Transcript Yeni Ticarət Arxitekturası - Azərbaycan Fond Bazarı İştirakçılarının

Qiymətli kağızlar bazarı haqqında
Azərbaycan Respublikasının Qanunu
YENİ TİCARƏT
ARXİTEKTURASI
Cavid Nəzərov
Lisenziyalaşdırma və nəzarət şöbəsi
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Qısa məlumat
 Qiymətli kağızar bazarını tənzimləyən münasibətlərin vahid sənəddə toplanmışdır
 Korporativ idarəetmə və investisiya fondları sahəsində münasibətləri tənzimləmir
 Mütəşəkkil və birjadankənar bazarların tənzimlənməsini əhatə edir
 Qabaqcıl beynəlxalq təcrübə və Avropa Birliyinin qanunvericiliyi nəzərə alınmışdır
 2015-ci ildə təsdiqlənməsi gözlənilir
 Təsdiq edildikdən təxminən 6 ay sonra qüvvəyə minəcəkdir
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
İnvestisiya şirkətləri
 Səhmdar cəmiyyət formasında yaradılmalıdır
 Fəaliyyətinin müstəsna predmeti əsas və yardımçı xidmətlərdir
 Lisenziya müddətsiz verilir
 Daxili nəzarət sistemi və risklərin idarə edilməsinə dair prudensial nəzarət tələbləri
 Müşahidə şurası və icra orqanı tərəfindən idarə edilir
 Nizamnamə kapitalı və davamlı kapital tələbləri QKDK tərəfindən müəyyən edilir
 Fəaliyyətinin uçotunu elektron formada aparır
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Əsas investisiya xidmətləri
1. Müştəri sifarişlərinin qəbul edilməsi və icra edilməsi
2. Fərdi investorların portfelinin idarəedilməsi
3. İnvestisiya məsləhətlərinin verilməsi
4. Qymətli kağızların öhdəlik götürmədən yerləşdirilməsi və anderraytinqi
5. Qymətli kağızların öhdəlik götürməklə yerləşdirilməsi və anderraytinqi
6. Öz hesabına qiymətli kağızlarla əməliyyatların aparılması
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Yardımçı investisiya xidmətləri
1. Müştəriləri hesablarının idarəedilməsi və saxlanılması, öhdəliklərlə yüklənməsi
2. İnvestorlara qiymətli kağızlarla əqdlərin bağlanması üçün kreditlərin və ya borcların
verilməsi (o halda ki, əqd həmin investisiya şirkəti tərəfindən həyata keçirilir)
3. Qiymətli kağızlarla bağlı investisiya tədqiqatı və maliyyə təhlili
4. Təmin edilmiş istiqrazlar üzrə təminatın sərəncamçısı xidməti
5. Əsas investisiya xidmətlərinin (əməliyyatları) həyata keçirilməsi ilə bağlı xarici
valyuta mübadiləsi
* Yalnız yardımçı xidmətlərin göstərilməsi üçün lisenziya verilmir
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Təşkil və idarəetmə

İcra orqanının üzvləri, habelə investisiya şirkətlərinin filiallarının rəhbəri QKDK-da
attestasiyadan keçməlidir

Mühüm iştirak payı (25, 50 və 75%) QKDK-nın razılığı ilə əldə edilir

Ixtisas şəhadətnaməsinə malik əməkdaşlar üzrə dəyişikliklər
(1, 4, 5/1 - azı 1;
2, 3, 6 - azı 2 ixtisas şəhadətnaməsi)

Uçot elektron formada aparılır

Daxili audit, daxili nəzarət və risklərin idarə edilməsi mexanizmləri

Hesabatlılıq: dövrü, öz fəaliyyətinə və göstərilən xidmətlərə dair
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Lisenziyalaşdırma
 Müraciətə iki mərhələli (ilkin və yekun müraciət) baxılma
 Müddətsiz lisenziyalaşdırma
 İnvestisiya xidmətlərinin seçilməsi
 Nəzarət orqanı lisenziyanın ləğvi barədə qərar qəbul edə bilər
 Xarici investisiya şirkətlərinin filiallarının, yerli investisiya şirkətlərinin filiallarının
və nümayəndəliklərinə icazə və lisenziya
 İnvestisiya şirkəti tərəfindən göstərdiyi investisiya xidmətlərinin və fond birjası
tərəfindən ticarəti təşkil edəcəyi bazarların genişləndirilməsinə dair icazənin alınması
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Hesabatlılıq
Nəzarət orqanına

dövrü,

öz fəaliyyətinə

göstərilən xidmətlərə dair

Kapital tələblərinə dair yarımillik
Müştəriyə

müştəri aktivləri və həyata keçirdiyi investisiya xidmətləri - ən azı ildə bir dəfə

Sorğu əsasında – tapşırıqların icra vəziyyəti haqqında

portfelin idarə edilməsi xidməti - əməliyyatlara dair yarımillik/rüblük hesabat

Marja - aylıq
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Mərkəzi depozitar
 Mərkəzi depozitar, onun üzvləri olan investisiya şirkətləri və investisiya fondunun
depozitarları ilə birlikdə depozitar sistemini təşkil edir
 Mərkəzi depozitar – Milli Depozit Mərkəzi qeyri-kommersiya hüquqi şəxsidir
 Üzvlər - investisiya şirkətləri və investisiya fondunun depozitarları
 Sənədsiz formada buraxılan qiymətli kağızlar Mərkəzi Depozitarda saxlanmalıdır
 Mərkəzi depozitarın üzvləri tərəfindən müştərilərin tapşırıqlarının icra edilməsi birbaşa
elektron əlaqə vasitəsilə depozitar sistemində həyata keçirilməlidir.
 Qiymətli kağızların sahiblərinə fərdi eyniləşdirmə nömrəsi verilir
 Qiymətli kağız sahiblərinin reyestrinin aparılması (reyestrsaxlayıxcı fəaliyyət olmayacaq)
 Qiymətli kağız mülkiyyətçilərinin reyestrinin aparılması üçün müqaviləni emitent
bilavasitə mərkəzi depozitarla bağlayır.
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Fond Birjası
 Tənzimlənən bazarların təşkili və idarə edilməsi
 Səhmdar cəmiyyəti
 Üzvləri birja ticarətində iştirak hüququna malik olan investisiya şirkətləri (azı 3)
 Qiymətli kağızlarla ticarət edə, habelə investisiya məsləhəti verə bilməz
Lisenziyada müəyyən edilmiş bazarların növləri
1. dövlət qiymətli kağızları bazarı
2. korporativ qiymətli kağızları bazarı
3. törəmə maliyyə alətləri bazarı
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Klirinq təşkilatı
Ticarət sonrası sistemin təşkili/idarə edilməsi (məlumatların toplanması, yoxlanması,
üzləşdirilməsi, mövqelərin nettinqi, öhdəliklərin sıralanması, tələblərin əvəzləşdirilməsi)
 Lisenziyaya malik, müstəsna fəaliyyət növü klirinq olan səhmdar cəmiyyəti
 Ticarət sonrası əməliyyatlar ticarət sonrası sistemdə investisiya şirkətləri vasitəsilə
 risklərini azaltmaq məqsədilə ən za biri: vəsaitlər əvvəlcədən deponentləşdirilməli,
klirinq fondu yaradılmalı, aktivlər sığortalanmalı, qarantiya ilə təmini, girovla təmini
 ödənişə qarşı çatdırılma – qiymətli kağızların alış qiymətinin ödənilməsi qarşılığında
satıcının alıcıya qiymətli kağızların çatdırılmasının təmin edilməsi prinsipi
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Emissiya
 İnvestisiya qiymətli kağızların yalnız sənədsiz adlı formada buraxılır
 Kiçik buraxılışlar üçün informasiya memorandumu
 Bir baza emissiya prospekti ilə bir neçə buraxılış
 İnvestisiya qiymətli kağızların kütləvi təklifinin müddəti 3 aydan çox olmaması
 Qiymətli kağızların yerləşdirmə müddətinin 7 iş günündən çox olmaması
 Yerləşdirmədən daxil olan vəsaitlərin açılmış xüsusi hesabda saxlanılması
 Hesabat qeydiyyata alındıqdan sonra xüsusi hesabın bağlanılması və emitentin
hesabına köçürülməsi
Qiymətli kağızlar bazarı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Təşəkkür
edirəm!
Cavid Nəzərov
Lisenziyalaşdırma və nəzarət şöbəsi