Transcript Oliver Orton

IFC i KORPORATIVNO UPRAVLJANJE
Univerzitet u Banjoj Luci, Ekonomski fakultet
Banja Luka, 12. mart 2011.
Oliver Orton
Rukovodilac regionalnog projekta, IFC program
korporativnog upravljanja za jugoistočnu Evropu
SADRŽAJ PREZENTACIJE
Grupacija Svjetske banke i Međunarodna finansijska korporacija
(IFC) :
Ko smo, čime se bavimo i zašto
Uvod u korporativno upravljanje
 Definisanje korporativnog upravljanja
 Glavni ‘faktori’ i ključni akteri (stakeholders) u korporativnom
upravljanju
 Kako ocijeniti korporativno upravljanje u određenom
preduzeću: praktični primjer
Korporativno upravljanje u Bosni i Hercegovini: Izazovi
Dakle – Zašto korporativno upravljanje? Zaključci
GRUPACIJA SVJETSKE BANKE (WBG)
I
MEĐUNARODNA FINANSIJSKA
KORPORACIJA (IFC)
KO SMO, ČIME SE BAVIMO I ZAŠTO
Grupacija Svjetske banke (WBG)
Međunarodna
finansijska
korporacija
1956
Međunarodna
asocijacija za
razvoj
1960
Daje koncesione
zajmove vladama
najsiromašnijih
zemalja.
Međunarodna
banka za
obnovu i razvoj
1945
Pozajmice vladama
srednje razvjenih
zemalja.
Multilateralna
agencija za
investicione
garancije
1988
Pruža garancije
stranim
investitorima za
osiguranje od
nekomercijalnih
rizika
Međunardni
centar za
rješavanje
investicijskih
sporova
1966
Rješava
investicijske
sporove između
stranih
investitora i
zemalja
domaćina.
Svjetska banka (SB) u Bosni i Hercegovini

Od 1996. godine, SB je kroz 62 projekta plasirala USD 1.3 milijarde
 Vodosnabdijevanje, električna energija, kanalizacija, stanovanje,
putevi i mostovi, zdravstvena zaštita, reforma finansijskog sektora
 Pomoć SB odnosila se na zajmove i grantove IDA-e
 Sadašnji portfolio SB obuhvata 15 projekata finansiranih kroz 12
kredita IDA-e, jednog zajma IBRD-a i 3 granta GEF-a (globalni
instrument za zaštitu okoline)
 Ukupna sredstva plasirana kroz ovih 15 projekata iznose USD 267
miliona
Informacije o IFC-u
vizija
ciljevi
pokrivenost
IFC u
jugoistočnoj
Evropi
vrste usluga
Iskorijeniti siromaštvo i poboljšati kvalitet življenja ljudi širom
svijeta
-
Promovisati otvorena i konkurentna tržišta u zemljama u razvoju
Pružati podršku preduzećima i partnerima iz privatnog sektora
Stvarati nova radna mjesta i poboljšati ponudu osnovnih usluga
Omogućiti bijeg iz siromaštva i poboljšanje životnih uslova
182 zemlje
Albanija, Bosna i Hercegovina, Bugarska, Hrvatska,
Kosovo, BJR Makedonija, Crna Gora, Rumunija, Srbija
A.
B.
USLUGE U OBLASTI INVESTICIJA
SAVJETODAVNE USLUGE
IFC - finansiranje na svjetskom nivou
Vlastiti račun IFC-a
Aktiviranje*
Učešće u zajmu
$20bn
$15bn
$10bn
$5bn
$0
* “Aktiviranje” obuhvata sindicirne (konzorcijske) zajmove, strukturno finansiranje, IFC inicijative i ostalo, i IFC kompaniju za
upravljanje sredstvima.
Investicije na svjetskom nivou po privrednim granama: FG10
Obaveze sa računa IFC-a: USD12.7 milijardi
Privatni kapital i
investicioni fondovi
3%
Nafta, plin,
rudarstvo i hemijska
ind. 8%
Infrastruktura 12%
Finansiranje
nižeg
administrativnog
nivoa 1%
Poljoprivreda
4%
Globalna
finansijska tržišta
54%
Zdravstvo i
prosvjeta 3%
Globalna proizvodnja i
usluge 11%
Globalne informacione i
komunikacione tehnologije 4%
Regionalne investicije: FG10
Obaveze sa računa IFC-a: $12.7 milijarde
Bliski Istok i sjeverna Afrika 12%
Globalni
nivo 1%
Podsaharska Afrika 19%
Istočna Azija i Pacifik
13%
Latinska Amerika i
Karipski pojas 24%
Južna Azija 8%
Evropa i srednja Azija 23%
Savjetodavne usluge IFC-a u Bosni i Hercegovini
•Alternativni načini rješavanja sporova
•Međunarodni standardi i regulativa
•Konkurentnost na pod-državnom nivou
•Podrška mikro kreditnom sektoru
•Infrastruktura/JPP
•Obnovljiva energija
Projekti u oblasti korporativnog upravljanja u Bosni i
Hercegovini
Poboljšati trenutno stanje u oblasti korporativnog upavljanja u JSC i
preduzećima u porodičnom vlasništvu, izgraditi kapacitete ključnih aktera i
podići svijest o koristima dobrog KU
opšti cilj
(i)
ciljevi
projekta za
FG11-12
(ii)
(iii)
(iv)
(v)
(vi)
Intervencije u preduzećima: sprovođenje Programa za unapređenje
korporativnog upravljanja u domaćim preduzećima
Obuka rukovodilaca i članova upravnih odbora i predstavnika berze hartija od
vrijedosti/SEC
Podrška regulatornom okviru za KU u zemlji (Pravila i skor kartice KU)
Obuka predavača iz redova domaćih partnera
Medijska promocija koristi koje sa sobom nosi dobro organizovano berzansko
tržište
Podrška obrazovnim institucijama
Projekti u oblasti korporativnog upravljanja u BiH
intervencije u
preduzećima
-suštinske intervencije u 8 preduzeća (PKU i
Programi unapređenja)
-podrška za jedan IPO i planirana podrška za drugi
IPO u privatnom preduzeću u BiH
-ocjena KU u još 20 preduzeća
REZULTAT: sredstva prikupljena od strane
preduzeca kao rezultat savjetodavnih usluga, do
sada, iznose $15,750,000.
obuke/
radionice
podrška
regulatornom okviru
Razvijeno domaće
tržište za KU
- obuke za direktore i rukovodioce organizovane u saradnji sa
domaćim partnerima, uz podršku organizovanju konferencija;
-obuke za predstavnike berzi;
-podrška obrazovnim institucijama (master studije u oblasti
KU na Ekonomskom fakultetu u Sarajevu);
- obuke za regionalne i domaće medije.
REZULTAT: 1,600+ učesnika
Prikupljeni iznos kotizacija od strane lokalnih partnera:
$354,000
- Izrađena pravila Sarajevske (SASE) i Banjalučke (BLSE)
berze
- Izrađene skor kartice SASE i BLSE i korištene kao glavni
instrument za ocjenu KU od stane IFC-a
-Uputstvo za KU, Priručnik za porodična preduzeća, IPO
brošura
-Doprinos razvojnoj strategiji zemlje
Razvoj održive domaće ponude usluga po
okončanju aktivnosti (učenje umjesto
korištenja domaćih konsultanata; model
osiguranja)
UVOD U KORPORATIVNO UPRAVLJANJE
Definicije korporativnog upravljanja
“Sistem za usmjeravanje i upravljanje preduzećma” Adrian Cadbury
(Cadbury Report, 1992 (Combined Code, UK))
“Korporativno upravljanje obuhvata niz odnosa između rukovodstva
preduzeća, upravnog odbora, dioničara i ostalih aktera. Korporativno
upravljanje obezbjeđuje strukturu putem koje se postavljaju ciljevi
preduzeća i utvrđuju sredstva za postizanje ciljeva i praćenje
rezultata.” OECD Corporate Governance Principles, 2004
Dobra praksa korporativnog upravljanja treba da obezbijedi
odgovarajući podsticaj za upravni odbor i rukovodstvo u smislu
postizanja ciljeva koji su u interesu preduzeća i njegovih dioničara,
kao i efektivno praćenje, što će stimulisati preduzeće da na
najefikasniji način koristi svoje resurse
Zašto je potrebno posjedovati dobro korporativno upravljanje?
PRODUKTIVNOST
INVESTITORI
VEĆA CIJENA DIONICA
(JEFTINIJI) PRISTUP
KAPITALU
Počeci korporativnog upravljanja
•Prvo dioničko društvo
•1602. godine
•Prva kriza
•South Sea Bubble
•“Bubble” Zakon 1720. godine
•….
•1720.
godine
• Pad Wall Street-a – 1929. godine
•Zakon o hartijama od vrijednosti 1933. godine
•Zakon o berzi hartija od vrijednosti 1934. godine
•Enron, Tyco - početak
2000-ih
•Sarbanes-Oxley Zakon 2002. godine
•Dužnička kriza – 2007.
godine
•Globalna ekonomska
kriza – 2008. godine
•Regulator na globalnom nivou?
•Novi zakon?
Počeci korporativnog upravljanja – obrazac/trend krize
Nivo investiranja
Stepen supervizije
Počeci korporativnog upravljanja – istorijski obrazac/trend
Nivo investiranja
Stepen supervizije
A svaku krizu prate..
•Velika otpuštanja radnika
•Veliki finansijski gubici
•Veliki privredni gubici, na lokalnom i globalnom nivou
•Velika kriza u odnosu na povjerenje investitora
Zajedničke crte svih kriza?
Prevara ?
Odsustvo supervizije/provođenja zakona ?
Pohlepa ?
Ostalo ?
Iz definicije korporativnog upravljanja
Management
Rukovodstvo
Boardodbor
Upravni
Preduzeće
Company
Shareholders
Dioničari
Other
Ostali
akteri
Stakeholders
SNAGE korporativnog upravljanja
Shareholders
Dioničari
Market
Tržišni
akteri
Participants
Company
Preduzeće
(managers)
(rukovodioci)
Board
Upravni
odbor
Authority
Vlasti
Okvir korporativnog upravljanja
Okvir korporativnog upravljanjaTM
Upravni odbor i
komisije
Zakonski i
regulatorni
Praćenje
Komunikacija
Poslovna
praksa i etika
Upravljanje
rizikom i
učinkom
Informisanje i
transparentnost
Snage korporativnog upravljanja: preduzeće/rukovodni nivo
Shareholders
Market
Participants
Company
(managers)
Board
Authority
Na
čelu jebygeneralni
Headed
a CEO
direktor
Represent
thepreduzeća
company
Predstavljanje
externally
Day-to-day
Svakodnevno
management/operations
rukovođenje/poslovanje
•Cilj
OBEZBIJEDITI PROFITABILNOST PREDUZEĆA
Snage korporativnog upravljanja: nivo dioničara
Shareholders
Često
povezani
Often nisu
not connected
Market
Participants
Company
(managers)
Board
Authority
Usually
notneinvolved
Obično se
uključuju u
with
operations
poslovanje
Usually
limited
influence
Obično imaju
ograničen
on
decisions
uticaj
na odluke
•Cilj
OBEZBIJEDITI POVRAT/ZARADU ZA ULOŽENO
Snage KU: nivo tržišnih aktera
Zainteresovani za održivost preduzeća
Interested
in sustainability of the company
Shareholders
Market
Participants
Company
(managers)
Board
Authority
Diverse interests
(contractual,
financial,
Različiti
interesi (ugovorni,
finansijski,
social)
socijalni
Can
have
impact
on the
Mogu
uticati
na operativni
operational
level
nivo
•Cilj
OBEZBIJEDITI KONTINUITET ODNOSA SA PREDUZEĆEM
Snage korporativnog upravljanja: nivo vlasti
Direktnadirectly
interakcija
ili putem
Interacts
or through
otherposrednika
actors (Audit, SEC,
SE)(kontrola, SEC, SE)
Shareholders
Market
Participants
Company
(managers)
Authority
Board
Obavezujuća ovlaštenja u odnosu na
Binding power towards company
preduzeće
Maximum
power
to influence
Maksimalna
mogućnost
operational
level
uticaja na operativni
nivo
•Cilj
ZAŠTITA INTERESA DRUGIH I JAVNOSTI; OSIGURAVA
INTEGRITET SISTEMA
Snage korporativnog upravljanja: nivo upravnog odbora
Vrhovno
u preduzeću
Supreme tijelo
authority
of the company
Shareholders
Market
Participants
Company
(managers)
Authority
Board
Predstavnik dioničara
Representative
of Shareholders
Power
to influence
Mogućnost
uticaja nathe
operational
level
operativni nivo
•Goal
KONTROLA I PRAĆENJE RADA RUKOVODSTVA
POSTAVLJANJE STRATEGIJE PREDUZEĆA
Snage korporativnog upravljanja:
Odnos interesa / sukobi interesa?
Shareholders
Market
Participants
Company
(managers)
Authority
Board
Different
Različiti
Actors
akteri
Različiti
Different
Goals
ciljevi
Conflict
Sukob
of
interesa
Interest
Korporativno upravljanje i korporativni menadžment
•Odgovornost
i
•Supervizija
•Korporativno
upravljanje
•Strateško
upravljanje
•Izvršno rukovodstvo
•Odluke i kontrola
• Operativno
rukovodstvo
•Korporativni
menadžment
Korporativno upravljanje  korporativna društvena odgovornost
ili poslovna etika
Struktura za interno praćenje u preduzeću
•Izbor i
raspuštanje
•Predstavljanje i
izvještavanje
Upravni odbor –nadležnost nad donošenjem odluka
•Vođenje i
nadziranje
•Izvještava i odgovorno
je
Rukovodstvo (izvršni organi) –svakodnevno rukovođenje
Ako je rukovođenje, tj. menadžment vođenje posla, onda se
korporativno upravljanje stara o ispravnom vođenju posla.
Svim preduzećima potrebno je rukovođenje i upravljanje.
•Transparentno
izvještavanje
•Obezbjeđenje
kapitala
Dioničari (generalna skupština dioničara) – ograničena ovlaštenja za donošenje odluka
Pitanje????
DAKLE – PO VAŠEMO MIŠLJENJU, KOJE TIJELO U
PREDUZEĆU JE NAJVAŽNIJE ZA KORPORATIVNO
UPRAVLJANJE?
1.Generalna skupština dioničara
2.Upravni odbor
3.Rukovodstvo
U praksi
Strategija
Strategy
Proizvodnja
Production
Komunikacije
Communication
Marketing
Finance
Finansije
Vlasnik
Owner
i
and
generalni
direktor
CEO
Etc.
Itd.
U praksi: Generalni direktor je prezauzet?
“Gđice Frimly, stavljam li ja šećer u kafu.”
“Gđice Džons, otkažite sve sastanke. Želim da posvetim
malo kvalitetnog vremena svom novcu.”
Dužnosti upravnog odbora: zablude
“KAKO BISMO SREZALI NEPOTREBNE
TROŠKOVE, ODLUČIO SAM DA VAM
NE ISPLATIM PLATE.”
Dužnosti upravnog odbora: Pravni okvir
•Dužnost
odanosti
•Prema dioničarima
•Dužnost
vođenja brige
•Obuhvata informisanost i
donošenje racionalnih
odluka
Osnovne dužnosti direktora
1.
Zapošljavanje g.d./višeg
rukovodstva
2.
Odobravanje sredstava, ciljeva,
strategije
3.
Davanje savjeta rukovodstvu
4.
Obezbjeđenje kontinuiranog rada
upravnog odbora
5.
Obezbjeđenje poštivanja propisa
•Direktori prate
•Izvršioci vode poslove
preduzeća
Šta čini dobar upravni odbor ?
•• Veličina
Company’s
preduzeća
Size
•• Starost
Company’s
Age
preduzeća
Veličina
Size UO
of the
Board
# Meetings
Br. sastanaka
per year
godišnje
#Br.ofspoljnih
outside/
/
nezavisnih
Independent
direktora
Directors
Involvement
Uključivanje u
insvakodnevno
day to day
management
vođenje
poslova
•• Privredna
Business /
Sector
grana
•• Zemlja
Country
/ /
Region of
Regija
Operations
poslovanja
Šta čini dobar upravni odbor?
broj
Board
Size
Veličina
UO
# Meetings
Br.sastanaka
Management
Rukovođenje
Mix
Kombinacija
vrijeme
Šta čini dobar upravni odbor?
ALI: da li su ovi STRUKTURNI elementi dovoljni?
To su imala i ova preduzeća:
Šta je sa SOCIJALNIM/LJUDSKIM faktorom?
Koristi korporativnog upravljanja za izvršioce
Dobro strukturisan i funkcionalan upravni odbor pomaže
izvršiocima na sljedeći način:
Obezbjeđuje stručnost i iskustvo
Vodi i pruža podršku
Postavlja pozitivne izazove
Koristi korporativnog upravljanja za preduzeće
•BOLJI REZULTATI/UČINAK
•Interne koristi
•Konkurentnost
•Inovacije i
strategija
•Bolji odgovor
na zahtjeve
•Proces
odlučivanja
•Organizacija
Koristi korporativnog upravljanja za preduzeće
•VEĆA KONKURENTNOST
•Eksterne koristi
•Sredstva za razvoj / inovacije / širenje
•Pristup novim
investitorima
•Pristup
jeftinijim
kreditima
•Jačanje
reputacije i
povjerenja
•Preduzeće sa
dobrim KU
KAKO OCIJENITI KORPORATIVNO UPRAVLJANJE U
PREDUZEĆU?
Metodologija IFC-a za korporativno upravljanje
Analiza postojeće prakse
Poređenje sa primjerima najbolje prakse na domaćem i
međunarodnom nivou
Skup preporuka za poboljšanje
Plan implementacije sa rokovima
Instrumenti za ocjenu
Podzakonski akti i ostali interni akti preduzeća
Pisane procedure i pravilnici
Razgovori sa ključnim akterima (vlasnici-dioničari, generalni
direktor, finansijski direktor, Upravni odbor, sekretar preduzeca,
Odjel interne kontrole, eksterni revizor, uticajne osobe)
Provjera reputacije (veoma važno!)
Analiza postojeće prakse
Segmentirana analiza prema sljedećim faktorima
upravljanja:
Opredjeljenost za korporativno upravljanje
Upravni odbor i rukovodstvo
Kontrolno okruženje i postupci: interna kontrola i
interna revizija, eksterna revizija
Transparentnost i davanje informacija
Prava dioničara
Ključna pitanja: Upravni odbor i rukovodstvo
1. Upravni odbor (UO)
a.
b.
c.
d.
e.
Sastav (veličina, članovi, nezavisni direktori, nominacije,
odabir)
Vještine (sposobnosti, opis poslova, kombinacija vještina,
orjentacija i obuka)
Sjednice (učestalost, nivo diksutovanja, mikromenadžment?)
Naknada (redovna naknada i varijabilno plaćanje)
Ocjenjivanje (da li se i kako se vrši)
2. Stalne komisije UO-a
a.
b.
Sastav, praksa, opis zadataka i ovlašćenja
Ukoliko ne postoje, diskutovati o eventualnoj potrebi
osnivanja komisija
3. Rukovodstvo
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Sastav (veličina, pojedinačni rukovodioci, nominacije)
Vještine (sposobnosti, opis poslova, kombinacija vještina,
obuka)
Sastanci (učestalost, nivo diskutovanja)
Naknade (menadžerski ugovori)
Ocjenjivanje (ocjenjivanje rukovodilaca od starne UO)
Planiranje zamjena (za ključne pozicije)
Izvještavanje i odnosi sa UO (format, učestalost, efektivnost,
ovlašćenje vis-à-vis UO)
Praktični primjer
Dato preduzeće je jedno od najuspješnijih na datom tržišnom segmentu u
zemlji. Rukovodstvo ima veoma dobru reputaciju, bez skandala (koliko je
poznato).
Sadašnji vlasnik je pravno lice i preduzeće namjerava da se otvori za
nove investitore na dva načina: direktnim pregovorima sa stranim
investitorom i ponudom dionica članovima UO, rukovodstvu i
zaposlenima. To znači da bi se preduzeće trebalo reorganizovati iz
društva sa ograničenom odgovornošću u dioničko društvo. Dugoročni
planovi obuhvataju i ponudu dionica putem berze.
Predstavnici vlasnika nalaze se i u Upravnom odboru i u rukovodstvu, a
jedan od rukovodilaca takođe predstavlja vlasnika na generalnoj
skupštini.
Analiza praktičnog primjera: Upravni odbor
DUŽNOSTI
Dužnosti definisane Statutom (ukratko, bez detalja) i Pravilnikom o
Upravnom odboru (minimum predviđen zakonom)
Dužnosti vezane za praćenje rizika nisu definisane
Nema određenog ovlaštenja za ocjenu rezultata/učinka rukovodstva
SASTAV
Odbor čini 5 članova – 4 su na toj poziciji više od 6 godina. Svi članovi su
iskusni i doprinose radu Odbora u smislu znanja iz datih oblasti
Predsjednik je u Odboru već 12 godina
Svi članovi su u bliskim (prijateljskim ) odnosima sa rukovodstvom
Svoju ulogu svi vide u štićenju prava vlasnika
Mandati su na 4 godine, bez ocjenjivanja u međuvremenu
Naknada koju primaju članovi Odbora je veoma skromna
KOJE BISTE PREPORUKE DALI ZA UNAPREĐENJE RADA OVOG
UPRAVNOG ODBORA?
Šta nije u redu sa ovom slikom?
•Upravni odbor
Prosječna starost: 68 godina(dva
člana starija od 80 godina)
 broj žena: 1
 broj bankara: 2
 1 direktor je pozorišni producent
 1 je član Američkog Crvenog krsta
 3 nova člana primljena od početka
ovog vijeka
 ostali su svi imenovani 1994. (u
vrijeme IPO)
 Predsjednik Odbora, generalni
direktor i predsjednik Komisije za
rizik i finansije – ista osoba
 Jedan od članova dvočlane
komisije je stariji od 80 godina
Ključna pitanja: Transparentnost i saopštavanje informacija
1. Politike i praksa vezana za saopštavanje informacija
a.
b.
c.
d.
Postojeće politike i praksa (npr. informacije o transakcijama sa
povezanim licima, materijalnim transakcijama)
Praksa informisanja dioničara, regulatora, javnosti
Postojanje okvirne politike informisanja vezano za materijalne
informacije, prema svim zainteresovanim stranama, naročito svim
dioničarima
Transparentnost vlasničke strukture
2. Godišnji izvještaj
a.
b.
c.
Na raspolaganju svim zainteresovanim stranama
Sadržaj – sadrži li podatke o preduzeću, strateške planove,
finansijske rezultate, komentare na finansijske rezultate,
upravljanje rizikom, korporativno upravljanje? Da li su dioničari
odobrili izvještaj?
Da li je postavljen na internet stranicu
3. Izvještavanje u skladu sa Međunarodnim
standardima finansijskog izvještavanja (IFRS)
a.
b.
Osvrt na finansijsko izvještavanje
Usklađenost i kapaciteti za izvještavanje prema IFRS
4. Eksterna revizija
a.
b.
c.
Ko je eksterni revizor?
Proces odabira i mehanizmi rotacije
Istorijski pregled revizorskih mišljenja
Vježba 1: Transparentnost i saopštavanje informacija
Politike i praksa
Nema pisanih politika ili procedura za saopštavanje informacija
prema vlasniku i javnosti
Izvještaji prema povjeriocima sačinjavaju se po zahtjevu
Preduzeće je voljno da razmjenjuje informacije sa trećim
licima
Preduzeće je nedavno osvojilo nagradu za transparentnost u
poslovanju
Postoje procedure vezane za transakcije sa povezanim licima
Godišnji izvještaj je od prije 2 godine dostupan i na internet
stranici preduzeća
Godišnji izvještaj
Preduzeće je nedavno prestalo objavljivati godišnje
izvještaje u tvrdom povezu
Eksterna revizija
Već 5 godina preduzeće radi sa istim revizorom i uskoro
će ga promijeniti jer je nezadovoljno kvalitetom
obavljenih revizija
Eksternog revizora bira rukovodstvo
Externi i interni revizor dobro sarađuju
KAKVE BISTE PREPORUKE DALI ZA UNAPREĐENJE PRAKSE
SAOPŠTAVANJA INFORMACIJA?
Ocjena korporativnog upravljanja…
Analitičarima i investitorima omogućava brz uvid u upravljajnje preduzećem putem sistematične i jednostavne
metodologije usmjerene na ključna pitanja upravljanja
Preduzećima omogućava ocjenu vlastitog upravljanja i donošenje zaključaka na osnovu kvalitete istog
Pomaže u postavljanju minimuma zahjeva u smislu poboljšanja korporativnog upravljanja, kao dio osnovne investicione
politike
Omogućava poređenje po privrednim granama i zemljama
Troškovi implementacije su veoma niski
I zapamtite:
Korporativno upravljanje predstavlja putovanje, ne odredište
 Recite ne kopiranju: poboljšanja u sferi korporativnog upravljanja trebaju biti osmišljena prema zahtjevima date
institucije, u datom vremenu, u datoj zemlji!
Usredsredite se na ova četiri principa:
1.
2.
3.
4.
Odgovornost
Obaveza
Pravednost
Transparentnost
KORPORATIVNO UPRAVLJANJE U BOSNI
I HERCEGOVINI: IZAZOVI
Odabrani zaključci nedavne analize KU u BiH
• Dionička društva u BiH obično sprovode samo osnovne
principe korporativnog upravljanja, kako je propisano
zakonom.
• Postoji velika razlika između standarda u upravljanju
između preduzeća u stranom i domaćem vlasništvu.
• Većina članova upravnih odbora nikada nije prošla obuku u
oblasti korporativnog upravljanja.
• ‘Poslovna tajna’ nije definisana ni regulisana u više od 50%
preduzeća.
• Mali broj preduzeća koristi usluge eksternih konsultanata
radi unapređenja korporativnog upravljanja.
• Internet stranice se rijetko koriste kao način komunikacije sa
investitorima.
DAKLE…..
ZAŠTO KORPORATIVNO UPRAVLJANJE?
Završni komentari
Sažeti pregled koristi korporativnog upravljanja
• Odgovornost i efikasno korištenje javnih i privatnih resursa – u državnim
predzećima (korištenje novca poreskih obveznika, itd.) i privatnim (zašttita
investitora)
• Sve više ljudi je pod uticajem ekonomskih dešavanja – interesi u
privatizovanim/privatnim preduzećima; penzionim fondovima
• Smanjena mogućnost za prevare/poslovni skandal; zaštita reputacije
• Unapređenje poslovanja preduzeća, efikasnosti i procesa donošenja
odluka
• Jačanje profitabilnosti i konkurentnosti preduzeća – što vodi do rasta i
održivosti u korporativnom sektoru i privredi u cjelini
• Bolji pristup finansijskim sredstvima i investicijama kroz veće povjerenje
investitora – za zaduživanje i kapital; domaći i inostrani; investitori plaćaju
premiju za dobro upravljanje; povjerioci daju sredstva pod povoljnijim uslovima
za dobro upravljanje
REZULTAT:
PRODUKTIVNOST
INVESTITORI
VEĆA CIJENA DIONICA
(JEFTINIJI) PRISTUP
KAPITALU
Sažetak i zaključci
 Najjednostavnije rečeno, korporativno upravljanje se definiše kao
serija struktura i procesa kojima se preduzeće usmjerava i kontroliše
 Korporativno upravljanje ne smije se miješati sa javnim
upravljanjem, korporativnom društvenom odgovornošću ili poslovnom
etikom
 Korporativno upravljanje može predstavljati dodatnu vrijednost za
samo preduzeće, ali i za investitora i domaću privredu
 Planiranje unapređenja korporativnog upravljanja predstavlja
putovanje, a ne odredište
 Pored okvira, politika i procedura preduzeća, postoji niz
ponašanja/stavova i praksi koje će biti potrebno promijeniti
•Intro >> Definition >> The business case >> Implementation for MFIs>> IFC Methodology >>
Hvala!
www.ifc.org/corporategovernance
International Finance Corporation
E-mail: [email protected]