgmt Info System for
Central Prosecutor Office
Central
Criminal Record Register
OMDATA
(WODC)
Crimes only
Crimes and misdemeanors
OBJD
(WODC)
Arkitektura e statistikave
Vërejtje:
• Të dhënat e detajuara preferohen.
Fleksibiliteti, të mira për kërkim. Por ka
çështje privatësie.
• Plotësisht të automatizuara duket të jenë me
kosto më të ulët. Por nga eksperienca ime
cilësia më e ulët!
• Qasja e drejtpërdrejtë është barrë mbi sistemin
administrativ parësor. Edhe arkitektura IT
është më e komplikuar.
Arkitektura e statistikave
Me qasje periodike apo jo direkte ka dy mundësi:
• Një herë në muaj/javë / … përgatitet një
extrakt nga sistemi primar.
• Sa herë që ndodh diçka e rëndësishme me një
çështje (hyrje e të dhënave, vendim i
prokurorisë, vendim i gjykatës, …) shkruhet
menjëherë në regjistër.