Transcript fiilde yapı
FİİLDE YAPI FİİLLER BASİT FİİLLER TÜREMİŞ FİİLLER BİRLEŞİK FİİLLER YARDIMCI EYLEMLE YAPILAN BİRLEŞİK FİİLER KURALLI BİRLEŞİK FİİLER YETERLİK FİİLİ SÜRERLİK FİİLİ TEZLİK FİİLİ YAKLAŞMA FİİLİ ANLAMCA KAYNAŞMIŞ BİRLEŞİK FİİLLER BASİT FİİLLER • Yapım eki almamış fiillerdir. • Çekim eki almış olabilirler. Örnek: • • • • okudum gitmişler düşündük yazacak TÜREMİŞ FİİLLER • Yapım eki almış fiillerdir. • Yapım ekiyle beraber çekim eki de alabilirler. Örnek: • ucuzladı: ucuz-la • bulutlandı: bulut-lan • kızdırmış: kız-dır • sevilmiş: sev-il BİRLEŞİK FİİLLER 1)Yardımcı eylemle yapılan birleşik fiil: etmek--------fark ettim olmak---------hasta olmuş isim+ kılmak--------mutlu kıldınız eylemek------yardım eyleyin buyurmak------- emir buyurun • • • • Bütün acılara sabrettik: sabır etmek Böyle olacağını hissetmiştim: his etmek Zannediyorum gelecek: zan etmek Beni aradığına memnun oldum. Önemli Not: • Olmak ve etmek sözcükleri kendi anlamlarında da kullanılabilirler. Bu durumda birleşik fiil oluşturmazlar. • Tanıştığıma memnun oldum: birleşik fiil • Meyveler oldu: basit fiil • Bir kızı oldu: basit fiil • Geldiğini fark ettim: birleşik fiil • Ben ettim sen etme: basit fiil • Bu saat kaç para eder. 2) Kurallı Birleşik Fiiler: a) Yeterlik fiili (-ebilmek) Olumlu çözebilirim okuyabilirsin gidebilir gelebiliriz Olumsuz çözemem okuyamam gidemez gelemeyiz b) Tezlik Fiili (-ivermek) getiriver gidiversin bitiriverelim yapıversinler c) Sürerlik Fiili (-ekalmak, - edurmak, -e gelmek) Sen derslerine çalışadur. Televizyona bakakaldı. Bu hikaye yıllardır anlatılagelir. d) Yaklaşma Fiili (-eyazmak) Çocuk ayağı takılınca düşeyazdı. Araba kadına çarpayazdı. Haberi alınca kadın öleyazdı. 3) ANLAMCA KAYNAŞMIŞ BİRLEŞİK FİİLLER • • • • • • • Yarın sınava başvuracağız. Beni derslerimden alıkoydu. Artık bu işten vazgeçemeyiz. Yapılanlara bıyık altından gülüyordu. Sınav sorularına şöyle bir göz attı. Arkadaşının kalbini kırmamalısın. Bazıları burnundan kıl aldırmıyordu.