WYTYCZNE DLA ZESPOŁU

określone przez przewodniczącego KEiT PAN

Zadania.:

- pomoc w wyborze i opracowaniu strategicznych dla Polski kierunków rozwoju (programów priorytetowych) w dziedzinie elektroniki i telekomunikacji.

- opracowanie/zaproponowanie nowych metod i form, które mogą przyczynić się do poprawy współpracy gospodarki z nauką oraz lepszej integracji obu środowisk;

01.05.2020

1

Krajowa strategia inteligentnej specjalizacji (KSIS) na lata 2014-20

- specjalizacje krajowe : wybrano 16szt, projekt przedstawiony do konsultacji 10 października 2013 - regionalne: trwają uzgodnienia i konsultacje społeczne

Specjalizacje krajowe: ZDROWE SPOŁECZEŃSTWO

1. Technologie inżynierii medycznej, w tym biotechnologie medyczne 2. Diagnostyka i terapia chorób cywilizacyjnych oraz w medycynie spersonalizowanej 3. Technologie wytwarzania i wytwarzanie produktów leczniczych

BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOżYWCZA I ŚRODOWISKOWA

4. Innowacyjne technologie, procesy i produkty sektora rolno-spożywczego 5. Zdrowa żywność (o wysokiej jakości i ekologiczności produkcji) 6. Biotechnologiczne procesy i produkty chemii gospodarczej oraz inżynierii środowiska

ZRÓWNOWAżONA ENERGETYKA

7. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii 8. Inteligentne i energooszczędne budownictwo 9. Rozwiązania transportowe przyjazne środowisku

SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI

10. Nowoczesne technologie pozyskiwania i wykorzystania surowców naturalnych oraz wytwarzanie ich substytutów 11. Wykorzystanie materiałowe i energetyczne odpadów (recykling i inne metody odzysku)

INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PRCOESY PRZEMYSŁOWE (W UJĘCIU HORYZONTALNYM)

12. Wielofunkcyjne materiały i kompozyty o zaawansowanych właściwościach, w tym nanoprocesy i nanoprodukty 13. Biosensory i inteligentne sieci sensoryczne 14. Inteligentne sieci i teledetekcja 15. Elektronika plastikowa i organiczna

01.05.2020

2

Specjalizacja regionów

Innowacje uważane są za kluczowy element rozwoju Polski; 10 mld EUR z funduszy strukturalnych UE zostanie spożytkowane na stymulowanie badań prowadzonych z myślą o zastosowaniach komercyjnych, w szczególności w sektorze prywatnym (w latach 2014-2020)

• •

Dionizy Smoleń, Deloitte:

W nowej unijnej perspektywie finansowej na lata 2014-2020 wymogiem uzyskania pomocy finansowej na działalność B+R jest trafna identyfikacja inteligentnych specjalizacji (smart specialisation). Polskie województwa dokonały już tego wyboru bądź są na końcu procesu decyzyjnego. Każdy z regionów wybrał od dwóch do kilku specjalizacji.

Regiony najczęściej wskazywały IT oraz przemysł rolno-spożywczy (takiego wyboru dokonało 8 województw) siedem regionów zdecydowało się na energetykę, a po pięć postawiło na przemysł metalowy i medycynę oraz farmację. Sporym zainteresowaniem cieszyła się także turystyka i ochrona środowiska. Trafny dobór specjalizacji, wynikający z potencjału gospodarczego i technologicznego regionu oraz oparty o efektywny regionalny system innowacji jest wielką szansą na skok rozwojowy.

01.05.2020

Irek Zmidziński 4

Raport Zespołu KEiT ds

Współpracy Gospodarki z Nauką

Warszawa, lipiec 2013

Geneza pytania o relacje Biznes-nauka

Historia, tradycja, wychowanie

wśród kilkuset pomników Warszawy, tylko jeden dotyczy nauki – M. Kopernik

Rozwój kraju, oczekiwania społeczne Innowacje wewnętrzne Wdrożenie (rola biznesu) wyników b+r (zadania nauki)

Innowacja (

łac.

innovatio - odnowienie) to nowa wartość bądź jakość (dla organizacji, społeczności czy cywilizacji.

Zgodnie z wikipedią dzieli się na:

–

innowacja rzeczywista

, gdy jest to pierwsze w świecie rozwiązanie (przedsięwzięcie, projekt) o określonym charakterze, przykład: Wielki Zderzacz Hadronów ) Innowacja pozorna, gdy nowość stanowi naśladownictwo, "zapożyczenie" ( benchmarking ) rozwiązań z innych dziedzin życia, branż lub krajów, przykład: Coca-Cola jako pochodna mikstury aptekarskiej.

Innowacyjność – gdzie jesteśmy?

wnp.pl (WGK) | 17-09-2013

Komisja Europejska wprowadziła nowy miernik określający zaawansowanie państw w innowacje. „Wskaźnik poziomu innowacyjności” mierzy stopień, w jakim pomysły opracowane w innowacyjnych sektorach trafiają na rynek, przyczyniając się przy tym do tworzenia lepszych miejsc pracy oraz zwiększania konkurencyjności Europy.

Na czele w UE wciąż pozostają takie kraje jak Szwecja, Niemcy, Irlandia i Luksemburg.

Polska znajduje się w trzeciej dziesiątce

wyprzedzając jedynie Chorwację, Portugalię, Łotwę, Litwę i Bułgarię. Według Komisji europejskiej UE jako całość „wypada dobrze na tle międzynarodowym, mimo iż pozostaje w tyle za najbardziej innowacyjnymi gospodarkami świata” .

Innowacje –cd.

• • • • • Polska gospodarka oceniana jest jako mało innowacyjna. Produkcja przemysłowa ma charakter odtwórczy, wśród 27 krajów UE zajmuje 2-4 miejsce, ale od końca listy, w rankingu innowacyjności

Źrodło: Pro Inno Europe, Inno-Metrics, Innovation Union Scoreboard 2011, The innovation union's performance scoreboard for research and innovation, 1 February 2012.

Zauważalna jest konkurencja ze strony wielkich korporacji (Google) oraz podmiotów gospodarczych z obszaru Azji (Chiny, Korea) Silna gospodarka to gospodarka innowacyjna oparta o wiedzę, z dobrym transferem wiedzy do przemysłu

Innowacja=Wiedza+transfer wiedzy do biznesu

Praktyczne wykorzystanie krajowych i światowych zasobów najnowszych osiągnięć naukowych stanowi niezwykle istotny element rozwoju kraju. Polska posiada duży potencjał intelektualny i wysokiej jakości wyniki badań naukowych w wielu dziedzinach. Wyniki tych badań nie są w dostatecznym stopniu wykorzystane.

W Polsce mamy szacunek (kult) dla bohaterów (walk, powstań), artystów, czy pisarzy i brak uznania dla osiągnięć technicznych (ułomna ustawa o prawach autorskich i 50% kosztach uzyskania) a tymczasem np. we Francji pracownicy b+r mają dodatkowe 12 dni urlopu, autorem jest twórca programu komputerowego, a u nas – jako twórcy w prawie patentowym wymieniony jest lutnik, a brak autorów programów komputerowych.

01.05.2020

8

Opinie nt. innowacyjności:

.

Magdalena Burnat-Mikosz, Partner, Lider działu R&D and GI, Deloitte

System działający w Polsce wciąż promuje import innowacji – zachęty dla przedsiębiorców dotyczą

jedynie nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych z zewnątrz. Tymczasem chociażby kraje Europy Środkowo-Wschodniej, wzorem rozwiniętych gospodarek, wprowadzają regulacje zachęcające do prowadzenia prac B+R w kraju, co wyraźnie sprzyja rozwojowi gospodarki opartej na wiedzy i promuje wzrost zatrudnienia w sektorze B+R”

V Europejski Kongres Gospodarczy w Katowicach - ekspert

W 2011 r. wydatki na działalność B+R w Polsce stanowiły 0,77 proc. PKB. Strategia EUROPA 2020 nakłada na nasz kraj obowiązek zwiększenia wydatków na działalność B+R do średniego rocznego poziomu 1,7 proc. PKB w 2020 r.

Stworzenie systemu zachęt , skutecznie wpływającego na poziom wydatków na tę sferę, jest więc kluczowy w celu wywiązania się z powyższego zobowiązania”

• •

Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska – 30 wrzesień 2013

Realizacja programu operacyjnego "Inteligentny rozwój" powinna przynieść wzrost nakładów na służące przedsiębiorstwom badania i rozwój z obecnych 0,7 proc. do ok. 1,8 proc. PKB w 2020 r.

Celem "Innowacyjnej gospodarki" było przede wszystkim wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw i poprawa ich pozycji rynkowej, o tyle "Inteligentny rozwój" ma -

dzięki bliskiej współpracy firm z ośrodkami badawczo-rozwojowymi i uczelniami

- faktycznie zwiększyć ich innowacyjność i prowadzić do specjalizacji w określonych dziedzinach.

Raport Deloitte nt innowacyjności Regionów, 23 wrzesień 2013

01.05.2020

Irek Zmidziński 10

Autorzy Raportu: Andrzej Dulka Radomir Grucza Janusz Kosiński Andrzej Kowalski Zbigniew Kuczerowski Andrzej Materka Piotr Muszyński Bogusław Smólski Andrzej Synowiecki Marek Tłaczała Wojciech Wajda Ireneusz Żmidziński

Podstawa realizacji Raportu:

Opinie i uwagi członków Zespołu oraz dokumenty:

5.

6.

7.

8.

1.

2.

3.

4.

Strategia Rozwoju Kraju 2020

Raport – bariery współpracy przedsiębiorców i ośrodków naukowych Krajowy Plan Badań – Założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa Projekt założeń do ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki Budowa współpracy Nauki z Biznesem – Konferencja 2012 NIK – raport finansowania nauki – 2012 Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki – 2012 Najlepsze praktyki w zakresie współpracy ośrodków naukowych i biznesu przy wykorzystaniu środków UE 9.

Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2011 10. Polska 2012 – Raport o stanie gospodarki 11. Transfer technologii oraz mechanizmy współpracy – tendencje w Polsce, Europie

12. Program Rozwoju Przedsiębiorstw - projekt

01.05.2020

12

ANALIZA SWOT WSPÓŁPRACY GOSPODARKA - NAUKA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

 duży potencjał intelektualny i infrastruktura badawcza (uczelnie, PAN, CBR/JBR)   wzrost środków na badania naukowe w obszarze badań S i R wzrost udziału firm IT i High - Tech w rynku  powstały nowe formuły prawne (spółka celowa, spin-off, joint venture, konsorcjum, kluster, centra)        duża ilość projektów rozproszonych, brak jasno sprecyzowanych kierunków priorytetowych połączonych z celami rozwoju Brak wspólnej platformy językowej między podmiotami naukowymi i gospodarką, (wizja, misja, strategia cele; jak się "tam" znajdziemy i skąd będziemy wiedzieć, że już tam jesteśmy?) Projekty badawcze cechuje niejednoznaczność (ryzyko, czas, interesariusze, kontrola zmian, zarządzanie, koszty, jakość, zakres) Brak powiązania procesu dydaktycznego z przemysłem, słabe wykorzystanie kadr przemysłowych w procesie kształcenia.

Zbyt masowe technologii kształcenie w obszarze Zakorzenione stereotypy współpracy Niezależność nauki od zastosowań 01.05.2020

13

ANALIZA SWOT WSPÓŁPRACY GOSPODARKA - NAUKA

SZANSE

Zagrożenia • Prawdopodobny wzrost środków na badania naukowe, w tym na badania S i R • obserwowane zmiany w systemie decyzji o przyznawaniu środków na badania naukowe • Zapowiedź stworzenia ośrodków uczelnianych - naukowych, "zwolnionych" z masowego kształcenia oraz uczelni kształcących absolwentów "zawodowych" • Pozytywna zmiana klimatu polityki nt. finansowania nauki i wdrożeń nowych technologii, poprawa warunków współpracy • Dostępność do funduszy unijnych (Horyzont 2020…) • Stworzenie platformy dla wspólnych celów • Wzrost kadry sprawnie wspierającej innowacje – sferę współpracy sfery biznesu i nauki 01.05.2020

• • • • • • • • • • brak jasnej polityki i perspektyw zatrudniania młodych naukowców, brak regulatora badań Brak polityki ukierunkowanej na rozwój kraju, poszczególnych sektorów i dziedzin duża hermetyczność ośrodków badawczych (efekt "izolowanych wysp") -złe przyzwyczajenia, zła tradycja

realizacji projektów badawczych

Brak instytucji żyjących same powinny wdrażać z wdrażania wyników badawczych (pokutuje pogląd, że zespoły badawcze Małe firmy z obawy o utratę zysku i płynności finansowej (szczególnie w dobie kryzysu) będą w małym stopniu zainteresowane wdrażaniem nowych technologii, obawa przed ryzykiem.

Brak polityki w zakresie strategii i kryteriów odbioru projektów, w szczególności z obszaru badań S i R.

Słabe zainteresowanie kapitału napływającego do kraju w inwestycje proinnowacyjne (często brak zaplecza badawczego w nowych inwestycjach przemysłowych) Brak priorytetyzacji dla rozwoju kraju, poszczególnych sektorów i dziedzin Obawy przemysłu przed wdrożeniem patentów Bariery ambicjonalne 14

NIEZBĘDNE DZIAŁANIA (1)

• • • •

Korekta zarządzania innowacyjnością kraju

stworzenie mechanizmów powodujących

wzrost nakładów na badania w przemyśle,

w tym wprowadzenie ogólnie dostępnych ulg podatkowych oraz mechanizmów finansowania zwrotnego,

wzrost nakładów

na badania ze środków publicznych

zmianę kryteriów oceny

grantów i programów uwzględniającej nie tylko osiągnięcia naukowe, ale i

zdolność do implementacji

proponowanych rozwiązań.

finasowanie

tylko najlepszych i najbardziej wartościowych projektów programów

niezależnie od statusu

zgłaszającego (gospodarka, nauka), • • • •

Ograniczenie rozproszenia finansowania

ograniczenie rozproszenia

finansowania, poprzez zmniejszenie liczby finansowanych projektów zgłaszanych indywidualnie

na rzecz programów strategicznych

, wdrożenie rzetelnego procesu

ewaluacj

i systemu finansowania sfery B+R pod kątem stanu osiągania

celów strategicznych

,

zmianę procedur

i trybu finansowania projektów uwzględniającą fakt, że opracowanie nowych i oryginalnych rozwiązań

związane

jest zawsze

z ryzykiem

i potrzebą zmian w trakcie realizacji,

wzmocnienie

potencjału podmiotów i organizacji, które mogą w sposób profesjonalny poprawić sprawność

transferu wyników badań

01.05.2020

15

NIEZBĘDNE DZIAŁANIA (2)

• • • • • •

Eliminacja barier między biznesem a nauką

kształcenie kadr w dziedzinie transferu

technologii i komercjalizacji wiedzy,

weryfikację

skuteczności oddziaływania

regulacji prawnych

, które powinny ułatwiać transfer osób i wiedzy, włączenie kształcenia w zakresie przedsiębiorczości w cały system edukacyjny, uruchomienie mechanizmów wspomagających

tworzenie w przedsiębiorstwach ośrodków B+R

. Obecnie jedynie ok. 17% badaczy zatrudnionych jest w przemyśle, podczas gdy w krajach przodujących w zakresie innowacji ok. 70%,

upowszechnianie wyników

badań naukowych w środowisku przedsiębiorców,

popularyzację sukcesów

polskich firm, osiąganych we współpracy z nauką,

Wzrost prestiżu pracowników B+R zarówno w nauce jak i w przemyśle

01.05.2020

16

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Warszawa, 18 październik 2013

Przykład 1

Raport NIK, wykorzystanie środków publicznych na naukę, KNO-4101-08-00/2011

2. W latach 2009 –2010 Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego zlecił Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju realizację zaledwie dwóch spośród 10 strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych określonych w Krajowym Programie Badań Naukowych i Prac Rozwojowych ogłoszonym przez Ministra na podstawie ustawy o zasadach finansowania nauki z 2004 r.

Krajowy Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych (KPBNiPR) przewidywał zrealizowanie wszystkich 10 trzech do programów strategicznych w przedziale czasowym od pięciu lat. Zgodnie z jego założeniami dwa programy badawcze pn.

Zaawansowane technologie pozyskiwania energii oraz Interdyscyplinarny system

interaktywnej informacji naukowej i naukowo-technicznej

miały zostać przekazane do realizacji Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju w 2008 r., a realizacja pozostałych programów miała się rozpocząć od 2009 r.

Na koniec marca 2012 r. NCBiR realizował zaledwie dwa ww. strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych (zlecone przez Ministra w listopadzie 2008 r.).

Przykład 2

Wybrane fragmenty projektu założeń do ustawy zmieniającej zasady współfinansowania badań S i R

Program Rozwoju Przedsiębiorstw (PRP) Ministerstwa Gospodarki ma status projektu, który obecnie, po konsultacjach publicznych, ma status uzgodnień międzyresortowych. Poparcie KEiT może być istotnym argumentem w dyskusjach sejmowych na ten temat.

Obecnie w Polsce nie funkcjonują efektywne instrumenty fiskalne wspierające działalność B+R+I. Dostępne zachęty charakteryzują się małą atrakcyjnością i zbyt wysokim poziomem sformalizowania procedury aplikacyjnej z punktu widzenia potencjalnych beneficjentów. Pod względem hojności podatkowej na działalność tego typu, Polska notuje jedno z ostatnich miejsc wśród krajów OECD.

A dalej w tym dokumencie jest propozycja ulgi, dla wszystkich firm, od 2014 roku:

Ulga miałaby polegać na odliczaniu od podatku należnego 126% kosztów kwalifikowanych (100% kosztów zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów + 26% tych kosztów odliczanych od podatku należnego).

Przykład 3

Typowa ocena wniosku w PBS – recenzja z lipca br, przykład ułomnej oceny dorobku, tylko aspekty naukowe

A.

OCENA DOROBKU

W ocenie wniosku badań stosowanych PBS jedno z kryteriów oceny to DOROBEK WYKONAWCÓW: –osiągnięcia w zastosowaniu wyników badań naukowych w praktyce oraz w działalności innowacyjnej - opracowane nowe technologie, innowacyjne produkty, wdrożenia, sprzedaż patentu lub licencji; –dorobek w zakresie praw własności przemysłowej: patenty, zgłoszenia patentowe; –udział w realizacji projektów ukierunkowanych na praktyczne zastosowania ……..

–dorobek publikacyjny …w czasopismach naukowych oraz ich cytowalności; –inne osiągnięcia – w tym prestiżowe nagrody;

Poniżej kompletne (w całości, w oryginale) przykłady typowych uzasadnień dotyczących oceny/recenzji dorobku zespołu (uczelnia+biznes) dotyczące tego punktu:

•Dorobek naukowy wnioskodawców z ostatnich 5 lat jest słaby. Nie ma ani jednej publikacji w renomowanym czasopiśmie naukowym. Co ciekawe zespół uczestniczył w wielu projektach naukowych, w tym międzynarodowych oraz finansowanych przez partnera przemysłowego.

•Pracownicy … (uczelni) dysponują cytowanym dorobkiem publikacyjnym oraz udziałem w projektach badawczych realizowanych na zlecenie firm telekomunikacyjnych oraz programów unijnych. Dorobek badawczy i publikacyjny wykonawców ze strony … (firmy) jest przeciętnie skromniejszy (ranga publikacji, udział jedynie w wewnętrznych projektach).

•Dorobek wykonawców wydaje się być wystarczający, aby podjąć się realizacji takiego projektu i wywiązać właściwie z poszczególnych zadań. Zwraca uwagę satysfakcjonujaca ilośc publikacji w czasopismach zagranicznych, udział w realziacji projektów, wysoki wskaźnik cytować i indeks H.

Przykład 3 cd

Typowa ocena wniosku w PBS – recenzja z lipca br wskazująca na ułomność oceny korzyści projektu; UKE ogłosiło że 2013 rok, to rok poprawy jakości sieci

B. KORZYŚCI Z PROJEKTU W formularzu oceny wniosków PBS nie ma oceny zgodności wniosku z celami państwa czy dyrektywami UE. Jednym z kryteriów oceny zbliżonym do tego jest ocena PRZEWIDYWANE EFEKTY EKONOMICZNE. Ocenie podlegają: –potencjał rynkowy wyników projektu i jego właściwe rozpoznanie; –jakość/rzetelność analizy potencjału rynkowego - porównawcze wykazanie przewagi przyszłego rozwiązania, ocena wielkości rynku ….

–wykazane korzyści z zastosowania wyników projektu w praktyce gospodarczej lub innej działalności; –wykazane szacunkowe efekty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe …..

Poniżej załączam przykład recenzji

• Głównym celem wnioskowanego projektu jest opracowanie metodologii i algorytmów oceny satysfakcji klientów sieci mobilnych. W 2012 roku Ericsson Consumer Lab przeprowadził badania przyczyn zmiany operatora. Główną powodem (ponad 80%) była lepsza oferta finansowa oraz możliwość tanich lub darmowych połączeń z rodziną i przyjaciółmi. Ważnym argumentem była również możliwość uzyskania nowoczesnego telefonu.

Spora grupa ankietowanych, jako przyczyny zmiany operatora wymieniła: rozczarowanie obsługą klienta. Dopiero na piątym miejscu klienci wskazali niską jakość połączeń jako powód zmiany operatora (max. 15% badanych). 74% klientów firmy ….. zadeklarowało, że nigdy nie zmieniło operatora. W 2012 liczba abonentów firmy … spadła o 35 tys. Przyjmując, że 15% odeszła ze względu na niską jakość połączeń chodzi o ok. 5 tys. klientów rocznie. Przy ponad 16 mln. użytkowników firmy … wnioskowany projekty dotyczy ok. 0,03% klientów rocznie. Badanie poziomu satysfakcji klienta i analiza korelacji z technicznymi parametrami sieci jest ciekawym podejściem jednak przy obecnm poziomie technologii dotyczy raczej niewielkiej liczby użytkowników.