Transcript 6,7 MB - Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

GİRİŞİMCİLİK
PROF. DR. LÜTFİHAK ALPKAN
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
İşletme Fakültesi
HAFTA
TARİH
DERS PLANI
1
16-09
GİRİŞ
2
23-09
Konu 1: GİRİŞİMCİLİK KURAMINA GİRİŞ
3
30-09
Konu 2: GİRİŞİMCİLİK ÖZELLİKLERİ
5
14-10
Konu 3: YARATICILIK VE YENİLİKÇİLİK
6
21-10
Konu 3: YARATICILIK VE YENİLİKÇİLİK
8
04-11
Konu 4: YENİ ÜRÜN GELİŞTİRME
9
11-11
10
18-11
Konu 5: İŞ PLANI HAZIRLAMA
11
25-11
Konu 5: İŞ PLANI HAZIRLAMA
12
02-12
Konu 7: KOBİ YÖNETİMİNİN TEMELLERİ
13
09-12
Konu 8: KOBİ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ
14
16-12
Konu 8: KOBİ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ
VİZE
1
GİRİŞİMCİLİK
KURAMINA GİRİŞ
Bölüm Amaçları
1. Girişimcilik teorisinin gelişimini
incelemek
2. Girişimci ve girişimciliği tanımlamak
3. Girişimci ve girişimcilik türlerini
incelemek
Girişimcilik teorisinin
gelişimi
18. Yüzyıl
Richard Cantillon:
Girişimci terimini
icat etmiş
(“go-between” or
“between taker”)
Girişimci risk alıp
üretim faktörlerini
organize eder ve
yönetir.
Girişimcilik teorisinin
gelişimi
19.yy
Jean Baptiste Say:
Girişimcilikten elde edilen
riske dayalı karın finansal
sermayeden gelen gelirden
farklı olduğunu ileri
sürmüştür.
İşletmeye fon sağlayan
kişiler ile yönetsel
yeteneklerle risk alıp kar
sağlayanlar birbirinden
ayrılmıştır.
Girişimcilik teorisinin
gelişimi
20.yy
Joseph Schumpeter:
Peter Drucker:
Girişimciyi yenilikçi olan
ve yaratıcı biçimde eskiyi
yıkıp yeniyi kuran (yaratıcı
yıkım) kişi olarak
tanımlamıştır.
Girişimciyi fırsatları
maksimize eden
(proaktif) kişi olarak
tanımlamıştır.
Girişimci nedir?
•
•
•
•
Riskli ve belirsiz bir ortamda
Karlılık ve büyüme amacıyla,
Fırsatları inceleyerek,
Ve fırsatlardan faydalanmak için gerekli
kaynakları bir araya getirerek,
Yeni bir işletme kuran kişi
Girişimciler kimdir?
– Bir işletmeyi kuran ve çalıştıran kişiler.
– Pazar ihtiyaçlarını keşfeden ve bu ihtiyaçları
karşılamada yeni fikirler geliştiren bireyler.
– Değişim, yenilik ve ilerlemeye ivme
kazandıran risk alıcılar.
– Tüm aktif sahip/yöneticiler (KOBİ kurucusu
ve/veya yöneticisi)
Girişimci Çeşitleri
•Kurucu (“Saf ” Girişimci)
–Yeni bir firmayı hayata geçiren girişimci.
•Yönetsel girişimci
– Süregelen bir işletmede yapılan faaliyetleri
denetleyen risk alma eğilimi sınırlı
sahip/yönetici.
•Franchisee
– Bir franchising işletmesi ile sözleşmeye dayalı
olarak işbirliği yapan gücü sınırlı girişimci.
•Girişimci takım
– Girişimci olarak çalışan iki veya daha fazla kişi.
Girişimcilik nedir?
1. İşletme kurma,
Gerekli kaynakları organize ederek,
finansal, psikolojik ve sosyal riskleri ve
ödülleri üstlenme Sürecidir ve
2. Girişimci özelliklere sahip olmayı
gerektirir.
Örn: Cesur, yenilikçi, bağımsız ve başarı
odaklı.
GİRİŞİMCİLİK TÜRLERİ
*YÖNETSEL BECERİLERE DAYALI SINIFLANDIRMA
ESNAF / ZANAATKAR: ATALARDAN KALAN TEKNİK BECERİLERE
DAYALI
FIRSATÇI GİRİŞİMCİ: BÜYÜME ODAKLI STRATEJİK PLAN YAPAN
* ALINAN RİSK DÜZEYİNE DAYALI SINIFLANDIRMA
DİNAMİK GİRİŞİMCİ : PROAKTİF, AGRESİF, RADİKAL YENİLİKÇİ
TAKİPÇİ GİRİŞİMCİ : REAKTİF, UYUMLU & TEDRİCEN YENİLİKÇİ
GİRİŞİMCİLİK TÜRLERİ
*FAALİYET SAHASINA VE BÜYÜKLÜĞE DAYALI SINIFLANDIRMA
YERELGİRİŞİMCİ : SINIRLI ÖZ SERMAYE VE PERSONELE SAHİP, KÜÇÜK
BÖLGESEL GİRİŞİMİCİ: ARTAN PAZAR PAYINA SAHİP, ORTA
KÜRESEL GİRİŞİMCİ: BÜYÜK, ULUSLARARASI ALANDA FAALİYET
GÖSTEREN
Esnaf / Zanaatkarın
Özellikleri
• Teknik eğitim
• Atalardan gelen tecrübe
• Yetki devrine isteksiz
• Dar stratejik bakış açısı
• Kişisel satış çabası
• Kısa vadeli planlama
ufku
• Basit kayıt tutma ve
saklama
Fırsatçı girişimcinin özellikleri
• Geniş tabanlı eğitim
• Problemlere bilimsel yaklaşım
• Yetki devrine karşı gönüllülük
• Stratejiye geniş bakış açısı
• Farklılaştırılmış Pazar yaklaşımı
• Uzun vadeli planlama ufku
• Gelişmiş muhasebe ve finansal kontrol
Girişimcilikle ilgili yanlış düşünceler
1. Başarılı girişimcilik için iyi bir iş fikri yeterlidir.
2. Girişimcilik kolaydır.
3. Girişimcilik çok riskli bir iştir.
4. Girişimcilik yalnızca KOBİ’ler için geçerlidir.
5. Girişimci işletmeler ve KOBİ’ler arasında fark yoktur.
2
GİRİŞİMCİLİK
ÖZELLİKLERİ
Bölüm Amaçları
1. Girişimciliğin benzer diğer
kavramlardan ayrıştırılması
2. Girişimcilerin temel özelliklerini
tanımlamak
3. Öğrencilerin girişimcilik özelliklerini
sınamak
BENZER (ANCAK FARKLI) KAVRAMLAR
SAHİPLİK:
Kişinin mali varlığının bir kısmını firmanın öz sermaye ve
karlılığını güvence altına almak için işletmeye yatırması.
PROFESYONEL YÖNETİCİLİK:
Bir firmanın sahipliğini paylaşmaksızın firmanın bazı
faaliyetlerini yönetmek üzere ücret almak
GİRİŞİMCİLİK:
SAHİPLİK+YÖNETİCİLİK+YENİLİKÇİLİK
GİRİŞİMCİLERİN PROFESYONEL
YÖNETİCİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI
GİRİŞİMCİ
PROFESYONEL YÖNETİCİ
Kurucu ve organize edici
Başarı arayışında
Firmasına bağlı
Orta düzeyde risk alıcı
Uzun vadeli stratejik düşünce
Hayalci
Otoriteyi merkezileştirme
Koltuğunda rahat
Emir verici
Koruyucu ve eğitici
Güç arayışında
Mesleğine bağlı
Bireysel risk almaktan kaçan
Orta vadeli operasyonel düşünce
Akılcı
Otoriteyi paylaşıcı ve devredici
Geleceği konusunda huzursuz
Hem emir verici hem de emir alıcı
GİRİŞİMCİLERİN MUCİTLERLE KARŞILAŞTIRILMASI
ÖZELLİK
MUCİT
EĞİTİM VE BİLGİ ÇOK YÜKSEK
DÜZEYİ
UZMAN OLDUĞU
ALAN
RİSK ALMA
DÜZEYİ
NİHAİ BAŞARI
KRİTERİ
GİRİŞİMCİ
ORTA/
YÜKSEK
AR-GE
ÜR-GE
ÇOK YÜKSEK
ORTA/
YÜKSEK
PATENT
SAYISI
CİRO
Neden Girişimci Olunur?
Girişimciliğin Sağladıkları
Kar
Standart ücret ve
gelir sınırlamalarından
kaçış
Para
kazanmak
için
Bağımsızlık
Kurumların Bürokratik
kurallarından ve
bunaltıcı denetim
sisteminden
kaçış
Kendinin patronu
olmak için
Kendini gerçekleştirme
Rutin ve mücadele
Gerektirmeyen iş
yaşamından kaçış
Hayattan
zevk almak
için
Girişimci olmanın ödülleri
•
•
•
•
•
•
•
Yüksek düzey bağımsızlık
Çeşitli beceri ve yetenekleri kullanma imkanı
Karar alma özgürlüğü
Yalnızca kendine ve ailesine karşı sorumluluk
Güçlüklerin üstesinden gelme fırsatı
Başarı ve gurur duygusu
Yüksek finansal başarı potansiyeli
23
Girişimci olmanın güçlükleri
• Değişim ve belirsizlik ortamında rahat
olabilmek
• Çok sayıda karar alabilmek
• Zor ekonomik seçimlerle karşı karşıya
kalabilmek
• Risk alabilmek
• Farklı becerilere ve yeteneklere ihtiyaç
duymak
• Başarısızlığa uğrama olasılığına karşı rahat
olabilmek
24
KOBİ sahipliğinin dezavantajları
•
•
•
•
•
•
•
Kazanç belirsizliği
Tüm yatırımı kaybetme riski
Uzun saatler ve çok çalışma
Kara başlayıncaya kadar düşük yaşam kalitesi
Yüksek düzey stres
Tam kanuni sorumluluk
Hayal kırıklığı
25
GİRİŞİMCİ ÖZELLİKLERİ-1
1. BAŞARI İHTİYACI:
BAŞARILI VE ÜSTÜN OLMAK KONUSUNDA İÇSEL MOTİVASYON
VE ZOR ANCAK BAŞARILABİLİR AMAÇLAR İÇİN ÇALIŞMA
ARZUSU
2. BAĞIMSIZLIK İHTİYACI:
KENDİ KENDİNİN PATRONU OLMA ARZUSU
3. ÖZGÜVEN:
ZORLUKLARI AŞMA YETENEĞİ KONUSUNDA KENDİNDEN EMİN
OLMA
GİRİŞİMCİ ÖZELLİKLERİ- 2
4. İÇSEL KONTROL İNANCI
GİRİŞİMCİLER GELECEKLERİNİN KENDİ
KONTROLLERİNDE OLDUĞUNA , DIŞ FAKTÖRLERDEN
ETKİLENMEDİĞİNE İNANIR.
5. ORTA DÜZEYDE RİSK ALMA EĞİLİMİ
FİNANSAL, SOSYAL VE PSİKOLOJİK HATA
İHTİMALLAERİNİ GÖZE ALABİLME
6. BELİRSİZLİĞE KARŞI TAHAMMÜL:
GİRİŞİMCİLER DÜZENSİZLİK VE BELİRSİZLİK
ZAMANLARINDA SIKINTILI HİSSETMEZLER,
İŞLERİNE STRESSİZ ŞEKİLDE DEVAM EDEBİLİRLER.
GİRİŞİMCİ ÖZELLİKLERİ- 3
7. ENERJİ DÜZEYİ:
YENİ İŞ KURMA YÜKSEK DÜZEYDE ÇABA GEREKTİRİR.
PROFESYONEL YÖNETİCİLER HAFTADA 50 SAATTEN
AZ ÇALIŞIRKEN, ÇOĞU GİRİŞİMCİ HAFTADA 60
SAATTEN FAZLA ÇALIŞMAKTADIR.
8. GEÇEN ZAMANA HASSASİYET:
GİRİŞİMCİLER GERİDE ZAMAN KALMAMIŞ GİBİ
SABIRSIZDIR VE ACİLİYET DUYGUSUNA SAHİPTİR.
9. KURDUKLARI İŞLETMEYE BAĞLILIK
GİRİŞİMCİLER İÇİN FİRMANIN BÜYÜMESİ AİLE
REFAHININ GELİŞMESİNDEN DAHA ÖNEMLİDİR.
BAŞARISIZ GİRİŞİMCİLERİN ÖZELLİKLERİ
FIRSATLARIN FARKINDA OLSA DA, RİSK
ALMAKTAN KAÇINIR
RİSKLERİ KÜÇÜMSEYİP YÜKSEK DÜZEY RİSK
ALMAKTA TEREDDÜT ETMEZ
TEKNİK MESELELERDE YETENEKLİDİR ANCAK
STRATEJİK YÖNETİMİ VE PAZARLAMAYI SEVMEZ
SERT REKABET ORTAMINDA SIKINTI HİSSEDER
UYGULANABİLİR DÜZEYDE YENİLİKÇİ İŞ
PLANLARI GELİŞTİRİR ANCAK GEREKLİ SERMAYE
VE YÖNETSEL BECERİLERDEN YOKSUNDUR
BAŞARILI GİRİŞİMCİLERİN ÖZELLİKLERİ
•SOSYAL İLETİŞİMDE YETENEKLİ
•TEKNİK MESELELERDE YETENEKLİ
•PLANLI, DİSİPLİNLİ, KENDİNİ ADAMIŞ
•DEĞİŞİMLERİN VE FIRSATLARIN FARKINDA
•İŞ KURMA VE BÜYÜTMEDE YETENEKLİ
•TAKIM OYUNU VE LİDERLİKTE YETENEKLİ
30
Başarılı Girişimcilerin Kişisel Nitelikleri
Liderlik
Başarı ihtiyacı
10.4%
12.5%
Risk alma
16.7%
Enerji
43.8%
Kişilik
10.4%
Yaratıcılık
6.2%
Girişimciler ne kadar yetenekli olsalar da, sıradan işleri sıradan
olmayan biçimde iyi yapmak için çok çalışmanın ve disiplinin
yerine hiç bir şey geçemez.
31
Drucker’a göre Çalışkanlığın Önemi:
• “Belli bir konuya odaklanıp sebat ve bağlılık ile
çaba sarf etmek yetenek, deha ve bilgiden daha
değerlidir.
• Zaten yeniliği üreten dehadan ziyade belli bir işe
odaklanmaktır.
• Mesela Edison sadece elektrik alanında yıllarca
çalışmış ve yenilikler yapmıştır.”
Drucker, 1998, HBR
32
GİRİŞİMCİ ÖZELLİKLERİ NASIL
GELİŞTİRİLEBİLİR?
DEMOGRAFİ:
– YAŞ (30 civarı)
– EĞİTİM DÜZEYİ (ulusal ortalamaya yakın)
ÇOCUKLUK AİLE ÇEVRESİ:
–
–
–
–
DOĞUM SIRASI (çoğunlukla ilk çocuk)
AİLENİN MESLEĞİ (çoğunlukla girişimci aile)
SOSYAL STATÜ (önemi yok)
AİLENİN DESTEKÇI DAVRANIŞLARI
MESLEKİ GEÇMİŞ:
– BELİRLİ BİR SEKTÖRDE ÖZEL BİLGİ VE DENEYİM
– BAŞKA İNSANLARI YÖNETMEDE DENEYİM
– HALİ HAZIRDAKİ İŞTEN DUYULAN TATMİNSİZLİK
33
3
YARATICILIK
ve
YENİLİKÇİLİK
Bölüm Amaçları
1. Yenilik sürecini ortaya koymak
2. Yeniliğin farklı türlerini tanımlamak
3. Yenilik sürecinde yaratıcılığın rolünü
açıklamak
4. Kişisel ve örgütsel yeniliğin nasıl
artırılabileceğini tartışmak
35
TEMEL TANIMLAR
• Yaratıcılık: Problemlere ve fırsatlara yeni
bakış açıları keşfetme ve yeni fikirler
geliştirme, çözüm üretme ve uygulayabilme
yeteneği
• Yenilikçilik: Pazara standart ürünler yerine
yeni ve farklı ve malzeme ve süreçlerle
üretilmiş farklı işlev ve görüntüde ürün ve
hizmetler sunmak
36
Girişimcilikte Yenilik ve Yaratıcılığın Rolü
• Standart ve eski olandan yeni ve farklı olana
kaçış hem müşterinin hem de ölçek
ekonomilerinden yararlanamayan KOBİlerin
ortak özelliğidir.
• Zaten yenilik ve yaratıcılığın disiplinli ve
sistematik bir süreçle uygulanması sonucu
girişimcilik ortaya çıkar.
• Başarılı girişimciler aynı anda hem yaratıcı hem
de rasyonel (mantıklı-makul) olabilirler ve
yaratıcı fikirlerini işletmenin stratejik
faaliyetlerine uygulayabilirler
37
YARATICILIĞIN ÖZELLİKLERİ
• Az bulunurluk (orijinal)
• Önem (faydalı - işlevsel)
• Niyet (amaca yönelik)
• Süreklilik (uygulama mükemmeliyeti)
38
YARATICI KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ
Zeka
Esnek düşünce
Geniş hayal gücü
Kendine güven
Zorluklardan yılmama
Duyarlı ve dışa dönük
Detaylara takılmadan büyük
resmi görebilme
Hızla çözüm alternatifleri
üretebilme
Eksik veri ile çözüme
gidebilme
Dehanın
%1’i ilham,
%99’u
terlemedir
39
Yaratıcı olmayı öğrenebilir miyiz?
evet !!
• yeni ve farklı alternatifleri
değerlendirmek üzere
geleneksel düşünme
kalıplarından uzaklaşarak…
• hem sağ hem de sol beyin
fonksiyonlarını geliştirerek…
40
Girişimcilikte Beyinin Rolü
SOL
BEYİN
TARAMA
SAHİP OLMA
Sosyal, politik,
ekonomik alandaki
fırsatlar
Kişisel bilgi, beceri,
yetenek
DÜŞÜNME TARZI
DÜŞÜNME TARZI
Belirli bir amaca yönelik,
akılcı ve analitik
Sadece vizyona dayalı,
sezgisel, yaratıcı
SAĞ
BEYİN
YENİ İŞ FİKRİ
PLANLAMA VE
UYGULAMA
41
Sağ bey sayesinde Yaratıcı Düşünenler...
• Her zaman, “daha iyi bir çözüm var
mı?” diye sorgularlar.
• Alışkanlıklar, rutin unsurlar ve
geleneklerle mücadele eder.
• Düşünceli ve hayalperesttirler.
• Akıl oyunları oynarlar.
• Sorunlara çözüm değil sebep
üretirler.
42
Girişimcilikte Sağ beyin mi?
Yoksa Sol beyin mi önemlidir?
Sağ beyinin yaratıcı düşünme becerisi farklı
mantıksal çıkarımlar yapmayı, farklı fikirler
yaratma yeteneğini üretir.
Sol beyinin akılcı düşünme becerisi isabetli
seçimler yapmayı, farklı fikirleri değerlendirerek
bunlardan en iyisini seçebilme yeteneğini üretir.
Girişimcilik hem sağ hem de sol beyinle
düşünmeyi gerektirir.
43
44
Kişisel yaratıcılığı artırmak için...
• Fikirler dosyası veya defteri oluşturun
• Yeni fikirleri tartışabileceğiniz bir
Tartışma grubu geliştirin
• Vazgeçmeden okuyun araştırın
• Karşıt fikirleri ve yönleri de düşünün
• Eski nesneleri yeni yöntemlerle ve farklı
işlerde kullanmanın yollarını arayın
45
Aşağıdaki özellikleri dengeleyin!
SOL
BEYİN
SAĞ
BEYİN
46
Yaratıcılığın önündeki engeller
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tek bir doğru aramak
Mantıklı olmaya odaklanmak
Körü körüne kuralları izlemek
İstikrarlı ve pratik olmak
Çok fazla uzmanlaşmak
Oyunları saçmalık olarak görmek
Belirsizlikten ve Hata yapmaktan korkmak
Aptal gözükmekten korkmak
Kendine güvenmemek
47
Aşırı uzmanlaşma!
48
Personelin kişisel yaratıcılığını
geliştirmede üst yönetime
düşenler...
• Sadece girişimcinin değil tüm çalışanların
yaratıcılığından yararlanmaya çalışmak,
• Personele örgütsel hedefleri benimsetmek,
örnek olmak ve takım ruhu oluşturmak,
• Personele iş üzerinde uzmanlık eğitimi kadar
genel kültür ve kişisel gelişim eğitimi de
sağlamak,
• Fikir ve proje geliştiren personele zaman ve
para desteği sağlamak,
• Hataları hoş görmek, Başarıları ödüllendirmek.49
İYİ BİR İŞ FİKRİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
• HER YENİ KURULAN İŞLETME PAZARA YENİ
BİR FİKİR VE İŞ YAPMA YAKLAŞIMI
GETİRİR
• BU YENİ FİKİR HENÜZ ÇÖZÜLMEMİŞ
PROBLEMLER VE KEŞFEDİLMEMİŞ
FIRSATLARLA İLGİLİ OLMALIDIR.
• İŞLETMENİN BAŞARISI İSE, HEM İŞ
FİKRİNE HEM DE BU FİKRİN UYGULANMASI
İÇİN GEREKLİ OLAN KİŞİSEL VE ÖRGÜTSEL
İŞ YAPMA BECERİLERİNE BAĞLIDIR.
50
Yaratıcı Fikirlerin Başarı Oranı:
Her 30.000 yeni fikirden:
Dördü gelişme aşamasına geçer.
İkisi uygulamaya geçer.
Biri pazarda başarılı olur.
Ürün yeniliklerinin başarı oranı:
Ortalama olarak yeni ürünler
işletmenin tüm satışlarının %40’ını
kapsar.
51
YENİLİK SÜRECİ -1
•GÖZLEM : Pazarda yeni fırsatlar
yakalayabilmek için müşterilerin
karşılanmamış ihtiyaçlarını
gözlemlemek
•DÜŞÜNME: Bu ihtiyaçları karşılamak
yeni ürün ve hizmetleri düşünmek ve
hayal etmek
•TASARIM: En son teknolojileri
kullanarak yeni ürün/hizmet
tasarlamak
IBM’in kurucusu Thomas J. Watson 1940’ların sonlarında “THINK” (düşün)
levhasının binlerce kopyasını çalışanlarına dağıtılmıştır.
52
YENİLİK SÜRECİ -2
•FİNANSMAN: Yeni ürün ve hizmetleri üretmek ve
satmak için yatırım projelerine mali kaynak aramak
•PAZARLAMA: Mevcut ve yeni müşterilere ürün ve
hizmetleri tanıtmak
•SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK: Yeni ürün ve hizmetlerden
gelen rekabet avantajının sürekli olabilmesi için hem
araştırmayı sürdürmek hem de buluşları devlet
koruması altına aldırmak (ör: patent başvurusu)
53
Yenilikle ilgili yanlış görüşler
• Yenilik planlıdır ve öngörülebilir.
• Teknik şartnameler eksiksiz hazırlanmalıdır.
• Yaratıcılık hayal gücüne dayalıdır.
• Büyük proje grupları yeniliğe daha fazla katkıda bulunur.
• Teknoloji, yenilik sürecinin başlıca kaynağıdır.
54
Yenilikle ilgili doğrular
Ar-ge ve yenilik çabalarının sonuçları tahmin edilemez
Çoğunlukla dene-test et-düzelt yaklaşımı daha uygundur
Yenilikle uğraşanlar fırsatlardan hareket eder hayal gücünden
değil
Küçük gruplar daha iyi yaratıcı fikirler ortaya çıkarırlar.
Tek kaynak teknoloji değildir. Pazar odaklı yenilikçiler pazar
araştırması yaptıkları için en yüksek başarı olanağına
sahiptirler.
55
GENEL YENİLİK PRENSİPLERİ
• Ürünler ve süreçlerle ilgili
olarak sürekli yeni fikirler
araştır
• Anlaşılabilir ve müşteri-tabanlı
yenilikler yap
• Küçük başlasan da hep daha
büyümeyi hedefle
• Dene-test et-düzelt,
Hatalardan öğren
• Çok çalış!
56
Jobs’a göre YENİLİK PRENSİPLERİ
• Kariyerinde hep sevdiğin işleri yap!
• Vizyonun Evrende bir iz bırakmak olsun!
• Beynindeki motoru çalıştır! Yeni
tecrübeler yaşa, başkalarından ilham al!
• Hayal sat, ürün değil!
• Gereksiz karmaşaya “hayır” de!
Tasarımın basit olsun!
• Müşterilerine heyecan verici yeni
tecrübeler sun!
• Müşteriye sunduğun marka algısı açık
ve basit bir mesaj içersin!
The Innovation Secrets of Steve Jobs, 2010 by Carmine Gallo
57
Ford ve Drucker’a göre
YENİLİK PRENSİPLERİ
“Eğer insanlara ne istediklerini
sorsaydım, benden daha hızlı bir
at isterlerdi.” Henry Ford (18631947)
“İyi bir yenilik basit olmalı, insanlar:
ben bunu neden daha önce
düşünemedim! demeli.” Peter
Drucker, (1909-2005)
58
YENİLİK TÜRLERİ
1. RADİKAL YENİLİK (TEKNOLOJİK İCAT) :
HALİ HAZIRDA VAR OLAN ÜRÜNLERDEN
MALZEME, TEKNOLOJİ, İŞLEV VE GÖRÜNTÜ
AÇISINDAN TAMAMEN ORİJİNAL OLAN, TÜM
DÜNYA İÇİN DEVRİMSEL BİR YENİLİKTİR.
RADİKAL YENİLİK ÇOK DAHA FAZLA REKABET
AVANTAJI YARATIR.
59
YENİLİK TÜRLERİ
2. BİRİKİMLİ (INCREMENTAL) YENİLİK :
ÜRÜNLERİN SÜREGELEN GELİŞMELERİNİN,
YENİLENMELERİNİN VE
ÇEŞİTLENMELERİNİN SONUCU OLARAK
ORTAYA ÇIKAR.
BİRİKİMLİ YENİLİKLER DÜNYA İÇİN YENİ
OLABİLECEĞİ GİBİ SADECE ÜLKE İÇİN VEYA
FİRMA İÇİN YENİ DE OLABİLİRLER
BU TÜR YENİLİK ÇABALARI DAHA AZ
MALİYETLİ VE RİSKLİDİR
60
YENİLİK ALANLARI
1. Ürün (Mal/ Hizmet) lerle ilgili Yenilikler
2. Üretim Süreçleri ile ilgili Yenilikler
3. Pazarlama Yöntemleri ile ilgili Yenilikler
4. Yönetim Sistemleri ile ilgili Yenilikler
61
Ürünlerle ilgili Yenilikler
Mevcut ürünlerin bileşenlerinde çıktı kalitesini
arttırıcı ve çıktı maliyetini azaltıcı değişiklikler
yapılması
Mevcut ürünlerin işlevsel özelliklerinde müşteri
açısından kullanım kolaylığı ve tatminini artırıcı
yenilikler yapılması
Mevcut ürünlerden tamamen farklı bileşenlere,
teknik spesifikasyonlara ve işlevsel özelliklere sahip
yeni ürünlerin piyasaya sunulması
62
Üretim Süreçleri ile ilgili Yenilikler
Üretim ve teslimat süreçlerindeki değer katmayan
faaliyet adımlarının tespiti ve ayıklanması
Üretim usul, teknik, donanım ve yazılımlarında
değişken maliyetleri azaltıcı ve çıktı kalitesini ve
hızını arttırıcı yenilikler yapılması
örnek: fabrika otomasyonuna, CAD-CAM vs. gibi
ileri imalat teknolojilerine geçiş
63
Pazarlama ile ilgili Yenilikler
Ürünlerin görünüş, biçim, hacim vb. ile
ilgili tasarım yeniliklerinin yapılması
Ürünlerin pazardaki satış kanallarını
yenilemeye yönelik yeni ürün
konumlandırma tekniklerinin geliştirilmesi
Ürünlerin tanıtımında kullanılan medya, reklam,
müşteriye özel tanıtımlar, yeni marka sembolleri, vs.
gibi yeni promosyon tekniklerinin geliştirilmesi
Ürünler için yeni fiyatlama tekniklerinin geliştirilmesi
64
Yönetim Sistemleri ile ilgili
Yenilikler
Firma içindeki genel iş yapış şekilleri ile ilgili usul ve
prosedürlerin yenilenmesi.
Tedarik zinciri yönetimi ile ilgili sistemin
yenilenmesi
İnsan kaynakları sisteminin yenilenmesi
Firma içi bilgi işlem ve bilgi paylaşım sisteminin
yenilenmesi
Takım çalışmasını ve Departmanlar arası
koordinasyonu kolaylaştırmaya yönelik olarak
organizasyon yapısının yenilenmesi
65
ÜRÜN YENİLİK ÖRNEKLERİ
69
70
4
YENİ ÜRÜN GELİŞTİRME
Bölüm amaçları
1. Yeni ürün geliştirme sürecinin adımlarını
açıklamak.
2. Yeni iş fikirleri geliştirme yöntemlerini
açıklamak.
3. Yeni iş fikirlerini değerlendirme
kriterlerini açıklamak.
4. Yapılan yenilikleri korumak üzere gerekli
olan yasal araçları açıklamak.
72
YENİ ÜRÜN GELİŞTİRME SÜRECİ
1. FİKİR
AŞAMASI
2. KAVRAM
AŞAMASI
FİKİR
GELİŞTİRME
3. ÜRÜN
GELİŞTİRME
AŞAMASI
4.PAZARLAMA
TESTİ AŞAMASI
LABORATUAR
ÖN ÜRETİM
YARI-TİCARİ
TANITIM
5. TİCARETE DÖKME AŞAMASI
OLGUNLUK
BÜYÜME
DÜŞÜŞ
GİRİŞ
SATIŞLAR
73
FİKİR AŞAMASI
YENİ ÜRÜN GELİŞTİRME SÜRECİNİN
ALTERNATİF FİKİRLERİN
DEĞERLENDİRİLDİĞİ İLK AŞAMA
A. FIRSAT ANALİZİ:
KARŞILANMAMIŞ İHTİYAÇLARIN KEŞFİ
B. FİKİR GELİŞTİRME:
MÜŞTERİLERİ TATMİN ETMENİN YENİ
YOLLARINA KARAR VERME
74
FIRSATLAR HAKKINDA BİLGİ
KAYNAKLARI-1
1. MÜŞTERİLER:
Potansiyel müşterilerin fikirleri ve ihtiyaçları
girişimcinin odak noktasını oluşturur.
2. RAKİPLER:
Potansiyel rakiplerin ürün ve hizmet
performansını incelemek yeni fikirler elde
etmenin bir başka yoludur.
3. DAĞITIM KANALLARI:
Tedarikçilerden ve satıcılardan gelen öneriler
pazar başarısında yardımcı olabilir.
75
FIRSATLAR HAKKINDA BİLGİ
KAYNAKLARI -2
4. HÜKÜMET:
Hükümet iş hayatındaki en büyük alıcı,
satıcı ve kural koyucudur.
5. ARAŞTIRMA & GELİŞTİRME:
Girişimci kendi bilimsel ve teknolojik bilgi
birikimi sayesinde yeni iş fikirleri ve
ürünler geliştirebilir.
76
İyi Fırsatların Özellikleri
İş fırsatı
Cazip
Başarılabilir
Değer yaratan
Uzun ömürlü
Fırsatı işe dönüştürmeden önce kendinize sorun:
• Bu işi yapmak bana zevk verir mi?
• Bu fırsat kariyerime katkı yapar mı?
• Bu fırsatı değerlendirecek yetenek ve kaynaklara sahip miyim?
77
YENİ KEŞFEDİLEN İHTİYAÇLAR İÇİN
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
İHTİYACIN TÜRÜ: SÜREKLİ Mİ? GEÇİCİ Mİ?
İHTİYACIN ZAMANLAMASI: SÜRE VE SIKLIK?
İHTİYACI KARŞILAMA YOLLARI: ESKİ Mİ YENİ Mİ?
İŞLEVLERİ: MÜŞTERİLERİN ALIŞKANLIK VE
BEKLENTİLERİNE UYGUN MU?
KALİTE/FİYAT ORANI: YÜKSEK KALİTE? DÜŞÜK FİYAT?
PAZAR VE MÜŞTERİLER: PAZARIN BÜYÜME HIZI,
MÜŞTERİLERİN GELİR DÜZEYİ, GENEL EKONOMİK
KOŞULLAR.
78
FİKİR GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ
Yeni ürün veya hizmet fikri bir ihtiyacı karşılamak
üzere geliştirilmelidir.
Pazardaki mevcut ürünlerle karşılanamamış bir
müşteri ihtiyacı verimli bir fırsat olarak
değerlendirilebilir.
Yeni iş fikrine bağlı yeni ürün projesinin müşteri
ihtiyaçlarını nasıl en iyi şekilde karşılayacağını
tasarlayabilmek için bazı nitel araştırma yöntemleri
kullanılabilir:
»
»
»
»
ODAK GRUP TOPLANTISI
BEYİN FIRTINASI
PROBLEM ENVANTERİ ANALİZİ
İNCE AYAR
79
ODAK GRUP TOPLANTILARI
PAZAR İHTİYACINI KARŞILAMAK İÇİN ÜRÜN GELİŞTİRMEDE
DETAYLI TARTIŞMA ORTAMI YARATMAK ÜZERE AYNI
ÖZELLİKLERE SAHİP BİR GRUP MÜŞTERİ VEYA UZMANIN
(8-14 KİŞİ) BİR ARAYA GETİRİLMESİ.
BEYİN FIRTINASI
FARKLI ÖZELLİKLERE SAHİP BİR GRUP UZMANIN (6-12 KİŞİ)
BİR ARAYA GETİRİLMESİ SAYESİNDE:

HERKES AKLINA GELEN YENİ FİKRİ AÇIKÇA SÖYLEMEK
KONUSUNDA ÖZGÜR VE RAHAT HİSSETMELERİ.

ÇOK FAZLA SAYIDA FİKRİN ORTAYA ATILMASI.

FİKİRLERİN SERTÇE ELEŞTİRİLMESİNE İZİN
VERİLMEMESİ.
80
PROBLEM ENVANTERİ ANALİZİ:
 MÜŞTERİLERİN PAZARDAKİ MEVCUT ÜRÜNLERE İLİŞKİN
ŞİKAYETLERİ İLE İLGİLİ BİLGİ TOPLANIR.
 MÜŞTERİLERİN ÜRÜNLERİN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ
PROBLEMLERİ BELİRTMELERİ İSTENİR.
 BU PROBLEMLER ÜRÜNÜN AĞIRLIĞI, TADI, GÖRÜNÜMÜ
VEYA FİYATI İLE İLGİLİ OLABİLİR.
İNCE AYAR:
 ÜRÜN VE HİZMETE İLİŞKİN YENİ GELİŞTİRİLEN FİKRİN
NASIL İYİLEŞTİRİLEBİLECEĞİNE KARAR VERİLİR.
 NE & NASIL DEĞİŞTİRİLECEK? (RENK, BİÇİM, İÇERİK, vs.)
 HANGİ İŞLEVLER VE KISIMLAR EKLENECEK?
 HANGİ İŞLEVLER VE KISIMLAR ÇIKARILACAK?
81
YENİ FİKİRLER İÇİN DEĞERLENDİRME
KRİTERLERİ
Verimli bir fırsatı kaçırmamak için yeni bir
ürün veya hizmet fikri geliştirildiğinde,
Pazara girmeden önce bu yeni fikrin başarı
olasılığını değerlendirmek üzere şu konularda
tarama yapmak gerekir:
» MÜŞTERİLER CEPHESİNDE FIRSATIN
BÜYÜKLÜĞÜ
» RAKİPLER CEPHESİNDE FIRSATIN BÜYÜKLÜĞÜ
» FİRMANIN İÇ BÜNYESİ AÇISINDAN FIRSATIN
BÜYÜKLÜĞÜ
82
MÜŞTERİLER CEPHESİNDE FIRSATIN BÜYÜKLÜĞÜ:



POTANSİYEL TALEBİN BÜYÜKLÜĞÜ,
PAZARIN DOYUM DÜZEYİ,
OLASI PAZAR PAYI,
RAKİPLER CEPHESİNDE FIRSATIN BÜYÜKLÜĞÜ:

RAKİPLERİN FİYATLAMA VE TUTUNDURMA
POLİTİKALARININ ANALİZİ,

RAKİP ÜRÜNLERİN KALİTE VE ÖZELLİKLERİ.

YENİ ÜRÜNLERİN FARKLI VE YENİ ÖZELLİKLERİ.
FİRMANIN İÇ BÜNYESİ AÇISINDAN FIRSATIN BÜYÜKLÜĞÜ:



YENİ ÜRÜNÜN FİRMANIN HALİ HAZIRDAKİ YETENEK VE
STRATEJİLERİNE UYUMU.
YENİ ÜRÜN İÇİN MEVCUT PERSONELİ VE PAZARLAMA
KANALLARINI KULLANABİLME OLANAĞI.
ÜRÜNÜ MEVCUT ÜRETİM OLANAKLARI SAYESİNDE DÜŞÜK
MALİYET VE YÜKSEK KALİTEDE ÜRETEBİLME OLASILIĞI. 83
KAVRAM AŞAMASI
ÜRÜN GELİŞTİRME SÜRECİNİN İKİNCİ
AŞAMASINDA YENİ ÜRÜN FİKRİ İSİM VE ŞEKİL
VERİLEREK BİR KAVRAMA DÖNÜŞTÜRÜLÜR.
BU KAVRAMA YÖNELİK OLARAK BAZI
POTANSİYEL MÜŞTERİLERİ VE DAĞITICILARDAN
İLK TEPKİLERİ SORULUR.
BU TEPKİLER ÜRÜNÜN POTANSİYEL ALICILAR
TARAFINDAN NASIL DEĞERLENDİRİLDİĞİNİ VE
DAHA NASIL İYİLEŞTİRİLEBİLECEĞİNİ GÖSTERİR.
84
ÜRÜN GELİŞTİRME AŞAMASI
TÜKETİCİLERİN SOMUT ÜRÜNE OLAN
TEPKİLERİNİN BELİRLENDİĞİ AŞAMADIR.
KAVRAM PROTOTİPE DÖNÜŞTÜRÜLÜR VE
BİR GRUP MÜŞTERİYE TEST EDİLMEK ÜZERE
VERİLİR.
MÜŞTERİLER ÖRNEK ÜRÜNÜ KULLANIR VE
ÜRÜNÜN ÜSTÜNLÜK VEYA KUSURLARINA
YÖNELİK TEPKİLERİ SORULUR.
85
PAZARLAMA TESTİ AŞAMASI
PAZARLAMA TESTİ MÜŞTERİLERİN KABUL
DÜZEYİNİN BELİRLENDİĞİ, ÜRÜNÜ
TİCARİLEŞTİRMEDEN ÖNCEKİ SON AŞAMADIR.
SINIRLI SAYIDA YENİ ÜRÜN PAZARA SÜRÜLÜR.
SATIŞ BAŞARISININ DÜZEYİNE VE MÜŞTERİ
ŞİKAYETLERİNE GÖRE SERİ ÜRETİME
GEÇMEDEN ÖNCE ÜRÜNÜN TASARIM VE
FİYATI İLE İLGİLİ SON KARARLAR VERİLİR.
86
YENİLİKLERİN KORUNMASI
• Yaratıcılık ve Yenilikçilik süreç ve çabalarının
sonucunda ortaya çıkan yeni eser, yöntem ve ürünler
rakiplerin taklit çabalarının hedefi haline gelmektedir.
• Mucit ve girişimcilerin yenilikçilik çabalarını
sürdürebilmeleri ve bu çabalardan kar edebilmeleri için
Kanun Koyucu onlara geçici tekel oluşturabilmeleri için
bazı fikri mülkiyet hakları sağlar.
• Fikri mülkiyet, yaratıcı fikrin ve ona bağlı eser, usul ve
ürünlerin sahipliğinin sadece onu ortaya çıkaran(lar)a
ait olduğunun tescili anlamına gelir.
87
Fikri Mülkiyet Türleri
Yenilikler aşağıdaki şekillerde fikri mülkiyete
dönüştürülüp koruma altına alınabilir:
Sınai Mülkiyet Hakları
* Patent
* Faydalı Model
* Tescilli Tasarım
* Tescilli Marka
Telif Hakları
* Eser Sahibinin Hakları
* Bağlantılı Haklar
Kaynak: Mehmet Akif Hakan, MÜLKİYET, FİKRİ MÜLKİYET, PATENT VE AVRUPA
PATENTİ Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi(Mayıs 2008) sayı 29
88
Patent / Faydalı Model (Utility Model)
• İcat, (invention) tarım alanı dahil olmak üzere
sanayinin herhangi bir kolunda mevcut problemlere
getirilen teknik çözümlerdir.
• Teknolojinin bütün alanlarındaki ürün ve usul
icatlarına verilebilir
• Patent / Faydalı Model icadı yapan kişi veya
kuruluşa başvurusu üzerine araştırma yapıldıktan
sonra en fazla 20 yıl süreyle bu icadı kullanma,
satma, geliştirme konusunda tüm hakları sağlamak
üzere verilir.
Kaynak: Mehmet Akif Hakan, MÜLKİYET, FİKRİ MÜLKİYET, PATENT VE AVRUPA
PATENTİ Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi(Mayıs 2008) sayı 29
89
90
Patent/Faydalı Model tanımı
• Sınırlı bir süre ve yer için üçüncü kişiler
tarafından icadın (buluşun) izinsiz olarak
üretilmesini, satılmasını, kullanılmasını veya
ithal edilmesini engelleme yoluyla sahibine
tanınan tekel haklarıdır.
• Bu buluşun Dünya için yeni ve Sanayi için
üretilebilir ve kullanılabilir olması gerekir.
(Patent/Faydalı Model Klavuzu, Mart 2014,
http://www.turkpatent.gov.tr/dosyalar/yayinlar/basvuru_kilavuz/PATENT_BK.pdf)
91
Patent/Faydalı Model farkı
Faydalı Modelden farklı olarak Patent şu ilave
şart ve özelliklere sahiptir:
• Yenilik türü: Radikal Yenilik.
• Koruma kapsamı: Üretim usulleri ve bu
usuller sonucunda elde edilen ürünler
• Koruma Süresi (patent için): 20 yıl
• Koruma Süresi (faydalı model için): 10 yıl
(Patent/Faydalı Model Klavuzu, Mart 2014,
http://www.turkpatent.gov.tr/dosyalar/yayinlar/basvuru_kilavuz/PATENT_BK.pdf)
92
93
2013’te en çok Patent Başvurusu yapan Ülkeler
ve en çok başvuru yapılan Alanlar (www.wipo.int)
1. ABD
2. Japonya
57,239
43,918
1.Elektrikli Aletler & Enerji 14,897
2. Bilgisayar Teknolojileri
14,684
3. Çin
21,516
4. Almanya
17,927 3. Dijital İletişim
14,059
5. Güney Kore
12,386 4. Tıbbi Teknolojiler
11,920
6. Fransa
7,899
7. İngiltere
4,865
5. Ölçüm aletleri
7,952
94
2013’te en çok Patent Başvurusu
yapan Firmalar (www.wipo.int)
1. PANASONIC (Japonya/Elektronik) …....2881
2. ZTE (Çin/Telekom)……………….…….....2309
3. HUAWEI (Çin/Telekom)……………………2094
4. QUALCOMM (ABD/Yarı iletkenler)………2,036
5. INTEL (ABD/Yarı iletkenler)………………1,852
6. SHARP (Japonya/Elektronik) …………….1,840
7. ROBERT BOSCH (Almanya/Otomotiv)….1,786
95
2013’te en çok Patent Başvurusu yapan
Firmalar (www.hurriyet.com.tr/ekonomi)
96
Tescilli Tasarım (Registered Design)
• 1995’ten bu yana 554 sayılı Endüstriyel
Tasarımların Korunmasına İlişkin Kanun
Hükmünde Kararnamede endüstriyel tasarım
kavramı şu şeklide tanımlanmaktadır;
• Tasarım, bir ürünün tümü, veya bir parçası
veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim,
renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan
duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya
özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade eder.
(http://www.tpe.gov.tr)
97
2013’te en çok Endüstriyel Tasarım Başvurusu
yapan Ülkeler ve en çok başvuru yapılan Alanlar
(www.wipo.int; www.tpe.gov.tr)
1. İsviçre…………662
2. Almanya……..643
3. İtalya …………419
4. Fransa ……….293
5. ABD …………..147
6. Hollanda …….144
1. Paketler ve Konteynırlar….297
2. Saatler……………………..…..297
3. Mobilyalar………………..….. 230
4. Taşıt Araçları…………………210
5. Beyaz Eşya………….………. 170
7. Türkiye ………70
98
2013’te en çok Endüstriyel Tasarım
Başvurusu yapan Firmalar (www.wipo.int)
1. SWATCH (İsviçre/Saat) ………………………...113
2. PHILIPS (Hollanda/Elektronik)………………....82
3. PROCTER&GAMBLE (ABD/Temizlik&Bakım)…76
4. DAIMLER (Almanya/Otomotiv)………………....52
5. VOLKSWAGEN (Almanya/Otomotiv)………..….51
6. ALFRED KÄRCHER (Temizlik Aletleri)…………..38
7. GILLETTE (ABD/Traş Bıçakları)………………….38
99
Tescilli Marka (Trademark)
Marka;
• Firmanın, ürünü pazardaki diğer
ürünlerden ayırmak üzere kullandığı
herhangi bir özel kelime, sembol,
tasarım, isim, logo veya slogandır.
• Türk Patent Enstitüsü 1994’den beri
yaklaşık 200.000 marka kaydı yapmıştır.
100
2013’te en çok Marka Başvurusu* yapan
Ülkeler ve en çok başvuru yapılan Alanlar **
1. Almanya ……....6,822
2. ABD……………….6,043
3. Fransa……………4,239
4. İsviçre …………..3,070
5. İtalya …………...2,786
6. İngiltere…….....2,462
7. Çin ……………....2,359
8. Japonya ……..…1,921
9. Hollanda……..…1,461
10. Avustralya …….1,263
1. Bilgisayar ve Elektronik …9,978
2. Firmalara Hizmetler ……..8,432
3. Teknolojik Hizmetler……..6,112
4. Giyim ve Ayakkabı……..…5,688
5. İlaç…………………….……….5,381
* www.madridprotokolu.gen.tr
**www. wipo.int
101
2013’te en çok Marka Başvurusu yapan
Firmalar (www.wipo.int)
1. NOVARTIS (İsviçre/İlaç)……………………….228
2. ZENTIVA (Çek/İlaç)….…………………….…….114
3. EGIS (Fransa/İnşaat)…………….............…...111
4. L’OREAL (Fransa/Kişisel Bakım)………….…..109
5. BOEHRINGER INGELHEIM (Almanya/İlaç)…...107
6. BOQUOI HANDELS (Almanya/Donmuş Gıda)…98
7. NESTLÉ (İsviçre/İşlenmiş Gıda)…………...….91
102
Coğrafi işaret (Geographical indication)
• Coğrafi işaret tescili, belirli bir coğrafi
yöre veya alan veya bölge adı ile anılan
ürünlerin korunmasını sağlayan gerçek
veya tüzel kişilere devlet tarafından
ürün üzerinde tekel hakkı verilmesidir.
Kaynak: http://www.vizyoner.com.tr/danismanlik/Cografi.Isaret_17_tr_hizmet.html
103
104
Telif Hakları (Copyright)
Telif hakları;
• Edebi, müzikal veya artistik çalışmalar
gibi orijinal eser yaratıcılarının özel
koruma haklarıdır.
Eser Çeşitleri:
•
•
•
•
•
İlim ve edebiyat eserleri
Musiki eserleri
Güzel sanat eserleri
Sinema eserleri
İşlenme ve Derlemeler
105
Bağlantılı Haklar (Related Rights)
Eserin oluşturulmasında değil ama halka ulaştırılmasında
yardımcı olan faaliyetleri yapan kişi ve kurumlar da bazı
haklara sahip olurlar:
İCRA: Sanatçılarca bir eserin özgün bir biçimde icra edilmesi
SES KAYDI: Bir icra ürünü olan seslerin ilk defa tespit ve
kaydının yapılması
SES-GÖRÜNTÜ YAYINI: eserin halka görsel ve sesli olarak
ulaştırılması
GÖRÜNTÜ KAYDI: esesrin bir parçası olan görüntülerin ilk
defa tespit ve kaydının yapılması
http://www.telifhaklari.gov.tr
106
21. Yüzyılın Bazı Yenilikleri
• Ulaşım Araçları: Ginger (2000), Melez araba (2003), Uçan Araba (2011)
• Tıp: Yapay kalp (2001), Yapay ciğer (2001), Kör Eldiveni (2001), Hemşire
Robot (2006), Pilli Ayak Protezi (2008), DNA Test Kit (2008), Retina
İmplantı (2009), Yapay El (Stark Eli- 2011), Kanama durdurucu Şırınga
(2014)
• İletişim: İpod (2001), Sanal Klavye (2002), Diş Telefonu (2002), YouTube
(2004), Akıllı telefon (2007), katlanabilir esnek ekran (2007), Taşınabilir
Yazıcı (Printbrush -2011), Google Gözü (2012), Masaüstü 3Boyutlu Yazıcı
(Form1+-2012)
• Çevre ve Enerji: Güneş Kulesi (2002), Havadan Su üreticisi (Rainmaker,
2006), Sıfır Sıvı Atık (ZLD-2011), Telefon şarj eden Ayakkabı tabanı (2014)
• Tekstil: Elektrikli yelek (2003), Damlatmayan şemsiye (2006), Duygulu
elbise (2008), Katlanabilir Kask (2014)
• Diğer: Robot Kedi (2003), Yarı Şeffaf Beton (2004), Su bazlı malzemeler
(2010), Cronut (croissant+donut-2013), Sanal Gerçeklik başlığı (2013)
Kaynaklar: http://inventors.about.com/od/timelines/a/ModernInvention.htm;
http://academicfest.org/top-10-inventions-of-20
Time Magazine (http://content.time.com/time/specials); Popular Science (http://www.popsci.com)
107
5
İŞ PLANI
Planlama Gerçekten Önemli mi?
500 KOBİ üzerinde yapılan bir
araştırmaya göre büyüyen firmaları
batan firmalardan ayıran en önemli
özelliklerden biri: Yazılı bir iş
planının hazırlanmış olmasıdır.
Başka bir çalışmaya göre KOBİ’lerin
yalnızca %12’sinde uzun-vadeli
yazılı bir plan bulunmaktadır.
109
İŞ PLANI NEDİR?
* KONU İLE İLGİLİ TÜM İÇ VE DIŞ
ÖNGÖRÜLERİ
* YENİ İŞ KURMA STRATEJİLERİNİ
TANIMLAYAN YAZILI DOKÜMAN
GİRİŞİMİN İLK ÜÇ YILINI
KAPSAYAN BİR YOL HARİTASIDIR
110
İŞ PLANININ TEMELLERİ
GİRİŞİMCİLER İŞ PLANINDA YER ALAN ŞU
TEMEL SORULARI YANITLAMALIDIR:
•
ŞU AN NERDEYİM?
•
NEREYE GİDİYORUM?
•
BURAYA NASIL ULAŞACAĞIM?
BU YANITLARI OKUYAN POTANSİYEL
YATIRIMCILAR, TEDARİKÇILER HATTA
MÜŞTERİLER BU YENİ FİRMAYLA İŞ YAPIP
YAPMAMAK KONUSUNDA KARAR VEREBİLİR.
111
İŞ PLANI İŞLETMENİN GELECEKTE HEDEFLEDİĞİ
NOKTAYA ULAŞMASINA REHBERLİK EDECEK YOL
HARİTASIDIR.
BU UZUN YOLDA HEDEFE ULAŞMADA GİRİŞİMCİNİN
KONTROLÜNDE OLMAYAN BİRÇOK DIŞ FAKTÖRLER
DE VARDIR.
BU FAKTÖRLER GİRİŞİMİN BAŞARISI VE FAALİYETİ
ÜZERİNDE ÖNEMLİ ETKİLERE SAHİPTİR.
ÖRN: GENEL EKONOMİDE, POLİTİKALARDA,
DÜZENLEMELERDE, MÜŞTERİ TERCİHLERİNDE,
RAKİPLERİN HAREKETLERİNDEKİ DEĞİŞİMLER
BAZILARI DA İÇSEL FAKTÖRLER OLDUĞUNDAN
KONTROL EDİLEBİLİRLER.
ÖRN: ÜRETİM, PAZARLAMA, VE PERSONEL
Plan Kısa Olmalı ve Aşağıdakileri
İçermelidir:
• AÇIKÇA ORTAYA KONMUŞ VİZYON
• GERÇEKÇİ FİNANSAL GÖSTERGELER
• ENDÜSTRİ VE RAKİPLERE İLİŞKİN DETAYLI
BİLGİ
• ETKİN YÖNETİCİLERİN VARLIĞINA YÖNELİK
KANITLAR
• OLASI RİSKLER VE ENGELLER
• MEVCUT KAYNAKLAR VE FONLAR
113
PLANI KİMLER YAZMALI?
PEK ÇOK BİLGİ KAYNAĞINA DANIŞARAK PLANI
YAZACAK KİŞİ GİRİŞİMCİDİR.
BU BİLGİ KAYNAKLARI AVUKATLAR, MUHASEBECİLER,
PAZARLAMA DANIŞMANLARI, MÜHENDİSLER,
KAMU KURULUŞLARI, ARKADAŞ VE YAKINLAR
OLABİLİR
İLK OLARAK GİRİŞİMCİLER PLAN YAZMAK İÇİN
GEREKLİ OLAN BECERİLERİNİ
DEĞERLENDİRMELİDİR.
DAHA SONRA YETERLİ OLMADIĞI ALANLARDA
DANIŞABİLECEĞİ BİRİMLERİ ARAŞTIRMALIDIR.
BU BECERİLER MUHASEBE, PLANLAMA, TAHMİNLEME,
PERSONEL YÖNETİMİ VE PAZARLAMA GİBİ
114
BİLGİLERİ İÇERİR.
PLANI KİMLER OKUYACAK?
PLAN, İŞİN AMAÇLARINA ULAŞACAĞI
DOĞRULTUSUNDA OKUYUCULARI İKNA
ETMELİDİR.
ÇÜNKÜ:
• YENİ İŞİN HEDEF PAZARA UYGUNLUĞUNU
BELİRLEMEYE YARDIMCI OLUR.
• GİRİŞİMCİYE SONRAKİ FAALİYETLERİ İÇİN
ÖNDERLİK EDER.
• VE FİNANSAMAN SAĞLAMADA ÖNEMLİ BİR
ARAÇ OLARAK KULLANILIR.
115
İŞ PLANLARI FARKLI AMAÇLARA SAHİP
POTANSİYEL OKUYUCULAR İÇİN YAZILIR.
BAŞLICA OKUYUCULAR:




BANKACILAR (Borç verenler)
SERMAYE SAHİPLERİ (Yatırımcılar)
POTANSİYEL ALICILAR (Müşteriler)
GİRİŞİMCİNİN KENDİSİ
İŞ PLANININ EN ÖNEMLİ OKUYUCULARI KREDİ
SAĞLAYAN SERMAYE TEDARİKÇİLERİDİR:
Borç verenler
BORÇ VERENLER GİRİŞİMCİNİN BORCUNU
ÖDEYİP ÖDEYEMEYECEĞİNİ BİLMEK İSTER.
116
İŞ PLANI BORÇ VERENLERİ TEMEL BEKLENTİLERİ
KONSUSUNDA İKNA ETMELİDİR.
• Kredibilite: GİRİŞİMCİNİN TEMİZ BİR KREDİ
GEÇMİŞİ VAR MI?
• Özkaynak büyüklüğü: ÖZ SERMAYESİ YETERİNCE
BÜYÜK MÜ?
• Girişimcinin serveti: ÖZ SERMAYESİNİN YANINDA
İFLAS DURUMUNDA BORÇLARINI ÖDEYEBİLECEK
BAŞKA VARLIKLARA SAHİP Mİ?
• Pazarın durumu: GİRİLECEK PAZAR CAZİP Mİ?
• Girişimin potansiyeli: GİRİŞİMCİ(LER) GÜÇLÜ BİR
KAZANÇ AKIŞI ELDE EDEBİLECEK GİBİ Mİ?
• Referanslar: BANKANIN GÜVENİLİR MÜŞTERİLERİ
BU GİRİŞİMCİYİ TANIYIP TAVSİYE EDİYORLAR MI?
117
PLAN NASIL YAZILMALI?
İŞ PLANININ İÇERİĞİ
1. GİRİŞ
2. YÖNETSEL ÖZET
3. ENDÜSTRİ ANALİZİ
4. GİRİŞİMİN TANIMLANMASI
5. ÜRETİM PLANI
6. PAZARLAMA PLANI
7. ÖRGÜTSEL PLAN
8. RİSKİN DEĞERLENDİRİLMESİ
9. FİNASAL PLAN
10. EKLER
118
1. GİRİŞ
•
•
•
•
•
FİRMANIN ADI VE ADRESİ
GİRİŞİMCİNİN ADI VE TELEFONU
İŞLETMENİN KISACA TANITILMASI
VE İŞLETMENİN YAPISI
İHTİYAÇ DUYULAN FİNANSMAN
MİKTARI
GİZLİLİĞİN İFADE EDİLMESİ
2. YÖNETİCİ ÖZETİ
• POTANSİYEL YATIRIMCILARI
PLANIN TÜMÜNÜ OKUMAYA VE
• İŞLETMEYİ DESTEKLEMEYE İKNA
EDECEK
• 3-4 SAYFALIK ÖZET
3. ENDÜSTRİ ANALİZİ
GİRİLECEK ENDÜSTRİ DALININ ŞU ANKİ
VE GELECEKTEKİ DURUMUNA İLİŞKİN
OLARAK TOPLANAN VERİLER:
• GEÇEN 5 YIL İÇERİSİNDE
ENDÜSTRİDEKİ TOPLAM SATIŞ HACMİ?
• BU ENDÜSTRİDE BEKLENEN BÜYÜME
ORANI?
• GEÇMİŞ 3 YIL İÇERİSİNDE BU
ENDÜSTRİYE GİREN FİRMA SAYISI?
• EN YAKIN RAKİPLER KİMLER?
• İŞLETME FAALİYETLERİ NASIL
RAKİPLERDEN DAHA İYİ OLABİLİR?
• RAKİPLERİN SATIŞ HACMİ ARTIYOR MU,
AZALIYOR MU, AYNI MI KALIYOR?
• HER BİR RAKİBİN GÜÇLÜ VE ZAYIF
YÖNLERİ NELERDİR?
• MÜŞTERİ PROFİLİ NEDİR?
• MÜŞTERİ PROFİLİ RAKİPLERDEN NASIL
FARKLILAŞIYOR?
4. GİRİŞİMİN TANITILMASI
GİRİŞİMİN ÜRÜNLERİ, HİZMETLERİ VE
FAALİYETLERİNE YÖNELİK KAPSAMLI
BAKIŞ:
• ÜRETİLECEK TEMEL ÜRÜN VE HİZMETLER?
• PATENT VEYA MARKA DURUMU?
• İŞLETME NERDE KURULACAK?
• İŞLETME BİNASI VE YERİ İŞ İÇİN UYGUN
MU?
• GEREKLİ OLAN PERSONEL VE
DONANIMIN NİTELİĞİ VE MİKTARI
NEDİR?
• BİNALAR VE DONANIMLAR SATIN MI
ALINACAK YOKSA KİRALANACAK MI?
• GİRİŞİMCİNİN KISA ÖZGEÇMİŞİ
• GİRİŞİMDE BULUNMAK İÇİN
SEBEPLERİ NELER?
• NASIL VE NEDEN BAŞARILI OLACAK?
5. ÜRETİM PLANI
ÜRETİM SÜRECİNİN DETAYLARI
• ÜRETİMİN TÜM SÜREÇLERİ İŞLETME
İÇERİSİNDE Mİ GERÇEKLEŞTİRİLECEK?
• YOKSA BAZILARI ANLAŞMALI
FİRMALARA MI YAPTILACAK?KİMLERE?
• NE GİBİ GİRDİLERE İHTİYAÇ VAR VE
BUNLAR NEREDEN SAĞLANACAK?
• ÜRETİM MALİYETLERİ NEDİR?
• DEPOLAMA İHTİYACI NEDİR?
6. PAZARLAMA PLANI
PAZARLAMA AMAÇLARININ, STRATEJİLERİNİN VE
FAALİYETLERİNİN ORTAYA KONMASI:
• POTANSİYEL ALICILAR, KONUMLARI, DEMOGRAFİK
ÖZELLİKLERİ, SATIN ALMA GÜÇLERİ VE SATIN ALMA
ALIŞKANLIKLARI NASIL?
• RAKİP ÜRÜNLERİN KALİTE STANDARTLARI VE
FİYATLARI NASIL?
• RAKİPLER KİM, KONUMLARI VE PAZARLAMA
STRATEJİLERİ NELER?
• GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER NELER?
• UZUN VADELİ AMAÇLAR VE STRATEJİLER NELER?
PAZARLAMA KARMASIYLA İLGİLİ KARARLAR
PAZARLAMA AMAÇLARINA ULAŞMAK İÇİN GEREKLİ
PAZARLAMA FAALİYETLERİNİN BİLEŞİMİ
• ÜRÜNLERİN KALİTESİ, TARZI, MARKA İSMİ,
AMBALAJI VS. NE OLACAK?
• FİYAT LİSTESİ, İNDİRİMLER VE VADE KOŞULLARI
NE OLACAK?
• HANGİ TOPTANCILAR VE PERAKENDECİLER
KULLANILACAK VE HANGİ BÖLGELER KAPSANACAK?
• PROMOSYON VE TANITIMDA HANGİ MEDYA, HAKLA
İLİŞKİLER VE REKLAM YÖNTEMLERİ
KULLANILACAK?
7. ÖRGÜTSEL PLAN
• YENİ ÖRGÜTÜN SAHİPLİK BİÇİMİ NEDİR?
• ORTAKLIK BİÇİMİNDEYSE ORTAKLAR
KİMLERDİR VE ANLAŞMA KOŞULLARI
NELERDİR?
• TUZEL KİŞİLİKLİ ŞİRKET OLACAK İSE
BAŞLICA HİSSE SAHİPLERİ KİMLER OLACAK?
• YÖNETİM KURULUNUN ÜYELERİ KİMLER VE
ÇEK-İMZA YETKİSİNE KİMLER SAHİP OLACAK?
• TEPE YÖNETİCİLER KİMLER, MAAŞLARI VE
SORUMLULUKLARI NELER?
8. RİSKİN DEĞERLENDİRİLMESİ
İŞ PLANI AMAÇLARINA ULAŞMADA
POTANSİYEL TEHLİKELER VE
ALTERNATİF STRATEJİLERİN
BELİRLENMESİ
• POTANSİYEL RİSKLER NELER?
• BU RİSKLERİN KAYNAKLARI NELER?
• BU RİSKLER GERÇEKLEŞİRSE NE
OLUR?
• BUNLAR NASIL ÖNLENEBİLİR VEYA
MİNİMİZE EDİLEBİLİR?
9. FİNANSAL PLAN
 PATENTLER, LİSANSLAR, ARAZİ VE BİNALAR
AMAK İÇİN GEREKLİ OLAN YATIRIM MİKTARI
NEDİR?
 HAMADDE, PERSONEL VE ENERJİ VS. İŞLEME
MALİYETLERİ NEDİR?
 BEKLENEN SATIŞ VE KARLILIK DÖNÜŞ ORANI
NEDİR?
 NE KADARLIK ÜRETİM VE SATIŞ HACMİNDEN
SONRA GİRİŞİM KAR ETMEYE BAŞLAYACAK?
6
İŞ KURMA SÜRECİ
Bölüm Amaçları
1. Yeni bir iş kurmada gerekli olan temel
karar alanlarını ortaya koymak
2. Pazara girmede farklı yolların avantaj ve
dezavantajlarını tartışmak
3. Farklı yasal biçimlere sahip işletmelerin
avantaj ve dezavantajlarını tartışmak
Yeni iş kurmada etkili olan motifler
Avustralya ve ABD’de yürütülen çalışmalarının sonuçlarının
karşılaştırılması
ABD

AU
Önceki işte hayal kırıklığına uğramak
& kendi kendinin patronu olmak
25%

Eğlenceli ve bağımsız bir iş
22%
22%

Çok para kazanmak
19%
3%

Pazar fırsatı yakalamak ve keşfetmek
14%
17%

Yaşamak için başka
12%
11%
alternatifin olmaması

Ve diğer sebepler...
20%
133
Dünya Çapında
İş Kurma
Çabaları
ABD’de her 11
saniyede 1 yeni
işletme
kurulmaktadır
Ülke
Yeni iş kurmaya
çalışan nüfus (%)
Türkiye
0,02%
Finlandiya
1,4%
Japonya
1,6%
Fransa
1,8%
Danimarka
2,0%
Almanya
2,2%
İngiltere
3,3%
İtalya
3,4%
İsrail
5,4%
Kanada
6,8%
ABD
8,5%
134
İşe başlamadan önce, KENDİNİZE SORUN! -1
Girişimcilik size uygun mu?
- İşletme kurmaya ilişkin riskleri sıfırlamanın
hiçbir yolu yoktur.
- Ancak iyi planlama ve hazırlık ile başarı
şansınızı artırabilirsiniz.
- En iyi başlama noktası bir işletme sahibi ve
yöneticisi olarak güçlü ve zayıf yönlerinizi
değerlendirmektir.
Yalnız başınıza başlayabilir misiniz?
Proje geliştirmek, zamanınızı organize etmek ve
detayları takip etmek sizden başka kimsenin
sorumluluğunda olmayacaktır.
135
İşe başlamadan önce, KENDİNİZE SORUN! -2
Farklı kişiliklere sahip insanlarla başa
çıkabiliyor musunuz?
İşletme sahipleri müşteriler, satıcılar, çalışanlar,
bankalar, avukatlar, muhasebeciler, veya
danışmanlar gibi farklı kişilerle iş ilişkilerini
geliştirmek ihtiyacındadır. İşletmenizin çıkarları
için ilgi isteyen bir müşteri, güvenilir olmayan
bir satıcı veya fazlasıyla gevşek bir personelle
başa çıkabilir misiniz?
Karar vermede ne kadar iyisiniz?
KOBİ sahipleri çoğunlukla istikrarlı, hızlı, baskı
altında ve bağımsız kararlar vermek durumunda
kalırlar.
136
İşe başlamadan önce, KENDİNİZE SORUN! -3
İşi yürütmek için gerekli fiziksel ve duygusal dayanıklılığa
sahip misiniz?
KOBİ sahibi olmak, mücadeleci, eğlenceli ve heyecanlı bir iştir.
Ancak çok fazla çalışmak da gerektirir. Haftanın 6 veya 7 günü
günde 12 saat çalışmayı göze alabilir misiniz?
Ne kadar iyi plan yapıyor ve organize oluyorsunuz?
Araştırmalar iş hayatındaki çoğu başarısızlığın daha iyi planlama
yapılarak engellenebileceğini göstermiştir. Finanssal raporların,
envanterlerin, programların ve üretimin iyi organize edilmesi pek
çok tehlikeyi uzaklaştırır.
137
İşe başlamadan önce, KENDİNİZE SORUN! -4
Arzularınız motivasyonunuzu
sürekli kılacak kadar güçlü mü?
KOBİ sahibi olmak sizi yıpratabilir. Bazı
işletme sahipleri tüm sorumluluğu
omuzlarında taşımaktan bunalır.
Ancak güçlü motivasyon ve azim
başarıya ulaştırabilir ve düşüş
dönemlerinde ve bunalımlarda firmanın
hayatta kalmasına yardımcı olabilir.
138
İşe başlamadan önce, KENDİNİZE SORUN! -5
İşiniz ailenizi nasıl etkileyecek?
Girişimciliğin ilk yılları aile hayatı için zor
olabilir.
Destek olmayan bir eşe sahip olma gerginliği ile
kurulan yeni işin taleplerini dengelemek güç
olabilir.
Kara geçinceye kadar finanssal zorluklar da
yaşanabilir, bu aylar hatta yıllar sürebilir.
Bu durumda daha düşük yaşam standartlarına
uyum sağlamak veya ailenin mali birikimlerini
riske atmak durumunda kalabilirsiniz.
139
İşe başlamadan önce KENDİNİZİ MOTİVE EDİN!
Kendi işinizi kurmamanız için pek çok sebep
olduğu doğrudur! Ancak doğru insan için
işletme sahibi olmanın avantajları, risklerden
ağır basar:
• Kendi patronunuz olursunuz.
• Çok ve uzun saatler çalışmak başkalarının
karlılığını artırmak yerine, doğrudan size
başarı ve kazanç sağlar.
• Kazanç ve büyüme potansiyeli sınırsızdır.
140
Girişim Süreci
İşe Başlamak:
İşi Yönetmek:

Olanakları araştırmak

Süreçleri yönetmek

İşi planlamak

İnsanları yönetmek

İşi organize etmek

Büyümeyi yönetmek

İşi başlatmak

Finans ve Pazarlama
GİRİŞİME NASIL BAŞLANIR?
UYGULANABİLİR BİR FİKİR BULDUKTAN
SONRA GİRİŞİMDE BULUNMADA KARAR
ADIMLARI :
1. İŞE NASIL BAŞLAMALI?
2. İŞLETMENİN YASAL YAPISI NE
OLACAK?
3. PARA NERDEN BULUNACAK?
142
İŞE BAŞLAMAYA KARAR VERME-1
* TAMAMEN YENİ VE ORJİNAL BİR İŞLETME
KURMA:
*KENDİ TARZINDA TÜMÜYLE YENİ BİR
İŞLETME KURMA
* RİSKLER VE KAR AKIŞININ BAŞLAMASI
İÇİN GEÇEN SÜRE ÇOK YÜKSEK
* VAR OLAN BİR FİRMAYI SATIN ALMA:
*KAR VE BÜYÜME İÇİN BEKLEMEKTEN
KAÇINAN GİRİŞİMCİLER HALİ HAZIRDA VAR
OLAN BİR İŞLETMEYİ SATIN ALMAK
İSTEYEBİLİR
*SATIN ALINAN İŞLETME KAR ETMEYE
BASLAMIŞSA RİSKLER DAHA DÜŞÜK OLUR
*ANCAK GİRİŞİMCİ OLMAK İÇİN ÖDENEN
PARA DAHA FAZLADIR
143
İŞE BAŞLAMAYA KARAR VERME-2
* FRANCHİSE SATIN ALMA:
YENİ ÜRÜN VE FİRMA YARATMAKTAN
ÇEKİNEN GİRİŞİMCİLER ÜNLÜ BİR
MARKANIN İSİM HAKKINI ALMAYI TERCİH
EDEBİLİR
RİSKLER DÜŞÜKTÜR ANCAK FAALİYETLERİN
YÖNETİMİ FRANCHISOR FİRMA
TARAFINDAN KONTROL EDİLİR
ABD’de 2000 yılında 320.000 franchise firması
bulunmaktadır. Bunlar 75 farklı sektörde çalışan 8
milyondan fazla çalışana sahip olup, 1 trillion $ yıllık
satış elde etmektedir. 144
İŞE BAŞLAMAYA KARAR VERME-3
* BÜYÜK BİR KULUÇKA MERKEZİNE
KATILMA:
YÜKSEK TEKNOLOJİ AĞIRLIKLI İŞ
FİKİRLERİNE SAHİP GİRİŞİMCİLER
ÜNİVERSİTE KAMPÜSÜ İÇERİSİNDE
KURULU OLAN BİR AR-GE VE YENİLİK
MERKEZİNİN PARÇASI OLMAYI
TERCİH EDERLER
BUNLARA LABORATUVAR, OFİS VE
BİLİMSEL BİLGİ PAYLAŞIMI GİBİ
İMKANLAR SAĞLANIR
145
İŞE BAŞLAMAYA KARAR VERME-3
* SPIN OFF (OĞUL) FİRMA KURMA :
GİRİŞİMCİNİN PERSONEL OLARAK
ÇALIŞTIĞI ÖNCEKİ İŞİNE BENZER ALANDA
FAALİYET GÖSTEREN BİR FİRMA KURMASI
ESKİ PATRONUNUN GİRİŞİMCİYİ
DESTEKLEMESİ DURUMUNDA
PATENTLERDEN VE YÖNETSEL
TAVSİYELERDEN FAYDALANILMASI MÜMKÜN
OLABİLİR
146
Fırsatlar ve Riskler
Fırsat
İşletme kurma
İşletme satın alma
Franchisee olma
Aile işletmesine girme
Risk Düzeyi
Yüksek risk
Orta risk
Orta risk
Değişken risk
147
YASAL BİÇİME KARAR VERME
Yeni işletme için aşağıdakilerden uygun olan yasal biçim seçilmelidir.
– SAHİPLİK:
FİRMANIN SAHİPLİĞİ VE KONTROLÜ SINIRSIZ
SORUMLULUĞA ANCAK SINIRLI FİNANSAL
KAYNAKLARA SAHİP TEK BİR KİŞİYE AİTTİR.
– BASİT ORTAKLIK:
FİRMANIN SAHİPLİĞİ VE SINIRSIZ SORUMLULUK
İKİ VEYA DAHA FAZLA ORTAK ARASINDA
PAYLAŞILMIŞTIR, FİNANSMAN DAHA KOLAYDIR.
– SERMAYE ŞİRKETİ:
FİRMANIN SAHİPLİĞİ PEK ÇOK KİŞİYE AİTTİR VE
SINIRLI SORUMLULUK TAŞIYAN SAHİPLERİNDEN
BAĞIMSIZ YENİ BİR YASAL VARLIKTIR.
148
FİNANSMAN KAYNAĞINA KARAR VERME
Fikir ve yasal biçim hakkında karar vermiş olmak finanssal
kaynaklar hazır olmadığında yeterli değildir.
• BORÇLANMAYLA FİNANSMAN:
BANKALAR, ARKADAŞLAR, AKRABALAR VS. GİBİ
HARİCİ BİRİMLERDEN FİRMANIN HEM KAZANCI
HEM DE KAYBI DURUMUNDA GERİ ÖDEMEK ÜZERE
ÖDÜNÇ ALMAK.
FAZLADAN BİR MİKTAR PARA GERİ ÖDENİR (FAİZ
ÖDEMESİ)
• ÖZ SERMAYEYLE FİNANSMAN:
ELDE EDİLECEK KARLARIN PAYLAŞILACAĞINI UMAN
HİSSE SAHİPLERİ TARAFINDAN SAĞLANAN
FONLARLA SERMAYENİN TOPLANMASI
KAYIP DURUMUNDA ORTAKLARA ÖDEME YAPILMAZ149
Alternatif Finansman Yöntemleri -1
Leasing
Yeni almak veya yenilemek gereken teçhizat
yada gayri menkulü satın almak yerine
kiralamak. Kiralama maliyetleri işletme gideri
olarak gösterilebilir.
Factoring
Alacaklar daha düşük peşin bir ücret karşılığında
üçüncü bir şahsa devredilebilir. Çoğunlukla kısa
vadeli nakit ihtiyaçlarında kullanılır.
Ürün ve hizmet takasında parasal olmayan
Barter- geleneksel bir araçtır. Takas günümüzde yeniden
takas
popüler olmaktadır çünkü Internet teki mübadele
hizmetleri bunu kolaylaştırmaktadır.
150
Alternatif Finansman Yöntemleri -2
Kredi
kartları
Girişimleri finanse etmede artan biçimde kullanılan
bir yöntemdir. Özellikle bayan girişimciler arasında
bir numaradır. Uzun bir onay süreci olmayan banka
kredisine benzer ancak bazı kartların yüksek faiz
düzeyleri riskli olabilir.
Aldığınız ürün ve hizmetin karşılığını peşin yerine
Tedarikçi 60-90 gün içerisinde ödemenize izin veren
finansmanı tedarikçiler aslında sizi finanse etmektedir. Bazı
tedarikçiler bunu kabul eder çünkü siz nasıl
onların kredisine ihtiyaç duyuyorsanız onlar da
sizin satışınıza ihtiyaç duymaktadır.
151
Şirket Kurulum İşlemleri
•
•
•
•
•
ANA SÖZLEŞME
NOTER İŞLEMLERİ
TİCARET SİCİL İŞLEMLERİ
VERGİ DAİRESİ İŞLEMLERİ
TİCARET ve SANAYİ ODASI
İŞLEMLERİ
• BELEDİYE İŞLEMLERİ
152
7
KÜÇÜK İŞLETME
YÖNETİMİNİN
TEMELLERİ
BÖLÜM AMAÇLARI
1. Küçük işletmeleri büyük işletmelerden
ayıran unsurları tartışabilmek
2. Ulusal ve küresel pazarlarda küçük
işletmelerin rolünü açıklayabilmek
3. Küçük işletmelerin önemini artıran son
gelişmeleri ortaya koyabilmek
4. Küçük işletmeleri cesaretlendirmek ve
desteklemekle elde edilebilecek
kazançları tartışabilmek
Büyük işletme nedir?
İşletmecilikte “büyük” kriterinin tanımlanması
– Sermaye ve varlıklarının büyük olması
–Pek çok hissedarının olması
– Satışlarının ve çalışan sayısının çok büyük
olması
155
Bazı çok büyük işletmeler
Çalışan Sayıları:
• WalMart Stores, Inc. – 2,100,000 kişi
• Sinopec – 639,690 kişi
• PetroChina – 539,168 kişi
• Carrefour SA – 475,976 kişi
• IBM Corporation – 426,721 kişi
• Siemens AG – 405,000 kişi
• Tata Group – 396,517 kişi
156
Küçük işletme nedir?
İşletmecilikte “küçük” kriterinin tanımlanması
– Tek bir kişi veya küçük bir grup tarafından
finansman sağlanması
– Pazarlama haricinde yerel işletme
faaliyetleri
– Rakiplere kıyasla küçük işletme büyüklüğü
– Az sayıda çalışan
157
AB’nin KOBİ tanımı
KOBİ
Çalışan sayısı
MİKRO
< 10
KÜÇÜK
< 50
ORTA
< 250
Yıllık toplam satış Yıllık toplam varlıklar
< 2 Milyon EURO
< 2 Milyon EURO
< 10 Milyon EURO
< 10 Milyon EURO
< 50 Milyon EURO
< 43 Milyon EURO
Küçük işletmenin sermayesi veya yönetimi %25 ve üzeri oranda başka
bir firma tarafından kontrol ediliyorsa, bu işletme KOBİ kapsamında ele
alınmaz.
158
KOSGEB’in KOBİ tanımı (8.10.2005)
KOBİ
Çalışan sayısı
MİKRO
< 10
KÜÇÜK
< 50
ORTA
< 250
Yıllık toplam satış Yıllık toplam varlıklar
< 1 Milyon TL
< 1 Milyon TL
< 8 Milyon TL
< 8 Milyon TL
< 40 Milyon TL
< 40 Milyon TL
Küçük işletmenin sermayesi veya yönetimi %25 ve üzeri oranda başka
bir firma tarafından kontrol ediliyorsa, bu işletme KOBİ kapsamında ele
alınmaz.
159
Bazı Ülkelerin
Farklı KOBİ
Tanımları
Çalışan Sayısı
(en fazla)
Satışlar üst sınırı
(Dolar)
Güney Kore
1000
< 117 milyon
Kanada
500
< 44 milyon
Uruguay
100
< 3,5 milyon
Afganistan
100
< 1 milyon
Ukrayna
50
< 9 milyon
160
KOBİLERİN DÜNYA
EKONOMİSİNDEKİ YERİ (2010)
ÜLKE
G. KORE
İTALYA
İSTİHDAM PAYI (%)
88
81
KATMA DEĞER (%)
50
70
TÜRKİYE
AB
HİNDİSTAN
BREZİLYA
78
67
67
67
55
58
JAPONYA
MALEZYA
66
65
50
30
İNGİLTERE
60
54
ABD
ALMANYA
58
54
50
50
161
KOBİ'LERİN TÜRKİYE
EKONOMİSİNDEKİ YERİ (NİSAN 2007)
•
•
•
•
•
•
Tüm işletmelerden aldıkları pay: % 99.8
İstihdamdan aldıkları pay: % 76.7
Yatırımdan aldıkları pay: % 56.5
Yarattıkları katma değer: % 38
Direkt ihracattan aldıkları pay: % 10
Kredilerden aldıkları pay: % 25
162
Türkiye’de (TÜİK 2009)
• işletmelerin %95,62’si “mikro” işletme,
• %3,78’I “küçük” işletme
• %0,50’si “orta işletme”
• ve %0,10’u “büyük” işletmedir.
• KOBİ’lerin ortalama çalışan sayısı 3 iken,
• Büyük işletmelerde ortalama çalışan
sayısı 735’tir.
163
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE KOBİ’LER
• AB’de yaklaşık 20 milyon işletme mevcut,
• Bunların %99’unu KOBİ’ler oluşturmaktadır.
• %93’ü ise sadece mikro işletmelerdir.
• AB’de yaklaşık 100 milyon iş bulunmaktadır,
bunların %75’i KOBİ’ler tarafından
sağlanmaktadır.
• Ve KOBİ’ler Avrupa’da girişimciliğe ve yeniliğe
yüksek düzeyde katkıda bulunmaktadır.
164
ABD’de KOBİ’ler -1
• Küçük büyüklükteki işletmeler 500’den az
çalışana sahip işletmelerdir.
• Orta büyüklükteki işletmeler 500-1500 arası
çalışana sahip işletmelerdir.
• ABD’deki işletmeciliğin %97’sini oluşturur.
• Küçük işletmeler AR&GE’ye harcanan her $
başına daha fazla yenilik yaratır:
- Orta işletmelerden 4 kat daha fazla
- Büyük işletmelerden de 24 kat daha fazla
165
ABD’de KOBİ’ler -2
• KOBİ’ler çalışanlara eğitim ve ilerleme fırsatı
sağlamada liderdir.
• ABD işgücünün %50’sini istihdam eder.
• Büyük işletmelerden daha fazla çalışma
alanı yaratır. (1987-1992: küçük ve hızlı
büyüyen işletmeler, daha fazla kazandıran
işler sağlamıştır)
• Büyük işletmelerde kariyeri engellenen
kişiler için iş fırsatı sağlarlar.
• 1975’de %25 olmasına karşın, 1995’de
kurulan yeni işletmelerin %33’ü kadın
girişimcilere aittir.
166
ABD’de KOBİ’lerin dağılımı
tarım (0.4%) 27,000
Perakende ticaret
(6.3%) 355,000
Toptan ticaret (6.3%)
355,000
Hizmet (49%)
2,767,000
Ulaştırma, iletişim ve kamu
hizmetleri(4.3%) 245,000
İnşaat ve yapı
(12.4%) 703,000
Maden (0.3%)
19,000
Üretim (5.4%)
307,000
Finans, sigorta, emlak(8.4%)
473,000
167
KOBİ’LERİN OLUŞUMUNA KATKI
SAĞLAYAN SON GELİŞMELER
1. KÜRESELLEŞME VE ARTAN REKABET
• SERMAYENİN VE BİLGİNİN SERBEST DOLAŞIMI
KÜRESEL REKABETTE DAHA ESNEK VE HIZLI
OLMAK TEMEL AVANTAJDIR
• KÜRESEL AĞLAR İLE YEREL BİRLEŞMELER
BÜYÜK İŞLETMELER DAHA HIZLI, KALİTELİ VE
UCUZ ÜRETİM YAPMAK İÇİN İŞLERİNİ DAHA
KÜÇÜK TAŞERON FİRMALARA YAPTIRARAK
MALİYET AZALTIR.
168
2. ÜRETİM TEKNOLOJİLERİNDEKİ GELİŞMELER
• AR&GE YATIRIMLARININ ARTMASI
• BULUŞ VE PATENTLERİN ARTMASI
• FABRİKA VE OFİSLERDE OTOMASYON
• ESNEK ÜRETİM
169
3. İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNDEKİ GELİŞMELER
•
MÜŞTERİLERE KOLAY ULAŞMA VE ONLARI
YENİLİKLERDEN HABERDAR ETME
•
FİYATTAN ÇOK YENİLİĞE DUYARLI TALEP
•
HIZLA DEĞİŞEN MÜŞTERİ İHTİYAÇLARINI
VE ARZULARINI GZÖLEMLEME YETENEĞİ
170
4. REKABETİN VE İŞBİRLİĞİNİN DEĞİŞEN DİNAMİKLERİ
*
DÜŞÜK MALİYET VE FİYAT AVANTAJININ
ÖNEMİNİN AZALMASI
*
FARKLI VE ÇEŞİTLİ ÜRÜN VE HİZMET İHTİYACININ
ARTMASI
*
RAKİPLERLE BİRLEŞME VE İŞBİRLİĞİ
İHTİYACININ ARTMASI
*
BÜYÜK İŞLETMELERİN KÜÇÜLME, ADEMİMERKEZİYETÇİLİK VE DIŞARIDAN TEDARİK
ANLAYIŞI İLE İŞBİRLİĞİ FIRSATLARININ ARTMASI
171
KARŞILAŞTIRMA
KOBİ’ler
BÜYÜK FİRMALAR
SERMAYE
DÜŞÜK
YÜKSEK
FİNANSAL GÜÇ
DÜŞÜK
YÜKSEK
ÜRETİM HACMİ
DÜŞÜK
YÜKSEK
ÇALIŞAN SAYISI
DÜŞÜK
YÜKSEK
YÖNETİCİ SAYISI
DÜŞÜK
YÜKSEK
YÖNETİM BECERİLERİ
DÜŞÜK
YÜKSEK
SABİT MALİYETLER
DÜŞÜK
YÜKSEK
İŞLETME MALİYETLERİ
DÜŞÜK
YÜKSEK
BİRİM MALİYET
YÜKSEK
DÜŞÜK
MÜŞTERİLERE UZAKLIK
DÜŞÜK
YÜKSEK
MÜŞTERİ TATMİNİ
YÜKSEK
DÜŞÜK
172
KOBİ’LER VE GİRİŞİMCİLİK UYUMSUZLUĞU
Tüm küçük işetmeler kendiliğinden girişimci değildir.
•Girişimci-olmayan KOBİ’ler Büyük işletmelerden
bağımsız olarak sahip olunur, faaliyet gösterir ve
finanse edilir.
•Fakat yine de sahip/yöneticileri,
–Yeni fırsatlar aramaz
–Risk üstlenmez
–Ve yenilikçi faaliyetlerde bulunmaz
173
KOBİ’ler VE GİRİŞİMCİLİK UYUMLULUĞU
İşletmeler başarılı girişimci özellikleri taşıyan
sahip/yöneticiler tarafından yönetilir.
•Yüksek girişim potansiyeli
– Yüksek büyüme beklentisi olan KOBİ’ler
•Cazip KOBİ’ler
– Sahibine yüksek kar sağlayan KOBİ’ler
174
Girişimci KOBİ’lerin Rekabet
Avantajları
• Müşteri odaklılık
•Yenilik
–Bürokrasi eksikliği - KOBİ’ler başlıca yenilik
• Kalite performansı
kaynağıdır
–Kalite büyüklerin
tekelinde değildir
•Düşük maliyetli üretim
• Dürüstlük ve sorumluluk
– Düşük faaliyet giderleri
– Sağlam bir ün sadık
hayal değildir, İyi bir
müşteriler yaratır
yönetimle mümkün
olabilir.
175
KÜÇÜK İŞLETMELERİ TEŞVİK ETMEK VE
DESTEKLEMEKLE NELER KAZANILABİLİR?
• BÖLGELER ARASI REFAH EŞİTSİZLİĞİNİ AZALTMA
ÇABALARINA KATKIDA BULUNURLAR
• KULLANILMAYAN DOĞAL VE BEŞERİ KAYNAKLARDAN
FAYDALANILMASINI SAĞLARLAR
• ULUSAL ÜRETİM VE İHRACAT HACMİNİ ARTTIRIRLAR
•ULUSAL EKONOMİ İÇİN ÖNEMLİ OLAN MADEN, TURİZM,
SAĞLIK VS. GİBİ ALANLARA YATIRIM YAPARLAR.
• İŞLETME HAYATINA KÜÇÜK BAŞLARLAR FAKAT BELKİ DE
BİR GÜN ULUSAL EKONOMİNİN ÖNDE GELEN FİRMALARI
ARASINDA YER ALIRLAR.
176
8
KOBİ’LERİN
YÖNETİMİNİN
ÖZELLİKLERİ
Bölüm Amaçları
1. KOBİ yönetimini zorlaştıran
faktörleri tartışmak
2. KOBİ yönetiminin temel
özelliklerini açıklamak
3. Türkiye’de KOBİ’lerin temel
sorunlarını tartışmak
4. KOBİ’lerde büyümenin nasıl
yönetilebileceğini tartışmak
178
%KOBİ’lerin hayatta kalış oranı
KOBİ’lerin Başarısı
100%
80%
60%
40%
20%
0%
2
4
6
8
10
Sektörde geçirilen yıl sayısı
KOBİ’lerin başarısızlık raporu:
• Yeni işletmelerin % 24 ‘ü ikinci yılın sonunda başarısız.
• Yeni işletmelerin % 51’i dört yıl içerisinde başarısız.
• Yeni işletmelerin % 63’ü altı yıl içerisinde başarısız.
179
ABD’de başarısızlık olasılığı:
• Yatırımcıların %1’inden daha azı para kazanır.
• Teknoloji ağırlıklı girişimlerde her 6 milyon fikirden biri
başarıya ulaşmaktadır.
• Sermaye yatırımcıları karşılaştıkları her 1000 iş planından
6’sına finans desteği vermektedir
• ve bunların yaklaşık %60’ı iflasla sonuçlanmaktadır.
180
Doğu Asya’da Başarısızlık Olasılığı
*Her 5 yeni işletmeden 4’ü ilk iki yıl içinde başarısız
olmaktadır.
* Japonlar her 1000 girişimden 3’ü başarılı olur anlamına
gelen “sen mittsu” der.
181
Yeni İşletmeler Neden Başarısız Olur?
Sahip yöneticilerin yaptığı dokuz ölümcül hata-1
1. Yönetim yeteneksizliği
(Örn. Etkin olmayan satış ve pazarlama çabaları)
2. Deneyim eksikliği
(Örn. Yetersiz piyasa bilgisi)
3. Zayıf finanssal kontrol
(Örn. Tahmin edilemeyen faaliyet giderleri)
4. Stratejik plan geliştirmeme
(Örn. Rekabet baskılarının farkında olamamak)
5. Kontrolsüz büyüme
(örn. Sabit varlıklara ve demirbaşlara aşırı yatırım)
182
Sahip yöneticilerin yaptığı dokuz ölümcül hata-2
1. Girişimde bulunmak için sağlıksız yer
ve zamanlama
2. Zayıf stok kontrolü
3. Hatalı fiyatlama
4. “Şirket Girişimciliğine geçiş”i
becerememe
183
KOBİ’lerin başarısızlığını
engellemek için…
• İşinizi derinlemesine tanıyın
• Sağlam bir iş planı geliştirin
• Finanssal kaynakları yönetin
• Finanssal tabloları yorumlamaya
çalışın
• İnsanları etkin biçimde yönetmeyi
öğrenin
184
Yardıma İhtiyacınız Olduğunda!
Yalnız Değilsiniz
•
•
•
•
•
•
•
Muhasebeciler
Avukatlar
Yönetim Kurulları
KOSGEB
HALKBANK
KALDER
TTGV, IGEME, TÜSİDE, TOBB, vs.
KOBİ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ-1
• İŞLETME TÜM RİSKİ ÜSTLENEN,
İŞLETMENİN SAHİBİ VE TEPE YÖNETİCİSİ
OLAN GİRİŞİMCİ TARAFINDAN YÖNETİLİR
(SAHİP/YÖNETİCİ)
• ÇOĞU DURUMDA PROFESYONEL
YÖNETİCİLERİN SAYISI SINIRLIDIR HATTA
YOKTUR
• İŞ BÖLÜMÜ VE UZMANLAŞMA SINIRLIDIR
186
KOBİ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ-2
• PLANLAMA PROFESYONELLER TARAFINDAN DEĞİL
SAHİP/YÖNETİCİ TARAFINDAN YAPILIR
•PLANLAMA PATRONUN KİŞİSEL DENEYİMLERİNE VE
DUYGULARINA DAYALIDIR
• PERSONEL SAYISI SINIRLIDIR
•YALIN ÖRGÜT YAPISI VARDIR
• İÇSEL İLETİŞİM ÇOK KOLAY VE HIZLIDIR
187
KOBİ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ-3
•İŞLETMENİN ÖZ FİNANSAL KAYNAKLARI ÇOK
SINIRLIDIR
•YATIRIMLAR ÇOĞUNLUKLA BORÇLA FİNANSE
EDİLİR
• SABİT YATIRIMLAR SINIRLIDIR
•ÜRETİM ESNEK VE DİNAMİKTİR
•PAZAR PAYI SINIRLIDIR
• MÜŞTERİLERE SOSYAL VE COĞRAFİ YAKINLIK
MEVCUTTUR
188
KOBİ’lerde İNSAN KAYNAKLARI
YÖNETİMİ
PERSONEL SAYISI AZ OLDUĞUNDAN ŞU
KONULARDA GERÇEKLEŞTİRİLEN
ÇABALAR KOLAYLAŞIR:
PERSONEL PLANMA
İŞ DEĞERLENDİRME
PERFORMANS DEĞERLEME
189
KOBİ’lerde İNSAN KAYNAKLARI
YÖNETİMİ
FİNANSAL GÜÇ SINIRLI OLDUĞUNDAN ŞU
FAALİYETLER İYİ YÜRÜTÜLEMEZ:
PERSONEL SEÇME
PERSONEL EĞİTİMİ
ÜCRETLENDİRME
190
KOBİ’lerde FİNANSAL YÖNETİM
ÇOĞU KOBİ’DE PROFESYONEL FİNANS
YÖNETİCİSİ OLMADIĞINDAN ŞU
FAALİYETLER ETKİN ŞEKİLDE
YÜRÜTÜLEMEZ:
FİNANSAL PLANLAMA : GELECEKTEKİ
SERMAYE İHTİYACI
FİNANSAL ANALİZ : HALİ HAZIRDAKİ
KARLILIK, LİKİDİTE VE BORÇ ORANI
191
KOBİ’lerde FİNANSAL YÖNETİM
HÜKÜMETLERİN KOBİ’LERE SUNDUĞU ŞU
TÜR DESTEKLER SINIRLI FİNANSAL
GÜÇLERİNİ BİRAZ OLSUN ARTIRILABİLİR:
UYGUN KOŞULLARDA KREDİ
ALTYAPI VE ENERJİ SAĞLAMA
SEKTÖR VE BÖLGELERE ÖZEL TEŞVİK
TEKNİK VE PERSONEL DESTEĞİ
192
KOBİ’lerde ÜRETİM YÖNETİMİ
İŞLETMENİN FAALİYET HACMİ VE GÜCÜ
SINIRLI OLDUĞUNDAN …
 ÜRETİM TİPİ: İşgücü ağırlıklı, esnek ve
müşteri siparişlerine dayalı
 İMALAT TİPİ: Atölye
 UZMANLAŞMA VE STANDARTLAŞMA: Sınırlı
193
KOBİ’lerde ÜRETİM YÖNETİMİ
HAMMEDDENİN FİYATI VE KALİTESİYLE İLGİLİ
TEDARİKÇİLERLE PAZARLIK GÜCÜ: Sınırlı
 ÜRETİM TEKNOLOJİLERİNDEKİ DEĞİŞİMLERİ
TAKİP EDEBİLME: Zor
STOK MALİYETİ: Düşük
TESLİMAT HIZI: Değişken
194
KOBİ’lerde PAZARLAMA YÖNETİMİ
KOBİ’lerin SATIŞ HACMİ VE ÇEŞİTLİLİĞİ DAR
OLDUĞUNDAN…
 PAZARLAMA PLANI VE ARAŞTIRMASI:
Çoğunlukla yok
 PAZARLAMA DEPARTMANI: Çoğunlukla yok
 PAZARLIK GÜCÜ: Sınırlı
 PAZAR PAYI: Sınırlı
195
KOBİLER PAZARIN İÇİNDE YER ALDIĞINDAN…
 MÜŞTERİLERE SOSYAL VE COĞRAFİ
YAKINLIK: Çok yüksek
 MÜŞTERİ İHTİYAÇLARI İLE İLGİLİ BİLGİ: Çok
yüksek
 PAZARLAMA MALİYETİ: Çok düşük
196
TÜRKİYE’DE KOBİ’LERİN SORUNLARI
GİRİŞİMCİLERİN ÖZELLİKLERİ
PAZARLAMA ARAŞTIRMASI
YENİLİLİK YÖNETİMİ
BÜYÜMENİN YÖNETİMİ
KURUMSALLAŞMA
FİNANSMAN
197
SAHİP/YÖNETİCİLERİN ÖZELLİKLERİ
BİRÇOK PATRON AŞAĞIDAKİ ZOR
ROLLERİN TÜMÜNÜ AYNI ANDA OYNAMAYA
ÇALIŞIR…
•FİKİR ÜRETEN KİŞİ
•SERMAYE SAHİBİ KİŞİ
•FİRMA YÖNETİCİSİ
198
SAHİP/YÖNETİCİLERİN ÖZELLİKLERİ
GENELLİKLE PEKÇOK PATRON KOBİ YÖNETİMİ
İÇİN GEREKLİ OLAN YÖNETSEL DENEYİM VE
BİLGİDEN YOKSUNDUR:
•TEKNİK BİLGİ VE BECERİLERİ YETERLİ
OLABİLİR
•ANCAK ÖZELLİKLE FİNANS VE
PAZARLAMA KONUSUNDAKİ BİLGİLERİ
SINIRLIDIR
•ÇOĞUNLUKLA EĞİTİM DÜZEYLERİ
DÜŞÜKTÜR
199
SAHİP/YÖNETİCİLERİN
Eğitim düzeyleri ve Yaşları
KOSGEB verilerine (2007) göre,
•KOBİ’lerin tepe yöneticilerinin %70’i aynı zamanda
işletmenin sahibidir.
•KOBİ sahiplerinin %36’sı ilköğretim, %30’u da lise
mezunudur.
•KOBİ sahiplerinin yaş ortalaması 41 olup %50’si 40
yaşının, %82’si de 50 yaşının altındadır.
200
PAZARLAMA ARAŞTIRMASI
ÇOĞU KOBİDE PAZAR ÇALIŞMALARINA DAYALI
OLARAK HAZIRLANAN PAZARLAMA PLANI
BULUNMAZ
• DETAYLI PAZARLAMA ARAŞTIRMASI ZAMAN
ALICI VE MALİYETLİDİR
• PAZAR VERİLERİNE ULAŞMA OLANAĞI
SINIRLIDIR
201
PAZARLAMA ARAŞTIRMASI
ÇOĞU KOBİDE BİLGİ KAYNAKLARI YETERİNCE
ARAŞTIRILMAZ:
DIE, DPT, KOSGEB, TTGV, IGEME, BAKANLIKLAR,
BANKALAR VE ODALARDAN ELDE EDİLEN
YAYINLAR…
YABANCI PİYASALARI ARAŞTIRMA ÇABALARI
DA ŞU SEBEPLERLE SINIRLIDIR:
•YABANCI DİL BİLGİSİNİN YETERLİ OLMAYIŞI
•KİŞİSEL VE KURUMSAL KALİTE VE KAPASİTEYE
GÜVEN EKSİKLİĞİ 202
YENİLİK YÖNETİMİ
KOBİ’LERİN BAŞLICA AVANTAJLARINDAN BİRİ
OLAN YENİLİK SAHİP/YÖNETİCİLER
TARAFINDAN BİLE GÖZ ARDI EDİLİR
ÇOĞU İŞLETMEDE ARAŞTIRMA & GELİŞTİRME
DEPARTMANI VEYA YÖNETİCİSİ BULUNMAZ
EKONOMİK İSTİKRARSIZLIK VE ETKİN
PLANLAMA EKİSİKLİĞİNDEN DOLAYI YENİ
ÜRÜN GELİŞTİRME ÇOK RİSKLİDİR
203
YENİLİK YÖNETİMİ
AŞAĞIDAKİ ÖRGÜTSEL VE ULUSAL FAKTÖRLERDEN
DOLAYI YARATICILIKTAN YOKSUN KALINABİLİR:
• KÜRESEL TEKNOLOJİK GELİŞMELERİ TAKİP
ETMEKSİZİN YEREL RAKİPLERİ TAKLİT ETME
STRATEJİLERİ
• PERSONELİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİNİ ALMAKSIZIN
YÖNETMEK
• NE EĞİTİM SİSTEMİNİN NE DE YASAL SİSTEMİN
YARATICILIĞI DESTEKLEMESİ
204
KURUMSALLAŞ(MA)MA
AİLE İŞLETMELERİ KURUMSALLAŞMAMIŞSA
AŞAĞIDAKİ DEZAVANTAJLAR ORTAYA ÇIKAR:
• AİLE İLİŞKİLERİNE DAYALI PERSONEL SEÇİMİ
• YÖNETİM KADEMESİNDEKİ TÜM AİLE
ÜYELERİNİN GİRİŞİM VE/VEYA YÖNETSEL
BECERİLERİNİN YETERSİZLİĞİ
• KARLI OLMAYAN YATIRIMLARIN KORUNMASI
• SAHİP/YÖNETİCİNİN ÖLÜMÜNDEN SONRA
FİRMANIN MİRASÇILARI ARASINDA
PAYLAŞTIRILMASI 205
KURUMSALLAŞ(MA)MA
KURUMSALLAŞMAMANIN ETKİSİYLE AİLE
İŞLETMELERİNİN ÖMÜRÜ SINIRLI OLUR
HAYATTA KALMAYI BAŞARMIŞ BAZI TÜRK AİLE
İŞLETMELERİ:
•CAĞALOĞLU HAMAMI (1741),
•ŞEKERCİ ALİ MUHUTTİN HACI BEKİR
(1777),
•ÇUKUROVA GIDA SANAYİ (1783)
206
FİNANSMAN
ŞU FAKTÖRLERE DAYALI OLARAK FİNANSAL
PLANLAMADA SORUNLAR ORTAYA ÇIKABİLİR:
•YÜKSEK ENFLASYON ORANI
•YÜKSEK FAİZ ORANLARI
• GENEL DEVELUASYON BEKLENTİSİ
207
FİNANSMAN
HÜKÜMETLERİN VE BANKALARIN DESTEK
POLİTİKALARINDA BAZI SORUNLAR
MEVCUTTUR:
DESTEK VE TEŞVİKLER İŞ FİKRİ VE
PLANINDAN ZİYADE,
•ÖNCELİKLİ SEKTÖR VE BÖLGELERE
•YADA ZATEN MALİ GÜCÜ SAĞLAM OLAN
FİRMALARA SAĞLANIYOR
208
BÜYÜMEYİ YÖNETME
PLANSIZLIK BÜYÜME: GELİŞEN PAZARLARDA
FAALİYET GÖSTEREN ÇOĞU KOBİDE BÜYÜME
İYİ PLANLANDIĞINDAN DEĞİL ÇEVRESEL
KOŞULLAR UYGUN OLDUĞUNDAN ORTAYA
ÇIKAR.
ÇEVRESEL ŞARTLAR KÖTÜLEŞMEYE
BAŞLAYINCA DA PLANSIZ FİRMALAR BUNA
HAZIRLIKSIZ YAKALANMIŞ OLUR.
PERVASIZ BÜYÜME: AŞIRI RİSKLİ YATIRIMLAR
VE GÜÇLÜ RAKİPLERE KARŞI AGRESİF
REKABET ANLAYIŞI FİRMAYI ZORA SOKAR. 209
BÜYÜMEYİ YÖNETME
KAR ETMEDEN BÜYÜME: KAPASİTE ARTIRMA
YATIRIMLARI SATIŞLARI, SATIŞLAR DA
KARLARI GETİRMİYORSA BÜYÜMEYİ
YAVAŞLATMAK GEREKİR.
YETKİ DEVRETMEDEN BÜYÜME: KAPASİTE VE
ÇALIŞAN SAYISI ARTTIKÇA PROFESYONEL
YÖNETİCİLERE VE UZMANLARA YETKİ
DEVREDİLMEZSE GİRİŞİMCİ BÜYÜYEN YAPIYI
KONTOL EDEMEZ.
210
Büyüme Aşamaları
• Var olma = Ürün-hizmet üretme ve
müşteri bulma
• Hayatta kalma = Yeterli nakit girişi
sağlama
• Başarı = Profesyonel yöneticiler
kullanmaya başlama
• Sıçrama = Büyümeyi yönetme ve
finanse etme
• Olgunlaşma = Büyük ve kurumsal bir
işletme gibi davranmaya başlama
Hızlı Büyüyen Şirketlerin Sırları
 Çalışanlarınız ve müşterilerinizle
pastayı paylaşmaya istekli olun
 Fedakarlık yapmaya hazırlıklı olun
 Kendinize ve şirketinize yatırım yapın
 Rakiplerden farklı olun
 Nereye gittiğinize bakın ve geleceğinizi
planlayın
212