Transcript Document
AMORTİSMANLAR OKTAY DOĞAN TDMS BİRİMİ AMORTİSMANLAR Amortisman Tanımı: Amortisman, duran varlıkların, aşınma, yıpranma veya eskime payını ifade etmektedir. İşletmeler kullanmak üzere aldığı maddi duran varlıkları normal şartlarda bir yıldan daha uzun sürelerde kullanırlar. Bu nedenle, maddi duran varlıkların ekonomik ömrü boyunca gider yazılması gerekir. Böyle yapılarak maddi duran varlık kullanıldığı muhasebe dönemlerine dağıtılarak gider yazılmış olur ve muhasebenin dönemsellik kavramı yerine getirilir. Amortisman Ayırma Şartları: * İşletmede bir yıldan fazla kullanılabilir olması * Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması * Değerleme gününde envantere dahil ve kullanıma hazır olması Amortisman Hesapları 1- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının İşleyişi: Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir, satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise birikmiş amortismanlar hesabına borç kaydedilir, ilgili varlık hesabına da alacak kaydedilir. BORÇ AZALIŞLAR(-) 257 BİRİKMİŞ AMORTSİMANLAR HESABI ALACAK ARTIŞLAR(+) 2- 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabının İşleyişi: Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir, satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise birikmiş amortismanlar hesabına borç kaydedilir, ilgili maddi olmayan duran varlık hesabına da alacak kaydedilir. BORÇ AZALIŞLAR(-) 268 BİRİKMİŞ AMORTSİMANLAR HESABI ALACAK ARTIŞLAR(+) Amortisman Tutarının Hesaplanması: Amortisman tutarı, maddi duran varlığın tutarına sabit bir amortisman oranı uygulanır veya tutarın ekonomik ömrüne bölünmesiyle hesaplanabilir. Ekonomik ömrü 5 yıl olan ve 10.000 TL ye alındığı varsayılan bir demirbaş için, amortisman oranı ve tutarının hesaplanması: Amortisman oranı: 1 / Ekonomik Ömür 1 / 5 = 0,20 yani % 20 dir. 10.000 x 0,20 = 2.000 TL yıllık amortisman tutarı Yukarıdaki Örneğin Amortisman Tablosu: 2009 Yıllık Amortisman Tutarı 2000 Birikmiş Amortisman 2000 2010 2000 4000 6000 2011 2000 6000 4000 2012 2000 8000 2000 2013 2000 10000 0 Yıllar Kalan Tutar 8000 MADDİ DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN KAYITLARI Örnek: Kurumunuz almış olduğu bir demirbaş için 10.000 TL ödemiş ve bu demirbaşın ekonomik ömrü 5 yıldır. Örnek amortisman kaydı: 1.YIL SONUNDA YAPILACAK AMORTİSMAN KAYDI HESAP ADI BORÇ 740.09.01 Üretimde Kullanılan Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Amortismanları ALACAK 2.000 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 2.000 5. YILIN SONUNDA EĞER DEMİRBAŞ HURDAYA AYRILMAYACAK İSE (*) HESAP ADI 740.09.01 Üretimde Kullanılan Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı *Demirbaş malzeme eğer hurdaya ayrılmayacak ise 1 TL iz bedeli bırakılarak takip edilir. BORÇ ALACAK 1.999 1.999 EKONOMİK ÖMRÜ TAMAMLANAN VE HURDAYA AYRILAN VARLIKLAR İÇİN MUHASEBE KAYDI ÖNCELİKLE VAR İSE İZ BEDELİ AMORTİ EDİLİR HESAP ADI 740.09.01 Üretimde Kullanılan Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Amortismanları BORÇ 1 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ALACAK 1 Bu kayıtla 9999 olan amortisman tutarı 10.000'e tamamlanmış olur. DEMİRBAŞ MALZEMENİN KAYITLARDAN ÇIKARILMASI HESAP ADI BORÇ 255 DEMİRBAŞLAR 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI ALACAK 10.000 10.000 Bu kayıtla demirbaş hesabındaki tutarlar düşülür. HURDAYA AYRILAN DEMİRBAŞIN BİRİKMİŞ AMORTİSMANININ KAYITLARDAN DÜŞÜLMESİ HESAP ADI BORÇ 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 10.000 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI ( - ) Bu kayıtla demirbaş malzemenin birikmiş amortisman hesabındaki tutarlar 299 hesabına alınarak sıfırlanır. Üstteki işlemler tek fişle yapılabilir. ALACAK 10.000 ŞATIŞI GERÇEKLEŞEN HURDANIN MUHASEBE KAYDI (HURDA SATIŞ BEDELİ 100 TL OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR) HESAP ADI 102 BANKA BORÇ 100 679.04.03 Diğer Stok, Hurda Satış Gelirleri 100 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI ( - ) ALACAK 10.000 10.000 Satış işlemi gerçekleştirildikten sonra 294 ve 299 hesapları karşılıklı çalıştırılarak hurda malzeme kayıtlardan çıkarılmış olur. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN KAYITLARI Örnek: Kurumunuz almış olduğu bir programın lisans hakkı için 10.000 TL ödenmiştir. İŞLETMEYE ALINAN LİSANS HAKKININ MUHASEBE KAYITLARINA ALINMASI HESAP ADI 260 HAKLAR HESABI 320 Satıcılar Hesabı BORÇ ALACAK 10.000 10.000 1.YIL SONUNDA YAPILACAK AMORTİSMAN KAYDI HESAP ADI 740.09.01 Üretimde Kullanılan Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Amortismanları 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı Maddi olmayan duran varlıklarda ilgili mevzuat gereği amortisman oranı % 100 olarak uygulanır. Ürün kullanılmaya devam ediliyor ise üsteki kayıt yapılarak başka işlem uygulanmaz. BORÇ ALACAK 10.000 10.000 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN KAYITLARI ALINAN ÜRÜN KULLANILMAYA DEVAM EDİLMEYECEKSE HESAP ADI BORÇ 10.000 260 HAKLAR HESABI 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ALACAK 10.000 Satın alınan haklar 1. yılın sonunda kullanılmaya devam etmeyecekse 260 ve 268 hesapları karşılıklı ters çalıştırılarak muhasebe kayıtlarından çıkarılır.