Transcript Systeemrisico`s in de hypotheekmarkt

Ronald Touwslager is sinds 2011 CEO van Obvion N.V.,
de hypotheekdochter van Rabobank.
systeemrisico’s
in de hypotheekmarkt
18 | Klantinterview
Welke systeemrisico’s ervaart de hypotheeksector in
Nederland? Jennifer van Eekelen en Jeroen van der
Kroft van EY vroegen het aan Ronald Touwslager, CEO
van Obvion: ‘het heeft geen zin om de omgang met de
genoemde risico’s alleen bij de sector neer te leggen
of alleen bij de politiek, we moeten het samen doen.’
We worden op
onze hypotheken
afgestraft door het
verplicht aanhouden
van meer kapitaal
Wat ziet u als systeemrisico’s voor de
hypotheeksector op dit moment?
‘De discussies rond Solvency II en Basel IV raken
ons aanzienlijk. De eisen op het gebied van
securitisaties worden verder aangescherpt.
Dat is vooral het gevolg van problemen met
deze instrumenten in het buitenland, met
name in de Verenigde Staten. Toch hebben de
securitisaties van Nederlandse hypotheken
zelfs op het dieptepunt van de financiële crisis
nooit problemen veroorzaakt. Onze securitisaties
zijn ingegeven door liquiditeit, niet door het
verschuiven van risico’s. Desondanks worden
we op onze hypotheken afgestraft door het
verplicht aanhouden van meer kapitaal.
Dat is puur omdat de regels voor onze situatie
onredelijk uitpakken.’
Systeemrisico | 19
Wat zijn daarvan de gevolgen?
‘De grootbanken zullen zich minder op hypotheken richten en bijvoorbeeld meer inzetten op
financiering van het midden­ en kleinbedrijf.
Dat levert een beter rendement, maar ook een
hoger risico. Terwijl de Nederlandse hypotheken
veilig zijn gebleken in de crisis, was de mkbfinanciering dat zeker niet. Als de crisis zich
herhaalt zal de schok dus door die verschuivingen versterkt worden. Dat is zeker ook een
systeemrisico. Obvion zal de financiering gaan
diversifiëren. In plaats van securitisaties kunnen
we bijvoorbeeld overgaan tot het financieren
met covered bonds. Maar voor covered bonds
is een bankvergunning nodig en die heeft
Obvion niet. Dat maakt het mitigeren van dit
risico niet eenvoudiger. Een bankvergunning
‘light’ voor financiële instellingen zonder
spaargeld van particulieren zou goed helpen,
maar die bestaat nog niet.’
Eigenlijk lossen we dus niet-bestaande
problemen op en creëren nieuwe?
‘Laat ik het zo zeggen: de enorme hoeveelheid regelgeving die op ons afkomt is voor een
belangrijk deel politiek ingegeven. We zitten
als financiële sector nog steeds een beetje
in het verdomhoekje, als schuldige aan de
crisis. Er zit wel een kern van waarheid in de
beschuldigingen, maar we moeten zorgen dat
we niet in een kramp schieten, dat we proberen
20 | Klantinterview
alle risico’s weg te reguleren. Dat leidt tot
schijnzekerheid. Ik vind het soms griezelig
om te zien dat zo zwaar wordt geleund op
afvinkbare lijstjes regels en modelleerbare
risico’s. Die maken het systeem volgens mij
zwakker en schakelen het gezond verstand uit.’
Een bank­
vergunning ‘light’
zou goed helpen
En er wordt nogal eens gemorreld aan hypo­
theekovereenkomsten. Leveren deze ge­
dwongen aanpassingen bijzondere risico’s op?
‘Dat is moeilijk te voorspellen. In principe is een
hypotheek een afspraak tussen een consument
en een geldverstrekker. De afgelopen jaren is
een aantal keren ingebroken op die afspraken.
Dat gebeurt vaak met goede redenen, maar
het is wel lastig. Neem bijvoorbeeld de rentemiddeling die iedere bank zou moeten aanbieden,
althans volgens de algemene teneur in media
en politiek. Rentemiddeling is echter een optie
die vooraf moet worden geprijsd bij het afsluiten
van een hypotheek. Als je dat achteraf en
onverwacht moet doen dan heeft een beperkt
aantal consumenten voordeel, maar gaat dat
ten koste van de geldverstrekker en overige
consumenten. En zo zijn er meer voorbeelden,
zoals boetevrij aflossen. Een contract geeft
risico’s voor beide partijen, maar de maatschappelijke tolerantie blijkt laag als het contract
nadelig uitpakt voor de consument. De macroeffecten van wat consumentenorganisaties
dan ad hoc willen veranderen zijn vaak groot.’
Welke kant moet de hypotheeksector op?
‘We moeten als sector, samen met de politiek,
kijken hoe we meer flexibiliteit kunnen aan­
brengen in een product dat voor 30 jaar wordt
vastgelegd. Het zou bijvoorbeeld mogelijk
moeten worden om een deel van de afgeloste
hypotheek in te zetten voor zorg of pensioen.
Een tweede belangrijke ontwikkeling is het meer
individualiseren van een hypotheek. We bieden
nu vooral ‘one­size­fits­all’­hypotheken aan.
Er is veel meer maatwerk mogelijk.
We zijn daarom een van de initiatiefnemers
van de zogenaamde ‘perspectiefverklaring’,
waarbij we vooral kijken naar het toekomstperspectief van de huizenkoper, op basis van
big data, in plaats van alleen naar historische
gegevens. De sector denkt dus graag mee over
hoe we dingen beter kunnen doen, maar dat
vraagt ook om maatschappelijk vertrouwen.
En daaraan moeten alle partijen hard werken.’