Transcript Toezicht: van hoofdarchitectuur naar `specifics`

Toezicht: van
hoofdarchitectuur
naar ‘specifics’
Jeroen Kremers had al in een vroeg stadium een
duidelijke mening over de noodzaak tot het baseren
van micro-prudentieel beleid op macro-prudentieel
beleid. Hoe ziet hij die relatie? En wat moet een
commissaris ermee? Alexander Beijer van EY ging
hierover met hem in gesprek.
6
Voor en door commissarissen
U was in augustus 2008 medeauteur van een
artikel in Het Financieele Dagblad over het feit
dat de kredietcrisis een systeemfout bloot­
legde in het bankentoezicht. Was dat visionair?
‘Als CRO bij een systeem-relevante instelling zag
ik sindsdien de destructieve interactie tussen
macro-prudentieel en micro-prudentieel in volle
omvang. Ik vond dat het eerste doel van macroprudentieel toezicht moet zijn het vermijden van
procycliciteit vanuit het toezicht. Toezicht moet
de situatie niet verergeren. Dan gaat het nog niet
eens om anticyclisch zijn. Als je schade kunt
vermijden ben je al een heel eind. Die gedachte
hebben we toen in de krant verwoord, maar die
werd in het beginstadium nog weggezet als een
aardige bijdrage aan de academische discussie,
zonder praktische implicaties.’
ze dat nog wel. Ook de regels van het toezicht
zelf moeten we onder de loep leggen. Hoe zitten
de kapitaalratio’s in elkaar? Nopen die instellingen niet tot het verkopen in een neergaande
markt, met alle gevolgen van dien? Naast de
regels moeten ook de toezichtinterventies
worden gescreend op, en geschoond van,
procycliciteit.’
Wat zouden die implicaties dan moeten zijn?
‘Het gaat om het systematisch doorlichten van
alle toezichtregels voor financiële instellingen,
inclusief de accountingregels. Die droegen een
mate van procycliciteit in zich en misschien doen
kunt u daarvan een voorbeeld geven?
‘Midden in de Eurocrisis klopten microprudentiële toezichthouders van individuele
Europese landen bij systeembanken aan met
vragen over exposures op een euroland als
Frankrijk. Daardoor verminderden de banken
die exposures. Dat leidde tot het opdrogen van
de interbancaire markt in de Eurozone, vanuit
het toezicht gedreven. Dat was voor mij een
belangrijke illustratie dat het micro-prudentieel
toezicht destabiliserend kan zijn voor het
systeem. Toezichthouders realiseren zich
dit inmiddels veel beter. De interbancaire
problemen zijn in belangrijke mate opgelost
doordat het toezicht naar de ECB is gegaan.
Dat was een fantastische stap vooruit. De ECB
heeft een betere antenne voor systeemtoezicht.’
Toezicht moet
de situatie niet ver­
ergeren
Macro-prudentieel toezicht is dus het
belangrijkst?
‘Dat moet de driver zijn van micro-prudentieel.
De stabiliteit van het systeem heeft de hoogste
prioriteit. Het is helemaal niet erg als af en
toe een financiële instelling in de problemen
komt. Dat is zelfs de bedoeling in een markteconomie. Maar naar mijn indruk staan de
twee vormen van toezicht nog steeds min of
meer naast elkaar, terwijl micro ondergeschikt
moet zijn aan macro. Toepassing van macroprudentieel toezicht vraagt echter om een
behoorlijke dosis ‘expert judgment’ en daarvoor is weinig ruimte in een bureaucratie
met veel regels en vergaderingen.
Micro-prudentiële toezichthouders hebben
toch hun eigen prikkels. Zij willen niet dat
financiële instellingen in de problemen komen,
want dan krijgen ze verwijten. Als het hele
systeem in de gevarenzone komt schuift men
het probleem al gauw door naar politiek of een
ministerie. Dat valt alleen te ondervangen door
van systeemtoezicht expliciet de topprioriteit
te maken.’
Hoe moet een commissaris omgaan met
systeemrisico?
‘Vanuit een financiële instelling is systeemrisico
eigenlijk niet anders dan elk ander type risico.
Het is een aspect van de omgeving waar je goed
naar moet kijken. De financiële instelling gaat
vooral over klanten en stakeholders, niet over
de systeemkant. Als de instelling groter is, en
relevant voor de stabiliteit van het systeem,
dan draagt de instelling wel meer maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daar moet een
commissaris zich dan goed van bewust zijn.
Maar voor kleinere instellingen is systeemrisico
gewoon een onderdeel van een breder pakket
aan externe factoren waarvoor aandacht
moet bestaan.’
De ECB heeft een
betere antenne voor
systeemtoezicht
En hoe kan daar verstandig naar worden
gekeken?
‘Het is goed om naar de toekomst kijken en
daarbij in scenario’s denken. Hoe de systeemrisico’s zich ontwikkelen en hoe die de financiële
instelling kunnen raken. Het is ook goed om
te weten hoe de toezichthouder daar weer op
zal reageren. Als je hier als bedrijf op voorsorteert dan sta je er beter voor.’
Jeroen Kremers is president-commissaris bij bunq en Robeco,
commissaris bij NS en adviseur bij Oliver Wyman. Hij was eerder
onder andere Chief Risk Officer bij Royal Bank of Schotland NV, lid
van de raad van bestuur van ABN-AMRO en was in diverse functies
werkzaam bij het Internationaal Monetair Fonds en het Ministerie
van Financiën.
Systeemrisico |
7