Transcript Zeven vragen over systeemrisico`s

Zeven vragen
over systeemrisico’s
Nico Pul, accountant van financiële instellingen
en partner bij EY, beantwoordt zeven vragen
over systeemrisico’s.
1
Systeemrisico’s, bestaan
die eigenlijk nog?
Jazeker, meerdere zelfs. Systeem­
risico’s zijn er altijd. Het gaat erom
of zij zich zullen manifesteren en als zij dat doen,
in welke mate en in welk tempo. Het huidige ruim
geld-beleid, uitmondend in de huidige lage rente­
stand (inclusief credit spreads), is er een evident
voorbeeld van. Alle instellingen in de financiële
sector hebben last van de lage rente. Een flinke
rentestijging kan daarbij verschillend uitwerken.
Kunnen partijen die nu goedkoop lenen bij banken
op termijn aan hun verplichtingen blijven voldoen
als de rente op hun lening stijgt? Daarnaast kan
er door het goedkope geld op de Nederlandse
huizenmarkt makkelijk een bubble ontstaan.
Wat als bij renteprolongatie over bijvoorbeeld
vijftien jaar de rente veel hoger is? Dat zou een
grote impact hebben op de huizen­markt,ondanks
dat bij annuïtaire en lineaire hypotheken al een
deel zal zijn afgelost. Anderzijds: als de rente
dan nog steeds laag is, is er helemaal niets aan
de hand.
4
2
Moet de ECB ingrijpen?
De ECB heeft meerdere doel­stellingen.
Voor de ECB zijn er mogelijkheden om wat
aan de lage rente te doen, maar wat gaat
dat betekenen voor de economie in het
algemeen en de betaalbaarheid van overheidsschulden
in het bijzonder? Het voordeel van een keuze op één
beleids­terrein kan een nadeel opleveren op een ander
beleidsterrein. Geen eenvoudige opgave.
3
Hoe groot zijn de risico’s?
Als je een geconsolideerde jaarrekening van de wereldeconomie
opstelt, kun je de wereldwijde schuldpositie als een groot systeem­
risico identificeren. Dat is een latent risico dat internationale
toezichthouders moeten proberen te beheersen. Hun beleid
is dus gericht op handhaving van het vertrouwen in financiële markten.
Grote crisissen worden altijd veroorzaakt doordat financiële markten een
bepaald risico niet hebben gezien of de verwachte impact ervan hebben
onderschat als het risico zich manifesteert.
Heb je een voorbeeld?
Neem de medische vooruitgang. Stel dat er morgen een medische doorbraak komt die de gemiddelde levens­
verwachting naar 120 jaar tilt. De impact daarvan zou voor pensioenfondsen en levensverzekeraars natuurlijk enorm
zijn. Op een dergelijke ontwikkeling zijn ze niet voorbereid. Dat hoeven ze ook niet; het is een systeemrisico waarvan
het heel onzeker is of het zich manifesteert. Als zij de premies nu al zouden baseren op een levensverwachting van
120 jaar, dan zouden zij overvoorzichtig zijn en zou het stelsel onbetaalbaar zijn bij de huidige pensioeningangsleeftijd. Als de
omstandigheden veranderen, moeten instellingen zich aanpassen. De ene onderneming is daar beter in dan de andere. Zo zullen
er mondiaal gezien altijd wel zwakke broeders zijn die op enig moment tijdens een crisissituatie geen toegang meer hebben tot
de kapitaalmarkten. Die kunnen omvallen en potentieel andere instellingen in hun val meeslepen. Of overheden dan wel of juist
niet bijspringen kan heel bepalend zijn voor de impact van een systeemrisico als het zich manifesteert.
26 | Zeven vragen
5
is meer regelgeving een oplossing?
Ik denk het niet. Er zijn de afgelopen jaren allerlei
maatregelen genomen om de financiële sector
weerbaarder te maken voor risico’s inclusief
systeemrisico’s. Maar het directe probleem bij een
crisis is vaak de liquiditeit, niet de solvabiliteit. Als het erop
aankomt zal de gemiddelde klant vaak niet kijken hoe hoog de
kapitaalbuffers zijn die een bank aanhoudt, maar gewoon zijn
geld overhevelen naar een andere bank. Met hogere kapitaalbuffers creëer je daarom niet per se groter vertrouwen in het
systeem als dat echt onder stress staat. Ten aanzien van de
toekomst van een bank is bijvoorbeeld niet de belangrijkste
vraag of ze het rationeel gezien financieel kunnen redden, maar
of er nog voldoende vertrouwen in de instelling is. De emotie
is dan vaak de bepalende factor.
6
Wat kunnen accountants doen?
Als accountant praat je met bestuurders over
mogelijke risico’s, hoe een onderneming daarmee in haar risicomanagement omgaat en de
verwoording van risico’s in de risicoparagraaf in
het jaarverslag. Maar de primaire taak van de accountant is
het controleren van de jaarrekening, niet het mitigeren van
systeemrisico’s. Als de verslaggevingsregels voorschrijven
dat je de beurskoers per jaareinde moet verantwoorden, dan
moet je als accountant gewoon vaststellen dat dit gebeurt.
Ook al zou je het gevoel hebben dat die koers zou kunnen
halveren – dat is niet interessant voor de waardering op
balansdatum. Als de regels zeggen dat de jaarrekening
dagkoersen bevat, moet de gebruiker van de jaarrekening
accepteren dat die kunnen fluctueren.
7
Op welke aspecten van risico­
management doel je vooral?
EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory
Over EY
EY is wereldwijd toonaangevend op de gebieden assurance, tax,
transaction en advisory services. Met de inzichten en de hoogwaardige
diensten die wij bieden, dragen wij bij aan het versterken van het
vertrouwen in de kapitaalmarkten en economieën overal ter wereld.
Wij brengen toonaangevende leiders voort die door samen te werken
onze beloften aan al onze stakeholders waarmaken. Daarmee spelen
wij een cruciale rol bij het creëren van een beter functionerende wereld
voor onze mensen, onze cliënten en de maatschappij.
De aanduiding EY verwijst naar de wereldwijde organisatie en mogelijk
naar een of meer lidfirma’s van Ernst & Young Global Limited (EYG),
die elk een afzonderlijke rechtspersoon zijn. EYG is een UK company
limited by guarantee en verleent zelf geen diensten aan cliënten.
Voor meer informatie over onze organisatie, kijk op ey.com.
Over EY’s Financial Services
Wet- en regelgeving voor financiële ondernemingen wordt steeds
strikter. Banken en verzekeraars staan voor de uitdaging om naast het
effectief beheersen van risico’s ook te voldoen aan verwachtingen
van uiteenlopende belanghebbenden. Vermogensbeheerders en
dienstverleners zien zich dagelijks gesteld voor uitdagingen als het
beheersen van de organisatiegroei, risicovermindering, het bieden van
transparantie en het accepteren van toezicht. EY stelt desgewenst een
wereldwijd opererend team van deskundigen samen om u te helpen
uw mogelijkheden maximaal te benutten. Onze mensen beschikken
over zeer uitgebreide ervaring op het gebied van Assurance, Tax,
Transaction en Advisory. Bovendien zijn zij uitstekend toegerust om u
te helpen inspelen op trends in de markt zodat u uw doelen kunt verwezenlijken en effectiever kunt concurreren. Zo maakt EY het verschil.
© 2016 Ernst & Young Accountants LLP.
Alle rechten voorbehouden.
ED 0617
155010230
Dit document is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie en niet als accountancy,
fiscaal of anderszins professioneel advies. Gelieve voor specifiek advies contact op te
nemen met uw adviseurs.
ey.com/nl
We spreken met de ondernemingsleiding
bijvoorbeeld over de snelle ontwikkeling van de
technologie. Over de risico’s en mogelijkheden van fintech.
Een app die van een gebruiker de vrijheid krijgt om bijna
zelfstandig bankrekeningen te beheren en het wisselen van
bankrekening heel laagdrempelig maakt, zou een digitale
bankrun kunnen veroorzaken. De instellingen en wij verdiepen
ons in dergelijke systeemrisico’s, maar we kunnen niet voorzien
hoe groot zij zijn en wat de kans is dat ze zich manifesteren.
Niemand heeft een kristallen bol.
Nico pul
Partner EY Financial Services
T +31 (0)88 407 29 77
E [email protected]
Systeemrisico | 27