Transcript Planiranje strukture i sadržaja kondicionog treninga

SPORTSKI TRENING
Osnoven informacije
PROF. DR FRANJA FRATRIĆ
1
PLANIRANJE STRUKTURE I
SADRŽAJA KONDICIONOG
TRENINGA
KONTROLA KONDICIONOG TRENINGA
(Osnovni principi, neposredni trenažni
efekat, kumulativni trenažni efekat)
2
Jedan trening i trenažni dan
Trening osnovna trenažna jedinica, ima
dve osnovne faze
FAZA NAPORA (katabolička faza);
FAZA ODMORA (anabolička faza).
3
Osnovne informacije
 Pri svakodnevnom treniranju, jedan trening traje od početka napora do
početka napora narednog treninga;
 Kod 2 treninga u toku 24 h, faza oporavka je nepotpuna;
 Višekratko spajanje trenažnih dana sa dva ili više treninga dovodi do
kumulacije zamora;
 Potreba obraćanja pažnje na trenažne dane (prioritet obaranje
opterećenja ili produžavanje faze oporavka);
 Svaki trening mora biti:
1. Jasno i precizno definisan (mora imati cilj, količinu i intenzitet rada, izbor
trenažnih sredstava i metoda, određen odmor);
2. Cilj svakog treninga mora biti deo pod cilja ciklusa kojem pripada;
3. Ako je trening “bogat” i dobro struktuiran ali van cilja ciklusa onda je
štetan.
4
Osnovne informacije
KATABOLIČKA FAZA
 Čine je uvodni i glavni deo treninga;
 Uvodni deo: (faza zagrevanja i obično traje oko 40 min; opšti i
specifični deo, potreba harmoničnog uklapanja i
nadovezivanja);
 Glavni deo: (Predstavlja usmerenost treninga posvećena:
Tehnici, Taktici, Koordinaciji, Gipkosti, Brzini, Snazi,
Izdržljivosti, kao i kombinaciji pomenutih svojstava; Potreba
vođenja računa o redosledu – (Prvo rad na koordinaciji i
brzini, a na kraju na izdržljivosti).
5
Osnovne informacije
ANABOLIČKA FAZA
 Odgovara fazi hlađenja organizma tj. postepeno smanjivanje
intenziteta rada (rastrčavanje, rasplivavanje, lagane vežbe
opuštanja, masaže i sl.);
 Nakon I faze oporavka sledi;
 II faza oporavka:
 Traje do početka sledećeg treninga,
 Faza nije u neposredno u vezi sa samim treningom,
 Veoma značajna u pripremi za naredni trening,
 Značajan uticaj na efikasan proces transformacije i adaptacije,
 Pravilna ishrana ima ogromnu važnost.
6
KONTROLA KONDICIONOG
TRENINGA
Osnovni principi
7
Osnovne informacije
 Kontrola je deo kognitivne djelatnosti čoveka, kod kojeg se
skupljaju informacije i procjenjuje stvarno stanje datog
objekta, s obzirom na njegov usmereni (unapred planiran)
razvoj i usavršavanje;
 Glavni deo kontrole u sferi vrhunskog sporta je optimizacija
trenažnog i takmičarskog procesa, na osnovu objektivne
informacije o efektima primenjenih uticaja na sportistu;
 Predmet kontrole: Glavni faktori sportskog dostignuća tj. oni
parametri (karakteristične crte, osobine, svojstva...), ljudske
motorike, koji značajno koreliraju sa sportskim postignućem;
 Merni parametri motorike se dele na tri nivoa: Integralni,
kompleksni, diferencijalni.
8
Osnovne informacije
 VRSTE KONTROLE:
 Operativna, (informacije o neposrednoj adaptaciji organizma
tj., o njegovim reakcijama u procesu konkretne trenažne
jedinice – pojedinačni trening);
 Tekuća, (ima osnovni zadatak utvrđivanje promena u stanju
sportiste u toku 24 h, pre svega dinamike procesa oporavka u
mikrociklusima pripreme);
 Etapna, (informacije o kumulativnom efektu trenažnih
opterećenja, tj. o treniranosti i sportskoj formi). Ova vrsta
kontrole ima naglašeno kompleksan karakter i obuhvata sve
osnovne komponente glavnih faktora sportskog postignuća.
 Metodika kontrole obuhvata tri predmetne oblasti: Merenje,
Procena i Optimizacija.
9
Osnovne informacije
Shema 1. Kontrola trenažnog procesa
10
Osnovne informacije
 Forme kontrole treba da odgovore na nekoliko pitanja:
 Kakvo je trenutno stanje sportiste i kakav rezultat se može
očekivati na predstojećim takmičenjima (bliska budućnost);
 Kakva je cena ovog rezultata za organizam;
 U kojoj mjeri su bile iskorišćene potencijalne mogućnosti
sportiste, tj. da li je pri takvom nivou treniranosti moguće
očekivati bolji rezultat;
 Da li je moguće i da li je neophodno i u kojoj meri je potrebno,
menjati trenažno i takmičarsko opterećenje;
 Rešavanje ovih zadataka ima veliku praktičnu vrijednost.
11
Kontrola NEPOSREDNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
 Sistemaska kontrola opterećenja
“doza efekat” ima važan
istraživački značaj;
 Neposredna operativna
delatnost trener – sportista;
 Spoljašnje komponente
opterećenja;
 Reakcije organizma kao odgovor
na vežbu;
 Funkcionalna adaptacija
organizma;
 Porast treniranosti.
12
Kontrola NEPOSREDNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
 Telemetrijska registracija pulsa (Fc)




pomoću tkz. Pulsmetra;
Merenje ne samo intenziteta, nego i
obima opterećenja (pojedine vežbe,
serije, moduli...);
Upotreba portabil “laktatanalajzera”,
nekoliko sec. Meri koncentraciju
laktata (La) u krvi;
Upoređenje Fc, La, sa nekim
dinamičkim
i
kinematskim
parametrima sportskog postignuća;
Kontrola funkcionalnog opterećenja
izuzetno efikasna.
13
Kontrola NEPOSREDNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
Rezultati istraživanja na košarkašima reprezentacije Bugarske (Cv.Željaskov, V.Kjole,
1993)
14
Kontrola NEPOSREDNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
Rezultati istraživanja na košarkašima reprezentacije Bugarske
 Uglavnom zona
submaksimalnog i
maksimalnog inteziteta;
 Srednja vrednost 32 zapisa
169,8 otk/min.;
 Zona aerobnog konfora do
135 oko 11,8% odi.v. 3-4
min.;
 30,5 % sa pulsom 135-165
ud/min;
 57,2 % visoki intenzitet oko
23 min.)
15
Kontrola NEPOSREDNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
Rezultati istraživanja na košarkašima reprezentacije Bugarske
16
Kontrola KUMULATIVNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
 Ima prioritetan značaj za strateško upravljanje trenažnim procesom;
 Najuopštiji kriterijum ovog efekta je nivo i stabilnost sportskih dostignuća;
 Fizička kondicija-Biološko stanovište: Povećanje energetskih potencijala
organizma i mogućnosti za njihovo racionalno korišćenje i obnavljanje
(aerobni, anaerobno - glikolitički, anaerobno - alaktatnim);
 POKAZATELJI MOĆI: Maksimalna količina energije za jedinicu vremena
koju može da obezbijedi svaki od nevedenih izvora. Određuje se posebnim
kriterijumima:
 Za Aerobnu moć – maksimalna potrošnja kiseonika VO ₂ max i kritični
intenzitet rada (kritična brzina trčanja i ost.), kod kojeg se dostiže
maksimalna potrošnja kiseonika;
 Za Glikolitičku moć - laktatni kiseonički dug, u odnosu na trajanje rada,
kao i maksimalna koncentracija mlečne kiseline u krvi, višak CO₂, promene
u puferskim svojstvima krvi (Ph, La,BE i dr.);
 Za Alaktatnu moć - alaktatni kiseonički dug, razgradnja KrP u angažovanim
17
mišićima
Kontrola KUMULATIVNOG trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
 POKAZATELJI KAPACITETA:
 Ukupna količina rada koji može biti realizovan za račun jednog
ili drugog izvora energije. Posebni kriterijumi:
o Za kapacitet aerobnih procesa – ukupna količina unetog
kiseonika iznad nivoa mirovanja u toku celokupnog vremena
trajaja rada, kao i proizvod kritične moći (rad kritičnim
intenzitetom) i ukupnog vremena rada;
o Za glikolitički kapacitet – veličina laktatnog kiseoničkog duga,
koncentracija laktata u toku rada, izdvajanje CO₂ i veličine
puferskih rezervi krvi;
o Za alaktatni kapacitet – veličina kiseoničkog duga i ukupne
rezerve KrP u mišićima.
18
Kontrola kumulativnog trenažnog efekta
Metodika i tehnologija
 POKAZATELJI EFIKASNOSTI:
 Predstavlja odnos između neposredno izmerenih energetskih
gubitaka i veličine izvršenog rada (odnos VO₂ max i kritičnog
intenziteta rada);
 Obično svi pokazatelji su vezani za Funkcionalnu dijagnostiku;
 Dijagnostička vrijednost veća kada se koriste maksimalna
stepenasta opterećenja do otkaza – na biciklergometru ili
tredmilu;
Anaerobni prag, mehanički ekvivalent za mlećnu kiselinu idr.
19
Vrednost dijagnostičkih procedura
 Integralni kriterijumi treniranosti;
 Aerobni prag (koncentracija La - 2
mmol);
 Anaerobni prag (La – 4 mmol),
vrhunski sportisti nalazi se u
dijapazonu 75%-90% VO₂max;
 Pad ispod ovog nivoa je ozbiljan
indikator opadanja treniranosti;
 Pomeranje AnP na 4,0 mmol La pri
većim vrijednostima VO₂max iznad
80 %, siguran pokazatelj dobre
treniranosti;
 Visoki stepen funkcionalnih
mogućnosti.
20
Pitanja za vežbanje
• Objasniti osnovu planiranja strukture i sadržaja kondicionog treninga?
• Kontrola efekata kondicionog treninga - osnovni principi, neposredni i
kumulativni trenažni efekat?
• Testiranje u sportu?
• Metodologija konstruisanja testova za procenu biomotornih dimenzija?
Literatura: Fratrić, F: 2006 i 2011, teorija i metodika sportskog treninga sa
dijagnostikom,
Sudarov, N., Fratrić, F: 2008, Testiranje sportista, Pokrajinski zavod za sport
21
HVALA NA PAŽNJI
22