Transcript Slayt 1 - turkcecim.com

DERSİMİZ TÜRKÇE
Çamkent Ortaokulu
Fiillerin Anlam Özellikleri
Kâinatta iki temel öge vardır.
Birincisi her türlü canlı, cansız
nesne ve kavramı karşılayan
isimler. İkincisi ise bu isimlerin
meydana getirdiği iş, oluş ve
hareketler yani fiillerdir.
İsimler
Fiiller
İş, oluş, hareket bildiren sözcüklerdir.
Fiillerin en temel özelliği harekettir.
Bir nesneyi olumlu ya da olumsuz
etkileyen, insanlar tarafından genellikle
bilinçli olarak gerçekleştirilen fiillerdir.
Bu fiiller “kimi, neyi” sorularına cevap
verir.
İsmail ateşi yaktı.
Elindeki bardağı kırdı.
Oku-, at-, yaz-, tara-, ütüle-, yıka-, ara-,
sula-, ver-, bekle- …
Özne, işi yapandır. Nesne de
öznenin yaptığı işten etkilenen varlık
ya da kişidir.
Çocuk camı kırdı.
Eylemin gerçekleşmesinde öznenin
etkisi yoktur. Eylem kendiliğinden oluşur.
Bu eylemlerin gerçekleşmeleri özneden
başka bir varlığı gerektirmez; bu eylemler,
öznenin niteliğindeki değişimi ifade eder.
Dolaptaki elmalar çürümüş.
Bir anda ortalık karardı.
Kızar-, morar-, sarar-, beyazlaş-,
güzelleş-, bayatla-, paslan-, yaşlan- …
Bazı fiiller kullanıldıkları cümleye göre
iş ya da oluş fiili şeklinde karşımıza çıkar.
Ahmet kapıyı açtı.
Tomurcuk çiçek açtı.
Fazla hareketi olmayan, belli bir
süre devam eden ve nesneyi
etkilemeyen fiillerdir.
Çocuk şuracıkta uyudu.
İki saattir burada oturuyorum.
Dur-, sevin-, uzan-, yat-, ağla-,
gül-, koş-, yüz- …
Fiillerin Anlam Özellikleri
Eylemin gerçekleşmesinde öznenin etkisi
vardır.
Eylemin gerçekleşmesinde öznenin etkisi
yoktur.
Öznenin bir durumunu anlatır.
Öznenin niteliğindeki değişimi ifade eder.
Eylemin gerçekleşmesi özneden başka bir
varlığı gerektirir.
Eylem kendiliğinden oluşur.
İş
Oluş Durum
Fiilleri Fiilleri Fiilleri
Fiiller (Eylemler)
Uyumak
Paslanmak
Yazmak
Ağlamak
Kokuşmak
Kırmak
İş
Fiili
Oluş
Fiili
Durum
Fiili
Aşağıdaki cümlelerin yüklemi olan
fiillerden hangisi “oluş” bildirmektedir?
A- Sizi çok seviyoruz.
B- Bir de şu soruyu çözsene.
C- Çocuklar ne güzel de oynuyorlar.
D- Sen ne kadar da büyümüşsün, ufaklık!
Yüklemde bildirilen işi yapan varlığa
…………, yapılan işten etkilenen varlığa da
………… denir.
Parayı veren
ü çalar.
Aç
oynamaz.
Aşağıdaki eylemlerden hangisi sırasıyla
“İş, oluş, durum” eylemidir?
A- Gel, git, büyü
B- Yıka, uza, dur
C- Sarar, kalk, gez
D- Anla, otur, çürü