Transcript 1401870554_Wyklad 12 - skrot - Zakład Logistyki i Systemów

Logistyczne systemy
transportu dalekiego
Prof. dr hab. inż. Tomasz NOWAKOWSKI
Wydział Mechaniczny
Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn
Katedra Logistyki i Systemów Transportowych
Logistyczne systemy transportu dalekiego
• Wprowadzenie
• Założenia Europejskiej Polityki
Transportowej
• Biała Księga Transportu UE 2001, 2011
• Program TEN-T
• Porozumienia AGR, AGC, AGCT, AGN
Definicje
Transport – przemieszczanie towarów, osób lub
informacji w przestrzeni i czasie.
System transportowy – tabor, infrastruktura i
odpowiednia organizacja przemieszczania ładunków lub
osób.
Zintegrowany system transportowy – system powiązany
różnych gałęzi transportu, w którym jednostką ładunkową są
zintegrowane jednostki transportowe.
Infrastruktura transportowa – sieć dróg kołowych, linii
kolejowych,
sieć
szlaków
wodnych
oraz
węzłów
komunikacyjnych.
Proces transportowy – ściśle określony ciąg czynności w
wyniku których towar przemieszcza się od nadawcy do
odbiorcy.
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
Wzrost gospodarczy o 100 % generuje:
wzrost transportu towarów o 138 %
wzrost transportu pasażerskich o 124 %
Prognoza wzrostu przewozów wg. Białej Księgi UE 2001
1998 - 100 %
2010 - 150 %
Przyrost roczny 3 do 5 %
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
P o d z ia l z a d a n tran sp o rto w y ch p o m ie d z y p o d staw o w e ga le z ie
tran sp o rtu . U d z ia l w p racy p rz e w o z o w e j – [tk m ]
K ra je U E (1 5 )
P o lsk a
T ran sp o rt d ro go w y
80 %
56 %
T ran sp o rt k o le jo w y
14 %
43 %
6 %
1 %
T ran sp o rt w o d n y sró d l.
2001
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
2010
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
• Niezrównoważone przewozy w poszczególnych
gałęziach transportu – spowodowane
nierealnym uwzględnianiem kosztów
zewnętrznych,
• Wzrost kongestii na głównych drogach Europy,
• Wzrastający negatywny wpływ oddziaływania
transportu na zdrowie człowieka i jego
środowisko.
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
Koszty kongestii w UE ( 2002)
• codziennie notuje się ok.1000 km zatorów na autostradach i
drogach szybkiego ruchu;
• przeciętny Niemiec spędza rocznie ok.70 godz. w zatorze;
• straty wynikające ze utraty efektywnego czasu pracy
szacuje się na kwotę ok. 35 mld euro;
• w zatorach zużywa się rocznie ok.14 mld litrów paliwa;
• koszty kongestii wynoszą, bez uwzględnienia strat
w środowisku ok.100 mld euro
• Koszty w Wielkiej Brytanii ok.. 40 mld euro
• Koszty na granicy polsko-niemieckiej przed wstapieniem do Unii
Europejskiej UIRR szacowała na 4 mld euro
• Koszty w UE ok. 200 mld euro
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
Procentowe udziały poszczególnych gałęzi transportu w kosztach zewnętrznych
Transport
lotniczy
Żegluga
Transport
samochodowy
Kolej
RAZEM
Zanieczyszczeniu powietrza
2
4
3
91
100
Hałasie
Zajęciu terenu
26
1
10
7
0
1
64
91
100
100
Kosztach
budowy i
utrzymania
infrastruktury
2
37
5
56
100
Wypadkach
1
1
0
98
100
Udział w :
Wprowadzenie
Problemy transportu w Europie
Koszty zewnętrzne ruchu samochodu ciężarowego
na odcinku 100 km autostrady
- zanieczyszczenie środowiska
- zmiana klimatu
- infrastruktura (zużycie)
- hałas
- wypadki
- kongestia
Razem:
2,3 – 15,0 euro
0,2 - 1,54 euro
2,1 – 3,3 euro
0,7 – 4,0 euro
0,2 – 2,5 euro
2,7 – 9,3 euro
8,0 – 36 euro
Ocena gałęzi transportu wg najważniejszych
kryteriów
Gałąź transportu
Kryterium wyboru
kolejowy
drogowy
wodny
lotniczy
rurociągowy
Koszt
3
4
2
5
1
Czas przewozu
3
2
4
1
-
Niezawodność
2
1
4
3
-
Zdolność transportowa
1
2
4
3
5
Dostępność przestrzenna
2
1
4
3
-
Bezpieczeństwo
3
2
4
1
-
1 – najlepsze, najniższe
5 – najgorsze, najwyższe
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
• Artykuł 3 Traktatu Rzymskiego EWG stwierdza, że jednym z
celów Wspólnego Rynku jest stworzenie i przyjęcie Wspólnej
Polityki Transportowej
• Transport ma specjalny status jako jeden z fundamentów
Wspólnoty
• Polityka EWG od początku była oparta na założeniach:
- inwestycje w zakresie infrastruktury transportowej
zaowocują korzyściami w postaci rozwoju gospodarczego
- sprzyjanie wolnej konkurencji i uwalnianie przewoźników
od regulacji ograniczających ich działalność podniosą
wydajność
- skracanie czasu przejazdu jest równoznaczne z poprawą
zaopatrzenia w usługi transportowe
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
• DROGI KOŁOWE:
–
–
–
1950 Deklaracja o Budowie Głównych Międzynarodowych Arterii Drogowych
(Construction of Main International Traffic Arteriers)
1975 AGR - European Agreement ~on Main International Traffic Arteriers .
1992 MASTERPLAN europejskiej sieci drób kołowych do 2002 r.- propozycja
Transport Infrastructure Committee
• DROGI KOLEJOWE:
–
–
–
1985 AGC European Agreement on Main International Railway Lines
1987 MASTERPLAN linii kolejowych dużych prędkości do 2000 r. (High Speed
European Network)
1991 AGTC Główne linie transportu kombinowanego (European Agreement on
Important International Combined Transport Lines and Related Installations)
• DROGI WODNE:
–
–
–
–
od 1959 kanały: Ren-Mcn-Dunaj i Odra-Dunaj 1992 MASTERPLAN europejskiej
sieci drób wodnych (propozycja Transport Infrastructure Committee)
1996 AGN (European Agreement on Main Inland Waterways of International
Importance)
1996 -TEN
TRANS-EUROPEAN TRANSPORT NETWORK
Trans-European Transport Network
Pan-European Transport Network składa się z następujących
składników:
• Trans-European Transport Network na terytorium Unii
Europejskiej (TEN);
• TINA Network (Transport Infrastructure Needs Assessment)
składający się z 10 korytarzy transportowych i dodatkowych sieci
w państwach kandydujących;
• 10 Pan-Europejskich Korytarzy Transportowych usytuowanych w
krajach kandydujących;
• 4 Pan-Europejskich Obszarach Transportowych (PETrAs)
pokrywających akweny morskie:
• Euro-Azjatyckiego Połączenia nazywanego TRACECA (Transport
Corridor Europe Caucasus Asia).
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
• Biała Księga to dokument Unii Europejskiej przygotowany
przez Komisję Europejską, zawierający katalog
propozycji i środków do podjęcia na poziomie
wspólnotowym w ramach polityki transportowej.
• Założeniem tego dokumentu było otwarcie rynku
transportowego, ujednolicenie sieci transportowej w
Europie.
• Pierwsza Biała Księga dotycząca wspólnej polityki
transportowej została opublikowana w 1992 roku.
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
Biała Księga z 1992 r.
„Przyszły rozwój wspólnej polityki transportowej.
Globalne podejście do systemu zrównoważonego
przemieszczenia”
- główną przesłanką nowej polityki było
założenie, że transport należy rozpatrywać
całościowo, przez pryzmat zintegrowanego
systemu, którego elementy są wobec siebie
komplementarne.
- za nadrzędny cel nowej polityki transportowej
uznano powiązanie potrzeby przemieszczania
z ochroną środowiska
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
Biała Księga z 2001 r.
„Europejska polityka transportowa 2010:
czas na podjęcie decyzji”
 Lepsze połączenie szlaków żeglugi śródlądowej z koleją i
żeglugą morską poprzez porty morskie i rzeczne
 Usprawnienie transportu osób dzięki współdziałaniu
portów lotniczych z koleją
 Poprawa bezpieczeństwa przewozu osób i ładunków
 Implementacja systemów inteligentnego transportu
 Utworzenie do 2004r. wspólnego rynku lotnictwa
cywilnego
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
Biała Księga z 2001 r. - przykład
Stworzenie jednolitego europejskiego systemu kolejowego w
horyzoncie do 2020 r.
Operatorzy kolejowi zamierzają osiągnąć do 2020r.:
 wzrost udziału w rynku z 6% do 10% w ruchu pasażerskim i z 8%
do 15% w ruchu towarowym;
 potrojenie produktywności personelu transportu kolejowego;
 zmniejszenie o 50% emisji zanieczyszczeń;
 zwiększenie zdolności infrastruktury odpowiadającej celom
zwiększonego ruchu.
Europejski system
zarządzania ruchem
ERTMS
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
Biała Księga z 2001 r. - przykład
Program “Marco Polo”
Pomoc w „starcie” operatorom intermodalnym
Roczny budżet = 30 mln Euro
„Marco Polo” będzie otwarty na wszystkie trafne propozycje w
celu przeniesienia towarów z dróg w kierunku innych gałęzi
bardziej przyjaznych dla środowiska.
Wysiłek będzie położony w celu zwiększenia wartości
korzyści płynących z transportu morskiego bliskiego zasięgu.
Założenia Europejskiej Polityki Transportowej
Biała Księga z 2011 r.
„Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu
– dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego
systemu transportu”
1.1. Jednolity europejski obszar transportu
1.2. Promowanie miejsc i warunków pracy wysokiej jakości
1.3. Bezpieczny transport
1.5. Jakość i wiarygodność usług
2.1. Europejska polityka badań i innowacji w dziedzinie transportu
2.2. Promowanie zachowania zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju
2.3. Zintegrowana mobilność w miastach
3.1. Infrastruktura transportowa: spójność terytorialna i wzrost gospodarczy
3.2. Spójne ramy finansowania
3.3. Właściwe ceny i unikanie zakłóceń
Dziesięć celów na rzecz utworzenia
konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu
transportu
1. Zmniejszenie o połowę liczby samochodów o napędzie
konwencjonalnym w transporcie miejskim do 2030 r.;
eliminacja ich z miast do 2050 r.;
osiągnięcie zasadniczo wolnej od emisji CO2 logistyki
w dużych ośrodkach miejskich do 2030 r.
2. Osiągnięcie poziomu 40 % wykorzystania paliwa
niskoemisyjnego w lotnictwie do 2050 r.,
zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju;
ograniczenie emisji w przewozach morskich o 40 % (a
w miarę możliwości o 50 %) również do 2050 r.
optymalizacja działania multimodalnych łańcuchów
logistycznych, m.in. poprzez większe wykorzystanie
bardziej energooszczędnych środków transportu
Dziesięć celów na rzecz utworzenia
konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu
transportu
3. Do 2030 r. 30 % drogowego transportu towarów na
odległościach większych niż 300 km należy przenieść na inne
środki transportu, np. kolej lub transport wodny, zaś do
2050 r. powinno to być ponad 50 % tego typu transportu
4. Ukończenie szybkiej europejskiej sieci kolejowej do 2050 r.
Trzykrotny wzrost istniejącej sieci szybkich kolei do 2030 r.
oraz zachowanie gęstej sieci kolejowej we wszystkich
państwach członkowskich
Dziesięć celów na rzecz utworzenia
konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu
transportu
5. Stworzenie do 2030 r. w pełni funkcjonalnej ogólnounijnej
multimodalnej sieci bazowej TEN-T, zaś do 2050 r. osiągnięcie
wysokiej jakości i przepustowości tej sieci, jak również
stworzenie odpowiednich usług informacyjnych związanych z
zarządzaniem ruchem.
6. Do 2050 r. połączenie wszystkich lotnisk należących do sieci
bazowej z siecią kolejową, najlepiej z szybkimi kolejami;
zapewnienie, aby wszystkie najważniejsze porty morskie
miały dobre połączenie z kolejowym transportem towarów
oraz,
w miarę możliwości, systemem transportu wodnego
śródlądowego.
Dziesięć celów na rzecz utworzenia
konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu
transportu
7. Wprowadzenie w Europie do 2020 r. zmodernizowanej
infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym (SESAR)
oraz zakończenie prac nad Wspólnym Europejskim
Obszarem Lotniczym
Wprowadzenie równoważnych systemów zarządzania
transportem lądowym i wodnym (ERTMS, ITS, SSN i
LRIT, RIS)
Wprowadzenie do użytku europejskiego systemu
nawigacji satelitarnej (Galileo)
8. Do 2020 r. ustanowienie ram europejskiego systemu
informacji, zarządzania i płatności w zakresie
transportu multimodalnego
Dziesięć celów na rzecz utworzenia
konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu
transportu
9. Do 2050 r. osiągnięcie prawie zerowej liczby ofiar
śmiertelnych w transporcie drogowym. Zagwarantowanie, aby
UE była światowym liderem w zakresie bezpieczeństwa i
ochrony w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu
10. Przejście na pełne zastosowanie zasad „użytkownik płaci” i
„zanieczyszczający płaci” oraz zaangażowanie sektora
prywatnego w celu eliminacji zakłóceń, w tym szkodliwych
dotacji, wytworzenia przychodów i zapewnienia finansowania
przyszłych inwestycji w dziedzinie transportu
Konsekwencje dla polskich firm
Liczne inwestycje w infrastrukturę - cel: multimodalna sieć transportowa
 potrzeba nie tylko finalizacji budowy autostrad, ale również zapewnienie
przepustowości (poszerzanie istniejących autostrad)
 modernizacja istniejącej sieci kolejowej oraz budowa nowych linii =>
koleje dużych prędkości
 rozbudowa i modernizacja głównych portów lotniczych i morskich oraz
włączenie ich w tę sieć
 Przeniesienie 30% ładunków z transportu drogowego na dystansach
>300km do 2030 na inne gałęzie => inwestycje w zaniedbany tr.wodny
śródlądowy
Zadania dla Polski
• Zmiana złych praktyk w zagospodarowaniu przestrzennym –
okiełznanie „rozlewania się miast”
• Podtrzymanie i rozwijanie pozytywnych tendencji w zakresie
użytkowania transportu kolejowego (w przewozach ładunków
i pasażerów) i zbiorowego transportu publicznego w
miastach
• Inwestycje w bardziej ekologiczne formy transportu oraz
bardziej ekologiczne silniki spalinowe (normy EURO 4, EURO
5, EURO 6)
Key transport nodes on the TEN-T Network